CHƯƠNG IV ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ <THẾ KỈ XV ĐẦU THẾ KỈ XVI>
Tiết 41: II. TÌNH HÌNH KINH TẾ- XÃ HỘI
IV. MỘT SỐ DANH NHÂN VĂN HOÁ DÂN TỘC
1.Kiến thức:
- Hiểu biết sơ lược về cuộc đời và những cống hiến to lớn của một số danh nhân văn hoá tiêu biểu: Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông... Đối với sự nghiệp của Đại Việt thế kỉ XV.
2.Kĩ năng:
- Phân tích, đánh giá những sự kiện lịch sử.
3.Thái độ:
- Tự hào và biết ơn các bậc danh nhân thời Lê, từ đó hình thành ý thức, trách nhiệm, giữ gìn và phát huy truyền thống văn hoá dân tộc.
B- ĐỒ DÙNG
Chân dung Nguyễn Trãi, chuyện kể Lê Thánh Tông, Lê Thái Tổ.
C- PHƯƠNG PHÁP
- Nêu vấn đề, phát vấn ...
D- TỔ CHỨC DẠY HỌC 1.Ổn định lớp. 1’
- KTSS:
2.Kiểm tra bài cũ: 5’
a) Câu hỏi:
(?) Em hãy nêu những thành tựu chủ yếu về văn hoá, giáo dục của Đại Việt thời Lê sơ.
b) Đáp án:
- Dựng lại trường Quốc tử giám, mở trường học nhiều nơi.
- Tôn sùng đạo Nho.
- Giáo dục, thi cử, quy củ, chặt chẽ, thông qua 3 kì thi: Hương, Hội, Đình
- Văn học chữ Hán tiếp tục phát triển, chữ Nôm được coi trọng.
- Tác phẩm tiêu biểu: Đại cáo bình Ngô”.
- Văn học có nội dung yêu nước sâu sắc, thể hiện niềm tự hào dân tộc và khí phách anh hùng.. . .
3. Bài mới
*Khởi động: Giới thiệu bài:1’
- Những thành tựu đạt được thời Lê Sơ phải kể đến những danh nhân tiêu biểu, xuất sắc dân tộc...
Hoạt động của thầy- trò Nội dung bài học HĐ1: Tìm hiểu về Nguyễn Trãi.(8p)
*MT:Nắm được những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn thơ của Nguyễn Trãi.
*Tiến hành:
? Trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, Nguyễn Trãi đã có vai trò gì?
? Sau khi khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi Nguyễn Trãi đã làm gì?
? Các tác phẩm của Nguyễn Trãi phản ánh điều gì?
? Em hãy đọc 1 đoạn trong bài cáo của Nguyễn Trãi?
H:Đọc chữ nhỏ sgk.
? Qua nhận xét của Lê Thành Tông em hiểu gì về Nguyễn Trãi?
H:Thảo luận.
G:
1.Nguyễn Trãi <1380-1442>.
- Là nhà chính trị, quân sự tài ba, những đóng góp của ông đã tạo nên thắng lợi.
-Viết nhiều tác phẩm có giá trị.
+ Văn học: Đại cáo bình Ngô.
Quân trung từ mệnh tập.
+ Địa lí, lịch sử: Dư địa chí.
->Tác phẩm thể hiện tư tưởng nhân đạo, lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc.
->Nguyễn Trãi là danh nhân văn hoá thế giới, là người anh hùng dân tộc, là nhà văn hoá kiệt xuất,là nhà chính trị đại tài, là tinh hoa của thời
H:Quan sát h47 sgk.
? Quan sát bức chân dung Nguyễn Trãi em có nhận xét gì?
G:Đây là bức chân dung cổ của Nguyễn Trãi thể hiện những nét hài hoà, đượm nét ưu tư, sâu lắng, mái tóc bạc phơ, đôi mắt sáng tinh anh của Nguyễn Trãi.
- Tiếc rằng cuộc đời ông chịu một nỗi oan trái, bị chu di tam tộc, sau Lê Thánh Tông giải oan cho ông. G:Chuyển ý.
HĐ2: Tìm hiểu về Lê Thánh Tông.(8p)
*MT:Nắm được những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn thơ của Lê Thánh Tông.
*Tiến hành:
H:Đọc sgk.
? Em hãy nêu những hiểu biết của mình về Lê Thánh Tông.
- Hiêụ là Hồng Đức
- Hội tao đàn sáng tác khoảng 300 bài thơ chữ Hán, chữ Nôm ca ngợi nhà Lê, ca ngợi đất nước. Đậm đà tình quê hương, ông là nhân vật xuất sắc về nhiều mặt, ông là ông vua đầy tài năng, nhiệt huyết. Ông là một nhân vật nổi bật trong lịch sử nước nhà.
“Lòng vì thiên hạ những lo âu Thay việc trời dám trễ đâu Trống dời canh còn đọc sách Chiều xế bóng chưa thôi hầu”
- Nhờ thế mà thời trị vì của ông, quốc gia Đại Việt đạt được sự phát triển rực rỡ về nhiều mặt.
- Ông trị vì 38 năm thọ 56 tuổi trước khi mất vẫn lo giải quyết các việc quan trọng.
G:Chuyển ý.
HĐ3: Tìm hiểu về Ngô Sĩ Liên.(6p)
*MT:Nắm được những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn thơ của Ngô Sĩ Liên
*Tiến hành:
? Em biết gì về Ngô Sĩ Liên?
GV bổ sung:Ghi chép lịch sử thời Hồng
đại, tên tuổi ông rạng rỡ lịch sử dân tộc.
2.Lê Thánh Tông <1442-1497>.
- Ông là con thứ 4 của Lê Thái Tông lên ngôi năm 18 tuổi, quan tâm phát triển kinh tế, văn hoá, giáo dục, pháp luật.
-Sáng lập "Hội tao đàn" gồm 28 ông tiến sĩ giỏi.
3.Ngô Sĩ Liên <thế kỉ XV>.
Bàng đến 1427.
HĐ4: Tìm hiểu về Lương Thế Vinh.(6p)
*MT:Nắm được những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn thơ của Lương Thế Vinh
*Tiến hành:
? Lương Thế Vinh là người như thế nào?
Đóng góp lớn nhất của ông là gì?
-Là một trạng nguyên thời Lê,được người đời công nhận là nhân vật “tài hoa,danh vọng bậc nhất”…
-Tài quan sát, tư duy chính xác, linh hoạt giúp trạng biên soạn cuốn sách “ Đại Thành toàn pháp” từ thế kỉ XV đến nay vẫn rất đúng đắn “thơ tình S hình thang”.
? Em hãy kể một câu chuyện ấn tượng về Lương Thế Vinh.
- SBS - 178
- “Cân voi” Trạng lường, đo tờ giấy bản-
> Sứ Tàu thán phục.
- Là nhà sử học nổi tiếng đỗ tiến sĩ năm 1442, là tác giả cuốn "Đại Việt sử kí toàn thư"
4.Lương Thế Vinh <1442-...>.
- Đỗ trạng nguyên 1463- Thần Đồng tài chí, học rộng.
- Là nhà toán học nổi tiếng.
- Tác phẩm: “Hí trường phả lục”
“Đại thành toán pháp”...
- Nghiên cứu phật học “Thiền môn giáo khoa”.
4. Củng cố: 3’
- GV: Tổng kết toàn bài.
(?) Em hãy nêu những cống hiến của Nguyễn Trãi.
5. Hướng dẫn: 1’
- Làm đáp án trả lời các câu hỏi trong SGK - CBB: Ôn tập chương IV
******************************************************
***
Ngày soạn:30/1/2012 Ngày giảng: 2/2/2012