KHI NAÂO THÒ BAÅN SÙÉN SAÂNG VÛÚN RA THẽậ GIÚÁI?
Bỷỳỏc 3: Mỳó rửồng doanh nghiùồp taồi nỷỳỏc ngoaõi
Mửơt khi cửng ty ặỳơc thađnh lớơp ỳờ nỷỳõc ngoađi, baơn laơi bựưt ăớỡu quaõ trũnh xờy dỷồng võ phất triùớn cưng ty mỳỏi qua bưởn giai àoẩn nhỷ bẩn àậ lõm vỳỏi doanh nghiùồp cuóa mũnh trong nỷỳỏc. Chú khaỏc laõ lờỡn naõy, moồi viùồc sệ dùỵ dõng hỳn võ nhanh chống hỳn, vị bẩn àậ cố mưồt mư hịnh võ hùồ thửởng kinh doanh chuờớn mỷồc, hiùồu quaó.
Sau khi bẩn àậ lờồp nùn mưồt àưồi nguọ quẫn lyỏ cố nựng lỷồc võ àờỡy kinh nghiùồm, nhiùồm vuồ cuóa baồn vỳỏi tỷ caỏch laõ CEO seọ laõ quaón lyỏ doanh sửở baỏn haõng, chi tiùu vaõ lỳồi nhuờồn cuóa cửng ty mửồt caỏch saỏt sao, baóo àaóm cửng ty ăi theo ăuõng hỷỳõng ăùớ ăaơt ặỳơc muơc tiùu kinh doanh trong khuửn khửớ ngớn saõch ăaụ ắnh.
ẶA CệNG TY RA CệNG CHUÂNG:
Bẹ QUYẽậT ÀẽÍ GIA NHấÅP CấU LAÅC BệÅ CUÃA CAÁC NHAÂ TYÃ PHUÁ
Ăỷa cửng ty ra cửng chuõng lađ ỷỳõc mỳ lỳõn nhớịt cuờa hớỡu hùịt doanh nhớn. Ăiùỡu nađy coõ nghụa lađ tùn cửng ty cuờa baơn seụ ặỳơc niùm ýịt trùn saõn chỷỏng khoaỏn vaõ baỏn cửớ phờỡn cho cửng chuỏng cuõng caỏc tửớ chỷỏc àờỡu tỷ khaỏc. Ngỷỳõi ta coõn goồi àoỏ laõ IPO (Initial Public Offering), nghụa laõ baỏn cửớ phiùởu lờỡn àờỡu ra cửng chuỏng.
Sửở tiùỡn caỏc nhaõ àờỡu tỷ traó cho phờỡn cửớ phiùởu mỳỏi ban haõnh naõy seọ ài thựỉng vađo cửng ty cuờa baơn, sau ăoõ coõ thùớ ặỳơc duđng ăùớ phaõt triùớn cửng ty. Ăỷa cửng ty lùn sađn cuụng lađ mửơt caõch cho pheõp baơn tiùịp cớơn mửơt “thừ trỷỳõng” rửồng lỳỏn cuóa caỏc nhaõ àờỡu tỷ chỷỏng khoaỏn, mang vùỡ cho baồn haõng triùồu àử vửởn àùớ hửợ trỳồ tựng trỷỳóng trong tỷỳng lai.
Tuy nhiùn, vỳỏi tỷ caỏch laõ cửớ àửng hiùồn taồi, baồn seọ thờởy sửở phờỡn trựm cửớ phờỡn cuóa baồn bừ giaóm tyó lùồ thuờồn vỳỏi sửở cửớ phiùởu maõ cửng ty tung
www.toitaigioi.com http://sach.tgm.vn
http://sach.tgm.vn
www.toitaigioi.com
Bủ Quyùởt Gờy Dỷồng Cỳ Nghiùồp Baồc Tyó
296
Adam Khoo
ra cửng chuõng. Phớỡn mớịt ăi ăoõ seụ ặỳơc ăùỡn buđ vũ thửng thỷỳđng giaõ trừ cửng ty trùn thừ trỷỳõng seọ tựng lùn sau khi cửng ty lùn saõn, vaõ giaỏ trừ cuóa sửở cửớ phờỡn cửng ty maõ baồn nựổm giỷọ (taõi saón caỏ nhờn cuóa baồn) cuọng seọ tựng lùn àaỏng kùớ.
Vủ duồ, vaõo luỏc bựổt àờỡu lùn saõn chỷỏng khoaỏn, cửng ty cuóa baồn coỏ 100 triùồu cửớ phờỡn, trong àoỏ baồn sỳó hỷọu 60 triùồu, àửởi taỏc sỳó hỷọu 40 triùồu.
Giaờ sỷờ cửng ty baơn ặỳơc ắnh giaõ lađ 5 triùơu ăử nhỷ mửơt doanh nghiùơp tỷ nhờn. Vũ baồn sỳó hỷọu 60% cửớ phờỡn cửng ty (60 triùồu trùn 100 triùồu cửớ phờỡn), giaỏ trừ sửở cửớ phờỡn cuóa baồn seọ laõ 3 triùồu àử (60% x 5 triùồu àử).
Ghi chú: Giá trị của doanh nghiệp tư nhân thường được định giá bằng tỉ số PE (giá trên thu nhập) là 5. Điều này có nghĩa là nếu lợi nhuận của công ty là 1 đô, giá trị của công ty sẽ là 5 đô. Trong trường hợp này, giả sử công ty bạn có lợi nhuận hàng năm là 1 triệu đô. Như vậy giá trị của công ty sẽ là 1 triệu đô x 5 = 5 triệu đô.
Khi cửng ty lùn saõn, baồn seọ phaói ban haõnh cửớ phiùởu ra cửng chuỏng àùớ ăửới laơi sửị tiùỡn ăớỡu tỷ cuờa hoơ. Vủ duơ, cửng ty cuờa baơn quýịt ắnh ban haõnh 50 triùồu cửớ phiùởu mỳỏi ra cửng chuỏng vỳỏi giaỏ 0,13 àử/cửớ phiùởu.
Vớơy 6 triùơu rỷỳụi ăử thu vùỡ (50 triùơu cửớ phiùịu x 0,13 ăử) coõ thùớ ặỳơc duõng vaõo viùồc phaỏt triùớn cửng ty.
Ghi chú: Tỉ số PE của một công ty được niêm yết thường là 15-20 lần.
Các nhà đầu tư sẵn sàng trả gấp 15-20 lần lợi nhuận ròng hàng năm.
Vậy khi công ty của bạn lên sàn chứng khoán, giá trị thị trường của nó sẽ vào khoảng 20 triệu đô (1 triệu đô x 20). Do hiện giờ công ty có 150 triệu cổ phiếu (50 triệu cổ phiếu mới và 100 triệu cổ phiếu cũ), mỗi cổ phiếu sẽ được định giá bằng 20 triệu đô/150 triệu cổ phiếu = 0,13 đô mỗi cổ phiếu.
www.toitaigioi.com http://sach.tgm.vn
http://sach.tgm.vn
www.toitaigioi.com
CHÛÚNG 9: PHAÁT TRIẽÍN Àẽậ CHẽậ DOANH NGHIẽồP CUÃA BAÅN 297
Trờỡn Àựng Khoa - Uửng Xuờn Vy - Trỷỳng Viùồt Hỷỳng Xin hậy lỷu yỏ rựỗng sưở phờỡn trựm cướ phờỡn mõ bẩn nựỉm giỷọ àậ bừ giẫm.
Vỳỏi tửớng cửồng 150 triùồu cửớ phiùởu, baồn chú coõn sỳó hỷọu 40% cửng ty (vũ baồn sỳó hỷọu 60 triùồu trùn 150 triùồu cửớ phiùởu).
Tuy nhiùn, àiùỡu quan trổng lõ giỳõ àờy giấ trừ cướ phiùởu cuóa bẩn àậ cao hỳn nhiùỡu. 60 triùồu cửớ phiùởu cuóa baồn hiùồn àaỏng giaỏ 0,13 àử/cửớ phiùởu, bựỗng vỳỏi 7,8 triùồu àư. Tõi sẫn cuóa bẩn àậ tựng tỷõ 3 triùồu àư lùn 7,8 triùồu àử, sau khi cửng ty baồn lùn saõn chỷỏng khoaỏn!
Sau ăoõ, caõc cửớ phiùịu nađy seụ ặỳơc caõc nhađ ăớỡu tỷ mua baõn trùn thừ trỷỳõng chỷỏng khoaỏn vaõ giaỏ caó thừ trỷỳõng cuóa cửng ty baồn cuửởi cuõng seọ tựng lùn vũ lỳồi nhuờồn vaõ giaỏ trừ cửng ty tựng lùn. Caỏc nhaõ àờỡu tỷ giỷọ nhỷọng cửớ phiùởu naõy (bao gửỡm baồn vaõ caỏc cửớ àửng cuóa baồn) cuọng seọ coỏ lỳồi vùỡ taõi chủnh vũ giaỏ cửớ phiùởu tựng lùn. Vủ duồ, giaỏ cửớ phiùởu cuóa cửng ty baồn tựng gờởp àửi lùn 0,26 àử/cửớ phiùởu, taõi saón cuóa baồn seọ tựng àùởn 15,6 triùồu àử.
Baơn coõ thùớ thớịy rựỡng viùơc ặa cửng ty ra cửng chuõng lađ ỷỳõc mỳ mađ doanh nhờn naõo cuọng hỷỳỏng àùởn. Àoỏ laõ mửồt caỏch nhờn taõi saón lùn gờởp nhiùỡu lờỡn. Trong thỷồc tùở, àa sửở caỏc tú phuỏ trùn thùở giỳỏi khửng bao giỳõ kiùởm tiùỡn tỷõ tiùỡn lỷỳng hay lỳồi nhuờồn cuóa cửng ty, maõ laõ tỷõ giaỏ trừ cửớ phiùởu cuóa hoồ trùn thừ trỷỳõng chỷỏng khoaỏn.
Mựồc duõ lỷỳng haõng nựm cuóa Warren Buffett trong voõng hỳn 50 nựm qua luỏc naõo cuọng chú ỳó mỷỏc 100 ngaõn àử Myọ/nựm, ửng hiùồn laõ ngỷỳõi giaõu nhờởt thùở giỳỏi vỳỏi tửớng taõi saón trừ giaỏ 60 tú àử Myọ. Àoỏ laõ vũ cửớ phờỡn mõ ưng nựỉm giỷọ trong cưng ty cuóa ưng (Berkshire Hathaway) àậ tựng tỷõ 8 àử Myọ (nựm 1962) lùn tỳỏi 116.500 àử Myọ trùn mửồt cửớ phiùởu (nựm 2008). Khi caâc nhađ saâng líơp ra Google lađ Larry Page vađ Sergey Brin ặa Google lùn saõn chỷỏng khoaỏn vaõ phaỏt haõnh cửớ phiùởu vỳỏi giaỏ khỳói àiùớm 85 àử Myọ vaõo nựm 2004, hoồ lờồp tỷỏc trỳó thaõnh tú phuỏ vỳỏi tửớng giaỏ trừ taõi saón laõ 7,2 tú àử Myọ mửợi ngỷỳõi. Khi giaỏ cửớ phiùởu cuóa Google tựng voồt lùn 750 àử Myọ vaõo nựm 2007, taõi saón cuóa hoồ tựng lùn 18,5 tú àử Myọ (trỷỳỏc àố hổ àậ bấn ài mưồt phờỡn cướ phiùởu).
www.toitaigioi.com http://sach.tgm.vn
http://sach.tgm.vn
www.toitaigioi.com
Bủ Quyùởt Gờy Dỷồng Cỳ Nghiùồp Baồc Tyó
298
Adam Khoo
VấÅY ÀấU LAÂ CAÁI GIAÁ CUÃA VIẽồC ẶA CệNG TY RA CệNG CHUÂNG?
Vớơy thũ baơn coõ phaời traờ giaõ cho viùơc ặa cửng ty lùn sađn chỷõng khoaõn vađ gia nhờồp àửồi nguọ tyó phuỏ khửng? Chựổc chựổn laõ coỏ! Tửi phaói thỷõa nhờồn rựỗng khi tửi mỳỏi mỳó doanh nghiùồp cuóa mũnh, tửi cuọng nhựổm àùởn muồc tiùu ặa cửng ty ra cửng chuõng. Ăiùỡu nađy seụ cho pheõp tửi tựng giaõ trừ tađi saón lùn àaỏng kùớ trong mửồt thỳõi gian ngựổn vaõ thu tiùỡn vùỡ bựỗng caỏch baỏn mửồt sửở cửớ phiùởu cuóa tửi trùn thừ trỷỳõng chỷỏng khoaỏn.
Tiêu chuẩn đưa công ty lên sàn
Các thị trường chứng khoán khác nhau có những yêu cầu khác nhau trước khi cho phép một công ty được niêm yết trên sàn. Ví dụ, để được niêm yết trên sàn chứng khoán Singapore (SGX), một trong những tiêu chuẩn mà công ty bạn phải thỏa mãn đó là phải có lợi nhuận trước thuế tổng cộng ít nhất là 7,5 triệu đô trong ba năm gần đây, và lợi nhuận trước thuế của mỗi năm trong ba năm đó ít nhất phải là 1 triệu đô. Để biết thêm chi tiết, xin truy cập trang www.sgx.com.
Tuy nhiùn, sau rớịt nhiùỡu cớn nhựưc, baờn thớn tửi ăaụ quýịt ắnh khửng ăi theo con ặỳđng nađy. Caõi “bớợy” cuờa viùơc niùm ýịt cửng ty chủnh lađ baơn seọ phaói chuyùớn doanh nghiùồp cuóa baồn tỷõ tỷ nhờn sang àaồi chuỏng.
Mửồt trong nhỷọng àiùỡu tửi quyỏ troồng nhờởt khi trỳó thaõnh doanh nhờn laõ quýỡn tỷơ do quýịt ắnh nhỷụng gũ mũnh muửịn mađ khửng phaời giaời thủch vỳỏi ai. Tờởt caó nhỷọng àiùỡu àoỏ seọ thay àửới nùởu baồn àiùỡu haõnh mửồt cửng ty àaồi chuỏng. Baồn seọ phaói traó lỳõi cho caỏc cửớ àửng (cửng chuỏng noỏi chung vaõ caỏc tửớ chỷỏc taõi chủnh) vaõ hửồi àửỡng quaón trừ (gửỡm nhiùỡu giaỏm àửởc àửồc lớơp) vùỡ tỷđng quýịt ắnh quan troơng mađ baơn ặa ra.
www.toitaigioi.com http://sach.tgm.vn
http://sach.tgm.vn
www.toitaigioi.com
CHÛÚNG 9: PHAÁT TRIẽÍN Àẽậ CHẽậ DOANH NGHIẽồP CUÃA BAÅN 299
Trờỡn Àựng Khoa - Uửng Xuờn Vy - Trỷỳng Viùồt Hỷỳng Thùm vaõo àoỏ, baồn seọ chừu thùm aỏp lỷồc phaói baỏo caỏo laồi bờởt kyõ mửồt mỷỏc tựng trỷỳóng naõo trong doanh sửở baỏn haõng vaõ lỳồi nhuờồn cho caỏc nhaõ àờỡu tỷ vađo mửợi quyõ. Vađo thỳđi ăiùớm baơn khửng ăaơt ặỳơc chú tiùu lỳơi nhuớơn, thừ trỷỳõng seọ trỷõng phaồt cửng ty baồn bựỗng caỏch aõo aồt baỏn cửớ phiùởu ra, khiùởn giaỏ cửớ phiùởu giaóm suỏt. Khi chuyùồn naõy xaóy ra quaỏ thỷỳõng xuyùn, baồn seọ phaói chỷỏng kiùởn caónh nhiùỡu cửớ àửng giờồn dỷọ àùởn àờồp cỷóa nhaõ mũnh, yùu cờỡu baồn phaói laõm sao cho ra kùởt quaó kinh doanh tửởt hỳn. Àoỏ laõ caỏi giaỏ maõ baồn phaói traó cho viùồc coỏ thùm vaõi trựm triùồu àử.
TấÅP TRUNG VAÂO MUÅC TIẽU BAN ÀấèU CUÃA MÒNH
Vớơy thũ baơn coõ nùn ăựơt muơc tiùu ặa cửng ty lùn sađn chỷõng khoaõn vỳõi muơc àủch tựng giaỏ trừ cửng ty lùn gờởp nhiùỡu lờỡn hay cỷỏ àùớ doanh nghiùồp laõ cuóa mũnh vaõ haõng nựm tỷõ tửởn thu vùỡ mửồt khoaón lỳồi nhuờồn 1-5 triùồu àử hay khửng? Thờồt ra, tờởt caó nhỷọng àiùỡu naõy phuồ thuửồc vaõo muồc tiùu caỏ nhờn vađ giaõ trừ sửịng cuờa baơn. Baơn muửịn ặỳơc caờ thùị giỳõi cửng nhớơn, muửịn coỏ quyùỡn lỷồc, sỷồ an toaõn hay sỷồ tỷồ do hỳn? Liùồu vaõi triùồu àử thùm vaõo coỏ àaỏng àùớ àaỏnh àửới sỷồ tỷồ do maõ baồn buửồc phaói hy sinh? Àiùỡu gũ khiùởn baồn haơnh phuâc? Ăíy lađ nhûông cíu hoêi mađ chó coâ baơn múâi traê lúđi ặúơc.
Hỳn bao giỳõ hùởt, baồn phaói quay laồi muồc tiùu ban àờỡu khi baồn thaõnh lờồp cửng ty. Àửởi vỳỏi tửi, muồc àủch duy nhờởt khiùởn tửi mỳó kinh doanh riùng laõ tửi muửịn ặỳơc tỷơ do hỳn vađ sửịng mửơt cuửơc sửịng yõ nghụa hỳn. Hiùơn tửi ăang sửịng cỷơc kyđ haơnh phuõc vỳõi sửị tađi saờn mađ tửi tủch luụy ặỳơc vađ tửi hiùớu ra rựỗng viùồc thùm hay bỳỏt vaõi triùồu àử, àửởi vỳỏi tửi cuọng chựống taồo nùn mửồt sỷồ khaỏc biùồt gũ àaỏng kùớ.
Tửi phaói noỏi rựỗng àờy laõ mửồt cuửồc haõnh trũnh tuyùồt vỳõi àửởi vỳỏi tửi vaõ tửi caờm thớịy rớịt vui khi ặỳơc chia seờ vỳõi baơn nhỷụng ăiùỡu nađy. Tớơn ăaõy lụng, tưi hy vổng nhỷọng kinh nghiùồm, bđ quyùởt àậ giuỏp tưi thõnh cưng
www.toitaigioi.com http://sach.tgm.vn
http://sach.tgm.vn
www.toitaigioi.com
Bủ Quyùởt Gờy Dỷồng Cỳ Nghiùồp Baồc Tyó
300
Adam Khoo
vỳỏi tỷ caỏch laõ mửồt doanh nhờn triùồu phuỏ, seọ giuỏp baồn, trỷỳỏc hùởt tin rùìng nhûông gò Adam Khoo lađm ặúơc thò baơn cuông seô lađm ặúơc vađ sau àoỏ àem àùởn cho baồn kiùởn thỷỏc vaõ phỷỳng phaỏp ban àờỡu àùớ biùởn ỷỳỏc mỳ xờy dỷồng doanh nghiùồp haõng triùồu àử cuóa baồn thaõnh hiùồn thỷồc. Tửi chuõc baơn nhỷụng ăiùỡu tửịt ăeơp nhớịt vađ hy voơng seụ ặỳơc gựơp baơn trong mửồt buửới hửồi thaóo cuóa tửi.
Haụy hađnh ăửơng vađ taơo ra tiùỡn ăửỡ mađ baơn xỷõng ăaõng ặỳơc hỷỳờng, baồn nheỏ!
Adam Khoo
www.toitaigioi.com http://sach.tgm.vn
http://sach.tgm.vn
www.toitaigioi.com
Tầng 4, Tòa nhà Mirae Business Center, 268 Tô Hiến Thành, Phường 15, Quận 10, Tp.HCM (08) 6264 7902 (08) 6264 7906 lienhe@tgm.vn www.tgm.vn
TGM Corporation
niềm tin mới, cuộc sống mới