Chương 4: THỰC TRẠNG THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ CHO HÀNG XUẤT KHẨU TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT
4.1 Tổng quan về tình hình thanh toán quốc tế tại Vietcombank Cần Thơ
4.1.1 Tình hình thanh toán quốc tế tại Vietcombank Cần Thơ giai đoạn 2011 đến 6 tháng đầu năm 2014
Hoạt động TTQT là một trong những dịch vụ thể hiện tính hiện đại của ngân hàng: đa dạng hóa trong phương thức hoạt động, hiện đại hóa trong việc áp dụng công nghệ, kỹ thuật...VCB Cần Thơ là ngân hàng tiên phong và luôn đứng đầu trong lĩnh vực TTQT trên địa bàn TPCT, doanh số từ hoạt động này chiếm tỷ trọng khá cao trong tổng doanh thu của ngân hàng. Có 3 phương thức thanh toán phổ biến hiện nay trong chi nhánh là phương thức chuyển tiền, phương thức L/C và phương thức nhờ thu đã thu hút nhiều khách hàng đến với VCB Cần Thơ. Hoạt động TTQT không chỉ mang lại lợi ích từ thu phí dịch vụ mà còn cả tầm ảnh hưởng của nó khi thu hút khách hàng đến với các hoạt động khác như: tài trợ thương mại, tín dụng XNK, kinh doanh ngoại tệ,...
Nhìn chung trong giai đoạn từ 2011 đến hết 6 tháng đầu năm 2014, hoạt động TTQT có nhiều biến chuyển về doanh số và có sự chuyển đổi cơ cấu cũng như sự thay đổi về giá trị giữa ba phương thức thanh toán. Trong đó, mặc dù L/C là phương thức thanh toán an toàn nhất nhưng phương thức này đang có sự giảm dần về giá trị và tỷ trọng trong khi chuyển tiền và nhờ thu đang dần tăng trưởng trong thời gian qua. Để có sự nhìn nhận cụ thể hơn về tình hình TTQT, ta xem xét bảng sổ liệu dưới đây:
Bảng 4.1 Kết quả thực hiện các phương thức TTQT tại VCB Cần Thơ giai đoạn 2011 đến 6 tháng đầu năm 2014
ĐVT: nghìn USD
Chỉ tiêu Năm 2011
Năm 2012
Năm 2013
6 tháng đầu năm
2013
6 tháng đầu năm
2014
Chênh lệch 2012 so với 2011
Chênh lệch 2013 so với 2012
Chênh lệch 6 tháng đàu năm 2014 so với
2013
Giá trị % Giá trị % Giá trị %
Chuyển
tiền 185.252 193.693 212.347 93.385 106.203 8.441 4,56 18.654 9,63 12.818 13,73 Nhờ thu 54.992 62.945 79.029 30.041 37.945 7.953 14,46 16.084 25,55 7.904 26,31 L/C 119.917 73.974 62.709 26.309 25.893 (45.943) (38,31) (11.265) (15,23) (416) (1,58) Tổng 360.161 330.612 354.085 149.735 170.041 (29.549) (8,20) 23.473 7,10 20.306 13,56
Nguồn: Phòng Thanh Toán Quốc Tế, Vietcombank Cần Thơ
Qua bảng số liệu trên ta thấy, doanh số TTQT có sự giảm dần qua các năm. Cụ thể, năm 2011 dịch vụ này đã mang lại 360.161 nghìn USD cho ngân hàng. Sang năm 2012, nền kinh tế gặp nhiều khó khăn nên con số này đã giảm 8,20% so với cùng kỳ năm 2011 và năm 2013 đã có sự tăng trưởng trở lại với 354.085 nghìn USD (tăng 7,10%) so với năm 2012. Bước sang đầu năm nay, doanh thu từ hoạt động TTQT tăng 13,56% so với cùng kỳ năm 2013, đạt 170.041 nghìn USD. Sự biến chuyển về doanh số TTQT cũng kéo theo sự thay đổi về giá trị và tỷ trọng của các phương thức thanh toán trong thời gian qua.
Từ bảng số liệu ta có thể thấy, trong 3 phương thức TTQT tại VCB Cần Thơ thì doanh số phương thức chuyển tiền và nhờ thu có xu hướng tăng dần trong khi phương thức L/C lại giảm mạnh qua các năm giai đoạn 2011 đến 6 tháng đầu năm 2014. Cụ thể, vào năm 2012 doanh số L/C giảm mạnh với 45.943 nghìn USD (giảm 38,31%) so với năm 2011. Đến năm 2013, con số này tiếp tục giảm xuống còn 62.709 nghìn USD từ mức 73.974 nghìn USD vào năm 2013, tương đương giảm 15,23%. Bước sang năm 2014, tình hình 6 tháng đầu năm vẫn tiếp tục với xu hướng giảm nhẹ so với cùng kỳ năm 2013, giảm 1,58%. Để nhìn nhận rõ hơn, ta xem xét tỷ trọng các phương thức TTQT tại VCB Cần Thơ giai đoạn 2011 đến 6 tháng đầu năm 2014 nhƣ sau:
Hình 4.1 Tỷ trọng các phương thức TTQT tại VCB Cần Thơ giai đoạn 2011 đến 6 tháng đầu năm 2014
Năm 2012, cùng với sự sụt giảm chung của tình hình TTQT thì tỷ trọng phương thức L/C cũng giảm, chiếm 22,37%, giảm 10,93% so với năm 2011.
Trong khi đó, tỷ trọng phương thức chuyển tiền và nhờ thu lại tăng lên, chuyển tiền chiếm 58,59% từ mức 51,44% năm 2011 (tăng 7,15%) và nhờ thu chiếm 19,04% (tăng 3,78%) so với năm 2011. Giải thích cho điều này là do
năm 2012, tình hình XNK của TPCT gặp nhiều khó khăn nên các doanh nghiệp chuyển sang XNK các lô hàng có giá trị vừa và nhỏ để tránh rủi ro nên mặc dù L/C là phương thức an toàn nhất nhưng chi phí khá cao và thủ tục khá rườm rà, chính vì vậy các doanh nghiệp lựa chọn chuyển tiền và nhờ thu để tiết kiệm chi phí và giúp hoạt động diễn ra nhanh chóng hơn.
Năm 2013, tỷ trọng L/C tiếp tục giảm, phương thức này chiếm 17,70%, giảm 4,62% so với năm 2012. Phương thức chuyển tiền tiếp tục tăng nhẹ với tỷ trọng 59,98%, tăng 1,39% và tỷ trọng phương thức nhờ thu tăng 3,19% so với năm 2012. Có thể thấy phương thức chuyển tiền chiếm tỷ trọng khá cao trong 3 phương thức TTQT tại VCB Cần Thơ bởi phương thức này giao dịch khá đơn giản, không đòi hỏi cao về mặt nghiệp vụ, chi phí chuyển tiền lại thấp hơn so với các phương thức khác. Mặc dù năm 2013 tình hình XNK đã khởi sắc hơn nhƣng nhìn chung các doanh nghiệp trên địa bàn TPCT vẫn đang trên đã phục hồi sau khó khăn nên phương thức thanh toán đơn giản và tiết kiệm chi phí vẫn là lựa chọn mà họ hướng đến. Còn phương thức nhờ thu tuy có chi phí thấp nhƣng không đảm bảo đƣợc quyền lợi cho nhà xuất khẩu, ngân hàng chỉ đóng vai trò trung gian và không chịu bất cứ trách nhiệm nào nếu bên nhập khẩu không chịu thanh toán tiền nên tuy có sự tăng nhẹ về tỷ trọng do có lợi thế về chi phí nhƣng không bằng chuyển tiền và vẫn chiếm tỷ trọng thấp trong TTQT.
Vào 6 tháng đầu năm 2014, phương thức L/C chiếm tỷ trọng 15,23%, giảm 2,34% so với cùng kỳ năm 2013. Phương thức chuyển tiền và nhờ thu có sự tăng nhẹ trong giai đoạn này, chuyển tiền tăng 0,09% và nhờ thu tăng 2,26% so với 6 tháng đầu năm 2013. Có thể thấy sự sụt giảm tỷ trọng L/C chính do sự tăng trưởng của chuyển tiền và nhờ thu. Ngân hàng cần có biện pháp nâng cao tỷ trọng cũng như doanh thu của phương thức L/C, khắc phục các nhược điểm về chi phí và thời gian thanh toán bởi phương thức này không chỉ an toàn mà còn mang lại doanh thu cao trên mỗi đơn hàng hơn các phương thức khác.