- Vua quan, vơng hầu ăn chơi sa
đọa.
? Việc làm của Chu Văn An nói lên điều gì?
- Xã hội quá nhiều ngời xu nịnh, ăn chơi.
- Ông là ngời thanh liêm, đặt lợi ích quốc gia lên lợi ích cá nhân.
- Hs đọc phần in nghiêng.
? Em có nhận xét gì về cuộc sống của vua quan nhà Trần cuối thế kỉ XIV? Đs đó đã báo hiệu cho điều gì sắp xẩy ra?
? Ngoài những khó khăn trong nớc, nhà Trần còn phải chịu những khó khăn gì nữa?
? Nh vậy ta thấy trớc những khó khăn chồng chất, trớc đời sống khó khăn của nhân dân tất yếu dẫn đến những hậu quả gì?
(giai cấp thống trị >< nhân dân → khởi nghĩa nổ ra khắp nơi)
? Em hãy kể tên các cuộc khởi nghĩa của nông dân thời kì này?
* Thảo luận nhóm.
- Gv phát phiếu học tập.
- Hs tìm hiểu Sgk: thời gian, địa điểm, tên ngời đứng đầu.
- Gv treo bản đồ câm→ Hs điền tên, thời gian các cuộc khởi nghĩa vào bản đồ.
Gv nhận xét bài làm của Hs → trình bày lại một vài cuộc khởi nghĩa.
? Vì sao các cuộc khởi nghĩa thất bại?
? Các cuộc khởi nghĩa liên tiếp nổ ra vào cuối triều Trần báo hiệu điều gì? (phản ứng mãnh liệt của nhân dân→ suy sụp của nhà Trần→ đòi hỏi một triều đại mới lên.)
- Nhà Trần ngày càng suy sụp.
- Quân Cham-pa xâm lợc, quân Minh đa yêu sách.
- Mâu thuẫn xã hội gay gắt → khởi nghĩa.
- Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:
+ Khởi nghĩa Ngô Bệ: 1344-1360 ở Hải Dơng.
+ K/n NguyÔn Thanh, NguyÔn Kỵ : 1379 ở Thanh Hoá.
+ K/n Phạm S Ôn: 1390 ở Sơn T©y -> Th¨ng Long.
+ K/n Nguyễn Nhữ Cái: 1399 ở Sơn Tây – Vĩnh Phúc- Tuyên Quang.
- Kết quả: Các cuộc khởi nghĩa
đều bị dập tắt.
- ý nghĩa: phản ứng mãnh liệt của nhân dân→ suy sụp của nhà Trần.
4. Củng cố: Gv sử dụng bảng phụ – Hs làm bài tập trắc nghiệm: (Đánh dấu x vào ý đúng nhất). Cuối thế kỉ XIV kinh tế nớc ta suy thoái,đời sống nhân dân sa sút, xã hội rối loạn vì:
Nhà nớc không quan tâm đến sản xuất nông nghiệp, không chăm lo đến đời sống của nhân dân.
Nông dân bị bóc lột nặng nề.
Giặc ngoại xâm tràn vào cớp phá
Vơng hầu, quý tộc, nhà chùa chiếm nhiều ruộng đất.… Ruộng đất bị bỏ hoang ngày càng nhiều.
5. Dặn dò: - Trả lời câu hỏi ở Sgk. - Xem trớc bài 16 mục II.
* Rút kinh nghiệm sau tiết dạy:
Thứ ngày tháng năm 20 Bài 16: Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ xiv (tiếp).
Tiết 31: Nhà hồ và những cải cách của hồ quý ly.
A. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức : Học sinh nắm đợc:
- Hoàn cảnh nhà Hồ lên thay nhà Trần lúc đất nớc gặp nhiều khó khăn loạn lạc.
- Những cải cách của Hồ Quý Ly.
2. Kĩ năng: Biết phân tích, đánh giá nhân vật lịch sử.
3. Thái độ: Thấy đợc vai trò của quần chúng nhân dân lao động trong lịch sử.
B. Ph ơng tiện dạy học:
1. Giáo viên: - SGK, SGV; Tranh ảnh. Bản đồ Đại Việt đến thế kỉ XVI. Tranh di tích thành nhà Hồ ở Thanh Hoá.
2. Học sinh: - SGK, su tầm tranh, tài liệu liên quan bài học.
C. Hoạt động dạy học:
ổ1. n định:
2. Bài cũ: ? Trình bày tình hình kinh tế nớc ta nữa sau thế kỉ XIV?
? Vì sao cuối thế kỉ XIV các cuộc khởi nghĩa của nông dân, nô tỳ liên tiếp nổ ra?
3.Bài mới: Giáo viên giới thiệu bài: Tiết trớc ta đã tìm hiểu tình hình kinh tế n- ớc ta cuối thế kỉ XIV, vua quan nhà Trần lao vào ăn chơi sa đọa, dân tình đói khổ, mâu thuẫn xã hội gay gắt dẫn đến các cuộc đấu tranh của nông dân, nô tỳ liên tiếp nổ ra. Mặc dù đều thất bại nhng nó báo trớc cho một sự thay đổi mới trong xã hội. Đó là những thay đổi gì ta tìm hiểu bài 16 tiết 2.
Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức cần đạt
Hoạt động cá nhân, cả lớp.
? Cuối thế kỉ XIV, các cuộc đấu tranh của nhân dân diễn ra mạnh mẽ dẫn đến điều gì?
- HS trả lời.
? nhà Hồ đợc thành lập trong hoàn cảnh nh thế nào?
- Hs đọc hàng chữ nhỏ.
? Em hãy tóm tắt vài nét về Hồ Quý Ly.
( Tài giỏi, yêu nớc, Chức vụ cao trong triều, tiÕn bé...)
- Gv: Trong hoàn cảnh đất nớc nh vậy, nhà Trần không đủ khã năng đảm nhiệm vai trò lịch sử của mình, nhà Hồ lên thay là một tất yÕu.
Hoạt động cá nhân, cả lớp.
Trớc tình hình nhà Trần lung lay và đặc biệt sau khi lên ngôi Hồ Quý Ly đã thực hiện những cải cách trên mọi lĩnh vực.
? Hồ Quý Ly đã thực hiện những cải cách trên những lĩnh vực nào?
? Về mặt chính trị, Hồ Quý Ly đã thực hiện những biện pháp nào?
? Vì sao Hồ Quý Ly lại thay hết những ngời
1. Nhà Hồ thành lập.
+ Hoàn cảnh:
- Nhà Trần suy sụp cực độ, xã hội khủng hoảng sâu sắc, nguy cơ ngoại xâm đe dọa.
- Năm 1400, Hồ Quý Ly lên ngôi lập ra nhà Hồ, lấy tên nớc Đại Ngu.
2. Những biện pháp cải cách của Hồ Quý Ly .
* Chính trị:
- Cải tổ hàng ngũ quan lại: thay quan lại họ Trần bằng những ngời tài thân cận với mình.
- Đổi tên một số đơn vị hành chÝnh.
- Cử quan thăm hỏi đs nhân dân.
* VÒ kinh tÕ:
họ Trần?
- Hs đọc hàng chữ nhỏ.
? Em hiểu chính sách hạn điền là gì? Chính sách đó có ý nghĩa gì?(Hạn chế ruộng đất t)
? Em có nhận xét gì về chính sách kinh tế của Hồ Quý Ly? (Phần nào giúp kinh tế thoát khỏi khủng hoảng và đi lên)
? Về mặt xã hội, Hồ Quý Ly đã ban hành chính sách gì?
? Chính sách hạn nô để làm gì? (Hạn chế nô
tỳ, tăng số ngời sản xuất)
? Nhà Hồ đã đa ra những chính sách gì về văn hoá, giáo dục?
- Hs đọc hàng chữ nhỏ.
? Những cải cách về văn hoá, giáo dục có tác dụng gì?
? Nhà Hồ đã làm gì để củng cố quốc phòng?
- Cho Hs quan sát H40- Sgk → nhận xét.
? Em có nhận xét gì về chính sách quân sự, quốc phòng của Hồ Quý Ly?
(Sự kiên quyết muốn bảo vệ tổ quốc).
Hoạt động nhóm, cá nhân.
? Những cải cách của Hồ Quý Ly có ý nghĩa ntn trong hoàn cảnh đất nớc ta lúc bấy giờ?
? Em đánh giá ntn về Hồ Quý Ly?
(Đó là một nhà cải cách có tài, yêu nớc thiết tha)
? Nêu những mặt tiến bộ của những cải cách
đó?
* Thảo luận nhóm.
? Vì sao những chính sách đó không đợc nhân dân ủng hộ?
- Gia nô, nô tỳ cha giải phóng đợc thân phận.
- Cha phù hợp với tình hình thực tế.
- Phát hành tiền giấy(1396)
- Ban hành chính sách hạn
®iÒn( 1397)
- Quy định lại thuế đinh, thuế ruéng(1402)
* Về xã hội:
- Thực hiện chính sách hạn nô.
- Cứu đói và chữa bệnh cho nhân d©n.
* Văn hoá, giáo dục:
- Dịch chữ Hán → chữ Nôm.
- Thay đổi chế độ thi cử.
* Quốc phòng:
- Làm tăng quân số - Chế tạo nhiều súng mới - Phòng thủ nơi hiểm yếu - Xây dựng thành kiên cố.
3. ý nghĩa, tác dụng của cải cách Hồ Quý Ly.
* ý nghĩa: Giải quyết một số khó khăn, đa đất nớc thoát khỏi khủng hoảng.
* Tác dụng:
- Góp phần hạn chế tệ tập trung ruộng đất
- Làm suy yếu thế lực của nhà TrÇn
- Tăng thu nhập → đất nớc thoát khỏi khủng hoảng.
* Hạn chế: cha triệt để, cha phù hợp với tình hình kinh tế, cha giải quyết đợc những yêu cầu bức thiết của đông đảo nhân dân.
4. Củng cố:? Theo em việc Hồ Quý Ly đa ra những cải cách đó trong hoàn cảnh xã hội lúc bấy giờ có đúng đắn không? Em hãy giải thích?
5. Dặn dò: - Trả lời câu hỏi ở Sgk. Chuẩn bị cho tiết lịch sử địa phơng.
* Rút kinh nghiệm sau tiết dạy:
Thứ ngày tháng năm 20 Lịch sử địa phơng
Nghệ An từ thế kỉ X đến thế kỉ XI X