Chương 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TRỌNG TÀI THƯƠNG MẠI
1.4 Ưu điểm của Trọng tài thương mại so với các phương thức giải quyết tranh chấp khác
Có nhiều phương thức giải quyết tranh chấp ngoài con đường Tòa án như thương lượng, trung gian, hòa giải nhưng so với các phương thức giải quyết tranh chấp trên thì việc lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài có một số ưu điểm như:
1.4.1 Tôn trọng sự thỏa thuận của các bên
Trọng tài thương mại đảm bảo nguyên tắc tự định đoạt của các bên trong giải quyết tranh chấp. Tố tụng trọng tài tạo ra cơ hội cho các bên tự do lựa chọn và chỉ định các trọng tài viên mà họ tín nhiệm, lựa chọn địa điểm giải quyết tranh chấp, quy tắc tố
6 Khoản 3 Điềi 16 Pháp lệnh Trọng tài thương mại 2003.
GV hướng dẫn: TS. Dư Ngọc Bích SV thực hiện: Nguyễn Thị Huệ tụng, luật áp dụng đối với tranh chấp… Trọng tài viên chỉ giải quyết tranh chấp trong phạm vi những yêu cầu của các bên và chỉ đưa ra phán quyết nếu như các bên tranh chấp không đạt được sự thỏa thuận về việc giải quyết tranh chấp. Điều này có ý nghĩa quan trọng để giúp các bên tìm thấy sự công bằng trong việc bảo vệ quyền lợi cho mình. Mặt khác, trọng tài viên được lựa chọn là bất kỳ cá nhân nào phù hợp với đòi hỏi của vụ tranh chấp cụ thể, được các bên tín nhiệm như luật gia, các nhà chuyên môn, các nhà kinh doanh…
1.4.2 Thủ tục đơn giản, linh hoạt
Giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thể hiện tính năng động, linh hoạt và mềm dẻo, do đó dễ thích ứng hơn so với giải quyết tranh chấp bằng Tòa án. Tòa án khi xét xử phải tuân thủ một cách đầy đủ và nghiêm ngặt các quy định có tính chất quy trình, thủ tục, trình tự được quy định trong Bộ luật tố tụng dân sự 2004 và các văn bản hướng dẫn liên quan.
1.4.3 Thời gian giải quyết nhanh chóng
Hoạt động trọng tài diễn ra liên tục, các trọng tài viên theo sát vụ kiện từ đầu đến cuối, vì vậy, họ có cơ hội tìm hiểu tình tiết vụ việc. Điều này có lợi ngay cả khi các bên muốn hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp thông qua đàm phán, trọng tài có thể hỗ trợ các bên đạt tới một thỏa thuận. Điều này thường không xảy ra ở Tòa án.
Tính liên tục, tốc độ của hoạt động sản xuất và kinh doanh, đặc biệt hoạt động kinh doanh quốc tế đòi hỏi các bên không thể lãng phí thời gian, điều mà Tòa án rất khó đáp ứng được do luôn giải quyết nhiều tranh chấp cùng một lúc gây ra khả năng ách tắc hồ sơ. Giải quyết tranh chấp bằng Tòa án cho phép các bên được quyền kháng án cũng làm cho tiến độ bị kéo dài. Trong thực tế giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, ví dụ như giải quyết tranh chấp bằng Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) thường kéo dài tối đa 6 tháng, còn Tòa án thường kéo dài hàng năm trời.
Mặc khác, phán quyết của trọng tài có giá trị chung thẩm, tức có hiệu lực cuối cùng. Trong khi Tòa án xử thì phải 2 - 3 lần, từ sơ thẩm đến phúc thẩm, rồi còn thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm, rồi còn khiếu nại, khiếu kiện và còn có sự tham gia của nhiều cơ quan khác (như Viện kiểm sát...). Tính chung thẩm của quyết định trọng tài không chỉ có giá trị bắt buộc đối với các bên đương sự mà nó còn khiến các bên không thể chống án hay kháng cáo. Xét xử tại trọng tài chỉ có một cấp xét xử. Khi tuyên phán quyết xong, Hội đồng trọng tài hoàn thành nhiệm vụ và chấm dứt sự tồn tại của mình
GV hướng dẫn: TS. Dư Ngọc Bích SV thực hiện: Nguyễn Thị Huệ (Trọng tài vụ việc). Điều này giúp cho hoạt động tố tụng trọng tài diễn ra nhanh chóng.
Những ưu điểm này đặc biệt quan trọng đối với hoạt động đầu tư thương mại. Chính những ưu điểm đó bảo đảm rằng nếu các bên ưu tiên giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thì các nhà đầu tư sẽ giảm rủi ro cho bên nước ngoài khi quyết định tham gia đầu tư thương mại tại Việt Nam; tạo thuận lợi cho các bên nước ngoài và cả bên Việt Nam thông qua việc giải quyết tranh chấp tại Việt Nam.
1.4.4 Nội dung tranh chấp đƣợc giữ bí mật
Tính bảo mật là một nguyên tắc bất di bất dịch của hoạt động trọng tài. Tính chất kín trái ngược với tính công khai trong giải quyết tranh chấp của Toà án7
Hầu hết pháp luật về trọng tài của các nước đều thừa nhận nguyên tắc xét xử kín nếu các bên quy định khác. Đây là ưu điểm đối với những doanh nghiệp không muốn các chi tiết trong vụ tranh chấp của mình bị đem ra công khai, tiết lộ trước Tòa án (hoặc trước công chúng)- điều mà các doanh nghiệp coi là tối kỵ trong hoạt đông kinh doanh của mình.
Việc xét xử tranh chấp bằng trọng tài có tính bí mật sẽ tránh cho các bên nguy cơ làm tổn thương đến mối quan hệ hợp tác. Trong khi đó xét xử công khai tại Tòa án thường dễ làm cho các bên rơi vào tình thế đối địch nhau. Xét xử bằng trọng tài sẽ làm giảm mức xung đột căng thẳng của những bất đồng trên cơ sở những câu hỏi gợi mở, trong một không gian kín đáo, nhẹ nhàn… Đó là những yếu tố tạo điều kiện để các bên duy trì được quan hệ đối tác, quan hệ thiện chí với nhau. Và đặc biệt, sự tự nguyện thi hành quyết định trọng tài sẽ làm cho bên kia tin tưởng hơn trong quan hệ làm ăn trong tương lai.
1.4.5 Trọng tài có kiến thức chuyên môn cao
Trọng tài cho phép các bên sử dụng đươc kinh nghiệm của các chuyên gia. Ưu điểm này thể hiện ở quyền lựa chọn trọng tài viên của các bên đương sự, điều mà không thể tồn tài ở Tòa án.
Khác với các vị Thẩm phán, Trọng tài viên không chỉ là người hiểu biết pháp luật một cách tường tận mà họ còn là các chuyên gia có nhiều kinh nghiệm thực tế trong nhiều lĩnh vực chuyên ngành có tính chuyên sâu như: chứng khoán, licensing,
7 Nguyễn Thị Minh, Góp ý vào Dự thảo luật Trọng tài thương mại: Phải đảm bảo tính nhanh gọn, tự quyết, bảo mật của hoạt động trọng tài, http://www.vibonline.com.vn/vi-VN/Forum/TopicDetail.aspx?TopicID=2134, [truy cập: 21/12/09]
GV hướng dẫn: TS. Dư Ngọc Bích SV thực hiện: Nguyễn Thị Huệ xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ, sở hữu trí tuệ… mà các lĩnh vực này không phải bất cứ vị thẩm phán nào cũng có thể hiều biết một cách thấu đáo. Điều này giúp cho phán quyết của trọng tài thường chính xác và hợp lý hơn.
GV hướng dẫn: TS. Dư Ngọc Bích SV thực hiện: Nguyễn Thị Huệ
CHƯƠNG 2