Chương II NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÝ <THẾ KỈ XI- XII>
I. GIAI ĐOẠN THỨ NHẤT <1075- 1076>
A- MỤC TIÊU.
1. Kiến thức:
- Âm mưu xâm lược nước ta của nhà Tống là nhằm bành trướng lãnh thổ đồng thời để giải quyết những khó khăn về tài chính và xã hội.
- Cuộc tiến công tập kích song đất Tống của Lý Thường Kiệt là hành động tự vệ chính đáng.
2. Kĩ năng.
- Rèn luyện kĩ năng sử dụng bản đồ để tường thuật cuộc kháng chiến.
- Phân tích nhận xét nhân vật, đánh giá các sự kiện lịch sử...
3. Tư tưởng.
- Giáo dục học sinh lòng tự hào dân tộc, biết ơn người anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt.
- Bồi dưỡng lòng dũng cảm, nhân ái, tình đoàn kết dân tộc.
B- ĐỒ DÙNG
- Bản đồ Đại Việt thời Lý-Trần.
C- PHƯƠNG PHÁP
- Nêu vấn đề, phát vấn ...
D- TỔ CHỨC DẠY-HỌC.
1.Ổn định lớp.1’
- KTSS: + 7A:
+ 7B:
2.Kiểm tra bài cũ.5’
a) Câu hỏi:
(?) Hãy nêu những thành tựu văn hoá thời Lý.
b) Đáp án: *- Văn hoá:
+ Hát chèo, múa rối.
+ Dàn nhạc, trống, kèn, sáo, nhị.
+ Đá cầu, vật, đua thuyền.
- Kiến trúc độc đáo: Rồng thời Lý- văn hoá Thăng Long chùa Một Cột.
-> Phong cách nghệ thuật đa dạng, độc đáo và linh hoạt -> Nền văn hoá mang đậm bản sắc dân tộc.
3. Bài mới:
*Khởi động:2’
- Từ khi đất nước ta xây dựng nền độc lập tự chủdưới thời Ngô- Đinh- Tiền Lê các triều đại phong kiến Việt Nam đều rất quan tâm tới mối quan hệ bang giao với các nước láng giềng <TQ>.
- Song từ thế kỉ XI mối quan hệ đó ngày càng xấu đi bởi nhà Tống có âm mưu và hành động xâm lược, vì vậy nhân dân Đại Việt phải khẩn trương tiến hành chuẩn bị kháng chiến chống xâm lược, cuộc kháng chiến...:
Hoạt động của thầy- trò Nội dung bài học HĐ1:Tìm hiểu âm mưu xâm lược của
nhà Tống (14’)
*MT: Nguyên nhân nhà Tống XL nước ta,quá trình chuẩn bị cho cuộc XL ấy
*Đồ dùng: Lược đồ H:Đọc sgk.
G:Sơ lược theo bản đồ.
? Tình hình nhà Tống trước khi xâm lược Đại Việt như thế nào?
- Khó khăn tài chính.
- Nội bộ mâu thuẫn.
- Nhân dân nổi dậy, Liêu, Hạ quấy phá.
? Để giải quyết tình hình khó khăn đó nhà Tống đã có âm mưu gì?
? Để chuẩn bị cho cuộc xâm lược nhà Tống đã làm gì?
? Vì sao nhà Tống chuẩn bị xâm lược Đại Việt vào thời gian này?
- Vua Lý Thánh Tông mất 1072- cơ hội G:Tiểu kết chuyển ý.
HĐ2:Sự đối phó của nhà Lý đối với nhà Tống (20’)
*MT:Chủ trương,diễn biến,kết quả,ý nghĩa của việc chủ độnh tiến công để phòng vệ của nhà Lý
? Đứng trước âm mưu của kẻ thù nhà Lý đối phó bằng cách nào?
H:Đọc chữ nhỏ “Lý Thường Kiệt-> Thái Uý”.
? Lý Thường Kiệt là người như thế nào?
- Họ Ngô tên Tuấn “tươi đẹp lạ thường”.
Sinh 1019 phường Thái Hoà- Thăng Long ham học binh thư, giỏi võ nghệ cất cánh tài năng phi thường 23 tuổi làm quan. Lý Thái Tông nhận làm con nuôi
1.Nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta.
- Âm mưu: Xâm lược Đại Việt để giải quyết tình hình khó khăn trong nước
- Hành động:
+ Xúi giục vua Cham-pa đánh lên từ phía nam
+ Phía bắc ngăn cản việc buôn bán giữa 2 nước
2.Nhà Lý chủ động tiến công để tự vệ.
a) Chủ trương:
- Cử Lý Thường Kiệt làm tổng chỉ huy quân đội.
đổi họ Lý.
-6/1105 mất, thọ 86 tuổi, trước khi mất 1 năm ông vẫn là 1 vị tướng:
Là người trung quân, ái quốc, ý chí, phẩm chất...
Xây dựng bộ máy nhà nước, đoàn kết dân tộc-> sức mạnh.
Đập tan âm mưu xâm lược Tống, Chăm Pa.
? Lý Thường Kiệt đã làm gì để chuẩn bị kháng chiến?
G:Quân Tống ráo riết chuẩn bị xâm lược.
Chúng xây dựng kho binh lương- tập kết...
Lý Thường Kiệt chủ trương “tiên phát chế nhân”.
? Em có suy nghĩ gì về chủ trương của Lý Thường Kiệt.
- Táo bạo, độc đáo, sáng tạo, diệt giặc từ đầu-> Tống không kịp trở tay
? Mục tiêu tiến công của Lý Thường Kiệt là ở những địa điểm nào?
- Nơi tập trung binh lương: Châu Ung và Châu Khâm, Châu Liêm
G:Dùng lược đồ xác định.
-Thuỷ: Lý Thường Kiệt theo ven biển-
>Châu Khâm,Châu Liêm
-Bộ: Tông Đản, Thân Cảnh Phúc-> Châu Ung.
Nói rõ mục đích: Phá sự chuẩn bị Tống được nhân dân Tống ủng hộ.
? Vì sao nói đây chỉ là cuộc tiến công để tự vệ?
H:Thảo luận nhóm.
- Phá kho binh lương-> rút quân, không xâm lược, không cướp bóc nhân dân
? Vì sao ta xác định được các kho quân sự?
- công tác tình báo tốt
G:Hoạt động thầm lặng của nhiều người vô danh tạo nên chiến thắng.
?Việc chủ động tấn công của nhà Lý ->
Tống có ý nghĩa như thế nào?
? Em hãy thuật lại diễn biến của cuộc kháng chiến chống Tống 1075.
+ Tập luyện, sẵn sàng chiến đấu.
+ Đánh trả Tống quấy phá phía Bắc.
+ Đánh bại ý đồ Tống+ Chăm Pa.
b) Diễn biến:
+10/1075 Lý Thường Kiệt và Tông Đản chỉ huy 10 vạn quân đánh vào đất Tống.
+ Lý Thường Kiệt cho yết bảng nói rõ cuộc tiến công để tự vệ
H:Trình bày theo lược đồ.
H:Nhận xét bổ xung.
G:Với thắng lợi trong cuộc kháng chiến chống Tống, Lý Thường Kiệt là lừng danh nhất ở thế kỉ XI.
-Sau khi Lý Thánh Tông mất, Lý Nhân Tông mới 7 tuổi, vương phi Ỷ Lan nhiếp chính cùng với sự tài giỏi độc đáo của Lý Thường Kiệt... Đã huy động cả nước vào trận tạo cho thế nước ở đỉnh cao ngàn trượng đè bẹp quân thù.
Đại Việt ra khỏi chiến tranh với hào quang chiến thắng quanh vương miện để đất nước bước nhanh trên con đường cường thịnh, văn hiến.
? Kết quả?.
? Việc chủ động tấn công của ta có ý nghĩa như thế nào?
c) Kết quả:
Sau 42 ngày ta hạ thành Ung Châu sau đó rút quân về nước xây dựng phòng tuyến chuẩn bị kháng chiến.
d) Ý nghĩa:
Làm chậm bước tiến của Tống đẩy chúng vào tình trạng bị động lúng túng-> khó khăn.
4. Củng cố:2’
(?) Nhà Lí đã chủ động tiến công tự vệ như thế nào?
5. Hướng dẫn:1’
- Làm đáp án trả lời các câu hỏi trong SGK - CBB: Đọc trước mục II
Ngày soạn: 16 /10/2012
Ngày giảng: 19 /10-7A, 23 /10-7B