CHƯƠNG 3. VAI TRÒ XÃ HỘI VÀ VĂN HÓA CỦA HASHTAG TRONG DIỄN NGÔN REVIEW GIẢI TRÍ
3.2. Hashtag phản ánh hệ tư tưởng và những quyền lực ngầm trong thế giới số
3.2.3. Quyền lực của nền tảng công nghệ hiện đại, tiên tiến, thuận tiện
Dưới đây là bảng thống kê số lần hiển thị của các hashtag nổi bật trên bồn nền tảng mạng xã hội:
Bảng 11. Bảng thống kê số lần hiển thị của các hashtag nổi bật trên ba nền tảng mạng xã hội
Lĩnh vực
Hashtag nổi bật của từng lĩnh vực
Tần suất hiển thị
Tiktok Instagram Facebook
1 Âm
nhạc
#rapviet 290,400 44,900 159,000
#sontungmtp 564,300 171000 558,000
#rose 8,6 triệu 53,6 triệu 15 triệu
#concert 6 triệu 49,1 triệu 14 triệu
#lyricsvideo 3,6 triệu 4,1 triệu 1,1 triệu 2 Phim
ảnh
#tiktoksoiphim 554,600 100 56,000
#reviewphim 1,2 triệu 25,600 6,2 triệu
#netflix 13 triệu 37,5 triệu 40 triệu
#kdrama 10,1 triệu 18,4 triệu 1,4 triệu
#vtvgiaitri 23,600 1000 36,000
3 Ẩm
thực
#caphe 242,900 205,000 1,3 triệu
#ancungTikTok 3,7 triệu 24,600 754,000
#homnayangi 101,700 85,800 216,000
#foodreview 2 triệu 2,5 triệu 2,7 triệu
#mukbang 4,7 triệu 4,6 triệu 12 triệu
4 Du
lịch
#homestaydalat 40,800 91,300 899,000
#thingstodo 822,900 3 triệu 2,2 triệu
#songnhoque 22,800 5000 31,000
#sanmaytaxua 8833 1000 25,000
#dulichtrainghiem 11,500 5000 61,000
Cơ chế hoạt động của thuật toán thường dựa trên nhiều yếu tố như mức độ tương tác, số lượng bài đăng sử dụng hashtag, và thời gian đăng tải. Những hashtag phổ biến, có lượng người dùng lớn, thường được ưu tiên xuất hiện trên trang thịnh hành hoặc trang khám phá. Thuật toán cũng có xu hướng đẩy mạnh các hashtag liên
quan đến các xu hướng toàn cầu, sự kiện thời sự hoặc các nội dung có tính lan tỏa cao.
Điều này không chỉ giúp tăng cường sự hiện diện của các hashtag này mà còn tạo hiệu ứng "quả cầu tuyết" (Snowball effect) nơi sự phổ biến của chúng ngày càng tăng theo cấp số nhân. Ngược lại, những hashtag ít được sử dụng hoặc không gắn với các xu hướng cụ thể thường bị thuật toán bỏ qua, khiến chúng khó tiếp cận người dùng, dù nội dung đi kèm có chất lượng cao.
Quyền lực của thuật toán thể hiện qua khả năng thao túng hành vi người dùng.
Khi các hashtag được đề xuất liên tục xuất hiện trên màn hình, chúng tạo ra một vòng lặp tương tác, nơi người dùng có xu hướng sử dụng và thảo luận về những hashtag này, bất kể nội dung có thực sự phù hợp với sở thích cá nhân hay không. Hiệu ứng này không chỉ định hướng dư luận mà còn định hình cách giới trẻ xây dựng và tiếp nhận các xu hướng văn hóa. Đặc biệt, thuật toán không chỉ phản ánh sở thích của người dùng mà còn góp phần định hình chúng, tạo nên một hệ sinh thái khép kín nơi sự đa dạng của nội dung bị hạn chế bởi chính các công cụ công nghệ được thiết kế để “cá nhân hóa” trải nghiệm.
Các nền tảng công nghệ hiện đại cũng sử dụng thuật toán để khai thác giá trị thương mại từ hashtag. Những hashtag như #ancungTikTok hay #netflix không chỉ xuất hiện tự nhiên mà còn là kết quả của các chiến dịch quảng bá được các nền tảng hỗ trợ. Các thuật toán ưu tiên những nội dung có khả năng sinh lời, chẳng hạn như video có sử dụng hashtag liên quan đến thương hiệu lớn hoặc các chiến dịch quảng cáo được tài trợ. Điều này không chỉ giúp tăng doanh thu cho nền tảng mà còn củng cố vị thế của các thương hiệu lớn trong không gian trực tuyến. Ngược lại, những nội dung mang tính cá nhân hoặc không có giá trị thương mại thường bị giảm tần suất hiển thị, khiến chúng ít có cơ hội lan tỏa đến công chúng.
Một ví dụ điển hình là sự nổi bật của hashtag #rapviet trong lĩnh vực âm nhạc.
Nhờ thuật toán của TikTok và YouTube, hashtag này nhanh chóng trở thành một biểu tượng cho dòng nhạc rap tại Việt Nam, với hàng triệu lượt xem và tương tác. Thuật toán không chỉ đẩy mạnh các video sử dụng hashtag này mà còn tạo điều kiện để nội dung liên quan như video biểu diễn, phân tích lírics, hoặc clip hậu trường được lan tỏa
rộng rãi. Tương tự, trong lĩnh vực du lịch, hashtag #homestaydalat được thuật toán ưu tiên vì phù hợp với xu hướng trải nghiệm cá nhân hóa và chia sẻ qua video ngắn, từ đó thúc đẩy sự phát triển của du lịch địa phương. Những trường hợp này cho thấy quyền lực của thuật toán không chỉ nằm ở việc phân phối thông tin mà còn định hướng cách người dùng tiếp cận và tiêu thụ nội dung, từ đó ảnh hưởng sâu sắc đến các xu hướng văn hóa và xã hội.
Quyền lực của thuật toán không chỉ dừng lại ở việc hiển thị mà còn thao túng hành vi người dùng. Khi các hashtag phổ biến được ưu tiên, chúng định hướng sự chú ý và tương tác của cộng đồng, từ đó ảnh hưởng đến cách mọi người tiếp cận và thảo luận về một chủ đề. Thậm chí, các nền tảng còn sử dụng thuật toán để thúc đẩy các hashtag mang lại lợi ích thương mại, chẳng hạn như hashtag liên quan đến quảng cáo, chiến dịch thương hiệu hoặc nội dung hợp tác với người nổi tiếng.