Chương 4: THỰC TRẠNG THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ CHO HÀNG XUẤT KHẨU TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT
4.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ xuất khẩu tại Vietcombank Cần Thơ
4.4.1 Các yếu tố môi trường bên ngoài
4.4.1.1 Một số chính sách liên quan đến hoạt động XNK
Chính sách đối ngoại
Với vai trò là trung tâm vùng đồng bằng sông Cửu Long, Cần Thơ có nhiều lợi thế về phát triển kinh tế đối ngoại. Vì thế trong giai đoạn 2011 – 2015, thành phố đã xác định tiềm năng phát triển đối ngoại của địa phương và đƣa ra danh mục các dự án để kêu gọi đầu tƣ, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội.
Theo Sở Kế hoạch và Đầu tƣ thành phố Cần Thơ, giai đoạn 2011 – 2015, thành phố có những lộ trình, bước đi cụ thể như: tiếp tục cải tiến và triển khai có hiệu quả các hoạt động kinh tế đối ngoại, tuyên truyền quảng bá hình ảnh và con người Cần Thơ ra thế giới, thực hiện tốt quản lý Nhà nước về các hoạt động thông tin đối ngoại với các tổ chức và cá nhân trong, ngoài nước, tạo môi trường thông thoáng cho các hoạt động thông tin đối ngoại. Đặc biệt, theo cơ chế - chính sách của TPCT vào tháng 4 năm 2014, thành phố đã đƣa ra chính sách miễn giảm mức thuế cũng nhƣ những chính sách hỗ trợ khác cho các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào các dự án được thành phố mời gọi đầu tư. Cụ thể, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm kể từ khi có lãi và giảm 50% trong 3 năm tiếp theo; đến thời điểm phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp thì chỉ tính ở mức 20% lợi nhuận thu đƣợc.
Nhờ đó, đến nay TPCT đã thu hút đƣợc khá nhiều nhà đầu tƣ vào các khu
công nghiệp. Với những chính sách đối ngoại thông thoáng, tạo môi trường đầu tư cho các doanh nghiệp nước ngoài như trên, TPCT sẽ ngày càng thu hút đƣợc nhiều hơn nữa các nhà đầu tƣ trong thời gian tới. Nhƣ ông Kohei Watanabe, trưởng đoàn doanh nghiệp Nhật Bản đã khẳng định rằng: đầu tư vào TPCT sẽ là một phần quan trọng trong chương trình xúc tiến đầu tư vào các tỉnh ĐBSCL của các doanh nghiệp Nhật Bản trong thời gian tới.
Các chính sách trên sẽ góp phần thúc đẩy hoạt động kinh tế đối ngoại của TPCT phát triển giai đoan mới, từ đó việc giao lưu, hợp tác kinh tế giữa thành phố với thị trường nước ngoài phát triển sẽ giúp cho hoạt động TTQT của VCB Cần Thơ phát triển hơn, các phương thức thanh toán sẽ ngày càng hoàn thiện hơn. Đặc biệt, khi các nhà đầu tư nước ngoài tại TPCT có các hoạt động XNK diễn ra thì phương thức thanh toán an toàn và chuyên nghiệp luôn là sự quan tâm của chung của các doanh nghiệp nước ngoài, chính vì vậy L/C sẽ là phương thức mà họ có xu hướng lựa chọn, đó là cơ hội cho phương thức L/C phát triển và hoàn thiện hơn, trong đó có phương thức L/C xuất khẩu.
Hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp xuất khẩu
Một trong những chỉ tiêu chủ yếu trong định hướng phát triển kinh tế xã hội đến năm 2020 của TPCT đó là tăng trưởng kim ngạch XK bình quân 17,4%/năm giai đoạn 2011 – 2015. Trong giai đoạn 2011 – 2013 vừa qua, Thành Phố đã nổ lực và đƣa ra các chính sách giúp cho kim ngạch XK ngày càng tăng trưởng qua các năm, đến năm 2013 tốc độ tăng trưởng đã vượt chỉ tiêu (tăng 18,88%) so với năm 2012. Có đƣợc kết quả này là nhờ vào các chính sách của Nhà nước và TPCT trong thời gian qua.
Vào tháng 6 năm 2012, Bộ Tài Chính đã ban hành lãi suất cho vay tín dụng đầu tư, XK của Nhà nước tại thông tư số 104/2012/TT-BTC, theo đó lãi suất cho vay tín dụng XK của Nhà nước bằng đồng Việt Nam giảm còn 11,4%
từ mức 14,4% năm 2011. Đến năm 2013, Bộ Tài Chính tiếp tục hạ lãi suất cho vay tín dụng XK 3 lần và đến tháng 9, lãi suất chỉ còn 8,7%. Sang tháng 8 năm nay, lãi suất cho vay tín dụng XK tiếp tục đƣợc giảm còn 7,8%. Nhờ vào sự hỗ trợ lãi suất đã giúp các doanh nghiệp XK trên địa bàn TPCT duy trì hoạt động, mở rộng sản xuất và có thêm nhiều doanh nghiệp gia nhập ngành. Chính vì thế đã góp phần làm tăng doanh số cũng nhƣ thị phần thành toán XK của VCB Cần Thơ trong thời gian qua.
Trong năm 2014, TPCT đang thực hiện chương trình hỗ trợ doanh nghiệp XK vƣợt khó khăn đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh, hội nhập nhanh với thị trường thế giới giai đoạn 2014 – 2020. Theo đó, để thực hiện tốt, TPCT đã đƣa ra các chính sách: hỗ trợ đào tạo nhân lực; làm cầu nối giới thiệu
các tổ chức, nhà đầu tư nước ngoài với doanh nghiệp địa phương và cả vùng ĐBSCL.; giúp doanh nghiệp nghiên cứu, định hướng chiến lược sản xuất kinh doanh; phát triển Hiệp hội ngành nghề; mở rộng quan hệ ngoại thương, tiêu thụ hàng hóa tại châu Á, châu Âu, châu Đại Dương, châu Phi, Bắc Mỹ; hỗ trợ 60.000 tỷ đồng cho các doanh nghiệp mở rộng chế biến. Đây là một tín hiệu vui cho các doanh nghiệp XK, tạo tiền đề cho việc mở rộng XK trên trường quốc tế.
Những chính sách và sự hỗ trợ từ Nhà nước và TPCT cho các doanh nghiệp XK sẽ là cơ hội để VCB Cần Thơ tiếp tục tăng trưởng doanh số và mở rộng thị phần thanh toán XK nói chung và phương thức thanh toán L/C xuất khẩu nói riêng trong thời gian tới.
4.4.1.2 Đối thủ cạnh tranh
Hiện nay trên địa bàn TPCT đã có sự hiện diện của rất nhiều tổ chức tín dụng. Tính đến thời điểm hiện tại thì TPCT có 228 điểm giao dịch ngân hàng, trong đó có 51 chi nhánh tổ chức tín dụng, sở giao dịch và quỹ tín dụng. Trong số các tổ chức trên có những ngân hàng lớn của Việt Nam nhƣ Viettinbank, BIDV, Eximbank, Sacombank đều có hoạt động TTQT phát triển mạnh và chiếm phần lớn thị phần trong nhiều năm qua tại TPCT. Năm 2014, cả VCB và 4 ngân hàng trên đều đƣợc Tạp chí “The Banker” của Anh xếp trong 1000 ngân hàng tốt nhất thế giới và có hiệu quả trong thanh toán quốc tế, trong đó Viettinbank đƣợc đánh giá cao nhất với thứ hạng 362, VCB xếp hạng 467, BIDV xếp hạng 522, Sacombank xếp hạng 522 và Eximbank đứng thứ 802.
Điều này cho thấy vị thế của VCB đang bị đe dọa. Đáng chú ý hơn, khi Việt Nam bắt đầu thực hiện nền kinh tế mở, sự đổ bộ của các ngân hàng nước ngoài vào Việt Nam ngày càng nhiều, nổi bật là sự xuất hiện tại TPCT của HSBC (2010), ngân hàng này nằm trong top 5 của xếp hạng 1000 ngân hàng tốt nhất thế giới năm 2014, sự có mặt của ngân hàng nổi tiếng thế giới với tiềm lực tài chính dồi dào và kinh nghiệm lâu năm trong quan hệ khách hàng này đang là một thách thức lớn đối với VCB Cần Thơ. Sự lớn dần của đối thủ cạnh tranh đồng nghĩa với nguy cơ thu hẹp thị trường của VCB Cần Thơ. Đây chính là một phần nguyên nhân vì sao doanh số thanh toán L/C xuất khẩu của VCB Cần Thơ ngày càng sụt giảm trong thời gian vừa qua. Qua đó, có thể nói VCB Cần Thơ đang đứng trước sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ lớn và có uy tín cao trong lĩnh vực TTQT. Đây thật sự là mối đe dọa đối với thị phần TTQT nói chung và thanh toán L/C xuất khẩu nói riêng của VCB Cần Thơ. Vì vậy, ngân hàng cần phải nâng cao chất lƣợng phục vụ đồng thời tạo ra những khác biệt với các đối thủ để tạo thêm sức mạnh cạnh tranh nhằm phát triển bền vững, vươn tới mục đích trước mắt và lâu dài.
4.4.1.3 Khách hàng
Yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động thanh toán XK bằng tín dụng chứng từ đó là trình độ, kiến thức, kinh nghiệm của người tham gia kinh doanh XK. Vì thế, khách hàng tham gia thanh toán L/C xuất khẩu mà am hiểu được thị trường, đối tác và có kiến thức sâu rộng về thanh toán quốc tế nói chung và thanh toán L/C xuất khẩu nói riêng sẽ mang lại hiệu quả tốt cho hoạt động, giảm thiểu rủi ro từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ cho hàng XK.
Thực tế hiện nay, các doanh nghiệp XK Việt Nam nói chung và TPCT nói riêng thường thiếu thông tin thương mại, chưa nắm chắc đối tác kinh doanh của mình trên thị trường quốc tế do thiếu kinh nghiệm, hạn chế về trình độ; do vậy thường dẫn đến những rủi ro như: không nộp chứng từ kịp thời, lập chứng từ không khớp với L/C, mô tả sai hàng hóa so với L/C hoặc không đầy đủ. Tất cả những điều này gây khó khăn cho các ngân hàng nói chung và VCB Cần Thơ nói riêng gặp khó khăn trong quá trình giao dịch, xử lý bộ chứng từ và thanh toán, việc sử đổi khắc phục hậu quả sẽ gây nhiều phiền phức, tốn kém thời gian, tiền bạc cho các doanh nghiệp XK và ảnh hưởng đến uy tín của VCB Cần Thơ