Chương 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ TBDN TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ CÔNG NGHỆ VIỆT – HÀN BẮC GIANG
3.2. Các biện pháp quản lý TBDN để nâng cao hiệu quả sử dụng
3.2.2. Hoàn thiện hệ thống văn bản quy định đối với hoạt động quản lý TBDN
Hoàn thiện lại hệ thống các văn bản quy định để tránh đưa ra quá nhiều các văn bản hướng dẫn khác nhau giữa các bộ phận làm cho người chấp hành khó triển khai thực hiện. Với biện pháp này sẽ giúp cho cán bộ, giáo viên, công nhân viên, học sinh trong toàn trường có cùng nhận thức chung, thống nhất với nhau trong việc quản lý thiết bị tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ giáo viên tiếp xúc với hệ thống các
74
văn bản quản lý, chỉ đạo về thiết bị của cấp trên. Từ đó đề ra những quy định thống nhất để cùng nhau phối hợp thực hiện.
3.2.2.2. Nội dung và tổ chức thực hiện
Lập kế hoạch để hệ thống hóa toàn bộ bằng văn bản, nghị quyết, chỉ thị, thông tư về CSVC và TBDH của Đảng và Nhà nước, Bộ GD&ĐT, Bộ LĐTBXH và các bộ ngành có liên quan thành một tài liệu tổng hợp bao gồm các văn bản về chủ trương, đường lối, chính sách, sự chỉ đạo có cụ thể về lĩnh vực này.
Trên cơ sở các văn bản đó, Ban giám hiệu cần lập ra một tổ công tác xây dựng hệ thống quy định tập trung vào những vấn đề sau:
* Quy định chức năng, nhiệm vụ của nhân viên quản lý thiết bị. Trong đó cần có những quy định cụ thể, rõ ràng về trách nhiệm, quyền hạn của cá nhân trực tiếp thực hiện công tác quản lý.
* Quy định về đầu tư mua sắm, quản lý các nguồn lực đầu tư cho thiết bị, đảm bảo đủ về chủng loại, số lượng và chất lượng,
* Quy định về sử dụng, bảo quản thiết bị: Trong đó trọng tâm là xây dựng kế hoạch sử dụng thiết bị; bảo quản thiết bị; bố trí lắp đặt các thiết bị trong phòng học, xưởng thực hành, thực tập; việc đào tạo, bồi dưỡng huấn luyện chuyển giao công nghệ và khai thác sử dụng cho giáo viên và nhân viên quản lý thiết bị; quy định đảm bảo an toàn lao động vệ sinh môi trường; thống nhất hệ thống sổ sách theo dõi thiết bị.
* Quy định về kiểm kê thanh lý và điều chuyển thiết bị trong phạm vi nhà trường để đảm bảo chấp hành nghiêm các quy định về quản lý tài sản.
Sau khi hoàn thành khung quy định, tổ công tác có nhiệm vụ tổng kết quá trình thực hiện các quy định hiện hành có liên quan đến công tác quản lý thiết bị, chuẩn bị đề cương, biên soạn các quy định, phối hợp các tổ nhóm chuyên môn tiến hành tổ chức lấy ý kiến đóng góp của toàn thể giáo viên, từ đó hoàn chỉnh nội dung. Báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo về những quy định mới và những vấn đề phức tạp còn có ý kiến khác nhau. Cuối cùng, tập hợp lại những ý kiến đóng góp, tổ công tác có trách
75
nhiệm hoàn thiện lại những quy định, xây dựng hoàn chỉnh hệ thống quy định và ban hành quy định.
Các cán bộ quản lý của Nhà trường phải thường xuyên đi thực tế xuống các Khoa, xưởng thực hành, phòng học để hiểu rõ hơn quy trình, điều kiện sử dụng, hiện trạng của thiết bị để từ đó có cái nhìn khách quan hơn trong việc xây dựng, đưa ra các văn bản hướng dẫn (dựa trên các văn bản quy định của nhà nước) đến các bộ phận chuyên môn trực tiếp quản lý thiết bị.
Xây hệ thống các quy chế quy định trong việc quản lý thiết bị giữa các phòng, ban, các khoa.
Tăng cường tính pháp lý đối với công tác thiết bị, ban hành các văn bản, quy định về chuyên môn, về quản lý đối với thiết bị trong khai thác sử dụng, bảo quản thiết bị để quản lý CSVC, thiết bị được coi là công tác vừa có tính hành chính, vừa có tính chuyên môn.
Trong các văn bản luật và dưới luật về giáo dục cần có các điều khoản quy định trách nhiệm bắt buộc người cán bộ quản lý phải chăm lo thực hiện tốt công tác thiết bị, người giáo viên phải thường xuyên sử dụng thiết bị trong các giờ học, phải thường xuyên chú ý đến công tác bảo dưỡng, bảo quản để duy trì tình trạng sẵn sàng phục vụ dạy học của thiết bị.
3.2.2.3. Điều kiện thực hiện
Hệ thống các quy định này phải là kết quả của việc tập hợp ý kiến từ các tổ bộ môn, tổ hành chính, cán bộ giáo viên và nhân viên quản lý thiết bị trong nhà trường trên cơ sở quy định của các văn bản nhà nước. Với cách làm đó, các văn bản quy định chung cho toàn trường mới phù hợp và phát huy được tác dụng với thực tế của trường giúp công tác quản lý thiết bị đạt kết quả.
3.2.3. Cải tiến công tác lập kế hoạch quản lý thiết bị dạy nghề trong nhà trường 3.2.3.1. Mục đích
Tạo ra nề nếp dạy - học sát với thực tiễn,
Thực hiện công tác quản lý thiết bị có kế hoạch, phù hợp với hoạt động dạy học thực hành ở toàn trường.
76 3.2.3.2. Nội dung và tổ chức thực hiện
Tập hợp các văn bản pháp quy về quy chế chuyên môn như: quy chế về tổ chức và hoạt động của trường, nhiệm vụ năm học được Bộ chủ quản giao cho, các tiêu chí phải thực hiện trong năm học của các Bộ, Ngành, từ đó cụ thể hoá chức năng nhiệm vụ, trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của giáo viên, công nhân viên và học sinh, tổ chức tổng kết năm học và triển khai nhiệm vụ năm học mới.
Điều tra cơ bản: Xác định hiện trạng thiết bị giáo dục ( số, chất, chế độ bảo quản, phương thức, kết quả sử dụng ); Đánh giá mức độ trang bị thiết bị so với yêu cầu của nhà trường; Xác định hiệu quả khai thác các thiết bị giáo dục hiện có.
Nghiên cứu danh mục thiết bị, từ đó lựa chọn các thiết bị giáo dục cần thiết và phù hợp với điều kiện của nhà trường.
Xác định mức kinh phí cần trang bị theo từng năm học và cho từng chu kỳ 3 - 5 năm từ nhiều nguồn kinh phí khác nhau (Nhà nước, vốn tự có, viện trợ, các tổ chức xã hội và nhân dân…)
Xây dựng kế hoạch tăng cường trang bị và nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị giáo dục: mua sắm, sửa chữa, sưu tầm, tự làm, có chế độ động viên khen thưởng cán bộ giáo viên trong việc bảo quản, sử dụng và tự làm thiết bị giáo dục. Trong kế hoạch cần định rõ mốc thời gian cho những công việc cần hoàn thành.
Quá trình thực hiện cần chấp hành: Đúng các qui định hiện hành của nhà nước về sử dụng nguồn lực trong đầu tư mua sắm, quản lý và sử dụng thiết bị; sử dụng hợp lý đúng chế độ chính sách từ nguồn ngân sách nhà nước cấp, huy động nguồn lực từ các hoạt động hợp pháp khác; tổ chức bộ máy thực hiện, làm rõ nhiệm vụ của từng đơn vị, từng người; động viên thi đua về vật chất và tinh thần; tham quan học tập kinh nghiệm.
3.2.3.3. Điều kiện thực hiện
Hiệu trưởng nhà trường là người đi đầu trong nhận thức và hành động, tạo điều kiện tốt nhất cho mọi thành viên trong đơn vị tham gia vào quá trình cải tiến công tác kế hoạch quản lý thiết bị trong nhà trường.
77
Người quản lý nhà trường phải nắm được tình hình và thông tin có liên quan, những thuận lợi, khó khăn phục vụ cho việc lập và thực hiện kế hoạch. Cách thuận lợi thường sử dụng là đặt ra hàng loạt vấn đề (nêu ra các vấn đề), và tìm cách giải quyết các vấn đề đó trong bối cảnh thực tế của trường, khai thác triệt để các nguồn lực tại chỗ cho việc xây dựng và thực hiện kế hoạch. Để xây dựng được bản kế hoạch phù hợp cần nêu ra được một mô hình tương đối, cụ thể và đề các biện pháp khả thi.
Vào thời điểm đầu năm học, Hiệu trưởng phải chủ động chỉ đạo lập kế hoạch cụ thể về việc xây dựng nề nếp kỷ cương trong nhà trường đặc biệt là lĩnh vực hoạt động chuyên môn dạy nghề. Lãnh đạo nhà trường phải tìm hiểu và nghiên cứu một cách đầy đủ, chính xác và chi tiết các nội dung quy chế văn bản pháp quy hướng dẫn để từ đó có thể lập được kế hoạch chỉ đạo cho đơn vị mình.
3.2.4. Đào tạo bồi dưỡng cán bộ quản lý, giáo viên chuyên nghiệp có đủ năng lực phụ trách thiết bị dạy nghề
3.2.4.1. Mục đích
Đào tạo nhân viên chuyên nghiệp (hiện nay được gọi là cán bộ quản lý thiết bị dạy nghề) phụ trách về vấn đề thiết bị cho nhà trường. Vấn đề cung cấp đủ các nhân viên chuyên nghiệp phụ trách thiết bị dạy học cho các nhà trường đang là điều bức xúc. Thiếu họ khiến cho công tác quản lý thiết bị có nhiều yếu kém lại bị sử dụng lãng phí hoặc không hiệu quả. Cán bộ quản lý thiết bị vừa là người bảo quản bảo trì thiết bị, vừa là người phụ tá giúp giáo viên thực hiện bài giảng với sự sử dụng thiết bị dạy học có năng suất hơn, dễ dàng hơn, hiệu quả hơn.
Cán bộ quản lý thiết bị chuyên trách là người nắm vững được công tác chuyên môn, biết thực hiện đúng và đầy đủ các chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của mình. Việc sắp xếp, nắm vững và quản lý được thiết bị một cách khoa học sẽ giúp cho giáo viên, hỗ trợ đắc lực cho giáo viên những người trực tiếp giảng dạy sẽ có được điều kiện phục vụ tốt nhất cho hoạt động chuyên môn của mình.
3.2.4.2. Nội dung và tổ chức thực hiện
78
Để việc đào tạo bồi dưỡng cán bộ chuyên trách có hiệu quả, thì lãnh đạo nhà trường cần có các biện pháp thực hiện phù hợp nhằm thúc đẩy được năng lực chuyên môn của cán bộ. Lãnh đạo nhà trường có thể giải quyết vấn đề này theo hai hướng:
- Hướng thứ nhất: Chọn các nhân viên kỹ thuật có am hiểu về máy móc và huấn luyện cho họ các hiểu biết về quản lý và sư phạm.
- Hướng thứ hai: Chọn giáo viên đã học qua trường sư phạm và bồi dưỡng năng lực kỹ thuật chuyên dụng về các thiết bị dạy nghề.
Tuy nhiên trong cả hai phương hướng trên thì lãnh đạo nhà trường đều phải thực hiện những nhiệm vụ sau:
- Triển khai kế hoạch, xây dựng qui trình phát triển cán bộ phù hợp với hoàn cảnh thực tế của đơn vị. Bố trí đủ nhân lực, đúng chuyên môn, có phẩm chất chính trị đạo đức tốt.
- Tạo điều kiện về kinh phí, thời gian cho cán bộ được học tập, tham gia các khoá học bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ thiết bị.
- Tham gia các lớp tập huấn, đổi mới về thiết bị, làm quen với các thiết bị mới sao cho phù hợp với nhu cầu đổi mới trong chương trình đào tạo. Phải vận dụng nguyên tắc “nghe nhìn, trực quan”, “ trăm nghe không bằng một thấy” trong việc bồi dưỡng cán bộ, giáo viên.
- Mở ra các hội thi khai thác sử dụng thiết bị, tăng cường phổ biến kinh nghiệm, quan điểm, lý luận thông qua các hình thức hội thảo, tập huấn,…
- Thường xuyên kiểm tra đánh giá năng lực của cán bộ quản lý thiết bị. Kịp thời uốn nắn điều chỉnh các hoạt động phục vụ thiết bị cho công tác chuyên môn để đạt kết quả cao nhất.
3.2.4.3. Điều kiện thực hiện
- Lãnh đạo nhà trường phải có được tầm nhìn khái quát, tổng thể của vấn đề nhân sự. Đó là nhân tố cốt lõi trong phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Từ đó sẽ có các biện pháp hữu hiệu để quan tâm đến chất lượng của cán bộ quản lý TBDN thiết bị.
79
- Lãnh đạo nhà trường tạo điều kiện tốt nhất cho cán bộ quản lý tham gia vào quá trình đào tạo và quản lý đào tạo của nhà trường. Tạo điều kiện về mặt tài chính, xây dựng cơ chế phù hợp cho cán bộ quản lý được học tập, bồi dưỡng.
- Xây dựng kế hoạch, tổ chức đào tạo bồi dưỡng để họ đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý, điều hành sử dụng thiết bị.
- Tổ chức các buổi hội thảo, trao đổi kinh nghiệm chuyên môn, học tập với các đơn vị trong và ngoài thành phố nhằm để có các biện pháp phù hợp trong công tác quản lý thiết bị.
3.2.5. Khai thác các nguồn vốn để mua sắm, hiện đại hoá thiết bị dạy nghề 3.2.5.1. Mục đích
Do nguồn ngân sách nhà nước cấp còn hạn chế; nguồn vốn ODA triển khai còn chậm, do quá nhiều thủ tục hành chính; tuyển sinh trong những năm qua khó khăn, nên nguồn thu học phí giảm. Tất cả những khó khăn trên đã làm cho nguồn lực đầu tư cho thiết bị bị hạn chế. Vì vậy, Nhà trường cần tạo ra được các nguồn lực đầu tư cho thiết bị đa dạng từ các nguồn vốn khác nhau và huy động thêm sức sáng tạo của cán bộ, giáo viên, sinh viên trong việc tự làm thiết bị, góp phần giảm bớt khó khăn cho việc thiếu thiết bị.
3.2.5.2. Nội dung và tổ chức thực hiện
- Lập đề án, dự án cho các nghề được đào tạo của Nhà trường để Nhà trường có cơ sở kế hoạch mua sắm trang thiết bị, ngoài việc mua sắm trang thiết bị theo danh mục thiết bị tối thiểu của các ngành nghề đã được Bộ Lao động Thương binh – Xã hội ban hành, Nhà trường căn cứ vào chương trình khung để mua sắm các thiết bị hiện đại hơn phục vụ cho công tác giảng dạy, đào tạo của Nhà trường.
- Hàng năm, Nhà trường lập kế hoạch xin kinh phí từ các nguồn vốn lên cơ quan cấp trên để các cấp, các ngành có cơ sở thẩm định cấp kinh phí để triển khai thực hiện.
- Tham gia các buổi hội thảo, tập huấn hướng dẫn về cách lập kế hoạch, dự toán ngân sách hàng năm để phù hợp đúng mục đích và mục tiêu phát triển của nhà trường.
80
- Xây dựng tốt về nguồn lực sẵn có, kế hoạch phát triển trong tương lai của Nhà trường như đội ngũ quản lý, giáo viên, cơ sở vật chất, thiết bị…đồng thời khai thác những thành tích, ưu điểm của nhà trường để các tổ chức, các sở, ban, ngành có liên quan, cá nhân trong xã hội quan tâm, chú ý nhiều hơn về ưu thế đầu tư vào Nhà trường.
- Tiếp tục triển khai và phát triển các hoạt động liên kết đào tạo với các cơ sở đào tạo nhằm tăng nguồn thu từ các hoạt động này. Liên kết với các địa phương, các công ty, doanh nghiệp để đào tạo theo nhu cầu.
- Thường xuyên cân đối nguồn tài chính nhằm đảm bảo việc sử dụng phù hợp nguồn kinh phí cho các bộ phận, ưu tiên kinh phí cho vật tư thực tập, trang thiết bị cho các khoa.
- Huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn tài chính cho mục tiêu đào tạo, có sự giám sát chặt chẽ về chi tiêu của toàn thể cán bộ, giáo viên trong trường.
3.2.5.3. Điều kiện thực hiện
Trên cơ sở đường lối, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước, Bộ, ngành, nhà trường cần phải xây dựng được cơ chế thống nhất, lâu dài và cụ thể để các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tin tưởng, yên tâm đầu tư cho nhà trường. Tạo điều kiện để họ tham gia quản lý và giám sát trong quá trình triển khai thực hiện việc đầu tư.
Chương trình xã hội hoá đầu tư vào giáo dục tại nhà trường phải được công khai minh bạch và dân chủ bàn bạc vì lợi ích chung của xã hội, cộng đồng và tổ chức, cá nhân người đầu tư tham gia các nguồn lực phát triển nhà trường.
Công tác kiểm tra, giám sát và đánh giá phải được làm thường xuyên để rút kinh nghiệm, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội.
Tạo điều kiện thuận lợi cho mọi tổ chức xã hội tham gia đóng góp trong khuôn khổ của pháp luật và những quy định chung của chương trình hợp tác tài trợ để công tác XHH giáo dục và đào tạo đạt được kết quả cao.
81
3.2.6. Phát động phong trào tự làm thiết bị dạy nghề trong cán bộ, giảng viên và sinh viên
3.2.6.1. Mục đích
Hoạt động tự chế thiết bị có tác dụng huy động năng lực, trí tuệ, bồi dưỡng, kích thích hứng thú nghề nghiệp của đội ngũ giáo viên và học sinh, để chế tạo ra được những thiết bị giáo viên và học sinh phải huy động mọi tiềm năng, năng lực, trí tuệ và sự sáng tạo của mình. Hình thức hoạt động này giúp họ bồi dưỡng, rèn luyện các phẩm chất, năng lực, kỹ năng, cũng thông qua đó tầm hiểu biết và nhận thức của họ được mở rộng. Họ thấy được sự cần thiết của việc sử dụng thiết bị trong quá trình dạy học, giúp họ tạo ra thói quen tự sáng chế và làm xuất hiện nhu cầu tự nhiên trong việc sử dụng các thiết bị cho các công việc của mình.
Tạo thêm thiết bị, khắc phục khó khăn trong điều kiện kinh phí đầu tư cho thiết bị còn hạn chế.
3.2.6.2. Nội dung và tổ chức thực hiện
Hàng năm nhà trường cần tổ chức các hội thi thiết bị tự làm. Hội thi cần được tổ chức long trọng, các thiết bị mang đến hội thi không chỉ trưng bày mà phải được thực nghiệm qua các tiết dạy. Sau mỗi cuộc thi những thiết bị đạt giải cao nên phổ biến để nhân rộng cho sử dụng rộng rãi, làm như vậy sẽ khích lệ được giáo viên và học sinh tích cực hưởng ứng và phát huy hết khả năng sáng tạo của mình.
Với những thiết bị đòi hỏi tính kỹ thuật và tính chuyên môn cao, nhà trường có thể lấy ý tưởng của giáo viên và chi kinh phí để thuê các nhà thiết kế làm, những giáo viên có ý tưởng sáng tạo cũng cần được khen thưởng xứng đáng. Như vậy, việc tự làm thiết bị vừa góp phần tích cực làm phong phú thêm cho danh mục thiết bị vừa mang ý nghĩa kinh tế vừa mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc.
Hoạt động này cần được đánh giá, xếp loại, đưa vào thử nghiệm giảng dạy và phổ biến trên phạm vi rộng, qua đó phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo, phát huy được tiềm năng trí tuệ, năng lực sáng tạo ở mỗi người. Cũng từ hoạt động đó mà giáo dục mọi người ý thức bảo vệ, giữ gìn các sản phẩm do chính mình làm ra,