CHƯƠNG IV ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ <THẾ KỈ XV ĐẦU THẾ KỈ XVI>
Tiết 49: Bài 24 KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỈ XVIII
A- MỤC TIÊU 1.Kiến thức:
- Sự suy yếu của chính quyền phong kiến Đàng Ngoài đã kìm hãm sự phát triển của sản xuất, đời sống nhân dân đói khổ, cảnh lưu vong phiêu tán khắp nơi.
- Phong trào nông dân khởi nghĩa chống lại nhà nước phong kiến tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa của Nguyễn Hữu Cầu, Hoàng Công Chất.
2.Kĩ năng:
- Đánh giá hiện tượng đấu tranh giai cấp thông qua những phong trào nông dân.
3.Thái độ:
- Thấy rõ sức mạnh quật khởi của nhân dân Đàng Ngoài, thể hiện ý chí đấu tranh chống áp bức, bóc lột của nhân dân ta.
B- ĐỒ DÙNG
1 GV: Lịch sử Việt Nam Đại cương tập II.
- Lược đồ nơi diễn ra cuộc khởi nghĩa nông dân ĐàngNgoài thế kỉ XVIII
<lược đồ trống>.
2 HS: Sưu tầm tài liệu có liên quan C- PHƯƠNG PHÁP
- Nêu vấn đề, phát vấn ...
D- TỔ CHỨC DẠY-HỌC 1.Ổn định lớp. 1’
2.Kiểm tra bài cũ: 5’
a) Câu hỏi:Sự phát triển của văn hoc,nghệ thuật dân gian thế kỷ XVI- XVIII,phản ánh điều gì?
b) Đáp án: - Phản ánh ý thức vươn lên làm chủ cuộc sống tinh thần của người dân lao động trong hoàn cảnh giai cấp phong kiến thống trị đánh giết,tranh chấp lẫn nhau.
- Phản ánh năng lực sáng tạo phong phú của nhân dân lao động Việt Nam.
=> Văn học dân gian... thể hiện sức sống mãnh liệt, tinh thần của nhân dân ta trước sự ngang trái, bất công xã hội đương thời.
3.Bài mới
* Giới thiệu bài:1’’
- Tuy phân chia nhưng kinh tế đàng Trong phát triển hơn ở đàng Ngoài.
Đàng Ngoài với sự chuyên quyền của chúa Trịnh cùng các quan lại cận thần đã làm cho kinh tế đàng Ngoài suy yếu nghiêm trọng, đói kém, mất mùa, cực khổ kéo dài gây nên nỗi bất bình oán giận của đông đảo mọi tầng lớp nhân dân, khiến họ nổi dậy đấu tranh, cuộc chiến đã diễn ra như thế nào.
Hôm nay...
Hoạt động của thầy- trò Nội dung
HĐ1: Tìm hiểu về tình hình chính trị.(12p)
*MT: Thấy được những biểu hiện suy sụp của chính quyền phong kiến Đàng Ngoài giữa thế kỷ XVIII.
H:Đọc phần 1 sgk.
? Từ thế kỉ XVIII chính quyền phong kiến họ Trịnh có những biểu hiện gì?
G:Trịnh Doanh, Trịnh Sâm
=> Từ vua, chúa, quan lại không còn giữ kỉ cương phép nước.
- Bà Tuyên Phi Đặng Thị Huệ thao túng chuyên quyền.
- Đặng Lân em trai không kiêng nể ai - Đưa Trịnh Cán thay Trịnh Tùng...
? Chính quyền phong kiến mục nát sẽ dẫn đến hậu quả gì?
H:Đọc chữ nhỏ sgk.
-GV nhắc lại.
1.Tình hình chính trị.
- Chính quyền phong kiến mục nát đến cực độ:
+ Vua- bù nhìn.
+ Chúa- ăn chơi sa đoạ.
+ Quan lại, đục khoét nhân dân.
-Hậu quả:
+ Sản xuất sa sút, đê điều không được quan tâm, đói kém, mất mùa, lũ lụt, thuế nặng, công thương đình đốn.
“Ruộng lúa ngàn dặm đỏ như cháy Đồng quê than vãn trông vào đâu Lưới chài quan lại còn vơ vét Máu thịt nhân dân cạn nửa rồi”
? Em có thể hình dung lại bức tranh xã hội đàng Ngoài thế kỉ XVIII.
G:Đây được coi là thời kì đen tối nhất của giai đoạn lịch sử Việt Nam thế kỉ XVIII.
? Thái độ của nhân dân ta như thế nào?
- Khởi nghĩa khắp nơi G:Chuyển ý.
HĐ2: Tìm hiểu về phong trào đấu tranh của nhân dân.(20p)
*MT: Thấy được: Phong trào nông dân khởi nghĩa chống lại nhà nước phong kiến tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa của Nguyễn Hữu Cầu, Hoàng Công Chất.
Thấy rõ sức mạnh quật khởi của nhân dân Đàng Ngoài, thể hiện ý chí đấu tranh chống áp bức, bóc lột của nhân dân ta.
H:Tiếp cận sgk.
? Em hãy kể tên các cuộc khởi nghĩa nông dân tiêu biểu đàng Ngoài.
G:Dùng lược đồ xác định vị trí các cuộc khởi nghĩa.
G:Thuật lại cuộc khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu <quận HC> lấy Đồ Sơn- Hp, làm căn cứ-> kinh Bắc , nhiều lần uy hiếp Thăng Long-> S. Nam, vào Thanh Hoá, Nghệ An
<Lấy của nhà giàu chia cho dân nghèo, được nhân dân khắp nơi hưởng ứng>.
? Em hãy thuật lại cuộc khởi nghĩa của Nguyễn Hữu Cầu.
-> Đây là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu cho ý chí, nguyện vọng và khí thế của nhân dân vào nhưng năm 40<XVIII>.
G:Hoàng Công Chất là người cầm đầu cuộc khởi nghĩa ở vùng Sơn Nam sau một tháng hoạt động ở đồng bằng ông chuyển lên Tây Bắc...
? Em có nhận xét gì về địa bàn hoạt động của các cuộc khởi nghĩa?
- Địa bàn hoạt động rộng cả đồng = và miền núi
? Kết quả của các cuộc khởi nghĩa như thế
+ Đời sống nhân dân cực khổ, thường xuyên xảy ra nạ đói
2.Những cuộc khởi nghĩa lớn.
Thời gian Tên cuộc KN
Địa điểm
1737 Nguyễn
Dương Hưng
Sơn Tây 1738-1770 Lê Duy
Mật
Thanh Hoá- Nghệ An 1740-1751 Nguyễn
Danh Phương
Vĩnh Phúc 1741-1751 Nguyễn
Hữu Cầu
Hải Phòng 1739-1769 Hoàng
Công Chất
2 Giai đoạn
nào?
? Nguyên nhân thất bại của các cuộc khởi nghĩa?
? Ý nghĩa lịch sử của các cuộc khởi nghĩa?
? Hãy xác định tên, thời gian, địa danh các cuộc khởi nghĩa trên lược đồ.
- Kết quả: Đều bị dập tắt.
- Nguyên nhân: Các cuộc khởi nghĩa rời rạc, không liên kết thành 1 phong trào rông lớn
- Ý nghĩa:
+ Nêu cao tinh thần đấu tranh...
+ Làm cho chính quyền Trịnh suy yếu.
+ Tạo điều kiện cho cuộc đấu tranh tiếp theo.
4. Củng cố: 5’
(?) Hãy thuật lại diễn biến cuộc khởi nghĩa Hoàng Công Chất.
(?) Em có nhận xét gì về các cuộc khởi nghĩa nông dân đàng Ngoài.
5. Hướng dẫn học bài ở nhà: 1’
- Làm đáp án trả lời các câu hỏi trong SGK - CBB: Đọc trước bài 25 SGK
******************************************************
**
Ngày soạn:20/2/2012
Ngày giảng: 7A, 7B- 18/3/2011
Bài 25