Chương 2: NHỮNG QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ THỦ TỤC TỐ TỤNG TRỌNG TÀI
2.4 Thành lập Hội đồng Trọng tài
2.4.1 Thành lập Hội đồng Trọng tài tại Trung tâm Trọng tài
Mặc dù giải quyết tranh chấp theo phương thức trọng tài cũng là một phương thức giải quyết tranh chấp thương mại mang tính tài phán nhưng không giống như Tòa án, không có Hội đồng trọng tài cố định để giải quyết tranh chấp thương mại mà ở đó cùng một số Trọng tài viên nhất định giải quyết nhiều vụ việc. Hội đồng Trọng tài chỉ thành lập khi có đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp. Các bên có tranh chấp sẽ tham gia vào việc thành lập Hội đồng Trọng tài giải quyết tranh chấp cho họ.
Thông thường, việc giải quyết tranh chấp thương mại theo thủ tục trọng tài do một Hội đồng Trọng tài gồm ba Trọng tài viên giải quyết. Mỗi bên có quyền chọn cho mình một Trọng tài viên. Hai Trọng tài viên này sẽ cùng chọn một Trọng tài viên thứ ba làm Chủ tịch Hội đồng Trọng tài. Cụ thể việc thành lập Hội đồng Trọng tài được quy định như sau:
Trong trường hợp các bên không có thỏa thuận khác thì trong thời hạn năm ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đơn kiện, Trung tâm Trọng tài gửi cho bị đơn bản sao đơn kiện, tên Trọng tài viên mà nguyên đơn chọn và các tài liệu kèm theo cùng với danh sách Trọng tài viên của Trung tâm Trọng tài.
Nếu các bên không có thỏa thuận khác thì trong thời hạn ba mươi ngày, kể từ ngày nhận được đơn kiện và các tài liệu kèm theo do Trung tâm Trọng tài gửi đến, bị đơn phải chọn Trọng tài viên có tên trong danh sách Trọng tài viên của Trung tâm Trọng tài và báo cho Trung tâm Trọng tài biết hoặc yêu cầu Chủ tịch Trung tâm Trọng tài chỉ định Trọng tài viên cho mình. Hết thời hạn này, nếu bị đơn không chọn Trọng tài viên hoặc không yêu cầu Chủ tịch Trung tâm Trọng tài chỉ định Trọng tài viên thì
GV hướng dẫn: TS. Dư Ngọc Bích SV thực hiện: Nguyễn Thị Huệ tâm Trọng tài chỉ định Trọng tài viên có tên trong danh sách Trọng tài viên của Trung tâm Trọng tài cho bị đơn. Trong trường hợp vụ tranh chấp có nhiều bị đơn thì các bị đơn phải thống nhất chọn một Trọng tài viên, nếu không thì Chủ tịch Trung tâm Trọng tài sẽ chỉ định một Trọng tài viên cho các bị đơn.
Trong thời hạn mười lăm ngày, kể từ ngày hai Trọng tài viên được các bên chọn hoặc được Trung tâm Trọng tài chỉ định, các Trọng tài viên này phải chọn Trọng tài viên thứ ba có tên trong danh sách Trọng tài viên của Trung tâm Trọng tài làm Chủ tịch Hội đồng Trọng tài. Hết thời hạn này, hai Trọng tài viên không chọn được Trọng tài viên thứ ba thì trong thời hạn bảy ngày làm việc, kể từ ngày hết hạn, theo yêu cầu của một bên hoặc của các bên, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài chỉ định Trọng tài viên thứ ba có tên trong danh sách của Trung tâm Trọng tài làm Chủ tịch Hội đồng Trọng tài.
Việc giải quyết tranh chấp cũng có thể do một Trọng tài viên duy nhất giải quyết, nếu các bên thỏa thuận vụ tranh chấp do Trọng tài viên duy nhất giải quyết.
Trong trường hợp này các bên phải cùng nhau thỏa thuận chọn một Trọng tài viên để giải quyết, nếu như các bên không chọn được thì theo yêu cầu của một bên, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài chỉ định Trọng tài viên duy nhất cho các bên trong thời hạn mười lăm ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu và thông báo cho các bên.
Trọng tài viên duy nhất làm việc như một Hội đồng Trọng tài. Quyết định của Trọng tài viên duy nhất có hiệu lực thi hành như quyết định của Hội đồng Trọng tài.
Sau khi đã chọn Trọng tài viên, nếu các bên phát hiện Trọng tài viên do mình chọn thuộc một trong các trường hợp sau đây thì có quyền yêu cầu Trọng tài viên này phải từ chối giải quyết vụ tranh chấp. Đó là các trường hợp:
Trọng tài viên là người than thích của một bên hoặc đại điện của bên đó;
Trọng tài viên có lợi ích trong vụ tranh chấp;
Có căn cứ rõ ràng cho thấy Trọng tài viên không vô tư, khách quan trong khi làm nhiệm vụ.
Việc thay đổi Trọng tài viên do các Trọng tài viên khác trong Hội đồng Trọng tài quyết định. Trong trường hợp không quyết định được hoặc nếu hai Trọng tài viên hay Trọng tài viên duy nhất từ chối giải quyết vụ tranh chấp Chủ tịch Trung tâm Trọng
GV hướng dẫn: TS. Dư Ngọc Bích SV thực hiện: Nguyễn Thị Huệ tục tham gia thì việc thay đổi Trọng tài viên cũng được giải quyết như vậy.
2.4.2 Thành lập Hội đồng Trọng tài do các bên thành lập
Nếu việc thành lập Hội đồng Trọng tài tại Trung tâm Trọng tài là do các bên thành lập với sự giúp đỡ của Trung tâm Trọng tài thì việc thành lập Hội đồng Trọng tài vụ việc là do các bên thành lập với sự giúp đỡ của Tòa án.
Trong trường hợp các bên không có thoả thuận khác thì trong thời hạn ba mươi ngày, kể từ ngày nguyên đơn gửi đơn kiện cho bị đơn, bị đơn phải chọn Trọng tài viên và thông báo cho nguyên đơn biết Trọng tài viên mà mình chọn. Hết thời hạn này, nếu bị đơn không thông báo cho nguyên đơn tên Trọng tài viên mà mình chọn, thì nguyên đơn có quyền yêu cầu Toà án tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là Toà án cấp tỉnh) nơi bị đơn có trụ sở hoặc cư trú chỉ định Trọng tài viên cho bị đơn.
Trong thời hạn bảy ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu, Chánh án Toà án giao cho một Thẩm phán chỉ định Trọng tài viên cho bị đơn và thông báo cho các bên.
Như vậy, nếu bị đơn không chọn Trọng tài viên và thông báo cho nguyên đơn trong thời hạn quy định, bị đơn sẽ bị mất đi quyền chọn Trọng tài viên của mình. Quy định này nhằm tránh tình trạng bị đơn cố tình dây dưa, gây khó khăn cho việc giải quyết tranh chấp. Trong trường hợp có nhiều bị đơn thì các bị đơn phải thống nhất chọn một Trọng tài viên và thông báo cho nguyên đơn trong thời gian quy định, nếu không thì theo yêu cầu của nguyên đơn, Chánh án Tòa án giao cho một Thẩm phán chỉ định một trọng tài viên cho các bị đơn. Các bị đơn mất quyền chọn Trọng tài viên.
Trong thời hạn mười lăm ngày, kể từ ngày hai Trọng tài viên được chọn hoặc được Toà án chỉ định, các Trọng tài viên này phải thống nhất chọn Trọng tài viên thứ ba làm Chủ tịch hội đồng Trọng tài. Hết thời hạn này, nếu hai Trọng tài viên được chọn hoặc được chỉ định được chọn khong chọn trọng tài viên thứ ba, các bên có quyền yêu cầu Toà án cấp tỉnh, nơi bị đơn có trụ sở hoặc cư trú chỉ định Trọng tài viên thứ ba.
Trong thời hạn bảy ngày làm việc, kể từ ngày nhận được yêu cầu, Chánh án toà án giao cho một Thẩm phán chỉ định Trọng tài viên thứ ba làm Chủ tịch hội đồng Trọng tài và thông báo cho các bên.
Trọng tài viên do các bên chọn hoặc do Toà án chỉ định có thể là Trọng tài viên trong danh sách hoặc ngoài danh sách Trọng tài viên của các Trung tâm Trọng tài của Việt Nam.
GV hướng dẫn: TS. Dư Ngọc Bích SV thực hiện: Nguyễn Thị Huệ giải quyết, nhưng không chọn được Trọng tài viên duy nhất thì theo yêu cầu của một bên, Chánh án Toà án cấp tỉnh nơi bị đơn có trụ sở hoặc cư trú giao cho một thẩm phán chỉ định Trọng tài viên duy nhất cho các bên trong thời hạn mười lăm ngày, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu và thông báo cho các bên.
Trọng tài viên duy nhất làm nhiệm vụ như một Hội đồng Trọng tài. Quyết định của Trọng tài viên duy nhất có hiệu lực thi hành như quyết định của Hội đồng Trọng tài.