I. MỤC TIÊU.
1. Kiến thức:
- Định nghiã được hiện tượng thoái hóa giống. Nêu được phương pháp tạo dòng thuần ở cây giao phấn (cây ngô).
- Hiểu và trình bày được nguyên nhân thoái hóa của tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật. Vai trò của chúng trong chọn giống.
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình, kĩ năng hoạt động nhóm.
- Kĩ năng giải thích vì sao người ta cấm anh em có quan hệ huyết thống gân nhau lấy nhau ( có cùng dòng máu trực hệ, có họ trong phạm vi 3 đời): con sinh ra sinh trưởng và phát triển yếu, khả năng sinh sản giảm, quái thai, dị tật bẩm sinh.
- Kĩ năng hợp tác, lắng nghe tích cực.
- Kĩ năng tự tin trình bày ý kiến trước tổ, nhóm, lớp 3. Thái độ:
- Có ý thức học tập và nghiên cứu bộ môn để phát triển khoa học công nghệ sinh học trong tương lai.
II. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ.
1. Giáo viên:
- Tranh vẽ phóng to H34.1, 34.2, 34.3 sgk - Tư liệu về hiện tượng thoái hoá giống.
2. Học sinh:
- Hs n/c trước bài ở nhà.
III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY.
1. Kiểm tra bài cũ. 5p
? Kĩ thuật gen gồm những khâu chủ yếu nào? Kĩ thuật gen là gì? mục đích của kĩ thuật gen?
Trả lời:
- Kĩ thuật gen là các thao tác tác động lên ADN để chuyển đoạn ADN mang 1 hoặc 1 cụm gen từ tế bào của loài cho sang tế bào của loài nhận nhờ thể truyền.
- Kĩ thuật gen gồm 3 khâu cơ bản:
+ Tách ADN NST của tế bào cho và tách ADN làm thể chuyền từ vi khuẩn, virut.
+ Cắt nối để tạo ADN tái tổ hợp nhờ enzim.
+ Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận và nghiên cứu sự biểu hiện của gen được chuyển.
* Đặt vấn đề vào bài mới: Trong trồng trọt và chăn nuôi ta vẫn thường thấy hiện tượng các thế hệ sau có sức sống và năng suất không bằng thế hệ trước đó có phải là hiện tượng thoái hóa giống hay không? Ta nghiên cứu bài hôm nay...
2. Dạy nội dung bài mới.
Hoạt động của thầy và trò Ghi bảng
GV y/c SH quan sát H34.1 trả lời ▼ sgk
? Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn biểu hiện như thế nào ? Hs: Cây ngô tự thụ phấn bắt buộc qua nhiều thế hệ, chiều cao cây giảm, bắp bé, dị dạng hạt ít, nhiều cây bị chết.
Gv: VD: hồng xiêm, bưởi, vải thoái hoá quả nhỏ, ít quả, khôn ngọt.
Gv: Chuyển ý:...
? Giao phối gần là gì?
Hs:
? Giao phối gần gây ra hậu quả gì ở động vật?
Hs:
I. Hiện tượng thoái hoá. 16p 1. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn
- Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn: các cá thể của thế hệ kế tiếp có sức sống dần biểu hiện các dấu hiệu như phát triển chậm, chiều cao cây và năng suất giảm dần, nhiều cây bị chết, bộc lộ đặc điểm có hại.
2. Hiện tượng thoái hoá do giao phối gần ở động vật.
- Giao phối gần (giao phối cận huyết) là sự giao phối giữa các con cái sinh ra từ 1 cặp bố mẹ hoặc giữa bố mẹ với con cái của chúng.
- Giao phối gần gây ra hiện tượng thoái hoá ở thế hệ con cháu: sinh trưởng và phát triển yếu, khả
? Thế nào là hiện tượng thoái hoá?
Hs:
Gv: Chuyển ý:...
Gv: giới thiệu H 34.3 ; màu xanh biểu thị thể đồng hợp
- Yêu cầu HS quan sát H 34.3 thảo luận nhóm và trả lời:
? Qua các thế hệ tự thụ phấn hoặc giao phối cận huyết, tỉ lệ thể đồng hợp và dị hợp biến đổi như thế nào?
? Tại sao tự thụ phấn ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật lại gây ra hiện tượng thoái hoá?
Hs: nghiên cứu kĩ H 34.3, thảo luận nhóm và nêu được:
+ Tỉ lệ đồng hợp tăng, tỉ lệ dị hợp giảm.
+ Các gen lặn ở trạng thái dị hợp chuyển sang trạng thái đồng hợp " các gen lặn có hại gặp nhau biểu hiện thành tính trạng có hại, gây hiện tượng thoái hoá.
Gv: Chuẩn kiến thức
? Nguyên nhân của hiện tượng thoái hoá ? Hs:
Gv: Mở rộng thêm: ở một số loài động vật, thực vật cặp gen đồng hợp không gây hại nên không dẫn đến hiện tượng thoái hoá "
có thể tiến hành giao phối gần. Một số loài thực vật tự thụ phấn nghiêm ngặt ( đậu Hà lan, cà chua ) và động vật thường xuyên giao phối gần ( chim bồ câu, cu gáy ..) không bị thoái hoá vì hiện tại chúng đang mang những cặp gen đồng hợp không gây hại cho chúng.
Gv: Chuyển ý:....
Gv: Yêu cầu học sinh thảo luận cặp.
năng sinh sản giảm, quái thai, dị tật bẩm sinh, chết non.
- K/n: Thoái hoá là hiện tượng các thế hệ con cháu có sức sống kém dần, bộc lộ nhiều tính trạng xấu.
II. Nguyên nhân của hiện tượng thoái hóa. 12p
- Tự thụ phấn hoặc giao phối gàn ở động vật gây ra hiện tượng thoái hoá vì tạo ra cặp gen lặn đồng hợp gây hại.
III. Vai trò của phương pháp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối
? Tại sao tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần gây ra hiện tượng thoái hoá nhưng những phương pháp này vẫn được người ta sử dụng trong chọn giống?
Hs: Thảo luận báo cáo, nhận xét.
Gv: Chuẩn kiến thức
+ Xuất hiẹn cặp gen đồng hợp
+ Xuất hiện tính trạng xấu người ta có thể loại bỏ chúng.
+ Giữ lại tính trạng mong muốn tạo giống thuần chủng.
cận huyết trong chọn giống. 9p
+ Phát hiện gen xấu để loại bỏ ra khỏi quần thể.
+ Tạo dòng thuần có cặp gen đồng hợp.
+ Củng cố tính trạng mong muốn.
+ Chuẩn bị lai khác dòng để tạo ưu thế lai.
3.Củng cố, luyện tập. 2p
1. Nguyên nhân gây ra thoái hoá do tự thụ phấn bắt buộc hay giao phối gần là gì ?
a) Gen lặn biểu hiện ở cơ thể đồng hợp.
b) Tỉ lệ thể đồng hợp giảm dần.
c) Tỉ lệ thể dị hợp giảm dần.
d) Câu a và c đúng.
2. ý nghĩa của tự thụ phấn bắt buộc và giao phối cận huyết là gì trong chọn giống?
a) Tạo dòng thuần chủng có các đặc tính tốt mong muốn.
b) Tạo dòng thuần để chuẩn bị khai thác dòng ưu thế lai.
c) Phát hiện và loại bỏ các thể có kiểu hình và kiểu gen không phù hợp.
d) Chọn a,b.
4. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà. 1p - Học bài trả lời câu hỏi sgk
- Tìm hiểu ưu thế lai, tìm hiểu những giống ngô lúa có năng xuất cao.
------
Ngày soạn: 01/01/2011 ngày dạy: 03/01/2012 lớp dạy: 9b ngày dạy: /01/2012 lớp dạy: 9a