CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA SAU THÔNG
2.1. Khái quát về Cục Hải quan Nghệ An
2.2.3. Kế hoạch hàng năm kiểm tra sau thông quan
Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao, Cục Hải quan Nghệ An thực hiện kế hoạch hàng năm kiểm tra sau thông quan bằng các công cụ KTSTQ gồm kế hoạch, pháp luật và phương tiện kỹ thuật:
Kế hoạch
Là công cụ quan trọng được sử dụng thường xuyên nên Cục Hải quan Nghệ An xây dựng kế hoạch hoạt động theo từng năm, trong đó bao gồm nội dung về KTSTQ và Chi cục KTSTQ là đơn vị trực tiếp đề xuất, tham mưu lãnh đạo cục về các nội dung liên quan đến hoạt động KTSTQ.
Căn cứ kết quả đạt được của năm trước so với chỉ tiêu kế hoạch đề ra, trên cơ sở đúc rút kinh nghiệm và thông tin thu thập được trong và ngoài ngành hải quan, Chi cục KTSTQ tiến hành đề xuất, tham mưu cho Cục trưởng kế hoạch KTSTQ trong năm tiếp theo để trình Tổng cục Hải quan phê duyệt. Trong đó, kế hoạch phải chỉ rõ các doanh nghiệp xuất nhập khẩu sẽ tiến hành KTSTQ trong năm tiếp theo, hình thức kiểm tra tại trụ sở cơ quan hải quan hoặc kiểm tra tại trụ sở doanh nghiệp. Bản kế hoạch cần đảm bảo các nội dung thông tin về doanh nghiệp như tên doanh nghiệp theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, mã số thuế, hoạt động kinh doanh chủ yếu của doanh nghiệp, phạm vi về thời gian và nội dung KTSTQ. Sau khi đã được Tổng cục Hải quan phê duyệt kế hoạch này, Cục Hải quan Nghệ An sẽ tiến hành giao cho chi cục KTSTQ lập bảng đăng ký tiến độ thực hiện kế hoạch của năm đó, nội dung kiểm tra sẽ được cụ thể hoàn thành các công việc chi tiết, phân công thực hiện và thời gian kết thúc. Tuy nhiên, do việc thu thập, tổng hợp thông tin ban đầu còn yếu, xuất phát từ khâu phúc tập, kiểm tra hồ sơ cho đến thông tin do các phòng ban, chi cục cung cấp nên trong bản kế hoạch do Cục Hải quan Nghệ An lập thường không chi tiết, và thiếu thông tin về phạm vi kiểm tra, nội dung kiểm tra, không dự kiến được số thuế sẽ thu sau
khi kết thúc kiểm tra. Bên cạnh đó, nhận thấy bản kế hoạch do Cục Hải quan Nghệ An cũng chưa thể hiện được nội dung kiểm tra theo chuyên đề.
Ngày 09/02/2011 Tổng cục hải quan đã ban hành thị số 568/CT-TCHQ về kiểm tra sau thông quan nhằm thực hiện chiến lược cải cách, hiện đại hóa ngành hải quan từ năm 2011 đến năm 2015 và tập trung vào 05 nhóm vấn đề như sau:
- Khẳng định sự quyết tân chính trị chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm - Tăng cường sự chỉ đạo, kiểm tra của lãnh đạo, cấp ủy đối với KTSTQ - Đẩy mạnh hoạt động kiểm tra đánh giá sự tuân thủ, tăng cường KTSTQ tại trụ sở doanh nghiệp XNK
- Rà soát lại các khâu nghiệp vụ trước, trong và sau thông quan để khắc phục tình trạng trùng lặp, gây phiền hà, lãnh phí, hiệu quả thấp, không rõ trách nhiệm
- Tăng cường biên chế ít nhất 10% cho lực lượng KTSTQ, tăng cường công tác đào tạo, bố trí sử dụng cán bộ công chức theo hướng chuyên sâu, chuyên nghiệp
- Tăng cường trang thiết bị, máy móc, phương tiện kỹ thuật, công nghệ thông tin, kinh phí nghiệp vụ cho KTSTQ.
Thực hiện “Năm kiểm tra sau thông quan 2011” theo Chỉ thị 568/CT- TCHQ của Tổng cục hải quan, Cục Hải quan Nghệ An đã xây dựng Kế hoạch chi tiết số 378/HQNA-KTSTQ ngày 07/04/2011 triển khai Chỉ thị, trong đó quy định rõ mục đích, yêu cầu nhiệm vụ và kế hoạch triển khai của các đơn vị trong toàn Cục. Đến nay một số nội dung kế hoạch vẫn được thực hiện như hành động cụ thể đối với Đảng ủy và tập thể lãnh đạo cục, những công việc cụ thể đối với Chi cục KTSTQ, các Chi cục hải quan trực thuộc và các phòng ban thuộc Cục trong việc phối kết hợp đảm bảo hoạt động KTSTQ.
Pháp luật
Pháp luật vừa là công cụ đảm bảo việc KTSTQ được tiến hành có căn cứ khoa học, tránh gây tranh cãi giữa đối tượng và chủ thể KTSTQ vừa là công cụ nhằm đảm bảo tính nghiêm minh trong quá trình thực hiện KTSTQ. Theo đó, Cục Hải quan Nghệ An thực hiện KTSTQ trên cơ sở hệ thống các văn bản pháp luật bao gồm Luật, các văn bản dưới luật và văn bản hướng dẫn thực hiện.
Bên cạnh đó Cục trưởng Cục Hải quan Nghệ An có thẩm quyền ban hành các quyết định cá biệt nhằm đảm bảo thực hiện KTSTQ như Quyết định kiểm tra sau thông quan, quyết định ấn định thuế, quyết định xử lý vi phạm hành chính trong và ngoài lĩnh vực hải quan, quyết định cưỡng chế.
Phương tiện kỹ thuật
- Hệ thống máy tính tại Cục Hải quan Nghệ An đã được nối mạng LAN trong toàn đơn vị, từ đơn vị Chi cục xa nhất so với trụ sở Cục là Chi cục hải quan cửa khẩu Nậm cắn (huyện Kỳ sơn, tỉnh Nghệ An) hơn 300 km cho đến Chi cục hải quan cảng biển, sân bay, Chi cục hải quan ngoài cửa khẩu, do đó việc quản lý và truyền nhận thông tin được thông suốt, dễ dàng và thuận tiện hơn.
Thông tin phục vụ KTSTQ có được từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó có nguồn thông tin nội bộ và ngoài ngành. Cục hải quan Nghệ An được trang bị hệ thống máy móc, thiết bị phục vụ cho KTSTQ như máy tính, máy chủ, máy trạm, các máy móc phục vụ cho việc truyền nhận dữ liệu từ kho bạc, nguồn khác, cài đặt các phần mềm, chương trình nghiệp vụ từ Tổng cục Hải quan và sử dụng đồng bộ trong hệ thống thông tin của toàn ngành hải quan, vì vậy nguồn thông tin được khai thác thường xuyên nhằm đảm bảo phục vụ KTSTQ. Tuy nhiên tồn tại cần phải kể đến đó chính là đường truyền chưa đảm bảo, dễ gây ra tình trạng bị lỗi khi tra cứu thông tin, do đó ảnh hưởng đến việc thu thập, xử lý thông tin phục vụ KTSTQ.
- Để đảm bảo cho KTSTQ cần có kinh phí, đây là nguồn được cấp từ Tổng cục hải quan trên cơ sở dự toán do Cục hải quan Nghệ An xây dựng cho
từng năm và điều chỉnh dự toán tùy theo tình hình thực tế nhu cầu hoạt động trong từng giai đoạn.
- Hiện nay Chi cục KTSTQ trực thuộc Cục Hải quan Nghệ An vẫn chưa có trụ sở làm việc chính thức mà được bố trí trong không gian chung các phòng ban thuộc Cục và với không gian khá chật hẹp, không đủ để bố trí cho một số cán bộ KTSTQ làm việc độc lập, có tổng cộng 07 phòng làm việc với diện tích sử dụng là 12m 2 /01 phòng, phòng họp được bố trí để cán bộ vừa làm việc vừa là nơi tổ chức hội họp của Chi cục KTSTQ. Hơn nữa, chưa có phòng làm việc riêng để thực hiện tiếp xúc và nghe ý kiến giải trình từ phía DN về các vấn đề phát sinh cần làm rõ trong quá trình tiến hành kiểm tra, đây là điều không thuận lợi cho việc triển khai KTSTQ tại trụ sở cơ quan hải quan dẫn đến kết quả không cao và không đạt được mục tiêu về kiểm tra sau thông quan.