CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN
2.2. Khái quát về diễn ngôn review giải trí tiếng Việt trên mạng xã hội và
2.2.1. Diễn ngôn review giải trí tiếng Việt trên mạng xã hội
Diễn ngôn mạng xã hội là các hình thức giao tiếp diễn ra trên các nền tảng trực tuyến. Đặc trưng nổi bật của diễn ngôn mạng xã hội, theo chúng tôi, có thể quan sát thấy như sau: (1) Diễn ngôn mạng xã hội thường sử dụng ngôn ngữ mạng với những đặc điểm như chúng tôi đã phân tích ở phần 1.1: tính khẩu ngữ, đơn giản hoá; tính phi chuẩn mực; sử dụng các kí hiệu "bàn phím" và kĩ thuật số như hashtag, emoji, từ khóa,..; tính trộn mã; (2) Diễn ngôn mạng xã hội mang tính đa phương thức, kết hợp kênh chữ, kênh hình, kênh âm thanh để truyền đạt thông điệp. Tính đa phương thức giúp những nội dung biểu đạt trở nên sinh động, trực quan, dễ hiểu và hấp dẫn hơn;
(3) Diễn ngôn mạng xã hội có tính tương tác cao, liên kết đa chiều. Diễn ngôn này được thiết kế để khuyến khích bình luận, chia sẻ và phản hồi trực tiếp. Và hashtag chính là một công cụ hữu hiệu để kích thích tương tác trong nội bộ diễn ngôn và tương tác giữa các diễn ngôn. Như là hệ quả của tính tương tác, diễn ngôn mạng xã hội có thể lan truyền mạnh mẽ trong thời gian ngắn, đặc biệt với các nội dung liên quan đến xu hướng hoặc sự kiện đang diễn ra; (4) Diễn ngôn mạng xã hội mang giá trị biểu đạt cá nhân gắn kết với giá trị cộng đồng chung mối quan tâm, hình thành bản
sắc cá nhân và bản sắc cộng đồng trong không gian số. Tóm lại, với những đặc trưng nổi bật nêu trên, diễn ngôn mạng xã hội đã trở thành một hình thức giao tiếp đặc thù và không thể thiếu trong đời sống hiện đại.
2.2.1.2. Diễn ngôn review giải trí tiếng Việt trên mạng xã hội
Khái niệm “Diễn ngôn review giải trí tiếng Việt trên mạng xã hội” được chúng tôi xác định là hình thức giao tiếp trực tuyến, trong đó người dùng sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, video, emoji, meme, hashtag,... để đánh giá, chia sẻ ý kiến, tạo nội dung liên quan đến các lĩnh vực giải trí như âm nhạc, phim ảnh, ẩm thực, du lịch. Loại diễn ngôn này mang đầy đủ những đặc trưng của diễn ngôn trên mạng xã hội nêu trên. Hơn thế, loại diễn ngôn này thường mang tính tương tác cao, với vai trò nổi bật của hashtag, gắn kết cá nhân và cộng đồng trong không gian trực tuyến.
Diễn ngôn review giải trí tiếng Việt trên mạng xã hội với sự xuất hiện của hashtag được định hình bởi các nhân tố giao tiếp cốt lõi, bao gồm mục đích sử dụng, người tạo lập, người tiếp nhận. Các nhân tố này giữ vai trò then chốt trong việc tổ chức, định hướng và lan tỏa nội dung diễn ngôn, tạo nên sức ảnh hưởng rộng rãi trên không gian mạng. Về mục đích sử dụng hashtag trong diễn ngôn review giải trí, có thể nhận thấy hashtag được sử dụng với mục đích đa dạng, chẳng hạn: Phân loại nội dung (Hashtag giúp nhóm các bài viết liên quan vào một danh mục, giúp người dùng dễ dàng tiếp cận thông tin như hashtag #TravelTips giúp người dùng tìm kiếm các bài viết liên quan đến kinh nghiệm du lịch một cách nhanh chóng); quảng bá (Nhiều cá nhân và tổ chức sử dụng hashtag để tăng cường nhận diện, mở rộng tầm ảnh hưởng hoặc tạo sự chú ý đối với một sản phẩm, dịch vụ hoặc chiến dịch như thương hiệu sử dụng hashtag #NewProductLaunch để giới thiệu sản phẩm mới và thu hút sự quan tâm từ công chúng); tham gia thảo luận (Người dùng gắn hashtag để kết nối với các cuộc trò chuyện đang diễn ra, tạo cảm giác thuộc về một cộng đồng hoặc xu hướng như hashtag #MeToo khuyến khích sự tham gia và chia sẻ kinh nghiệm cá nhân),...
Về chủ thể tạo lập diễn ngôn review giải trí và sử dụng hashtag, không phải lúc nào cũng phân định rạch ròi được thành các chủ thể độc lập. Người tạo lập diễn ngôn là những cá nhân hoặc tổ chức, mỗi nhóm có vai trò và mục tiêu riêng. Các cá nhân
thường sử dụng hashtag để thể hiện cảm xúc, chia sẻ kinh nghiệm hoặc tham gia xu hướng, chẳng hạn: một cá nhân có thể sử dụng hashtag #OOTD (Outfit of the Day) để chia sẻ trang phục hàng ngày của mình và kết nối với cộng đồng thời trang. Các thương hiệu và tổ chức sử dụng hashtag như một phần của chiến lược marketing, nhằm thu hút khách hàng và nâng cao mức độ tương tác như hashtag như #JustDoIt của Nike không chỉ là khẩu hiệu mà còn là cách để thương hiệu này kết nối với khách hàng trên toàn thế giới. Những nhà sáng tạo nội dung, với vai trò định hình các xu hướng và trào lưu mới, tạo ra các hashtag mang tính đột phá hoặc dẫn dắt cộng đồng tham gia. Về đối tượng tiếp nhận, đây chính là thành phần quan trọng quyết định sự thành công của một diễn ngôn. Những người tiếp nhận có thể thuộc nhiều tầng lớp, độ tuổi và sở thích khác nhau, nhưng đều tham gia vào quá trình giao tiếp thông qua việc tiếp cận và phản hồi nội dung. Ví dụ, một hashtag về môi trường như #ClimateAction có thể thu hút sự quan tâm từ các nhóm người dùng khác nhau, từ học sinh, sinh viên đến các nhà hoạt động môi trường. Người nhận sẽ thể hiện tương tác bằng cách thích, bình luận, chia sẻ hoặc tạo nội dung mới liên quan đến hashtag. Họ không chỉ là người tiêu thụ nội dung mà còn trở thành một phần trong việc lan tỏa và xây dựng diễn ngôn đó. Những hành vi này không chỉ giúp lan tỏa thông tin mà còn thúc đẩy sự tương tác và gắn kết cộng đồng. Tóm lại, diễn ngôn có hashtag trong các lĩnh vực như âm nhạc, phim ảnh, ẩm thực và du lịch không chỉ phản ánh sự đa dạng của nội dung trên mạng xã hội mà còn thể hiện mối quan hệ chặt chẽ giữa các nhân tố giao tiếp, góp phần tạo nên những cộng đồng trực tuyến tương tác và phát triển, đánh dấu những hệ sinh thái mạng xã hội phong phú.
Diễn ngôn review giải trí tiếng Việt trên mạng xã hội với sự xuất hiện của hashtag mang đặc điểm nổi bật, đó là tính đa phương thức. Hashtag do đó sẽ tương tác với các kí hiệu thuộc phương thức khác kênh chữ thông thường: hashtag và kênh chữ;
hashtag và kênh hình; hashtag và kênh âm thanh; hashtag và video hỗn hợp,.... trong các lĩnh vực âm nhạc, phim ảnh, ẩm thực và du lịch. Trước hết, văn bản là phương thức cơ bản nhất trong diễn ngôn có hashtag. Người dùng thường sử dụng văn bản để truyền tải thông điệp chính, mô tả cảm xúc, chia sẻ thông tin hoặc tham gia thảo luận.
Trong lĩnh vực âm nhạc, ví dụ, một nghệ sĩ có thể sử dụng hashtag #NewSongRelease để thông báo về ca khúc mới. Một ví dụ khác là trong lĩnh vực phim ảnh, người xem có thể dùng hashtag #MovieReview để chia sẻ suy nghĩ và nhận xét về một bộ phim vừa xem. Bên cạnh đó, hình ảnh thường được sử dụng kèm với hashtag để thu hút sự chú ý và minh họa cho thông điệp. Các bài đăng có hình ảnh thường hiệu quả hơn trong việc truyền tải cảm xúc và tạo ra sự kết nối với người xem. Trong lĩnh vực ẩm thực, một blogger ẩm thực có thể đăng hình ảnh món ăn kèm hashtag #DeliciousDish để chia sẻ công thức nấu ăn. Trong lĩnh vực du lịch, một người dùng có thể đăng hình ảnh phong cảnh đẹp với hashtag #TravelGoals để chia sẻ địa điểm mơ ước. Thêm vào đó, video là một phương thức mạnh mẽ khác trong diễn ngôn có hashtag. Video có thể truyền tải thông điệp một cách sống động và trực quan hơn so với văn bản hay hình ảnh. Trong lĩnh vực âm nhạc, các nghệ sĩ thường sử dụng video kèm hashtag
#MusicVideo để giới thiệu MV mới. Trong lĩnh vực phim ảnh, một đoạn trailer phim kèm hashtag #ComingSoon giúp khán giả biết đến những bộ phim sắp ra mắt. Và cuối cùng, âm thanh cũng là một phương thức quan trọng trong diễn ngôn có hashtag, đặc biệt trên các nền tảng như Tiktok hoặc Instagram Stories. Âm thanh có thể bao gồm nhạc nền, giọng nói hoặc các hiệu ứng âm thanh đặc biệt, giúp làm tăng tính sinh động và thu hút cho nội dung. Một ví dụ trong lĩnh vực ẩm thực là khi một người dùng chia sẻ video nấu ăn kèm nhạc nền hấp dẫn và hashtag #CookingSound. Trong lĩnh vực du lịch, một đoạn ghi âm tiếng sóng biển kèm hashtag #BeachVibes mang lại cảm giác thư giãn và kích thích người xem. Nhìn chung, diễn ngôn review giải trí tiếng Việt trên mạng xã hội với hashtag là một hình thức giao tiếp đa phương thức đầy linh hoạt, kết hợp hiệu quả giữa văn bản, hình ảnh, video và âm thanh để tối ưu hóa sự truyền tải thông điệp.