I- MỤC TIÊU BÀI DẠY:
Giuùp HS
Tieát1:
-Nắm vững những kiến thức về luật thơ 7 chữ (thơ thất ngôn), bao gồm cả thơ cổ thể (thất ngôn bát cú, thất ngôn tứ tuyệt), thơ mới 7 chư õ…
Tieát2:
- Biết cách làm thơ bảy chữ với những yêu cầu tối thiểu: đặt câu thơ 7 chữ, biết ngắt nhịp 4/3, biết gieo đúng vần…
- Tạo không khí mạnh dạn, sáng tạo vui vẻ.
- Rèn kĩ năng sáng tạo cho một số HS có năng khiếu.
II- CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
- ĐDDH: Bảng phụ, sơ đồ hệ thống, một số tư liệu có liên quan … - Phương án tổ chức lớp: thảo luận
- Nội dung kiến thức ôn tập, chuẩn bị ở nhà: bài soạn, sưu tầm bài thơ thất ngôn III-TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY:
1/ Ổn định tình hình lớp: (1’) -Só soá.
-Chuẩn bị kiểm tra bài cũ.
2/ Kiểm tra bài cũ: (5’)
♦ Câu hỏi : Em hãy phân tích cái ngông của Tản Đà qua bài thơ “Muốn làm thằng Cuội”?
♦ Trả lời : Cái ngông thể hiện ở cách xưng hô thân mật với chị Hằng, ở cái ý tưởng muốn được lên cung trăng làm bạn tri kỉ với chị Hằng….
3/ Bài mới:
Giới thiệu bài mới: (1’)
Ta tập làm quen với cách làm thơ bảy chữ
Tieát 1
TL Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức
8’ Hoạt động 1: Tìm hiểu luật thơ I-Tìm hiểu luật thơ:
GV treo bảng phụ bài thơ: “Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương
HS đọc bài thơ
B B B T T B B
Thơ thất ngôn tứ tuyệt:
Yêu cầu HS xác định lại luật B – T T B B T T B
T trong bài thơ T T B B B T T
GV nhận xét B B T T T B B
Hãy quan sát các tiếng 2, 4, 6 trong câu và trình bày luật thơ của thể thơ thất ngôn tứ tuyệt ở các mặt: số câu, số tiếng, vần, nhịp?
GV: 1,3,5 có thể B hoặc T ; 2,4,6 phải đúng luật
GV nhận xét bổ sung
- Số tiếng, số câu có 4 câu, 7 tiếng (chữ) - Luật bằng - trắc
+ Đối: các cặp câu 1 – 2, 3 – 4.
+ Niêm: cặp câu 2 – 3 - Vần: vần gieo ở cuối các câu 1, 2, 4, vần thường
- Nhòp thô:ngaét nhòp 4/3
- 4 caâu moãi caâu 7 tieáng
- Luật B – T:
+ Đối: 1- 2; 3 – 4 + Nieâm: 2 – 3
-Vần: tiếng cuối các câu 1, 2, 4 thường gặp vần B
-Nhòp 4/3
GV treo bảng phụ 2 đoạn thơ:
“Đi” – Tố Hữu và “Tết quê bà” – Anh Thô
HS đọc bảng phụ
Hãy xác định luật B – T của 2 bài thơ trên?
HS xác định Nhận xét
* Luật B – T có 2 dạng B T B
T B T
T B T B T B T B T B T B B T B T B T Hoạt động 2: Nhận diện luật thơ
GV treo bảng phụ HS đọc bài
Hãy xác định luật thơ của bài thơ Tối? (đọc, gạch nhịp, chỉ ra các tiếng gieo vần, mối quan hệ B, cuûa hai caâu thô keà nhau)T
Bài thơ sau của Đoàn Văn Cừ bị sai ở chỗ nào? Hãy sửa lại cho hợp lý
Toái
Trong túp lều tranh/ cánh liếp che
Câu thứ 2 dùng dấu phẩy làm cho ngắt nhịp sai – bỏ dấu phẩy
Ngọn đèn mờ, tỏa/ ánh xanh xanh Tiếng chày nhịp một/ trong đêm vaéng
Tieáng “xanh” cuoái câu 2 làm cho bài thơ sai vaàn – xanh leứ
Như bước thời gian/ đếm quãng khuya
Tieát 2
TL Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức Hoạt động 1:
Một bài thơ thất ngôn mới muốn có nhạc điệu thì cần đảm
-Về vần: thường gieo vần ở cuối các câu (1)
bảo yêu cầu nào? 2,4
- Nhòp 3 - 4 - Luật B - T
+ Đối cặp: 1 – 2, 3 - 4 GV nhận xét, bổ sung + Niêm: câu 2 - 3
Các tiếng 2, 4, 6 trong câu phải theo luật
B T B T B T T B T hoặc B T B T B T B T B B T B T B T
Hoạt động 2: Luyện tập II- Luyện tập:
GV treo bảng phụ 1/ Điền ô vào chỗ trống:
Hãy điền vào ô trống trong câu
thơ cho đúng luật ……Quấn quýt hương chè ủ tóc
mai Đươm nước chè xanh lại nhớ
Người
Bát đầy anh muốn sẻ làm hai Bao ngày anh vẫn nhìn em uống Quấn quýt hương chè ủ tóc --- GV hướng dẫn muốn điền từ đúng, phải xem xét vần, luật bằng traéc
HS thảo luận, tìm từ Một số từ có thể điền vào: mai, mây
Cho 2 dãy lớp thi tìm từ phù hợp, nhanh.
Tương tự có thể cho HS điền thêm từ cho 1 số đoạn thơ khác
Anh nghĩ quê ta giặc chiếm rồi
Trăm nghìn căm uất bao giờ nguôi Sương trắng người đi lại nhớ người
Mỗi tin súng nổ vành đai giặc Sương trắng người đi lại nhơ ù---
Yêu cầu HS đọc bài tập a HS đọc bài 2/ Làm tiếp bài thơ theo ý mình
Muốn điền từ vào bài thơ được, trước hết ta cần phải tìm hiểu vấn đề gì?
- Nội dung 2 câu đầu đề cập đến chuyện thằng Cuội ở cung trăng GV khi hoàn thành 2 câu sau cần
đảm bảo các yêu cầu trên - Luật B – T: T B T - Vaàn: gieo vaàn baèng Cho các nhóm thảo luận trình bày
kết quả HS thảo luận
Trình bày nhận xét GV nhận xét, động viên khuyến
khích những sáng kiến hay.
GV đưa một số ý có thể thỏa mãn yeâu caàu treân
+ Chứa ai chẳng chứa, chứa thằng Cuội
Tôi gớm gan cho cái chị Hằng + Cung trăng chỉ toàn đất cùng đá Hít bụi suốt ngày đã sướng chăng + Cõi trần ai cũng chường mắt nó Nay đến cung trăng bỡn chị Hằng
10’ Hoạt động 4: Thực hành III- Thực hành
GV gọi 1 số HS có năng khiếu đã chuẩn bị bài ở nhà, đọc bài thơ của mình để cả lớp cùng bình, nhận xét
GV nhận xét, sửa đổi, bổ sung những chỗ còn vướng trong các sáng tác của HS
Cần phải cho HS nhận xét, sau đó tuyên dương những sáng tác có ý của các em
4/ Củng cố, hướng dẫn về nhà:
*Bài cũ: - Hoàn tất các bài tập vào vở.
- Tiếp tục hoàn tất sáng tác thơ 7 chữ của mình
*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Kiểm tra tổng hợp cuối HK I Tự ôn tập tất cả các kiến thức Ngữ văn
III-RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG
Ngày soạn: Tuần :18 Tieát : 71