I-MỤC TIÊU BÀI DẠY:
Giuùp HS:
-Ôn tập, hệ thống hoá toàn bộ kiến thức về văn bản thuyết minh. Trên cơ sở đó, giúp các em nắm chắc cách làm văn thuyết minh
-Reứn luyeọn kú naờng veà vieỏt vaờn thuyeỏt minh.
II- CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
- ĐDDH: Bảng phụ, hệ thống hoá kiến thức … - Phương án tổ chức lớp: thảo luận
- Nội dung kiến thức ôn tập, chuẩn bị ở nhà: bài soạn, kiến thức tự hệ thống III-TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY:
1/ Ổn định tình hình lớp: (1’) -Só soá.
-Chuẩn bị kiểm tra bài cũ.
2/ Kiểm tra bài cũ: (5’)
♦ Câu hỏi : Khi viết bài văn thuyết minh về một danh lam thắng cảnh ta cần lưu ý những vấn đề gì?
♦ Trả lời : - Đến thăm thú, quan sát hoặc tra cứu sách vở, hỏi han những người đã biết về nơi ấy -Bài viết đủ bố cục 3 phần
-Bài viết cần gắn liền với một số phương thức khác như miêu tả, tự sự … 3/ Bài mới:
Giới thiệu bài mới: (1’)
Ta tiến hành ôn tập về văn thuyết minh
TL Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức
15’ Hoạt động 1: Ôn tập I-Lý thuyết:
Văn bản thuyết minh có vai
trò như thế nào trong đời sống? Văn bản thuyết minh được áp dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực đời sống. Nó cung cấp tri thức cho mọi người ở mọi lĩnh vực
1. Văn bản thuyết minh cung caáp tri thức cho con người ở mọi lĩnh vực
Văn bản thuyết minh có gì khác so với văn bản tự sự và miêu tả?
2. Văn bản thuyết minh phải khách quan trung thực
Muốn làm tốt bài văn thuyết minh ta cần chuẩn bị những gì?
Cần chuẩn bị tri thức về đối tượng thuyết minh một cách rõ ràng, chu đáo. Sau đó xây dựng dàn bài một cách hợp lý, cụ thể để viết bài
3. Cần thực hiện đủ các bước khi tiến hành viết bài văn thuyeát minh
Bài văn thuyết minh cần phải
làm nổi bật điều gì? Làm nổi bật các tri thức về đối tượng cần thuyết minh, giúp người đọc nắm bắt được các kiến thức cần thiết về đối tượng
Kể lại các phương pháp thuyết minh đã học? Trong đó phương pháp nào được chú ý vận duùng nhieàu?
6 phương pháp: nêu định nghĩa giải thích, liệt kê, lấy số liệu, nêu ví dụ, so sánh và phân tích
15’ Hoạt động 2: Luyện tập II- Luyện tập
Yêu cầu HS đọc và thực hiện BT1 theo nhóm.
HS đọc và thực hiện theo nhóm 1/Cách lập ý và cách lập dàn bài
Yêu cầu HS đọc và thực hiện BT2
HS đọc và thực hiện 2/Đề: Giới thiệu một trò chơi mang bản sắc Việt Nam (thả dieàu)
GV yêu cầu HS tự lập dàn bài vào vở rồi sau đó mới viết một đoạn theo dàn ý.
MB: Giới thiệu trò chơi mang bản sắc VN
TB:-Vật dụng, người chới
-Cách chơi: làm thế nào chơi diều bay, ủieàu chổnh con dieàu -Yeâu caàu khi tham gia trò chơi
KB: Tầm giá trị của trò chơi trong đời soáng.
4/ Củng cố, hướng dẫn về nhà: (3’)
*Bài cũ:-Hoàn tất các bài tập vào vở.
-Nắm được tất cả các kiến thức về văn thuyết minh.
*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Viết bài tập làm văn số 5
Tự thực hiện một số đề văn thuyết minh trong mục II/Tr36 III-RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG:
Ngày soạn: Tuần:22
Tieát :85
NGẮM TRĂNG (Vọng nguyệt) ĐI ĐƯỜNG (Tẩu lộ)
Hoà Chí Minh I-MỤC TIÊU BÀI DẠY:
Giuùp HS:
- Hiểu được ý nghĩa tư tưởng của bài thơ Đi đường, từ việc đi đường gian lao mà nói đến bài ọc đường đời, đường cách mạng; Nắm bắt được nội dung chính của bài thơ Ngắm trăng; Qua đó các em cảm nhận được tình yêu thiên nhiên sâu sắc của Bác Hồ.
-Giáo dục Hốy chí tự rèn luyện, lòng kính trọng Bác.
-Rèn luyện kĩ năng phân tích và cảm nhận trữ tình.
II- CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
- ĐDDH: Bảng phụ, một số tác phẩm thơ của Bác Hồ, tranh - Phương án tổ chức lớp: thảo luận
- Nội dung kiến thức ôn tập, chuẩn bị ở nhà: bài soạn III-TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY:
1/ Ổn định tình hình lớp:
-Só soá.
-Chuẩn bị kiểm tra bài cũ.
2/ Kiểm tra bài cũ: (5’)
♦ Câu hỏi : Đọc thuộc lòng bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” và trình bày những cảm nhận của em về con người của Bác qua bài thơ?
♦ Trả lời : HS đọc thuộc lòng; Tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của Bác trong cuộc sống cách mạng đầy gian khổ ở Pác Bó
3/ Bài mới: (2’) Giới thiệu bài mới:
Nhật ký trong tù là tác phẩm nổi tiếng của Bác Hồ. Tác phẩm có đánh dấu một giai đoạn lịch sử quan trọng trong cuộc đời cách mạng của Bác. Không chỉ có vậy, với mỗi nội dung trong một bài thơ của tập Nhật ký là một cánh cửa mở ra một triết lý sống, một nét đẹp trong tâm hồn của người tù cách mạng này
TL Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức
4’ Hoạt động 1: A. NGẮM TRĂNG
Yêu cầu HS đọc chú thích (*) HS đọc I- Giới thiệu tác giả,
Trình bày những điểm nổi bật về tập thơ Nhật ký trong tù?
tác phẩm:
SGK
18’ Hoạt động 2:Đọc, tìm hiểu chung II- Đọc-hiểu văn bản
GV: giọng đọc thể hiện rõ taÂm ở câu 2 và làm nổi chữ đăng đối ở hai caâu cuoái.
HS đọc
1/ Đọc:
GV nhận xét, đọc lại
So sánh bản dịch nghĩa và dịch thơ, hãy chỉ ra những chỗ mà bản dịch thơ chưa làm rõ nội dung nguyên tác?
Nại nhược hà dịch thành khó hững hờ đã làm mất đi veû boái roái, luùng tuùng raát nghệ sĩ của Bác; Bản dịch cũng làm mất đi phần đăng đối của vị trí: người – trăng – song sắt; khán dịch thành nhòm cũng không được cô đúc.
Yêu cầu HS đọc 2 câu thơ đầu HS đọc 2/Phân tích:
Vọng nguyệt, em có suy nghĩ gì về đề tài này?
Một đề tài phổ biến của
thơ xưa a)Hai câu thơ đầu:
Ở đây Bác thưởng trăng trong điều kiện nào?
-Hoàn cảnh: trong tù không rượu, không hoa.
Từ vô được lặp lại trong câu thơ có ý nghĩa gì?
Nhấn mạnh sự thiếu thốn mọi mọi bề của một lần thưởng trăng
->Thieâu thoán
GV:Trăng ngoài kia thì đẹp nhưng trong tù lại thiếu thốn mọi điều kiện cần thiết để thường trăng
Trong hoàn cảnh ấy Bác có tâm trạng gì?
-Tâm trạng: nại nhược hà?
GV: một nét bối rối thật đáng yêu, thật nghệ sĩ.
->Boái roái, luùng tuùng
Tâm trạng bối rối ấy đã cho người đọc hiểu được điều gì ở tâm hồn Bác?
=>Yeâu thieân nhieân say đắm, rung động mạnh mẽ trước cảnh trăng đẹp.
GV đọc 2 câu thơ cuối b)Hai câu thơ cuối:
Sự sắp xếp vị trí của 3 đối tượng nhân (và thi gia), song, nguyệt (và minh nguyệt) có gì đáng chú ý?
Người và trăng đối xứng nhau qua song sắt nhà lao
Người và trăng đang bị chắn bởi song sắt nhà lao, ở vào vị trí khắc nghiệt như vậy trăng và người tù đã đến với nhau như thế nào?
Nhân khán minh nguyệt
Nguyệt khán thi gia -Người và trăng đối xứng nhau qua song sắt nhà lao
Thảo luận
Vì sao đầu bài thơ là vọng nguyệt mà đến cuối bài thơ lại là khán minh nguyệt?
Đầu bài thơ trăng và người tù còn cách xa nhau nhưng đến cuối bài thơ thì không còn phải nhìn ngắm từ xa nữa mà
Gợi: vọng và khán diễn đạt hai góc nhìn khác nhau như thế nào?
từ đó thể hiện tình cảm gì của tác giả với ánh trăng?
họ ở rất gần nhau.
Như vậy với nghệ thuật đăng đối trên kia đã góp phần thể hiện được điều gì? (song sắt ấy có thể ngăn cản được người với trăng không? Thể hiện được điều gì về con người Bác?)
Song sắt nhà tù kia đã trở thành vô nghĩa, trăng và người giờ đây đã là bầu bạn với nhau. Đó là một cuộc vượt ngục về tinh thần của người tù HCM
->Trăng và người giao hoà với nhau
GV: Đây không phải là một cuộc vượt ngục về tinh thần duy nhất của Bác mà Bác cũng đã từng để
lòng theo … (Trung thu)
Hoạt động 3: Tổng kết III- Tổng kết
Bài thơ đã giúp em hiểu thêm được điều gì về con người HCM?
Tình yeâu thieân nhieân đến say mê và phong thái ung dung của Bác.
13’ Hoạt động 4: Tìm hiểu bài Đi
đường B.ĐI ĐƯỜNG
Yêu cầu HS đọc văn bản HS đọc GV hướng dẫn HS tìm hiểu một số
điểm khác biệt giữa bản phiên âm
và dịch thơ. Từ việc đi đường núi,
GV tiếp tục hướng dẫn HS tìm hiểu một số nét NT để hiểu thấu nội dung mang ý nghĩa sâu sắc của bài thơ.
bài thơ đã gợi ra chân lí đường đời: vượt qua gian lao choàng chaát seõ tới thắng lợi vẻ vang 4/ Củng cố, hướng dẫn về nhà: (3’)
*Bài cũ: - Học thuộc lòng hai bài thơ
- Nắm vững những nét nội dung, nghệ thuật đặc sắc của hai bài thơ.
- Tìm đọc một số bài thơ khác trong tập NKTT
*Bài mới:Chuẩn bị cho bài: Chiếu dời đô + Đọc, trả lời những câu hỏi sgk + Tỡm hieồu theồ Chieỏu.
+ Tự cảm nhận khát vọng dân tộc được thể hiện trong bài văn.
III-RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG
Ngày soạn: Tuần : 22
Tieát : 86
CÂU CẢM THÁN
I-MỤC TIÊU BÀI DẠY:
Giuùp HS
- Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu cảm thán, phân biệt câu cảm thán với các kiểu câu khác; Nắm vững chức năng của câu cảm thán.
- Rèn luyện kỹ năng sử dụng câu.
II- CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
- ĐDDH: Bảng phụ, bảng thảo luận … - Phương án tổ chức lớp: thảo luận
- Nội dung kiến thức ôn tập, chuẩn bị ở nhà: bài soạn, mẫu câu III-TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY:
1/ Ổn định tình hình lớp: (1’) - Só soá.
- Chuẩn bị kiểm tra bài cũ.
2/ Kiểm tra bài cũ: (5’)
♦ Câu hỏi :Thế nào là câu cầu khiến? Câu cầu khiến có chức năng gì? Cho vd.
♦ Trả lời : Có những từ cầu khiến như hãy, đừng, chớ, đi, nào … hay ngữ điệu cầu khiến; Dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo.
3/ Bài mới:
Giới thiệu bài: (1’)
Ta tìm hiểu một kiểu câu nữa trong hệ thống câu phân theo mục đích nói: Câu cảm thán.
TL Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức 18’ Hoạt động 1: Đặc điểm hình thức
và chức năng
I- Tỡm hieồu:
II-Bài học:
GV treo bảng phụ ghi vda,b sgk. HS đọc 1/ Đặc điểm hình thức và chức năng
Chỉ ra những câu cảm thán được dùng trong những đoạn trích treân?
-Hỡi ơi lão Hạc!
-Than oâi!
Đặc điểm hình thức nào giúp em nhận biết đó là câu cảm thán?
Có các từ cảm thán: ôi, ơi
Kể thêm một số từ cảm thán khác mà em biết?
Than ôi, hỡi ơi, chao ôi, trời ơi, biết bao, xiết bao, nhường nào …
Nhận xét về vị trí của những từ cảm thán?
Đứng đầu làm bộ phận phuù cuỷa caõu.
Có điều gì đặc biệt, nếu tách những từ cảm thán ra đứng riêng bieọt?
Có thể đứng một mình làm câu đặc biệt.
Các câu trên người ta dùng từ cảm thán với mục đích gì?
Bộc lộ cảm xúc của người nói, người viết.
Là những câu có những từ ngữ cảm thán như:
ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi (ôi), trời ơi; thay, bieát bao, xieát bao, bieát chừng nào, … dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói (người
Như vậy, thế nào là câu cảm viết); xuất hiện chủ yếu
thán? (dấu hiệu, chức năng?) trong ngôn ngữ hằng
Ta thường thấy câu cảm thán
được sử dụng ở đâu? ngày hay trong ngôn
ngữ văn chương
Khi viết, ta kết thúc câu cảm thán bằng dấu câu nào?
Chaám than GV treo bảng phụ ghi BT
Câu sau có phải là câu cảm thán không? Vì sao?
a)Biết bao người đã hi sinh vì sự nghiệp giả phóng dân tộc.
a)Kông phải. Vì từ biết bao chỉ cho nhiều người b)Đẹp biết bao tổ quốc ta. b)Câu cảm thán bộc lộ niềm
hân hoan, phấn khởi
17’ Hoạt động 2: Luyện tập III- Luyện tập
Yêu cầu HS đọc và thực hiện BT
1 HS đọc và thực hiện 1/Những câu cảm thán
trong các đoạ trích
a)Than oâi!; Lo thay!;
Nguy thay!.
b)Hỡi cảnh rừng …!
c)Chao oâi! … Yêu cầu HS đọc và thực hiện BT
2 theo nhóm HS đọc và thực hiện theo
nhóm 2/-Phân tích tình
cảm,cảm xúc:
a)Lời than của người nông dân dưới chế độ phong kieán
b)Lời than của người chinh phụ trước nỗi truaân chuyeân do chieán tranh gaây ra
c)Tâm trạng bế tắc của nhà thơ trước cuộc sống (trước CM tháng Tám) d)Sự ân hận của Dế Mèn trước cái chết thảm thương, oan ức cuûa deá Choaét.
GV: Lưu ý: Những câu bộc lộ cảm xúc chưa chắc đã là câu cảm thán.
-Các câu trên không phải câu cảm thán vì chúng không có hình thức đặc trưng của kiểu câu này.
Yêu cầu HS đọc và thực hiện BT 3
HS đọc và thực hiện 3/Đặt câu cảm thán a)Mẹ ơi, tình yêu mà mẹ đã dành cho con thieâng lieâng bieát bao.
b)Đẹp thay cảnh mặt trời buổi bình minh.
GV: yêu HS về nhà lập bảng về 3 loại câu: câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán.
4/ Củng cố, hướng dẫn về nhà: (3’)
*Bài cũ:-Hoàn tất các bài tập vào vở.
-Nắm được một số đặc điểm về hình thức và chức năng của câu cảm thán
*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Câu trần thuật +Đọc và trả lời những câu hỏi sgk
+Tìm hiểu về hình thức và chức năng của loại câu này.
III-RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG:
Ngày soạn: Tuần: 22
Tieát: 87, 88