BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG  HUỲNH THỊ HỒNG HẠNH LUẬN ÁN TIẾN SĨ PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG CÁC BỆNH VIỆN CÔNG CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN Mã số: 62.34.30.01 Đà Nẵng, năm 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG  NCS. HUỲNH THỊ HỒNG HẠNH LUẬN ÁN TIẾN SĨ PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG CÁC BỆNH VIỆN CÔNG CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN Mã số: 62.34.30.01 Người hướng dẫn khoa học 1: GS.TS. TRƯƠNG BÁ THANH Người hướng dẫn khoa học 2: PGS.TS. NGUYỄN MẠNH TOÀN Đà Nẵng, năm 2014 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi, các dữ liệu, lập luận, phân tích, đánh giá và kết quả trong luận án là trung thực. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về những nội dung đã trình bày trong luận án này. Tác giả luận án ii MỤC LỤC LI CAM ĐOAN i MC LC ii DANH MC CC T VIT TT vi DANH MC BNG vii DANH MC HNH ix M ĐU 1 i. Tính cấp thiết của đề tài luận án 1 ii. Mục tiêu nghiên cứu 5 iii. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 6 iv. Ý nghĩa khoa học và những đóng góp của luận án 7 v. Kết cấu luận án 8 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ HỆ THỐNG THÔNG TIN K TOÁN BỆNH VIỆN 10 1.1. Tổng quan về hệ thống thông tin kế toán 10 1.1.1. Bản chất của hệ thống thông tin kế toán 10 1.1.2. Vai trò của hệ thống thông tin kế toán 15 1.1.3. Các hướng nghiên cứu về hệ thống thông tin kế toán 16 1.2. Tổng quan nghiên cứu về hệ thống thông tin kế toán bệnh viện 24 1.2.1. Giới thiệu khái quát về bệnh viện 24 1.2.2. Hệ thống thông tin kế toán bệnh viện trong điều kiện ứng dụng giải pháp quản lý tổng thể 27 1.2.3. Các nghiên cứu về hệ thống thông tin kế toán bệnh viện 30 1.3. Tổng quan về hệ thống thông tin kế toán tại bệnh viện công Việt Nam 33 1.3.1. Đc điểm quản l ti chnh tại các bệnh viện công 33 1.3.2. Các nghiên cứu về hệ thống thông tin kế toán tại các bệnh viện công Việt Nam 38 CHƯƠNG 2. THIT K NGHIÊN CỨU 46 iii 2.1. Bối cảnh nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu 46 2.1.1. Bối cảnh nghiên cứu 46 2.1.2. Các giả thuyết nghiên cứu 50 2.2. Phương pháp nghiên cứu 58 2.2.1. Phương pháp nghiên cứu định tính 58 2.2.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng 62 2.3. Phương pháp thiết kế hệ thống thông tin kế toán 66 CHƯƠNG 3. KT QU PHÂN TÍCH HỆ THỐNG THÔNG TIN K TOÁN VÀ NHẬN DIỆN YÊU CU MỚI ĐỐI VỚI HỆ THỐNG THÔNG TIN K TOÁN TRONG CÁC BỆNH VIỆN CÔNG 69 3.1. Phân tích mối quan hệ giữa hệ thống thông tin kế toán và các hệ thống thông tin chức năng khác tại bệnh viện công theo cách tiếp cận chu trình 69 3.1.1. Chu trình cung ứng 69 3.1.2. Chu trình khám v điều trị 71 3.1.3. Chu trình thu viện phí 75 3.1.4. Chu trình tài chính 77 3.2. Phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố cấu thành hệ thống thông tin kế toán bệnh viện theo cách tiếp cận tổng thể v đa chiều 78 3.2.1. Mối liên hệ giữa chu trình hoạt động và các phần hành kế toán 79 3.2.2. Mối liên hệ giữa các phần hành kế toán với các nguồn lực, phương pháp và quy trình hạch toán 81 3.3. Nhận diện yêu cầu mới đối với hệ thống thông tin kế toán 84 3.3.1. Về nội dung thông tin cần được cung cấp bổ sung 85 3.3.2. Về phương thức xử lý thông tin 86 3.3.3. Đánh giá hệ thống thông tin kế toán tại các bệnh viện công hiện nay 87 3.3.4. Kết quả nghiên cứu về mối quan hệ giữa khả năng cung cấp thông tin và phương thức xử lý thông tin 94 3.4. Kết quả nghiên cứu về các nhân tố tác động đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán trong các bệnh viện công 95 iv 3.4.1. Đánh giá thang đo 96 3.4.2. Kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu 101 3.4.3. Hàm ý của kết quả nghiên cứu về các nhân tố tác động đến sự thành công của hệ thống thông tin kế toán 103 3.5. Định hướng thiết kế hệ thống thông tin kế toán dựa trên các kết quả nghiên cứu 105 CHƯƠNG 4. THIT K HỆ THỐNG THÔNG TIN K TON TRONG CÁC BỆNH VIỆN CÔNG 107 4.1. Xây dựng bộ mã các đối tượng 107 4.1.1. Khai thác và vận dụng các bộ mã chuẩn của ngành 107 4.1.2. Xây dựng các bộ mã riêng của bệnh viện 107 4.2. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán trong chu trình cung ứng 110 4.2.1. Tổ chức CSDL 110 4.2.2. Tổ chức dữ liệu và quy trình xử lý nhập kho thuốc, vật tư y tế 112 4.3. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán trong chu trình khám v điều trị 116 4.3.1. Nguyên tắc tổ chức cơ s dữ liệu và hạch toán chi phí 117 4.3.2. Thiết kế hệ thống thông tin theo dõi từng bệnh nhân 122 4.3.3. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán để hạch toán chi phí của bệnh nhân theo khoa điều trị 123 4.3.4. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán để hạch toán chi phí của bệnh nhân theo từng lần khám và chỉ định 125 4.3.5. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán để hạch toán chi phí của bệnh nhân theo từng loại chi phí 125 4.3.6. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán để hạch toán chi phí của bệnh nhân theo đợt điều trị 129 4.3.7. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán để hạch toán chi phí và tính giá thành từng loại dịch vụ k thuật y tế, từng trường hợp bệnh 131 4.4. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán trong chu trình thu viện phí 138 4.5. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán trong chu trình tài chính 145 v 4.5.1. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán để hạch toán tiền lương 145 4.5.2. Thiết kế hệ thống thông tin đối với tài sản cố định 148 4.5.3. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán để xác định kết quả tài chính 150 4.5.4. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán để cung cấp thông tin kế toán tổng hợp v chi tiết 153 4.6. Đề xuất triển khai thiết kế hệ thống thông tin kế toán 156 4.6.1. Những khó khăn 156 4.6.2. Các đề xuất 157 KT LUẬN 160 DANH MC CC CÔNG TRNH KHOA HC Đ CÔNG BỐ ……… 164 TI LIỆU THAM KHO………………………………………………….… 166 DANH MC PH LC …………………………………………………… 181 vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Viết tắt tiếng Việt BCTC: Báo cáo tài chính BHYT: Bảo hiểm y tế CLS: Cận lâm sàng CSDL: Cơ s dữ liệu CNTT: Công nghệ thông tin DVKT: Dịch vụ k thuật ĐVSN: Đơn vị sự nghiệp HTTT: Hệ thống thông tin HTTTKT: Hệ thống thông tin kế toán NSNN: Ngân sách Nh nước SXKD: Sản xuất kinh doanh TK: Tài khoản TSCĐ: Tài sản cố định VTYT: Vật tư y tế Viết tắt tiếng Anh CFA: Confirmatory Factor Analysis - Phân tch nhân tố khng định EFA: Exploratory Factor Analysis - Phân tch nhân tố khám phá ERP: Enterprise Resourses Planning – Hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp IQ: Information Quality - Chất lượng thông tin PU: Perceived Usefullness - Nhận thức về tnh hữu ch SQ: System Quality – Chất lượng hệ thống TF: Task Fulfillment - Đảm bảo chức năng US: User satisfaction - Sự hi lng của người sử dụng vii DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Quy trình quản lý tài chính tài các bệnh viện công 37 Bảng 2.1. Danh sách bệnh viện tham gia nghiên cứu điển hình 59 Bảng 2.2. Dung lượng v phân bổ mẫu khảo sát cán bộ quản lý 64 Bảng 2.3. Dung lượng v phân bổ mẫu khảo sát kế toán bệnh viện 65 Bảng 3.1. Kết quả khảo sát sự cần thiết phải cung cấp thông tin về các nội dung 85 Bảng 3.2. Kết quả khảo sát yêu cầu về phương thức xử lý thông tin kế toán 87 Bảng 3.3. Kết quả khảo sát tình hình cung cấp thông tin về viện phí 88 Bảng 3.4. Kết quả khảo sát tình hình hạch toán và cung cấp thông tin về chi phí 90 Bảng 3.5. Kết quả khảo sát mức độ ứng dụng CNTT 92 Bảng 3.6. Phân tch tương quan giữa “Giá thnh từng trường hợp bệnh” v phần mềm quản lý tổng thể 95 Bảng 3.7. Kết quả phân tích EFA 98 Bảng 3.8. Độ tin cậy tổng hợp v phương sai trch của các thang đo 100 Bảng 3.9. Kết quả kiểm định giả thuyết 101 Bảng 3.10. Mối quan hệ giữa các nhân tố 103 Bảng 4.1. Đề xuất xây dựng bộ mã một số đối tượng chủ yếu 108 Bảng 4.2. Cấu trúc tập tin DANH_MUC_THUOC_VAT_TU 110 Bảng 4.3. Cấu trúc tập tin PHIEU_NHAP_KHO 112 Bảng 4.4. Cấu trúc tập tin CHI_TIET_PNK 113 Bảng 4.5. Cấu trúc tập tin NHAT_KY 114 Bảng 4.6. Cấu trúc tập tin CHI_TIET_NK 114 Bảng 4.7. Cấu trúc tập tin DANH_MUC_NHA_CUNG_CAP 116 Bảng 4.8. Nội dung danh mục chi phí trong các bệnh viện công 119 Bảng 4.9. Cấu trúc tập tin DANH_MUC_GIUONG_BENH 123 Bảng 4.10. Cấu trúc tập tin CHUYEN_KHOA_BUONG 124 Bảng 4.11. Cấu trúc tập tin CHI_DINH_THUOC 126 viii Bảng 4.12. Cấu trúc tập tin CHI_DINH_DVKT_CLS 129 Bảng 4.13. Cấu trúc tập tin CHI_TIET_CHI_PHI_KCB 132 Bảng 4.14. Chi ph theo phương pháp Top-down 136 Bảng 4.15. Cấu trúc tập tin THANH_TOAN_RA_VIEN 140 Bảng 4.16. Cấu trúc tập tin DANH_MUC_NOI_DUNG_THANH_TOAN 141 Bảng 4.17. Cấu trúc tập tin BIEN_LAI_THU_VIEN_PHI 141 Bảng 4.18. Cấu trúc tập tin THEO_DOI_TAM_UNG 143 Bảng 4.19. Cấu trúc tập tin LUONG_VA _THU_NHAP 147 Bảng 4.20. Cấu trúc tập tin DANH_MUC_TSCD 148 Bảng 4.21. Cấu trúc tập tin KHAU_HAO_TSCĐ 150 Bảng 4.22. Nguồn thu của các hoạt động tại bệnh viện 152 Bảng 4.23. Xác định chệnh lệch thu chi riêng 153 Bảng 4.24. Cấu trúc tập tin SO_CAI 154 [...]... tác kế toán và tổ chức bộ máy kế toán Mô hình tổ chức công tác kế toán liên quan đến phân công trách nhiệm trong xử lý thông tin kế toán giữa các cấp trong một hệ thống quản lý tùy thuộc vào phân cấp quản lý tài chính Việc phân công công tác kế toán giữa các cấp quản lý và trong nội bộ từng cấp là cơ sở hình thành nên bộ máy kế toán Bộ máy kế toán là tập hợp những người làm kế toán được phân công. .. tượng kế toán người ta thường tổ chức HTTTKT theo các phần hành Toàn bộ dữ liệu kế toán được phân loại và xử lý theo từng phần hành nhất định như phần hành kế toán tiền, kế toán vật tư, kế toán công nợ, kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, kế toán tiêu thụ, kế toán tổng hợp Kế toán các phần hành theo dõi và cung cấp thông 11 tin về số dư đầu kỳ, số phát sinh tăng, phát sinh giảm trong. .. với các bệnh viện công Do đó, việc thực hiện nghiên cứu chuyên sâu về HTTTKT để xác định các yêu cầu mới, phân tích đánh giá hệ thống hiện tại nhằm hướng đến việc thiết kế và xây dựng HTTTKT phát huy được đầy đủ vai trò chức năng của hệ thống là hết sức cần thiết Chính vì thế, đề tài “PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG CÁC BỆNH VIỆN CÔNG” được tác giả chọn làm đề tài luận án tiến. .. dụng rộng rãi trong công tác kế toán thì vấn đề phân tích và thiết kế HTTTKT đã nhận được sự quan tâm của các nhà nghiên cứu về HTTTKT và những người sử dụng hệ thống này Phân tích và thiết kế HTTTKT là hai bước quan trọng nhất trong các bước phát triển một HTTTKT là lập kế hoạch, phân tích, thiết kế và triển khai (Hunton và Price, 1994) Phân tích hệ thống nhằm xác định nhu cầu thông tin trên cơ sở... cấp các thông tin kế toán Quy trình xử lý của HTTTKT rất phức tạp, đòi hỏi sự vận dụng hợp lý hệ thống các phương pháp kế toán trên cơ sở tuân thủ các nguyên tắc, các chuẩn mực kế toán và hệ thống các phương tiện kỹ thuật CNTT Để cung cấp thông tin tổng hợp và chi tiết ở các mức độ khác nhau, trong giai đoạn xử lý thông tin, quan trọng nhất là việc tổ chức vận dụng hệ thống tài khoản kế toán để... đáp ứng được các yêu cầu về thông tin kế toán của các cấp quản lý và các bộ phận tác nghiệp Xuất phát từ thực tế đó, những năm qua đã có một số công trình nghiên cứu về kế toán tại các bệnh viện công Những nghiên cứu này đã mô tả một bức tranh toàn cảnh về tổ chức công tác kế toán trong các bệnh viện công tại Việt Nam, nhận diện những thành công và hạn chế, bất cập về tổ chức bộ máy kế toán, chứng từ,... trình bày các nội dung thiết kế HTTTKT theo từng chu trình: cung ứng, khám và điều trị, thu viện phí và tài chính Ngoài việc thiết kế bộ mã các đối tượng, cấu trúc các tập tin CSDL và mối liên hệ giữa các CSDL tại các bệnh viện công được thiết kế cụ thể nhằm xây dựng và hoàn thiện HTTTKT đáp ứng các yêu cầu mới của hệ thống trong điều kiện hiện nay Kết luận Phần này sẽ hệ thống lại các kết quả nghiên... đạo các bệnh viện công còn chậm đổi mới, trình độ nhân viên kế toán chưa đồng đều và chưa được quan tâm đúng mức, mức độ ứng độ CNTT chưa cao, vấn đề phối hợp công việc giữa các bộ phận chưa tốt Xuất phát từ thực tế công tác kế toán tại các bệnh viện công, hệ thống các giải pháp chi tiết nhằm hoàn thiện HTTTKT trên phương diện kế toán tài chính, gồm các nội dung về chứng từ, TK kế toán, sổ kế toán và. .. pháp phân tích số liệu kế toán Đồng thời các phương pháp kế toán quản trị như kế toán chi phí trên cơ sở hoạt động, kế toán chi phí theo chuỗi giá trị cũng được áp dụng sẽ làm gia tăng thông tin kế toán cung cấp theo các yêu cầu quản lý, từ đó làm tăng chuỗi giá trị của thông tin kế toán (Sutton, 2006) Tuy nhiên, việc ứng dụng hệ thống ERP cũng có thể mang lại những tác động tiêu cực Trong hệ thống. .. thể và có quan hệ mật thiết với nhau nhằm đảm bảo thực hiện toàn bộ công tác kế toán của một tổ chức (Đoàn Xuân Tiên, 2006; Ngô Hà Tấn, Nguyễn Hữu Cường, 2010) Cách thức tổ chức bộ máy kế toán phổ biến là tổ chức theo các phần hành kế toán nhằm theo dõi, hạch toán, quản lý và cung cấp thông tin về các đối tượng kế toán cụ thể Việc tổ chức bộ máy kế toán đóng vai trò then chốt trong quá trình xử lý và . Phương pháp thiết kế hệ thống thông tin kế toán 66 CHƯƠNG 3. KT QU PHÂN TÍCH HỆ THỐNG THÔNG TIN K TOÁN VÀ NHẬN DIỆN YÊU CU MỚI ĐỐI VỚI HỆ THỐNG THÔNG TIN K TOÁN TRONG CÁC BỆNH VIỆN CÔNG 69. CỨU VỀ HỆ THỐNG THÔNG TIN K TOÁN BỆNH VIỆN 10 1.1. Tổng quan về hệ thống thông tin kế toán 10 1.1.1. Bản chất của hệ thống thông tin kế toán 10 1.1.2. Vai trò của hệ thống thông tin kế toán. viện phí 138 4.5. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán trong chu trình tài chính 145 v 4.5.1. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán để hạch toán tiền lương 145 4.5.2. Thiết kế hệ thống