1. Kiến thức: Hs nắm đợc:
- Ngô Quyền xây dựng nền độc lập không phụ thuộc vào triều đại PK TQ.
- Nắm đợc quá trình thống nhất đất nớc của Đinh Bộ Lĩnh.
2. Kĩ năng: Bồi dỡng cho HS kĩ năng lập biểu đồ, sơ đồ, sử dụng bản đồ.
3. Thái độ, tình cảm:
- Giáo dục ý thức độc lập tự chủ và thống nhất đất nớc của dân tộc.
- Ghi nhớ công ơn đối với những ngời có công đầu giành quyền tự chủ, thống nhất đất nớc, mở ra thời kỳ độc lập lâu dài cho nớc ta.
B. Ph ơng tiện dạy học:
1. Giáo viên: - SGK, SGV, Sơ đồ tổ chức bộ máy nhà nớc , Lợc đồ 12 sứ quân, Bảng phụ, tài liệu, tranh ảnh - Lăng Ngô Quyền.
2. Học sinh: SGK, su tầm tranh , Vẽ lợc đồ 12 sứ quân.
C. Hoạt động dạy học:
1. ổ n định tổ chức:
2. Bài cũ: ? Trình bày đặc điểm cơ bản của XHPK Châu Âu?
? XHPK Phơng Đông có gì khác so với XHPK Phơng Tây?
3. Bài mới: Gv giới thiệu bài: Sau hơn 1000 năm kiên cờng và bền bỉ chống lại
ách đô hộ của PK Phơng Bắc từ Bà Trng, Lí Nam Đế, Lí Bí, cuộc k/n của họ Khúc, họ Dơng cuối cùng nhân dân ta đã dành lại đợc nền độc lập. Với trận Bạch
Đằng 938 nớc ta đã hoàn toàn bớc vào thời kì độc lập, tự chủ.
Hoạt động của GV-HS Nội dung kiến thức cần đạt Hoạt động cá nhân, nhóm.
? Chiến thắng Bạch Đằng năm 938 có ý nghĩa gì?
(Đánh bại âm mu xâm lợc của nhà Hán, chấm dứt 1000 năm Bắc thuộc của PK Phơng Bắc).
? Tại sao NQ lại bãi bỏ bộ máy cai trị của họ Khúc để thiết lập triều đại mới?
? Sau chiến thắng BĐ, NQ đã làm gì?
?Ngô Quyền đã xây dựng bộ máy nhà nớc ntn?
Hãy vẽ sơ đồ? HS thảo luận Hs vẽ sơ đồ - GV bổ sung.
?Vua có vai trò gì trong bộ máy nhà nớc?
Vua đứng đầu , quyết định mọi công việc.
? Em có nhận xét gì về bộ máy nhà nớc thời Ngô?
(đơn giản, sơ sài → thể hiện ý thức độc lập tự chủ)
? Với những việc làm đó của Ngô Quyền, tình hình đất nớc yềnh thế nào?
Hoạt động cá nhân.
Hs t×m hiÓu SGK.
1. Ngô Quyền dựng nền
độc lập
- Năm 938, dánh tan quân Nam Hán.
- 939: Ngô Quyền lên ngôi vua. Đóng đô ở Cổ Loa.
- Xây dựng bộ máy nhà nớc:
Vua
Quan v¨n Quan vâ Thứ sử các Châu
→ Bớc đầu thể hiện ý thức
độc lập tự chủ.
=> Đất nớc yên bình
2. Tình hình chính trị cuối thời Ngô:
? Ngô Quyền trị vì đợc 5 năm thì qua đời. Lúc đó tình hình đất nớc ta ntn?
GV: Năm 950 Ngô Xơng Văn giành lại đợc ngôi vua song uy tín nhà Ngô giảm sút → đất nớc không còn ổn định.
? Đất nớc bất ổn định thể hiện ntn? (Loạn 12 sứ qu©n)
? Sứ quân là gì? (Các thế lực PK nổi dậy chiếm lĩnh một vùng)
GV treo lợc đồ, Hs xác định tên và vị trí của 12 sứ qu©n.
? Việc chiếm đóng của 12 sứ quân đã ảnh hởng
đến đất nớc nh thế nào?
GV: Loạn 12 sứ quân gây biết bao tang tóc cho nhân dân, trong khi đó nhà Tống đang có âm mu xâm lợc nớc ta. Do đó, việc thống nhất đất nớc trở nên cấp bách hơn bao giờ hết .
Hoạt động cá nhân, cả lớp.
? Nhắc lại tình hình đất nớc ta cuối thời Ngô?
? Nêu một vài nét về Đinh Bộ Lĩnh?
? Ông dã chuẩn bị những gì để dẹp yên 12 sứ qu©n?
Gv treo lợc đồ, hớng dẫn hs trình bày quá trình thèng nhÊt.
? Vì sao Đinh Bộ Lĩnh lại dẹp yên đợc các sứ qu©n?
? Việc Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân có ý nghĩa gì?
- 944: NQ mất → Dơng Tam Kha cớp ngôi → triều đình lục đục.
- 950 Ngô Xơng Văn lật đổ DTK nhng không quản lí đợc
đất nớc
- 965 Ngô Xơng Văn chết → loạn 12 sứ quân.
- Đánh chiếm lẫn nhau → đất nớc loạn lạc → điều kiện thuận lợi cho giặc ngoại xâm tấn công.
3. Đinh Bộ Lĩnh thống nhất
đất n ớc .
* Tình hình đất nớc:
- Loạn 12 sứ quân → đất nớc chia cắt, loạn lạc.
- Qu©n Tèng cã ©m mu x©m l- ợc.
* Quá trình thống nhất:
- Đinh Bộ Lĩnh lập căn cứ ở Hoa L.
- Liên kết với sứ quân Trần Lãm.
- Đợc nhân dân ủng hộ
→ Năm967→ đất nớc thống nhÊt.
* ý nghĩa : Xây dựng đất nớc vững mạnh để chống lại âm mu xâm lợc của kẻ thù.
4. Củng cố: Bài tập 1 : Những biểu hiện nào sau đây chứng tỏ ý thức của Ngô
Quyền trong viêc xây dựng đất nớc :
A. Xng Vơng chọn đất đóng đô. B. Thiết lạp bộ máy chính quyền mới.
C. Bóc lột, đàn áp nhân dân. C. Cử ngời tài giỏi trông coi đất nớc.
Bài tập 2 : Công lao của Ngô Quyền, Đinh Bộ Lĩnh trong việc xây dựng và thống nhhát đất nớc.
- Ngô Quyền : đặt nền móng xây dựng chính quyền độc lập.
- Đinh Bộ Lĩnh : Dẹp loạn, thống nhất quốc gia.
5. Dặn dò: - Làm BT ở SBT. Xem bài mới.
D. Rút kinh nghiệm sau tiết dạy:
Thứ ngày tháng năm 20
Bài 9: Nớc Đại cồ Việt thời Đinh - Tiền Lê.
Tiết 12 I. Tình hình chính trị - quân sự. A. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: Hs nắm đợc:- Thời Đinh - Tiền Lê, bộ máy nhà nớc đợc xây dựng t-
ơng đối hoàn chỉnh, không còn đơn giản nh thời Ngô.
- Nhà Tống tiến hành chiến tranh xâm lợc và đã bị quân ta đánh bại.
2. Kĩ năng: Bồi dỡng kĩ năng vẽ sơ đồ, lập biểu đồ.
3. Thái độ: - Giáo dục lòng tự hào, tự tôn dân tộc.
- Biết ơn các vị anh hùng dân tôc có công xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.
B. Ph ơng tiện dạy học:
1. Giáo viên: - SGK, SGV, Lợc đồ cuộc kháng chiến chống Tống.
- Tranh ảnh di tích lịch sử về đền thờ vua Đinh, vua Lê.
2. Học sinh: SGK, su tầm tranh, tài liệu liên quan bài học.
C. Hoạt động dạy học: 1. ổn định:
2. Bài cũ: ? Trình bày tình hình nớc ta cuối thời Ngô và quá trình thống nhất đất nớc của Đinh Bộ Lĩnh?
? Trình bày công lao của Ngô Quyền và Đinh Gộ Lĩnh đối với nớc ta trong buổi
đầu độc lập?
3. Bài mới: Gv giới thiệu bài: Sau khi dẹp loạn 12 sứ quân, đất nớc lại đợc thanh bình, thống nhất. Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi vua, tiếp tục công cuộc xây dựng quốc gia vững mạnh mà Ngô Quyền đã đặt nền móng.
Hoạt động của giáo viên - học sinh Nội dung kiến thức cần đạt Hoạt động cá nhân, cả lớp.
? Sau khi thống nhất đất nớc ĐBL đã làm gì?
? Tại sao Đinh Tiên Hoàng chọn Hoa L để
đóng đô? (quê ông, đất hẹp, nhiều đồi núi → dễ phòng thủ)
? Việc nhà Đinh đặt tên nớc và không dùng niên hiệu của hoàng đế Trung Quốc nói lên
®iÒu g×?
- Đại Cồ Việt → Nớc Việt to lớn có ý đặt ngang hàng với Trung Hoa.
? Đinh Bộ Lĩnh còn áp dụng biện pháp gì để xây dựng đất nớc?
? Những việc làm của Đinh Bộ Lĩnh có ý nghĩa nh thế nào?
Hoạt động cá nhân, nhóm.
Hs t×m hiÓu SGK.
? Nhà Tiền Lê đợc thành lập trong hoàn cảnh nào?
? Vì sao Lê Hoàn đợc suy tôn làm vua?
- Có tài, có chí lớn, mu lợc đang giữ chức Thập
đạo tớng quân thống lĩnh quân đội .
? Việc Thái Hậu Dơng Vân Nga trao áo bào cho Lê Hoàn nói lên điều gì?
1.Nhà Đinh xây dựng đất n ớc - Năm 968 Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi vua. Đặt tên nớc là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa L, đặt niên hiệu là Thái Bình.
- Phong vơng cho con - Cắt cử quan lại
- Dựng cung điện, đúc tiền, xử phạt nghiêm kẻ phạm tội.
ýnghĩa: ổn định đời sống xã hội, là cơ sở để xây dựng và phát triển đất nớc.
2. Tổ chức chính quyền thời Tiền Lê.
*Hoàn cảnh:
- 979 Đinh Tiên hoàng bị giết
→ nội bộ lục đục.
- Nhà Tống lăm le xâm lợc → Lê Hoàn đợc suy tôn làm vua.
(thông minh → đặt lợi ích quốc gia lên trên lợi ích dòng họ )…
GV phân biệt khái niệm "Tiền Lê" "Hậu Lê".
? Chính quyền nhà Tiền Lê đợc tổ chức nh thế nào? (Hớng dẫn hs vẽ sơ đồ, GV chuẩn bị ở bảng phụ)
?Hãy so sánh bộ máy nhà nớc thời Ngô và thời Tiền Lê?
? Em có nhận xét gì về bộ máy về bộ máy nhà nớc thời Tiền Lê? Thảo luận nhóm
GV: Vua đứng đầu, giúp việc cho vua có thái s- , đại s, dới là các quan. Cả nớc chia 10 lộ dới lộ có phủ , châu.
? Quân đội thời Tiền Lê đợc tổ chức ntn?
? Em hiểu thế nào là cấm quân? quân địa ph-
ơng?
Hoạt động cá nhân, cả lớp.
? Quân Tống xâm lợc nớc ta trong hoàn cảnh nào?
- GV tờng thuật diễn biến trên lợc đồ:
- 981 quân Tống tiến vào nớc ta theo 2 đờng:
- Đờng thuỷ do Lu Trng chỉ huy → S.BĐ;
- Đờng bộ do Hầu Nhân Bảo chỉ huy → Lạng Sơn vào nớc ta.
? Trớc sự xâm lợc của địch, Lê Hoàn đã đối phó nh thế nào?
- Cắm cọc nhọn ở sông Bạch Đằng → đánh tan qu©n thuû.
- Quân bộ của địch không thể kết hợp với quân thuỷ → bị tiêu diệt.
? Kết quả của cuộc kháng chiến chống Tống ntn?
- Hs trình bày lại
? Cuộc kháng chiến chống Tống thắng lợi có ý nghĩa gì?
Cho HS quan sát 2 bức tranh H18, 19 (SGK) lăng đền thờ vua Đinh, vua Lê.
? Việc nhân dân ta lập đền thờ vua Đinh, vua Lê chứng tỏ điều gì?
* Bộ máy nhà n ớc : - Trung ơng:
Vua
Thái s Đại s
Quan v¨n- quan vâ - t¨ng quan - Địa phơng : (10 Lộ)
Phủ - châu
->Xây dựng tơng đối hoàn chỉnh.
* Quân đội:
- CÊm qu©n - Quân địa phơng
3. Cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn.
a. Hoàn cảnh lịch sử:
- Cuối năm 979 nhà Đinh rối loạn → quân Tống xâm lợc.
b. DiÕn biÕn:
- Địch : Năm 981 quân Tống tiến vào nớc ta theo 2 đờng thủy- bộ do Hâù Nhân Bảo chỉ huy.
- Ta: + Chặn quân thủy ở sông Bạch Đằng
+ Diệt quân bộ ở biên giới phía Bắc
c. Kết quả: Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi .
d. ý nghĩa:
- Khẳng định quyền làm chủ đất níc.
- Đánh bại âm mu xâm lợc kẻ thù, củng cố nền độc lập.
4. Câu hỏi củng cố: ?Nhà Đinh đã làm gì để xây dựng đất nớc?
? Trình bày diễn biến cuộc kháng chiến chống Tống do Lê Hoàn chỉ huy.
5. Dặn dò: - Học bài cũ. Tìm hiểu bài mới.
* Rút kinh nghiệm sau tiết dạy:
Thứ ngày tháng năm 20
Bài 9: Nớc Đại cồ Việt thời Đinh - Tiền Lê (Tiếp) Tiết 13. Sự phát triển kinh tế , văn hóa A. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: Hs nắm đợc:
- Các vua Đinh - Tiền Lê đã bớc đầu xây dựng một nền kinh tế tự chủ bằng sự phát triển nông nghiệp, thủ công nghiệp, thơng nghiệp.
- Cùng với sự phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội cũng có nhiều thay đổi.
2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng phân tích và rút ra ý nghĩa thành tựu kinh tế , văn hoá…
3. Thái độ: Giáo dục cho hs ý thức độc lập tự chủ trong xây dựng đất nớc, biết quý trọng truyền thống văn hoá của cha ông.
B. Ph ơng tiện dạy học:
1. Giáo viên: - SGK, SGV, Lợc đồ cuộc kháng chiến chống Tống.
- Tranh ảnh di tích lịch sử , các công trình văn hoá, kiến trúc…
2. Học sinh: SGK, su tầm tranh, tài liệu liên quan bài học.
C. Hoạt động dạy học:
1. ổ n định :
2. Bài cũ: ?Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nớc thời Tiền Lê và giải thích?
3. Bài mới: Gv giới thiệu bài:
Cuộc kháng chiến chống Tống thắng lợi đã đánh bại âm mu xâm lợc của kẻ thù, khẳng định quyền làm chủ của đất nớc ta và cũng cố nền độc lập, làm chủ của nớc Đại Cồ Việt. Đó cũng là cơ sở để xây dựng nền kinh tế, văn hoá buổi đầu độc lËp.
Hoạt động của giáo viên - học sinh Nội dung kiến thức cần đạt Hoạt động cá nhân, cả lớp.
- HS đọc SGK- Mục 1.
? Em hãy điểm lại tình hình nông nghiệp nớc ta thời Đinh Tiền Lê– ?
? Nhà nớc đã làm gì để phát triển NN?
? Việc Vua Lê Đại Hành tổ chức lễ cày tịch
điền có ý nghĩa gì?
- Vua quan tâm đến sản xuất→ khuyến khích nông dân làm nông nghiệp.
?Em có nhận xét gì về tình hình nông nghiệp nớc ta thời kì này ?
? Sự ptriển của TCN thể hiện ở những mặt nào?
- GV: Vì đất nớc đang thời kỳ độc lập, các nghề đợc tự do phát triển, không bị kìm hãm nh trớc, các thợ khéo cũng không bị bắt sang cống nạp cho TQ.
? Thơng nghiệp nớc ta thời đó có gì đáng chú ý?
1. Bíc ®Çu x©y dùng nÒn kinh tế tự chủ:
- Nông nghiệp:
+ Ruộng đất chia đều cho ND.
+ Khai khẩn đất hoang.
+ Chú trọng thuỷ lợi
→ ổn định và phát triển.
- Thủ công nghiệp:
+ Lập nhiều xởng mới.
+ Nghề cổ truyền phát triển.
-> Có nhiều ngành nghề mới và ngày càng phát triển.
- Thơng nghiệp:
+ Đúc tiền đồng.
+ Trung tâm buôn bán: chợ hình thành.
? Việc thiết lập quan hệ ngoại giao với nhà Tống có ý nghĩa gì?
+ Củng cố nền độc lập -> tạo điều kiện để phát triển ngoại thơng.
? Nêu mối quan hệ giữa nông nghiệp, thủ công nghiệp và thơng nghiệp.
- GV: Nh vậy trong buổi đầu độc lập Lê Hoàn
đó có những biện pháp bớc đầu xây dựng nền kinh tế tự chủ. Sự phát triển về kinh tế kéo theo sự thay đổi về mặt XH và văn hoá.
Hoạt động cá nhân, cả lớp.
? Trong XH thời Tiền Lê có những tầng lớp nào? Tầng lớp thống trị gồm những ai?
* Thảo luận nhóm
Trình bày bằng sơ đồ, GV nhận xét , bổ sung và hoàn thiện các tầng lớp trong xã hội.
? Những ngời nào thuộc tầng lớp bị trị ?
- GV giới thiệu thêm về nô tì, phân biệt với nô
lệ trong các XH khác.
? Giáo dục thời kì này nh thế nào ?
? Vì sao các nhà s đợc trọng dụng? Có học, giỏi chữ Hán…
- GV minh họa bằng câu chuyện đối đáp của nhà s Đỗ Thuận với sứ thần nhà Tống là Lý Giác.
? Đời sống sinh hoạt của nhân dân diễn ra nh thế nào?
(Bình dị → ca hát, nhảy múa, đua thuyền,
đánh đu, võ, vật → lễ hội)
+ Buôn bán với nớc ngoài.
-> Có bớc phát triển đáng kể.
2. Đời sống xã hội và văn hoá
a. Xã hội:
- Hai tầng lớp cơ bản:
+ Tầng lớp thống trị: vua, quan và một số nhà s.
+ Tầng lớp bị trị: nông dân, thợ thủ công, thơng nhân, địa chủ ; dới đáy xã hội: nô lệ
b. Văn hoá:
- Giáo dục cha ptriển
- Đạo phật truyền bá rộng, xây dựng chùa chiền → nhà s đợc coi trọng.
- Các loại hình văn hoá dân gian khá phát triển.
4. Củng cố:
Câu 1: Nguyên nhân nào dới đây làm cho nền kinh tế thời Đinh - Tiền Lê phát triÓn:
A. Đất nớc độc lập. B. Nhà nớc quan tâm đến sản xuất của nhân dân.
C. Xã hội ổn định. D. Đất nớc bị ngoại xâm đe dọa.
Câu 2: Đời sống xã hội và văn hoá nớc Đại Cồ Việt có những chuyển biến gì?
Câu 3:Nêu mối quan hệ giữa nông nghiệp, thủ công nghiệp và thơng nghiệp.
5. Dặn dò:
+ Soạn câu hỏi SGK
+ Kể câu chuyện về vua Đinh, vua Lê Đại Hành hoặc Thái Hậu Dơng Vân Nga mà em biết?
* Rút kinh nghiệm sau tiết dạy:
Thứ ngày tháng năm 20 Ch
ơng II : Nớc Đại Việt thời Lý (Thế kỉ XI-XII)
Tiết 14. Bài 10
Nhà Lý đẩy mạnh công cuộc xây dựng đất nớc.
A. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức : Học sinh nắm đợc: Các chính sách của nhà Lý để cai trị đất nớc: dời
đô về Thăng Long, đặt tên nớc là Đại Việt, chia lại đất nớc về mặt hành chính, tổ chức lại bộ máy chính quyền trung ơng và địa phơng, xây dựng luật pháp chặt chẽ, quân đội vững mạnh.
2. Kĩ năng:
- Phân tích và nêu ý nghĩa các chính sách xây dựng và bảo vệ đất nớc của nhà Lý.
- Rèn luyện kĩ năng đánh giá công lao các nhân vật lịch sử.
3. Thái độ:
- Giáo dục cho học sinh lòng yêu nớc, tự hào dân tộc.
- Học sinh có thái độ đúng đắn về pháp luật- là cơ sở cho việc xây dựng và bảo vệ
đất nớc.
B. Ph ơng tiện dạy học:
1. Giáo viên: - SGK, SGV, Lợc đồ cuộc kháng chiến chống Tống ( 981).
- Lợc đồ kinh thành Thăng Long thế kỉ XI.
- Sơ đồ bộ máy nhà nớc thời Lý.
2. Học sinh: SGK, su tầm tranh, tài liệu liên quan bài học.
C. Tiến trình dạy học : 1.Ôn định:
2. Kiểm tra bài cũ: ? Nêu sự phát triển của nền kinh tế tự chủ dới thời Đinh – Tiền Lê?
3. Bài mới: Gv giới thiệu bài: Vào đầu thế kỉ XI, nội bộ Tiền Lê lục đục, vua Lê không cai quản đợc đất nớc. Nhà Lý thay thế, nớc ta có những đổi thay gì, chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài học hôm nay.
Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức cần đạt Hoạt động cá nhân, cả lớp.
? Nhà Lý thành lập trong hoàn cảnh nào?
? Lê Long Đĩnh là ông vua nh thế nào?
( Tàn bạo , mắc bệnh trị, nhân dan oán ghÐt )…
- HS đọc đoạn in nghiêng trong SGK.
? Sau khi Lê Long Đĩnh chết quan lại đã
tôn ai lên làm vua?
? Vì sao Lý Công Uẩn lại đợc tôn lên làm vua?
( Ông là ngời có học , có đức và có uy tín).
? Sau khi lên ngôi vua , ông đã làm gì?
- Gv sử dụng lợc đồ kháng chiến chống Tống (981) chỉ vị trí Hoa L - Đại La (Thăng Long).
? Vì sao Lý Công Uẩn quyết định dời đô về
Đại La và đổi tên Thăng Long?( vì đây là
địa thế thuận lợi và là nơi hội tụ của bốn ph-
ơng).
1, Sự thành lập nhà Lý:
- Năm 1005, Lê Hoàn mất,Lê Long Đĩnh lên ngôi vua.
- Năm 1009 Lê Long Đĩnh chết, triều Tiền Lê chấm dứt.
- Lý Công Uẩn đợc suy tôn làm vua - > Nhà Lý thành lập
- Năm 1010 Lý Công Uẩn dời đô
về Đại La, đổi tên là Thăng Long.