CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP Ở
2.5.1. Kết quả thu thuế doanh nghiệp trong thời gian qua
Sự phát triển về quy mô và số lượng các cơ sở, doanh nghiệp trong thời gian qua đã đóng góp không nhỏ vào tổng thu NSNN trên địa bàn TP.HCM. Bảng 2.3 thể hiện tỷ trọng thu của khu vực doanh ngiệp so với tổng thu các năm trên địa bàn.
70
Bảng 2.8: Tỷ trọng thu thuế tại Cục thuế TP.HCM giai đoạn 2009-2013
Đơn vị tính: triệu VN đồng
Chỉ tiêu 2009
tỷ trọng
%
2010 tỷ trọng
%
2011 tỷ trọng
%
2012 tỷ trọng
%
2013 tỷ trọng
% Tổng thu NS 78,173 100 105,451 100 131,241 100 150,959 100 161,564 100 Thu từ hoạt
động SXKD 47,336 60.55 61,600 58.42 71,929 54.80 72,601 48.09% 89,029 55.10 Trong đó
- Thu từ các
DNNN 14,547 18.61 17,697 16.78 23,239 17.70 20,943 28.85% 30,502 34.26 - Thu từ các
DNNQD 32,789 41.94 43,903 41.64 48,690 37.10 51,658 19.25% 58,527 20.84 Thu khác 30,837 39.45 43,851 41.58 59,312 41.60 78,358 51.91 72,535 44.90
Đến năm 2013, ngay từ đầu năm, Cục thuế TP. HCM đã chỉ đạo các chi cục thuế và hai phòng quản lý DN tăng cường các biện pháp quản lý đối tượng nộp thuế nhằm hạn chế tối đa tình trạng thất thu. Tuy nhiên, đến hết năm 2013, số thuế thu chỉ đạt 460 tỷ, tăng 84% dự toán và 100% so cùng kỳ. Nguyên nhân chủ yếu của việc không đạt được dự toán thu năm 2000 về mặt khách quan là do dự toán thu năm 2013 cấp trên giao cho TP. HCM cao (tăng 23% so với thực hiện năm 2012), ngoài ra do tính tự giác của doanh nghiệp không cao, trốn lậu thuế nhiều, chấp hành chế độ sổ sách hoá đơn chưa nghiêm, để tránh sự kiểm soát của cơ quan thuế nên nhiều doanh nghiệp thường thay đổi địa chỉ kinh doanh, văn phòng, tình trạng sát nhập vào công ty, doanh nghiệp tư nhân của các hộ kinh doanh cá thể để trốn thuế... Về mặt chủ quan xuất phát từ bộ máy quản lý, do các doanh nghiệp được quản lý tập trung và cơ sở lại phát triển nhanh, nhiều, lực lượng cán bộ thuế quá mỏng, địa bàn rộng, phân tán...nên quản lý khó; sự phối hợp giữa quận huyện với cơ quan thuế còn hạn chế.
Để tăng cường kiểm soát hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh chống thất thu thuế, từ năm 1996, Cục thuế TP. HCM đã trình UBND thành phố TP. HCM ban hành quyết định 551 giao chỉ tiêu về số DN tư nhân cho từng quận huyện phải đưa vào diện mở sổ sách kế toán. Việc chỉ đạo đẩy mạnh triển khai chế độ kế toán hộ kinh doanh đã đưa trên cả nước là 100.000 hộ kinh doanh lớn vào thực hiện chế độ kế toán, hoá đơn chứng từ, trong đó hơn 4000 hộ chuyển sang thu thuế theo phương pháp kê khai, khoảng 2.000 hộ đã đăng ký nộp thuế GTGT
71
theo phương pháp khấu trừ. Phần lớn các hộ thực hiện kế toán hoá đơn đều có doanh thu và số thuế mới cao hơn mức cơ quan thuế ấn định trước đây.
Như vậy, thực hiện quy trình quản lý mới, thực hiện chế độ sổ sách kế toán và hoá đơn chứng từ nghiêm chỉnh, đội ngũ cán bộ thuế quản lý doanh nghiệp đủ trình độ hướng dẫn, kiểm tra quản lý các đối tượng nộp thuế, nhìn chung, các doanh nghiệp tư nhân đã chấp hành tương đối đầy đủ các luật thuế mới, hàng tháng có trên 95% só doanh nghiệp nộp tờ khai thuế theo quy định, tăng từ 10-15% so với thuế doanh thu trước đây. Nhiều doanh nghiệp thực hiện tốt chế độ hoá đơn chứng từ, sổ sách kế toán, kê khai rất đúng với hoạt động thực tế. Công tác đôn đốc thu nộp có nhiều tiến bộ, đa số doanh nghiệp đã chấp hành tốt việc nộp thuế đúng hạn theo thông báo thuế, hạn chế tình trạng nợ đọng thuế triền miên như trước đây. Tuy vậy, Tình hình số tiền thuế - tiền phạt còn nợ đến ngày 31/12/2013 là 17.325 tỷ đồng, trong đó:
- Nợ khó thu: 2.723 tỷ đồng.
- Nợ chờ xử lý: 143 tỷ đồng.
- Nợ chờ điều chỉnh: 1.280 tỷ đồng.
- Nợ khả năng thu: 13.179 tỷ đồng.
Với tình hình kinh tế hiện nay, nhiều tổ chức-cá nhân kinh doanh gặp khó khăn về vốn kinh doanh, sức tiêu thụ hạn chế,....làm ảnh hưởng rất lớn đến việc thanh toán ngân sách nhà nước; số lượng doanh nghiệp ngưng kinh doanh, giải thể, có xu hướng tăng; số doanh nghiệp kéo dài thời hạn nộp thuế ngày càng nhiều, nhất là các doanh nghiệp ngành xây dựng và kinh doanh bất động sản.
Tóm lại, ngành thuế TP. HCM đã đạt được nhiều kết quả to lớn trong công tác thu và quản lý thu thuế đôi với khu vực doanh nghiệp hoạt động SXKD. Tuy vậy, tình trạng thất thu ở khu vực này vẫn còn nhiều, việc kiểm soát quản lý của cơ quan thuế gặp nhiều khó khăn do nhiều nguyên nhân, cơ chế mua bán, thanh toán bằng tiền mặt, ngân phiếu không qua tài khoản ngân hàng phổ biến, biên chế cán bộ mỏng...dẫn tới số thu từ khu vực này còn hạn chế, chưa tương xứng với quy mô và tốc độ phát triển
72