1.2. Xu hướng vận động của doanh nghiệp tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và kinh nghiệm về phát triển doanh nghiệp tư
1.2.1. Xu hướng vận động của doanh nghiệp tư nhân
Phát triển DNTN là vấn đề chiến lược trong phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế, công nghiệp hóa, hiện đại hóa nâng cao nội lực của đất nước trong hội nhập kinh tế quốc tế. Xu hướng phát triển DNTN nói riêng và kinh tế tư nhân nói chung nằm trong đường lối phát triển nền kinh tế nhiều thành phần trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở nước ta. Đó là đặc điểm cơ bản, bao trùm và xuyên suốt của thời kỳ quá độ. Xu hướng phát triển các DNTN ở nước ta hiện nay phải đồng thời đảm bảo hai tiêu chuẩn cơ bản.
Một là, tạo điều kiện khai thác, sử dụng có hiệu quả các tiềm năng kinh tế, các nguồn lực xã hội, giải phóng và tạo điều kiện cho lực lượng sản xuất phát triển; tạo ra động lực để đẩy nhanh nhịp độ tăng trưởng kinh tế.
Hai là, đảm bảo tính định hướng XHCN. Nghĩa là các DNTN vẫn được tạo điều kiện thuận lợi để phát triển với nhiều hình thức phù hợp. Tăng cường hiệu lực quản lý vĩ
mô của Nhà nước nhằm khai thác những mặt tích cực, ngăn ngừa và hạn chế những tiêu cực. Từng bước xác lập, củng cố và nâng cao địa vị làm chủ của người lao động. Thực hiện nhiều hình thức phân phối phù hợp và công bằng xã hội ngay trong quá trình phát triển.
ở nước ta hiện nay, xu hướng phát triển các DNTN đang có chiều hướng thuận lợi thể hiện ở các chỉ tiêu cơ bản sau đây: số lượng doanh nghiệp tăng với tốc độ lớn hơn so với các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế khác; tốc độ đầu tư của kinh tế tư nhân cao hơn so với các doanh nghiệp khác; lao động trong các DNTN tăng nhanh và chiếm tỷ lệ cao trong xã hội; tỷ lệ tăng trưởng sản xuất công nghiệp và hàng hóa xuất khẩu của các doanh nghiệp tăng nhanh... các loại hình DNTN phát triển rộng khắp trong cả nước, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội, huy động các nguồn lực xã hội vào sản xuất, kinh doanh, tạo thêm việc làm, cải thiện đời sống nhân dân, tăng ngân sách nhà nước, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội, mở rộng thị trường, thúc đẩy quá trình hội nhập quốc tế.
Xu hướng phát triển của DNTN ở nước ta hiện nay một mặt phải được xem như là nền tảng của phát triển kinh tế thị trường. Bất kỳ một nền kinh tế nào hoạt động theo cơ chế thị trường đều phải thừa nhận và khuyến khích mô hình tổ chức DNTN. Ngược lại, mô hình tổ chức DNTN tự nó ứng xử theo cơ chế thị trường và có sức sống mãnh liệt trong môi trường của cơ chế thị trường. Các DNTN khi tham gia vào bất kỳ lĩnh vực sản xuất kinh doanh và dịch vụ nào cũng là cơ sở của cơ chế thị trường, ở đó có sự cạnh tranh của những người bán và người mua. Đó chính là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Và sự phát triển DNTN đến mức độ nào, tính định hướng XHCN của khối doanh nghiệp tư nhân được thể hiện ra sao? Các DNTN nước ta hoạt động theo hệ thống chính sách, pháp luật của Nhà nước, thể hiện ý chí của nhân dân, vì lợi ích của quảng đại quần chúng nhân dân.
Thông qua đó, nhà nước XHCN có thể hướng sự phát triển của DNTN vào những ngành, những địa bàn đáp ứng nhu cầu của nhân dân, tăng cường tính XHCN trong quá trình phát triển của đất nước. Thông qua chính sách vĩ mô, Nhà nước có thể điều tiết và sử dụng lao động, điều tiết phân phối thu nhập trong các DNTN nhằm đảm bảo mục tiêu định hướng XHCN.
Với những chủ trương, chính sách và cơ sở luật pháp về phát triển kinh tế tư nhân và DNTN, căn cứ thực trạng phát triển DNTN nước ta những năm qua mà cụ thể là căn cứ
vào tình hình đăng ký kinh doanh và hoạt động của các doanh nghiệp theo luật doanh nghiệp 1999 và luật doanh nghiệp năm 2005. Trên cơ sở xem xét đặc điểm hoạt động, xu hướng tâm lý, trình độ tổ chức kinh doanh, xu hướng cải cách hành chính và phương thức quản lý của nhà nước cũng như tính đến những yêu cầu, cam kết hội nhập kinh tế quốc tế.
Có thể dự báo xu hướng phát triển của DNTN nói chung và ở Thái Bình nói riêng dưới những khía cạnh sau.
Một là, các DNTN trong các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh, dịch vụ sẽ ngày càng phát triển cả về số lượng và quy mô. Theo đó hiệu quả sản xuất - kinh doanh ngày càng cao và ổn định. Thực hiện ngày càng tốt hơn các quy định hệ thống luật pháp mà trước hết là luật doanh nghiệp, chuẩn hóa các quy định quốc gia để chủ động hội nhập quốc tế.
Hai là, các DNTN ngày càng mở rộng địa bàn đầu tư và quan hệ sản xuất - kinh doanh trong và ngoài nước. ở Thái Bình sẽ có thêm nhiều DNTN từ các tỉnh, thành phố khác đến đầu tư tạo ra sự phát triển năng động hơn.
Ba là, các lĩnh vực kinh doanh của các doanh nghiệp ngày càng đa dạng phong phú:
xuất hiện nhiều ngành nghề sản xuất, kinh doanh mới cả trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, dịch vụ. Những ngành dịch vụ cao sẽ từng bước phát triển (dịch vụ tài chính, ngân hàng, bảo hiểm...). Các DNTN sẽ phát triển mạnh hơn trong các lĩnh vực mà nhà nước khuyến khích, tỉnh ưu tiên như: xã hội hóa giáo dục, y tế, vệ sinh môi trường... Đặc biệt ở Thái Bình, với đặc điểm là các DNTN phát triển mạnh trong lĩnh vực sản xuất, số nhiều là các doanh nghiệp nông nghiệp, xu hướng sẽ phát triển mạnh dưới tác động cạnh tranh và sức ép hội nhập kinh tế quốc tế. Từ đó, khả năng liên kết giữa sản xuất nông nghiệp với chế biến, tiêu thụ ngày càng gia tăng ở mức độ tập trung, công nghiệp hóa cao.
Bốn là, sự phát triển của DNTN cả số lượng, quy mô và chất lượng đòi hỏi lực lượng lao động có chất lượng ngày càng cao. Thị trường lao động ngày càng hoàn thiện đòi hỏi các doanh nghiệp phải đảm bảo các tiêu chuẩn phù hợp theo luật lao động.
Năm là, các loại hình doanh nghiệp được lựa chọn hình thức ngày càng phù hợp, hướng trong những năm tới là các công ty cổ phần, công ty TNHH... cùng với sự phát triển của những loại hình doanh nghiệp khác, khả năng liên kết dưới nhiều hình thức phát triển.
Bên cạnh đó, trước sức ép của cạnh tranh thì nguy cơ phá sản, giải thể, chia tách, sáp nhập, mua bán, chuyển nhượng các DNTN càng diễn ra sôi động.
Tóm lại, dự báo về xu hướng phát triển của kinh tế tư nhân nói chung và DNTN
trong đó có DNTN Thái Bình trên đây là cơ sở khoa học khách quan để xem xét, đánh giá thực trạng DNTN ở Thái Bình thời gian qua. Đồng thời là căn cứ để đề xuất giải pháp thiết thực, phù hợp phát triển DNTN Thái Bình, góp phần vào thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Thái Bình lần thứ XVII về phát triển kinh tế - xã hội đã đề ra.