CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA HOẠT ĐỘNG PHỐI HỢP GIỮA TRƯỜNG ĐẠI HỌC VỚI CÁC LỰC LƯỢNG XÃ HỘI TRONG GIÁO DỤC PHÒNG CHỐNG TỆ NẠN XÃ HỘI CHO SINH VIÊN
1.4.2 Nội dung phối hợp giữa trường đại học với các lực lượng xã hội
+ Ngăn ngừa chặn đứng không để cho tệ nạn xã hội phát sinh, phát triển, lan rộng trong nhà trường và trên địa bàn.
+ Từng bước xoá bỏ dần những nguyên nhân điều kiện của tệ nạn xã hội, góp phần xây dựng đời sống văn hoá lành mạnh, bảo vệ thuần phong mỹ tục của dân tộc, giữ vững nội quy, quy chế hoạt động của nhà trường, phát triển văn hóa nhà trường lành mạnh, tạo động lực để học sinh học tập, rèn luyện phát triển năng lực, phẩm chất nghề nghiệp.
+ Phát hiện, đấu tranh, xử lý nghiêm minh những hành vi hoạt đông tệ nạn xã hội góp phần giữ vững an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội.
1.4.2 Nội dung phối hợp giữa trường đại học với các lực lượng xã hội trong giáo dục phòng chống tệ nạn xã hội cho sinh viên
1.4.2.1. Xác định các tệ nạn xã hội cần phòng ngừa trong sinh viên 1.4.2.1.1. Tệ nạn ma túy và tệ nạn ma túy trong sinh viên
Ma túy là một loại tệ nạn xã hội mà nạn nhân có thói quen sử dụng chất ma tuý dẫn đến tình trạng lệ thuộc vào ma tuý khó có thể bỏ được. Nghiện ma tuý gây hậu quả tác hại lớn cho bản thân người nghiện và cho xã hội.
Theo định nghĩa của Tổ chức y tế thế giới (WHO) đã được Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) tán thành; “Ma túy là chất khi đưa vào cơ thể sẽ làm thay đổi một hay nhiều chức năng sinh lý của cơ thể ”. Ma túy là chất kết tinh màu trắng được dẫn xuất từ MoocPhin, rất độc, dùng làm thuốc giảm đau. Người lạm dụng chất ma túy có cảm giác như thần kinh bị tê liệt và dùng lâu ngày sẽ bị nghiện. Năm 1982, tổ chức Y tế thế giới đã phát triển định nghĩa trên như sau: Ma túy theo nghĩa rộng là một thực thể hóa học hoặc là những thực thể hỗn hợp, khác với tất cả những cái được đòi hỏi để duy trì một sức khỏe bình thường, việc sử dụng những cái đó sẽ làm biến đổi chức năng sinh học và có thể cả cấu trúc của vật. Với học sinh sinh viên, những con người trong lứa tuổi thanh xuân đang đà phát triển và thích nghi với môi trường. Tâm lý của lớp trẻ học sinh sinh viên đang hình thành và phát triển, đam mê cái mới lạ, tò mò, hiếu kì và nhạy cảm… nên rất dễ bị tác động của môi trường trong đó có các tệ nạn xã hội và nhất là tệ nạn ma tuý. Khi mắc nghiện ma tuý HSSV thường bỏ học, trốn học, vi phạm kỷ luật học tập, học hành sa sút, trộm cắp dẫn đến phạm tội…
Nhiều sinh viên đại học, cao đẳng đã vi phạm tệ nạn xã hội dẫn đến phạm tội: Một sinh viên năm thứ 4 trường ĐH Ngoại thương là Trần Huy Hoàng (sinh năm 1981) đã tham gia vào một đường dây buôn bán, sử dụng ma túy liên tỉnh bị phát hiện ngày 08/06/2003 theo đó Viện kiểm sát nhân dân Hà Nội truy tố về tội sử dụng trái phép chất ma túy và lĩnh án 7 năm 6 tháng tù giam. Hoàng Đình Nghi, sinh viên khoa kinh tế khoá 41 trường ĐHNN1, Nông Quốc Chiến sinh viên ĐH Bách khoa đã bị công an bắt quả tang khi đang vận chuyển 1.400 ống tân dược gây nghiện…
Nguồn gốc của ma túy: Có thể hiểu ma túy là các chất có nguồn gốc từ tự nhiên. Các chất ma túy được biết đến và sử dụng từ thời bình minh của loài người. Ma túy tổng hợp: Là những chất được tổng hợp hoặc bán tổng hợp như Sedusen, Methamphetamin, Eestasy...
Ma túy là một tệ nạn xã hội, nó là con đường ngắn nhất dẫn đến lây nhiễm căn bệnh thế kỷ HIV-AIDS và trở thành tội phạm xã hội. Đáng lo ngại là tệ nạn ma tuý đang lây lan đến học sinh sinh viên các trường phổ thông, trung học chuyên nghiệp – dạy nghề, cao đẳng - đại học. Ma túy làm suy kiệt sức khỏe, trí tụê, làm suy thoái giống nòi, gây mất an ninh trật tự, mất an toàn xã hội khác như: cướp giật, trộm cắp, lừa đảo, buôn lậu, giết người...
1.4.2.1.2. Tệ nạn mại dâm
Mại dâm là một loại tệ nạn xã hội bao gồm những hành vi nhằm thực hiện các dịch vụ quan hệ tình dục có tính chất mua bán trên cơ sở một giá trị vật chất nhất định ngoài phạm vi hôn nhân. Tệ nạn mại dâm bao gồm các hành vi: bán dâm, mua dâm, chứa mại dâm, tổ chức hoạt động mại dâm, cưỡng bức bán dâm, môi giới mại dâm, bảo kê mại dâm và các hành vi khác liên quan đến tệ nạn mại dâm. Căn cứ vào tính chất của các hành vi, đối tượng tham gia tệ nạn mại dâm bao gồm các loại đối tượng chủ yếu: người bán dâm, người mua dâm, người chứa mại dâm, người môi giới mại dâm.
Trong những năm qua tình hình mại dâm có nhiều diễn biến phức tạp, có xu hướng tăng lên cả về số vụ và tính chất mức độ nghiêm trọng, thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, xảo quyệt, có nhiều thủ đoạn đối phó lại sự phát hiện của quần chúng nhân dân và hoạt động điều tra của cơ quan công an. Đối tượng tham gia tệ nạn mại dâm thuộc nhiều thành phần xã hội khác nhau, ở nhiều độ tuổi khác nhau và có các quốc tịch khác nhau.
Mại dâm là một TNXH nhưng nó tồn tại trong sự đấu tranh quyết liệt hoặc tồn tại của con người. Thuật ngữ mại dâm có nguồn gốc la tinh là
"Prostituere" có nghĩa là “bày ra để bán” dùng để chỉ việc bán thân một cách tùy tiện. Mại dâm tồn tại và phát triển vào khoảng 3000 năm trước công nguyên, tại Baybylone dấu tích còn thể hiện rõ trong các đền thờ. Theo nhà xã hội học nổi tiếng người Pháp E.Durkheim, thì tệ nạn mại dâm cũng giống như nạn tự sát, là dấu hiệu của một xã hội loạn kỷ cương.
Theo Từ điển tiếng Việt – NXB Đà Nẵng - năm 1977 định nghĩa: “Mại dâm là nói những người con gái trong xã hội cũ phải bán mình cho khách làng chơi”(bán thân làm đĩ). [25; 586]
Qua những quan điểm khác nhau về mại dâm thấy rằng, mặc dù chưa có những quan điểm thống nhất trong nhận thức và cách hiểu về mại dâm.
Song các quan niệm trên cũng có chung một điểm chung hiểu về mại dâm là hành vi thực hiện quan hệ tình dục ngoài phạm vi hôn nhân và có tính chất mua bán trên cơ sở thỏa thuận một giá trị vật chất nhất định.
Tụ điểm mại dâm thường ở các thành phố, thị xã, trung tâm công thương nghiệp, dịch vụ du lịch, nhưng gần đây lây lan ra các đô thị, vùng sâu, vùng xa...Theo thống kê của sở y tế TPHCM trong số 340.781 người đến khám có tới 14.653 người mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục. Phần lớn những người này là gái mại dâm hoặc người có quan hệ với gái mại dâm.
Hiện nay số người bị bệnh lây truyền qua đường tình dục ngày càng tăng, điều đó có nghĩa là số người hành nghề mại dâm và số người vi phạm tệ nạn mại dâm (trong đó có thanh thiếu niên học sinh sinh viên) vẫn có chiều hướng gia tăng.
Tình trạng tệ nạn mại dâm xâm nhập vào môi trường giáo dục cũng đang ở mức báo động. Hiện tượng gái bán dâm đứng đường, có nhiều đường dây và hình thức trá hình, lôi kéo sinh viên và người mua dâm diễn ra ở nhiều nơi và có nguy cơ xâm nhập trong giới sinh viên ở các trường đại học: Tiếp khách thuê, uống rượu thuê, Karaoke trá hình, lễ tân nhà nghỉ vv… Theo báo cáo của tổng cục cảnh sát - Bộ công an, ở nước ta có 70% người nghiện ma túy có tiền án tiền sự và 30% gái mại dâm có vi phạm luật hình sự. Số đối tượng phạm tội hình sự trong đó có 70% tổng số đối tượng phạm pháp là thanh thiếu niên. Nước ta có gần 23 triệu HS-SV đang học tập tại các nhà trường, con số đó đủ nói lên ý nghĩa quan trọng của công tác phòng chống tệ nạn xã hội, và nạn ma túy học đường đối với toàn xã hội.
Tại điều 3 chương 1 Pháp lệnh phòng chống mại dâm của nước ta đã giải thích rõ: “Mại dâm là hành vi mua dâm, bán dâm. Vì vậy chống tệ nạn mại dâm là chống cả việc mua dâm, bán dâm và môi giới mại dâm”.
1.4.2.1.3. Tệ nạn cờ bạc, số đề, trò chơi điện tử ăn tiền, trộm cắp, rượu chè…
Tệ nạn cờ bạc là một loại tệ nạn xã hội bao gồm các hành vi lợi dụng các hình thức vui chơi giải trí để cá cược, sát phạt nhau bằng tiền hoặc vật chất.
Tệ nạn cờ bạc bao gồm các hành vi:
Đánh bạc: Là hành vi dùng tiền hoặc lợi ích vật chất khác để sát phạt được thua thông qua các trò chơi.
Tổ chức đánh bạc: Là hành vi rủ rê, lôi kéo, tập hợp người khác cùng đánh bạc, người tổ chức cũng có thể cùng tham gia đánh bạc.
Gá bạc: là hành vi dùng nhà ở của mình hoặc địa điểm khác để chứa các đám bạc từ đó trục lợi cho mình qua những người đánh bạc.
Đối tượng tham gia tệ nạn cờ bạc bao gồm: đối tượng tổ chức đánh bạc, đối tượng gá bạc và đối tượng đánh bạc.
Tệ nạn cờ bạc trong những năm qua có những diễn biến hết sức phức tạp, có xu hướng tăng cả về số vụ và tính chất nghiêm trọng, xuất hiện nhiều hình thức mới trong hoạt, thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi xảo quyệt, hoạt động có sự câu kết với các đối tượng là người nước ngoài, hoạt động xuyên quốc gia.
Hành vi đánh bạc được hiểu là bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền mặt hoặc dùng hiện vật để gán nợ, hiện vật có thể là tài sản, hàng hóa như: Vàng bạc, lợn gà, đồng hồ, điện thoại di động, nhà cửa… Các hình thức đánh bạc có thể là; tổ tôm, sóc đĩa, đánh tú lơ khơ…Tệ nạn cờ bạc ở Việt Nam đã phát triển ở dạng tội phạm có tổ chức quy mô lớn.
Hiện nay người ta còn đánh bạc bằng cá cược ăn tiền trong các môn thể thao giải trí như; bóng đá, chọi gà… Đặc biệt là qua các giải bóng đá quốc tế.
Nạn cờ bạc có từ lâu đời trên thế giới. Có nhiều nước tổ chức các sòng bạc hợp pháp hóa có thu thuế như; Hồng Kông, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Thái Lan, Malaysia…
1.4.2.1.4. Số đề
Cách chơi đề là dựa vào việc đoán trước con số nào đó rồi dựa vào hai chữ số cuối kết quả giải đặc biệt của sổ số kiến thiết nhà nước để ăn thua với tỉ lệ 1 ăn 70. Ngày nay số đề được chơi với nhiều cách thức khác nhau như:
Căn cứ hai số cuối của giải nhất, căn cứ kết quả giải lô tô để đánh đề hoặc đánh lô. Kẻ chơi đề ham mê đến mức căn cứ vào những giấc mơ của mình và những người khác, thậm chí còn tin cả vào những bài thơ dề đã được phát tán để tính toán, chọn số ghi đề. Số đề đã trở thành một TNXH gây tác hại to lớn về kinh tế- xã hội, gây mất trật tự an ninh xã hội, dẫn đến tan cửa nát nhà, đúng là “ Đánh đề ra đê mà ở ”, hay “ Cờ bạc là bác thằng bần”.
Trò chơi điện tử ăn tiền: Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển của khoa học – công nghệ thông tin, trò chơi điện tử (chat, game) đã có mặt ở khắp thành phố, len lỏi vào các làng quê ngõ xóm, đặc biệt là quanh các trường học. Chính từ những quán trò chơi điện tử, Internet này đã dẫn đến bao chuyện buồn. Điều đáng lo ngại là học sinh sinh viên không chỉ chơi điện tử ăn tiền, chơi game, mà còn buôn chuyện ảo, say mê những hình ảnh, truyện ngắn có nội dung khêu gợi tình dục... Phía sau bàn phím là biết bao chuyện buồn, là TNXH. Việc học hành tu dưỡng rèn luyện không còn nữa, thay vào đó là chuyện bỏ học, bỏ nhà, ăn cắp xe đạp, xe máy... Có nhóm học sinh đã biến các trò chơi điện tử thành canh bạc để sát phạt nhau thâu đêm suốt sáng.
Trò chơi điện tử, Internet- kho tài nguyên trí tuệ của nhân loại đã bị biến tướng và trở thành một tệ nạn trong học sinh sinh viên khi họ không được định hướng tốt. Trộm cắp là hành vi lấy của cải vật chất của người khác một cách lén lút vụng trộm khi không có người hoặc người có của sơ hở không chú ý đến.
Trộm cắp là một tệ nạn xã hội có từ ngày xưa với những kẻ lười biếng nhưng lại muốn giàu lên một cách nhanh chóng, hoặc những kẻ do ăn chơi quá đà không đủ chi tiêu nên sinh ra trộm cắp để trang chải nợ nần. Hành vi trộm cắp ngày nay cũng tinh vi hơn khi xã hội càng phát triển. Trộm cắp là bạn đồng hành của các tệ nạn khác như: Ma túy, HIV-AIDS, Mại dâm...
Do vậy, trong công tác phòng chống ma túy cần phải đồng thời phòng chống các tệ nạn khác như: Mại dâm, cờ bạc, số đề, trộm cắp, trò chơi điện tử...Chỉ có như vậy mới có thể hạn chế, xóa bỏ dần các tệ nạn xã hội.
1.4.2.1.5. Tệ nạn mê tín dị đoan
Mê tín dị đoan là tệ nạn xã hội bao gồm các hành vi biểu hiện thái quá lòng tin mù quáng vào những điều huyền bí không có thật, từ đó có những suy đoán khác thường, dẫn đến cách ứng xử mang tính chất cuồng tín, hành động trái với những chuẩn mực của xã hội, gây hậu quả xấu đến sức khoẻ, đời sống vật chất, tinh thần của người dân, đến an ninh trật tự. Là một biểu hiện của các hủ tục lạc hậu, tàn dư của xã hội cũ còn sót lại trong xã hội hiện nay; nó kích thích và phù hợp với tâm lí của một bộ phận người trong xã hội có trình độ nhận thức thấp kém.
Tệ nạn mê tín dị đoan được biểu hiện dưới nhiều hình thức đa dạng và có xu hướng lây lan phát triển nhanh nhất là ở những vùng sâu, nhận thức của quần chúng còn lạc hậu. Đối tượng tham gia tệ nạn mê tín dị đoan phần lớn là phụ nữ, những người có trình độ nhận thức thấp kém, hoàn cảnh gia đình gặp nhiều trắc trở, cuộc sống éo le...ngoài ra còn có một số cán bộ công nhân viên chức, một số có học thức cao và một bộ phận nhỏ học sinh, sinh viên cũng mắc phải tệ nạn này.
Đối tượng reo rắc mê tín dị đoan: Lợi dụng lòng tin, lợi dụng thần thánh, trời phật, may rủi có hành vi cầu cúng, đồng bóng, bói toán nhằm buôn
bán thần thánh để kiếm lời hoặc tuyên truyền, reo rắc mê tín dị đoan gây ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn xã hội.
Địa bàn xảy ra có ở khắp mọi nơi song chủ yếu tập trung ở những nơi công tác quản lí xã hội, quản lí văn hoá còn bộc lộ nhiều yếu kém, trình độ nhận thức của quần chúng còn lạc hậu.
Tệ nạn mê tín dị đoan hiện đang được các đối tượng phản động và các thế lực phản cách mạng triệt để lợi dụng để chống phá cách mạng Việt nam, nhất là ở vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc ít người trình độ nhận thức còn lạc hậu, thấp kém.
Tệ nạn mê tín dị đoan gây nên những hậu quả xấu cho xã hội như làm tan vỡ hạnh phúc nhiều gia đình, ảnh hưởng đến tính mạng, sức khoẻ con người, gây thiệt hại đến tài sản của quần chúng, ảnh hưởng xấu tới an ninh trật tự.
1.4.2.2. Thực hiện các nội dung tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức cho sinh viên về tệ nạn xã hội và tác hại của các tệ nạn xã hội đối với sinh viên
Nhà trường và các tổ chức đoàn thể trong trường thường xuyên phối hợp với các lực lượng xã hội giáo dục tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức lối sống cho toàn thể cán bộ giáo viên và sinh viên, nâng cao tinh thần cảnh giác cho cán bộ, giáo viên và sinh viên đối với âm mưu và các hoạt động chống phá Việt Nam của các thế lực thù địch, từ đó nâng cao nhận thức đúng đắn về các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, nội quy, quy định của ngành, nhà trường. Coi đây là nhiệm vụ quan trọng trong chương trình giáo dục và đào tạo của tất cả các nhà trường trên địa bàn thị xã. Thông qua các đợt sinh hoạt chính trị, lồng ghép giáo dục phòng chống tệ nạn xã hội mời các chuyên gia của chính quyền địa phương tham gia báo cáo chuyên đề giúp sinh viên nhận diện được các tệ nạn xã hội và nguy cơ xâm nhập vào trường học, kỹ năng phòng tránh tệ nạn xã hội trong sinh viên.