CHƯƠNG 3. VAI TRÒ XÃ HỘI VÀ VĂN HÓA CỦA HASHTAG TRONG DIỄN NGÔN REVIEW GIẢI TRÍ
3.1. Hashtag định hình các giá trị văn hoá - xã hội và tư tưởng hệ của giới trẻ
Hashtag là một hiện tượng ngôn ngữ và văn hóa đặc trưng của thời đại số, góp phần định hình các giá trị văn hóa, xã hội và hệ tư tưởng của giới trẻ. Với vai trò là công cụ kết nối nội dung, hashtag không chỉ phản ánh sở thích cá nhân mà còn trở thành biểu tượng của các trào lưu xã hội, từ đó củng cố và lan tỏa các giá trị sống nổi bật. Thông qua hashtag, giới trẻ thể hiện sự quan tâm đến các lĩnh vực như âm nhạc, phim ảnh, ẩm thực, du lịch và giáo dục, nơi các giá trị cá nhân hòa quyện với các giá trị cộng đồng. Sự hiện diện rộng rãi của hashtag trong các lĩnh vực này cho thấy cách chúng định hình không gian giao tiếp số, tạo ra một nền văn hóa chia sẻ và kết nối mạnh mẽ.
Bên cạnh việc phản ánh các giá trị cá nhân và cộng đồng, hashtag còn tái hiện các giá trị văn hóa - xã hội và hệ tư tưởng trong môi trường số. Chúng không chỉ là phương tiện biểu đạt mà còn là công cụ truyền tải các quan niệm, ý tưởng và xu hướng xã hội. Hashtag có khả năng thúc đẩy thay đổi trong các hoạt động xã hội như giao tiếp, tiêu dùng, và giải trí, đồng thời đóng vai trò định hướng hành vi của cộng
đồng. Chẳng hạn, các hashtag gắn liền với phong trào bảo vệ môi trường hay khuyến khích du lịch bền vững không chỉ biểu đạt ý thức cá nhân mà còn khơi dậy tinh thần trách nhiệm chung. Điều này chứng minh hashtag không chỉ phản ánh mà còn định hình tư duy và hành động của giới trẻ trong bối cảnh văn hóa số.
Hơn nữa, hashtag còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự thay đổi về tư duy và hành động của cộng đồng. Khi một hashtag trở nên phổ biến, nó có khả năng tạo ra những diễn ngôn mới, thay đổi cách nhìn nhận và tiếp cận của xã hội đối với các vấn đề cụ thể. Điều này không chỉ giúp định hình hệ tư tưởng của giới trẻ mà còn tạo động lực cho các phong trào xã hội. Hashtag như một công cụ ngôn ngữ số, mang tính biểu tượng và kết nối cao, đã trở thành cầu nối giữa cá nhân và cộng đồng, giữa ý tưởng và hành động, giữa giá trị truyền thống và xu hướng hiện đại.
Dưới đây là bảng thống kê các hashtag tiêu biểu trong từng lĩnh vực, có ảnh hưởng lớn đến việc định hình các giá trị văn hóa - xã hội và tư tưởng hệ của giới trẻ trong thời đại ngày nay:
Bảng 8. Bảng thống kê các hashtag tiêu biểu trong từng lĩnh vực Lĩnh
vực
Hashtag tiêu biểu Số lượng Tỉ lệ trên tổng số
1 Âm
nhạc
#tiktokgiaitri 15 34%
#nhachaymoingay 10 22,7%
#anhtraivuotnganchonggai 8 18,2%
#SoundsOfVietnam 6 13,7%
#usukmusic 5 11,4%
TỔNG (1) 44 100%
2 Phim ảnh
#tiktoksoiphim 10 27,1%
#ReviewPhim 9 24,3%
#netflix 8 21,6%
#romantic 5 13,5%
#kdrama 5 13,5%
TỔNG (2) 37 100%
3 Ẩm thực #ancungtiktok 21 32,4%
#learnontiktok 16 24,6%
#reviewanngon 13 20%
#vtmgr 9 13,8%
#foodtour 6 9,2%
TỔNG (3) 65 100%
4 Du lịch #dulichvietnam 12 35,4%
#vietnamtravel 9 26,4%
#healing 6 17,6%
#solotravel 4 11,8%
#thingstodoinvietnam 3 8,8%
TỔNG (4) 34 100%
Sau khi phân tích tần suất xuất hiện của các hashtag trong từng lĩnh vực cho thấy sự đa dạng và phong phú về nội dung, đồng thời phản ánh mức độ quan tâm của giới trẻ đối với các chủ đề này. Trong lĩnh vực âm nhạc, các hashtag như
#tiktokgiaitri (34%), #nhachaymoingay (22.7%), và #SoundsOfVietnam (13.7%) chiếm tần suất cao, thể hiện sự yêu thích đối với các sản phẩm âm nhạc đa dạng từ quốc tế đến nội địa. Lĩnh vực phim ảnh cũng không kém phần sôi động với các hashtag #tiktoksoiphim (27.1%) và #ReviewPhim (24.3%), cho thấy sự quan tâm lớn đến việc chia sẻ và khám phá các tác phẩm điện ảnh. Ẩm thực và du lịch với các hashtag như #ancungtiktok (32.4%) và #dulichvietnam (35.3%) dẫn đầu, phản ánh xu hướng tìm kiếm trải nghiệm thực tế và kết nối cộng đồng qua các hành trình khám phá.
(1) Điểm giống nhau về xu hướng
Các lĩnh vực âm nhạc, phim ảnh, ẩm thực và du lịch tuy khác biệt về nội dung nhưng lại phản ánh nhiều điểm tương đồng trong xu hướng quan tâm và các giá trị mà giới trẻ đang hướng đến. Một trong những xu hướng nổi bật là sự cởi mở với văn hóa toàn cầu. Hashtag như #usukmusic trong lĩnh vực âm nhạc hay #netflix trong lĩnh
vực phim ảnh minh chứng cho việc giới trẻ không chỉ quan tâm các nội dung nội địa mà còn tích cực đón nhận các sản phẩm văn hóa quốc tế. Việc sử dụng tiếng Anh nguyên bản trong các hashtag này không chỉ tăng tính nhận diện toàn cầu mà còn thể hiện sự hội nhập, năng động và khả năng thích nghi của thế hệ trẻ. Sự cởi mở này cho thấy giới trẻ Việt Nam không ngần ngại thử nghiệm, học hỏi từ các nền văn hóa khác, đồng thời tìm kiếm sự kết nối với những xu hướng phổ biến trên toàn thế giới.
Bên cạnh đó, tính liên kết cộng đồng là một giá trị quan trọng được thể hiện rõ qua các hashtag. Ví dụ, #ancungtiktok hay #tiktoksoiphim không chỉ đơn thuần là công cụ để cá nhân chia sẻ sở thích mà còn trở thành sợi dây kết nối các thành viên trong cộng đồng mạng. Những hashtag này giúp tạo nên các diễn đàn thảo luận sôi động, nơi mọi người có thể trao đổi kinh nghiệm, ý tưởng và cảm xúc liên quan đến các chủ đề chung. Tính cộng đồng này không chỉ củng cố sự đoàn kết mà còn góp phần xây dựng các giá trị chung trong không gian số, nơi các thành viên cảm thấy được gắn bó và có tiếng nói. Đây chính là minh chứng cho sức mạnh của truyền thông mạng xã hội trong việc thúc đẩy sự gắn kết xã hội và chia sẻ giá trị.
Nổi bật hơn cả là sự khẳng định bản sắc văn hóa Việt Nam với cácác hashtag như #SoundsOfVietnam hay #dulichvietnam phản ánh nỗ lực của giới trẻ trong việc quảng bá vẻ đẹp văn hóa và thiên nhiên Việt Nam ra thế giới. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, giới trẻ không chỉ đón nhận các xu hướng quốc tế mà còn chủ động giữ gìn và lan tỏa giá trị bản địa. Sự xuất hiện song hành giữa các hashtag quốc tế và nội địa cho thấy thế hệ trẻ đang tìm cách cân bằng giữa việc bảo tồn bản sắc dân tộc và hội nhập văn hóa toàn cầu. Điều này không chỉ giúp họ khẳng định vai trò là những người kiến tạo nội dung mà còn góp phần làm phong phú thêm bản đồ văn hóa số, biến Việt Nam trở thành một điểm nhấn độc đáo trong không gian mạng quốc tế, đưa Việt Nam đến gần hơn với bạn bè trên thế giới.
(2) Điểm khác biệt: Hệ giá trị văn hoá trong mỗi phạm vi.
Hệ giá trị văn hóa của giới trẻ ngày nay được định hình bởi sự giao thoa giữa những quan điểm truyền thống và xu hướng hiện đại. Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, các hashtag không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn trở thành biểu
tượng của các giá trị văn hóa riêng biệt trong từng lĩnh vực. Từ âm nhạc, phim ảnh, ẩm thực đến du lịch, giới trẻ Việt Nam đang thể hiện những cách tiếp cận mới mẻ, sáng tạo, phản ánh sự nhạy bén và tư duy toàn cầu. Đồng thời, họ cũng duy trì một sự gắn bó sâu sắc với bản sắc văn hóa Việt Nam, tạo nên một hệ giá trị phong phú và đa chiều. Dưới đây là bảng giá trị văn hoá – xã hội mà giới trẻ quan tâm năm 2024:
Bảng 9. Bảng giá trị văn hóa – xã hội mà giới trẻ quan tâm năm 2024
Hệ giá trị văn hoá Ví dụ
Âm nhạc - Tính chuyên nghiệp trong nền công nghiệp âm nhạc Việt
#Vpop,
#SoundsOfVietnam
#nhacviet - Yêu thích nhạc trẻ, nhạc số đang
dạng về thể loại
#pop
#rap
#indie - Đề cao sự sáng tạo trong âm nhạc:
sáng tạo nghệ danh, bản phối,....
#remix
#cover Phim ảnh - Góc nhìn phản biện của cá nhân
trong phim ảnh
#ReviewPhim,
#phimhay
#tiktoksoiphim - Sự đa dạng trong thể loại phim #romanticmovies
#horror
#anime - Yêu thích phim quốc tế #kdrama
#dramachin
#netflix
Ẩm thực - Tính thẩm mĩ trong ăn uống #foodphotography
#instafood
#foodporn
- Cảm nhận cá nhân trong ăn uống #yummy
#sogood
#delicious - Kết nối văn hóa ẩm thực #FusionFood
#TraditionalDishes
#vietnamesecuisine Du lịch - Khám phá văn hóa và thiên nhiên
địa phương
#Vietnamtravel
#explorevietnam
#hiddengems - Trải nghiệm du lịch độc đáo #SoloTravel
#slowtravel
#healing - Chia sẻ kinh nghiệm và kí niệm du
lịch
#travelvlog
#topthingstodoinvietnam
#dulichtrainghiem
- Âm nhạc: Giới trẻ thể hiện sự đề cao tính chuyên nghiệp và sáng tạo trong nền công nghiệp âm nhạc Việt Nam. Các hashtag như #Vpop hay
#SoundsOfVietnam cho thấy sự trân trọng dành cho âm nhạc Việt, đồng thời khẳng định vị thế của Vpop trên bản đồ âm nhạc quốc tế. Giới trẻ cũng yêu thích sự đa dạng về thể loại, từ pop, rap đến indie, phản ánh gu thưởng thức phong phú và tinh tế. Bên cạnh đó, họ đề cao sự sáng tạo trong từng bản phối, nghệ danh hay cách thể hiện, được minh chứng qua các hashtag như #remix và #cover. Điều này cho thấy âm nhạc không chỉ là một phương tiện giải trí mà còn là cách để thế hệ trẻ khẳng định cá tính và chất riêng của mình.
- Phim ảnh: Phân tích, thảo luận và phản hồi phim ảnh từ góc nhìn cá nhân, làm nổi bật các trào lưu giải trí. Hashtag không chỉ quảng bá phim ảnh mà còn định hình tư duy phê bình của giới trẻ, trở thành công cụ xây dựng dư luận. Hashtag như
#ReviewPhim hay #tiktoksoiphim cho thấy họ không chỉ đơn thuần thưởng thức
phim mà còn đánh giá, phân tích sâu sắc các tác phẩm. Sự đa dạng trong thể loại phim từ lãng mạn, kinh dị đến anime cũng phản ánh nhu cầu khám phá các khía cạnh khác nhau của nghệ thuật điện ảnh. Đồng thời, sự yêu thích đối với phim quốc tế như
#kdrama hay #netflix chứng tỏ giới trẻ không ngần ngại tiếp nhận các sản phẩm văn hóa toàn cầu, qua đó mở rộng tầm nhìn và trải nghiệm nghệ thuật đa chiều.
- Ẩm thực: Giới trẻ đề cao tính thẩm mĩ trong ăn uống, được thể hiện qua các hashtag như #foodphotography hay #instafood. Mỗi món ăn không chỉ để thưởng thức mà còn trở thành một tác phẩm nghệ thuật được chia sẻ trên mạng xã hội. Họ cũng coi trọng cảm nhận cá nhân, thể hiện qua các hashtag như #yummy hay
#delicious, cho thấy ẩm thực không chỉ là trải nghiệm vật chất mà còn là cách thể hiện cảm xúc. Đặc biệt, sự kết nối giữa các nền văn hóa qua ẩm thực, từ các món truyền thống Việt Nam đến các món ăn kết hợp, phản ánh tinh thần giao lưu văn hóa mạnh mẽ.
- Du lịch: Trong lĩnh vực du lịch, giới trẻ chú trọng vào việc khám phá và trải nghiệm độc đáo. Các hashtag như #VietnamTravel hay #ExploreVietnam cho thấy họ yêu thích việc tìm hiểu văn hóa và thiên nhiên địa phương, từ đó khẳng định bản sắc văn hóa Việt Nam. Đồng thời, họ cũng không ngần ngại thử nghiệm những phong cách du lịch mới như #SoloTravel hay #Healing, tập trung vào cảm giác tự do và sự cân bằng nội tại. Việc chia sẻ kinh nghiệm và kí niệm qua các hashtag như
#TravelVlog hay #TopThingsToDoInVietnam không chỉ kết nối cộng đồng mà còn thúc đẩy sự sáng tạo trong cách truyền tải thông điệp.
Hệ giá trị văn hóa của giới trẻ hiện diện rõ nét trong không gian truyền thông mạng xã hội, được thể hiện qua hai chiều hướng nổi bật, vừa phản ánh những giá trị đã định hình trong đời sống thực, vừa góp phần tạo dựng các giá trị mới trên thế giới số. Trước hết, những giá trị hiện có được tái hiện thông qua sự quan tâm đến nghệ thuật, thẩm mĩ, trải nghiệm cá nhân và sự kết nối cộng đồng. Điều này cho thấy giới trẻ không chỉ kế thừa mà còn làm phong phú thêm các giá trị văn hóa truyền thống bằng cách đưa chúng vào những ngữ cảnh hiện đại, đa dạng hơn.
Đồng thời, hệ giá trị này còn đóng vai trò như một yếu tố kiến tạo, định hình những chuẩn mực và lối sống mới trong môi trường kí thuật số. Thế giới mạng không chỉ là nơi tái hiện mà còn là không gian thử nghiệm, nơi các giá trị như sáng tạo, tự do biểu đạt và tính toàn cầu được đề cao và phát triển. Những giá trị này, dù bắt nguồn từ văn hóa thực tế hay được sáng tạo trong không gian mạng, đều có xu hướng định hình mạnh mẽ các thói quen, xu hướng và quan điểm của cộng đồng người trẻ.
Nhìn chung, hệ giá trị văn hóa của giới trẻ trên mạng xã hội không chỉ phản ánh bản sắc của một thế hệ mà còn thể hiện sức ảnh hưởng to lớn của họ trong việc định hình những chuẩn mực mới. Các giá trị này không ngừng biến đổi và mở rộng, mang tính thích ứng cao, đôi khi tạo nên những khác biệt rõ rệt so với các giá trị truyền thống. Chính sự giao thoa này đã và đang làm giàu thêm bức tranh văn hóa toàn cầu, đồng thời khẳng định vai trò của giới trẻ trong việc xây dựng một hệ giá trị số vừa đa dạng vừa mang tính định hướng.