I. MỤC TIÊU.
1. Kiến thức:
- Học sinh phân biệt được hiện tượng đa bội thể và thể đa bội.
- Trình bày được sự hình thành thể đa bội do nguyên phân, giảm phân và phân biệt sự khác nhau giữa 2 trường hợp trên.
- Nhận biết được một số thể đa bội bằng mắt thường qua tranh ảnh và có được các ý niệm sử dụng các đặc điểm của thể đa bội trong chọn giống.
2. Kĩ năng:
- KNS:+ Kỹ năng hợp tác, ứng xử giao tiếp, lắng nghe tích cực.
+ Kỹ năng tìm và sử lí thông tin, q/s tranh ảnh, phim, tư liệu, kĩ năng tự tin bày tỏ ý kiến.
3. Thái độ:
- Học sinh có ý thức bảo vệ cơ thể, đam mê khám phá.
- GD BĐKH: H/s có ý thức bảo vệ sự đa dạng của các loài bản địa
II. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ.
1. Giáo viên:
- Máy chiếu.
- Hình 24.124.5 SGK.
2. Học sinh:
- Hs n/c trước bài ở nhà.
III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY.
1. Kiểm tra bài cũ. 15p
? Trình bày cơ chế phát sinh thể dị bội? Hậu quả?
Trả lời :
* Cơ chế:
- Trong giảm phân sự không phân li của 1 cặp NST tương đồng nào đó tạo thành 1 giao tử mang 2 NST trong 1 cặp và 1 giao tử không mang NST nào của cặp đó.
- Sự thụ tinh của các giao tử bất thường này với các giao tử bình thường sẽ tạo ra các thể dị bội (2n +1 ) và (2n – 1) NST.
- Hậu quả: Thể đột biến (2n + 1) và (2n -1) có thể gây ra những biến đổi về hình thái (hình dạng, kích thước, màu sắc) ở thực vật hoặc gây bệnh ở người như bệnh Đao, bệnh Tơcnơ.
* Đặt vấn đề vào bài mới: Như vậy chúng ta đã lắm được cơ chế hình thành thể dị bội và những hậu quả. Vậy còn đột biến số lượng NST hình thành thể đa bội...
2. Dạy nội dung bài mới.
Hoạt động của thầy và trò Ghi bảng
? Thế nào là thể lưỡng bội?
Hs: Thể lưỡng bội: có bộ NST chứa các cặp tương đồng.
? Thể đa bội là gì?
Hs:
- Hiện tượng đa bội thể là trường hợp cả bộ NST trong tế bào sinh dưỡng tăng theo bội của n (lớn hơn 2n): 3n, 4n, n....
Gv: Yêu cầu HS quan sát H 24.1; 24.2; 24.3, thảo luận và trả lời các câu hỏi:
?1 Sự tương quan giữa số lượng và kích thước của cơ quan sinh dưỡng, cơ quan sinh sản của cây nói trên như thế nào?
?2 Có thể nhận biết cây đa bội bằng mắt thường qua những dấu hiệu nào?
?3 Nguyên nhân nào làm cho thể đa bội có các đặc điểm trên ?
?4 Có thể khai thác những đặc điểm nào ở cây đa bội trong chọn giống cây trồng?
Hs: Thảo luận nhóm.
Gv: Quan sát, hướng dẫn.
Hs: Báo cáo, nhận xét.
+ Tăng số lượng NST dẫn tới tăng kích thước tế bào, cơ quan.
+ Có thể, nhận biết qua dấu hiệu tăng kích thước các cơ quan của cây.
+ Lượng ADN tăng gấp bội làm tăng trao đổi chất, tăng sự tổng hợp prôtêin nên tăng kích thước tế bào.
Gv: Lấy một số VD hiện tượng đa bội thể:
dưa hấu 3n, chuối, nho...., dâu tằm, rau
III. Hiện tượng đa bội thể.
26p
- Thể đa bội là cơ thể mà trong TB sinh dưỡng có số NST là bội số của n.
- Tế bào đa bội có số lượng NST tăng lên gấp bội " số lượng ADN cũng tăng tương ứng vì thế quá trình tổng hợp các chất hữu cơ diễn ra mạnh mẽ hơn " kích thước tế bào của thể đa bội lớn, cơ quan sinh dưỡng to, sinh trưởng phát triển mạnh, chống chịu với ngoại cảnh tốt.
- Hiện tượng đa bội thể khá phổ biến ở thực vật đã được ứng dụng hiệu quả trong chọn giống cây trồng.
+ Tăng kích thước thân cành để tăng sản lượng gỗ (dương liễu...)
+ Tăng kích thước thân,
muống, dương liễu....
Gv: Liên hệ đa bội ở động thực vật:
? Câu hỏi GD BĐKH: Em n/x gì về việc nhập và sử dụng các giống mới có năng suất cao ở các địa phương? Ảnh hưởng tới loài bản địa ra sao?
Hs:
- Lưu ý: Dự tăng kích thước của tế bào hoặc cơ quan chỉ trong giới hạn mức bội thể nhất định. Khi số lượng NST tăng quá giới hạn thì kích thước của cơ thể lại nhỏ dần đi.
Gv: Chốt lại bài.
lá, củ để tăng sản lượng rau, hoa màu.
+ Tạo giống có năng suất cao, chống chịu tốt với các điều kiện không thuận lợi của môi trường.
3.Củng cố, luyện tập. 3p - Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Đột biến đa bội là dạng đột biến nào?
a. NST bị thay đổi về cấu trúc
b. Bộ NST bị thừa hoặc thiếu 1 vài NST.
c. Bộ NST tăng theo bội số của n và lớn hơn 2n d. Bộ NST tăng, giảm theo bội số của n.
(đáp án c)
Câu 2: Cây đa bội được tạo thành do tác động vào quá trình nào? bộ phận nào của cây?
a. Tác động vào quá trình nguyên phân, lúc hợp tử mới bắt đầu phân chia.
b. Tác động vào quá trình giảm phân.
c. Tác động vào đỉnh sinh trưởng của cây.
d. a, b đúng.
(đáp án d)
4. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà. 1p - Học bài và làm câu 3 vào vở bài tập.
- Trả lời câu hỏi 1, 2, 3.
- Sưu tầm tranh, ảnh sự biến đổi kiểu hình theo môi trường sống.
* Rút kinh nghiệm giờ dạy:
- Nội dung:………...
………...
- Phương pháp:………....
………....
- Thời gian:……….
………...
------