a: Mục tiêu cần đạt:
1: Kiến thức
- Nắm đợc hình thức lời văn kể ngời, kể việc, chủ đề và liên kết trong đoạn văn.
+ Xây dựng đợc đoạn văn giới thiệu và kể chuyện sinh hoạt hàng ngày.
+ Nhận ra các hình thức, các kiểu câu thờng dùng trong việc giới thiệu nhân vật, sự việc, kể việc. Nhận ra mối liên hệ giữa các câu trong đoạn văn và vận dụng để xây dựng
đoạn văn giới thiệu nhân vật và kể việc.
2: kü n¨ng
- Rèn cách viết lời văn, đoạn văn tự sự.
B : Các hoạt động dạy và học 1. ổn định tổ chức:1“
2. KiÓm tra 5“
H. Nêu cách làm bài văn t sự? ( Cách tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý) 3. Bài mới: Hoạt động 1 : GTB
H. Theo em thế nào là bài văn tự sự?
GV: Một bài văn tự sự bao giờ cũng phải có nhân vật, có sviệc. Trong bài văn bao gồm các đoạn văn liên kết với nhau tạo thành . Đoạn văn lại gồm các câu văn liên kết với nhau tạo thành. Việc xây dựng nhân vật, kể việc trong đoạn văn tự sự ntn. Lời văn, đoạn văn trong bài văn tự sự phải đạt những y/cầu nào? Ta tìm hiểu bài...
Hoạt động của thầy trò Nội dung Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
- Gv đa bảng phụ ghi 3 đvăn sgk - HS đọc đoạn 1 + 2
H. Hai đoạn văn g/thiệu những nhân vật nào?
H. Nhân vật ấy đợc giới thiệu ntn?
(lai lịch, Quan hệ, tính tình, tài năng...)
H. Những câu văn giới thiệu trên đây th- ờng dùng những cụm từ gì?
GV: Kể theo cách gọi tên nhân vật gọi là kể theo ngôi thứ 3.
Cho học sinh đọc đoạn 3:
H. Các nhân vật trong đvăn có h/động ntn? + TT : Đến muộn... đem quân đuổi
đánh... hô ma, gọi gió, làm giông bão,dâng n- ớc đánh ... nớc ngập, ...nớc dâng...
H/động mang kết quả: Lụt lớn, Thành Phong Châu nổi lềnh bềnh...
H. Đoạn văn trên đã dùng những từ gì
để kể hành động của nhân vật? Hãy gạch chân dới những từ đó?
H. hành động đó đem lại kết quả gì?
(Nớc ngập ruộng đồng...)
H. Khi kể tác giả đã dùng từ trùng điệp, gây ấn tợng gì cho ngời đọc?
H. Các hành động đó đợc kể theo thứ tự nào?(Nguyên nhân xảy ra, diễn biến, kết quả.)
H. Qua BT, Em hiểu kể việc là kể những g×?
H. Trong 3 đoạn văn trên, mỗi đoạn văn gồm mấy câu?
( Đoạn 1,2 câu. đoạn 2,6 câu. đoạn 3,3c©u.)
H. Nội dung chính của từng đoạn là gì?
Nằm ở câu nào trong đoạn?
+ Đoạn 1: Hùng Vơng muốn kén rể (C©u 3)
I. Lời văn, đoạn văn tự sự:
1. Lời văn giới thiệu nhân vật.
a. Bài tập:
( Tìm hiểu đoạn văn 1+2 ( sgk – 58.) b. NhËn xÐt:
- Giới thiệu nhân vật:
+ Hùng Vơng thứ 18.
+ Mị Nơng: Con gái Vua Hùng.
+ Sơn Tinh: ở vùng núi tản Viên, có tài lạ....
+ Thuỷ tinh: ở miền biển, tài năng không kÐm...
-> Thờng dùng từ "là", "có" (kể theo ngôi thứ 3).
2. Lời văn kể sự việc.
a. Bài tập.
Tìm hiểu đoạn văn 3( sgk- 59).
b. NhËn xÐt:
- Các hoạt động đợc kể thứ tự, trớc, sau, nguyên nhân, kết quả, thời gian.
- Văn tự sự là loại văn bản chủ yếu là kể ngời và sự việc.
+ Kể ngời: Gthiệu tên, lai lịch, qhệ, lời nói.
+ Kể việc: Các hđộng, việc làm, kết quả
của hđộng.
3. Đoạn văn:
- Các câu trong đoạn có mối quan hệ chặt chẽ câu sau tiếp câu trớc, làm rõ ý hoặc nối tiếp hành động hay nêu kết quả hành
động nổi bật ý toàn đoạn.
- Mỗi đoạn có từ 2 câu trở lên diễn đạt 1 ý chÝnh.
- Câu chứa ý chính của đoạn văngọi là câu chủ đề( Câu chốt)
+ Đoạn 2: Hai thần đến cầu hôn ( Câu 6) + Đoạn 3: TT đánh ST (Câu 1)
H. Nhận xét mối quan hệ gữa các câu?
( Chặt chẽ các câu trong đoạn bổ sung làm rõ ý chính của đoạn)
* Hoạt động 3: Tổng kết rút ra ghi nhớ H. Những kiến thức cần nắm trong bài học?- GV chốt kiến thức.
- HS đọc ghi nhớ.
Hoạt động 4:HD Luyện tập
- Đọc B.tập 1 Xác định yêu cầu.
H/s thảo luận nhóm C3- 5)
II. Ghi nhí: ( sgk - 59)
III. Luyện tập:
1 Bài tập 1:
* Yêu cầu:
+ Tìm ý chính, câu chủ chốt của đoạn.
+ Xác định mối quan hệ của mối câu trong
đoạn.
a. Đoạn 1: Sọ Dừa làm thuê cho nhà phú
ông.- Câu chủ chốt: Cậu chăn bò rất giỏi.
- Mối qhệ giữa các câu.
+ Câu 1: Hoạt động bát đầu.
+ Câu 2: Nhận xét chung về hoạt động.
+ Câu 3,4: Hành động cụ thể.
+ Câu 5: Kết quả , ảnh hởng của hoạt động.
b. Đoạn 2: Thái độ của các cô gái phú ông với Sọ Dừa.
+ Câu chủ chốt: Câu2.
+ Q/hệ giữa các câu. Hđộng nối tiếp và ngày càng cụ thể.
4. Củng cố: 2“
H. Kể ngời, kể việc là kể những gì?
H. Đặc điểm của đoạn văn, câu chủ đề.
5. HDH:2“
- Học thuộc ghi nhớ.
- Chuẩn bị bài “ Thạch Sanh”
( Đọc và trả lời các câu hỏi sgk, tìm các sự việc chính)
TiÕt 21.
Văn bản: Thạch sanh
( Cổ tích) A. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức
- HS hiêủ đợc nội dung, ý nghĩa của truyện và một số đặc điểm tiêu biểu của kiểu nhân vật dũng sĩ.
2. Kü n¨ng
- Rèn kĩ năng kể lại truyện bằng ngôn ngữ của mình.
3. T t ởng
- Giáo dụcHS tinh thần dũng cảm lòng chân thực, vị tha.
B. Chuẩn bị:
- Bảng phụ ghi kết cấu truyện “ Thạch Sanh”
C. Hoạt động động dạy và học:
1. Ôn định tổ chức: 1’
2. KiÓm tra: 5’
- Nêu sự giống và khác nhau giữa truyền thuyết và cổ tích?
Nêu cảm nghĩa của em về nhân vật Sọ Dừa. ý nghĩa của truyện Sọ Dừa.
1. Bài mới : Hoạt động 1: Trong kho tàng cổ tích VN, chúng ta khó có thể tìm thấy một nhân vật có nhiều mặt hđộng rộng lớn, gặp nhiều loại kẻ thù và lập nhiều chiến công, có nhiều tài năng và phẩm chất cao đẹp nh Thạch Sanh có thể nói Thạch Sanh là nhân vật chính diện, là con ngời đẹp nhất trong những nhân vật chính diện cổ tich VN
đã xây dựng
Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 2:Hớng dẫn dọc hiểu văn
bản- Gv hỡng dẫn đọc ( Đọc chậm rãi, sâu lắng, phân biệt giọng kể và giọng nhân vật) Gv đọc phần đầu.
- H/s đọc tiếp h/s kể từ: Từ ngày gặp công chúa....-> hết
- Gv uấn nắn sửa sai.
- Hớng dẫn h/s tìm hiểu các chú thích sgk.
H. Truyện gồm những sự việc nào?
- H/s thảo luận nhóm bàn đại diện 2 nhóm trình bầy kết quả.
- Gv chốt lại treo bảng phụ. 6 sự việc.
1. ch hầu và đợc lên ngôi vua.
H. Có thể lợc đi một sự việc hay đổi vị trí các sự việc đợc không? vì sao?
( Không đợc vì sẽ không lôgic, không toát lên đợc chủ đề câu truyên)
GV chốt lại: Kết cấu bố cục truyện rất chặt chẽ , tuân theo trật tự thời gian, sự việc. Vậy: Kết câu bài văn tự sự gồm có 3 phần khi viết bài luôn phải đảm bảo bố côc.
I. Đọc và tìm hiểu chung.
1. Đọc- Tóm tắt.
2. T×m hiÓu chó thÝch .
- Chó ý3,6,7,8,9,11,12,13( sgk - 66) II. Bố cục: 6 sự việc
-Thạch Sanh ra đời sống ở túp lều dới gốc đa,
đợc thiên thần dạy võ nghệ và phép thần thông. ( Mở truyện)
-Thạch Sanh kết nghĩa anh em với Lí Thông, diệt chằn tinh, bị Lí Thông cớp công.
-Thạch Sanh diệt đại bàng, cứu công chúa, bị Lí Thông lừa lấp kín cửa hang.
-Thạch sanh diệt hồ tinh, cứu Thái Tử, bị vu oan và bị bắt hạ ngục.
-Tiếng đàn Thạch Sanhđã cứu công chúa khỏi câm và trừng trị Lí Thông, minh oan cho chàng, Lí Thông bị trừng trị.
-Thạch Sanh kết hôn cùng công chúa, chiến thắng quân 18 nớc
III. Tìm hiểu văn bản.
H. Các sự việc trên xoay quanh cuộc đời nhân vật nào?
H. Thạch Sanh ra đời trong hoàn cảnh nào?
H. Em có nhận xét gì về sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh?
+ Khác thờng: Nguồn gốc thần tiên...Đợc thần dạy các phếp thần thông...(Giống trong truyền thuyết:
LLQ...)
+ Bình thờng: ở cõi trần, có cha, mẹ, họ tên, quê hơng, nghề nghiệp rõ ràng, cụ thÓ.
H. Kể về Thạch Sanh nhân dân ta muốn thể hiện điều gì?
(Làm cho câu chuyện hấp dẫn. Thể hiện quan niệm của nhân dân về một nhân vật lí tởng.)
1. Nhân vật Thạch Sanh.
a. Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh.
+ Hai vợ chồng già...nghèo...tốt bụng không có con. Ngọc Hoàng sai thái tử đầu thai.
+ Bà mẹ mang thai nhiều năm mới sinh Thạch Sanh.
+ Thạch Sanh đợc thiên thần dậy đủ các môn võ nghệ và phép thần thông.
+ Mồ côi từ nhỏ, nhà là gốc đa,gia tài là chiÕc bóa.
-> Sự ra đời kỳ lạ, khác thờng, có nguồn gốc thần tiên phi thờng, là nhân vật mồ côi nghèo khổ.3. Củng cố:2’
H. Kể lại đoạn truyện miêu tả sự ra đời của TSanh.
4.HDH: 2’
- Về học bài.
- Chuẩn bị phần còn lại.
+ Tìm hiểu những thử thách trong cuộc
đời Thạch Sanh.
+ý nghĩa của một số chi tiết thần kỳ ( Cây đàn, niêu cơm)
Tìm hiểu đặc điểm của một số nhân vật trong truyện
NS: 16. 9. 2010. TiÕt 22. Ba× 5:
Văn bản: Thạch Sanh ( Tiếp)
A: Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức
- Tiếp tục cho h/s nắm đợc các thủ đoạn do mẹ con nhà Lý Thông gây ra và những chiến công của Thạch Sanh.
2. Kü n¨ng
- Rèn kỹ năng kể truyện bằng lời văn của mình.
3. T t ởng
- Giáo dục lòng dũng cảm, căm thù kể gian ác.
B. Các hoạt động dạy và học:
1. ổn định tổ chức: 1’
2. KiÓm tra: 5’
H. Thach Sanh ra đời ntn? Em có nhận xét gì về sự ra đời của Thạch Sanh?
Tóm tắt các sự việc chính trong truyện Thạch Sanh?
3. Bài mới:
Hoạt đông của thầy và trò Nội dung Hoạt động 2: Hớng dẫn đọc hiểu văn bản
(TiÕp theo)
GV: Trong truyện cổ tích, các nhân vật thờng phải vợt qua thử thách mới đợc hởng hạnh phóc.
III Tìm hiểu văn bản 1. Nhân vật Thạch Sanh.
a. Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh.
H. TRong đời mình, TS đã trải qua những thử thách và lập những chiến công nào?
- H/s thảo luận nhóm bàn -> Đại diện các nhóm trình bày, nhận xét.
Gv kẻ bảng làm 2 cọc đa ra đáp án đúng.
H. Mục đích chiến đấu của chàng là gì?
( Cứu dân lành, bảo vệ đất nớc)
H. Nhận xét gì về những sự việc kể về những chiến công của Thạch sanh?
H. Nhận xét gì đối với những thử thách của Thạch Sanh và những chiến công của chàng ? H. Qua những thử thách đó Thạch Sanh đã bộc lộ những đức tính đáng quý nào?
H. Trong những vũ khí, phơng tiện chiến đấu của Thạch Sanh em thấy phơng tiện, vũ khí nào
đặc biệt nhất?
( Cây đèn thần, niêu cơm thần)
H. Theo em tiêng đàn trong truyện TS có tác dụng gì? ý nghĩa của tiếng đàn?
( Gv bình:Tiếng đàn thần nh tiếng đàn ngời.
Đó là tiếng đàn hoà bình, nhân đạo, tiếng nói của tình yêu và công lí, là phẩm chất và tâm hồn cao đẹp của Thạch Sanh...Cây đàn chỉ phát huy tác dụng khi trong tay TS. Còn trong tay cha con Vua Thuỷ Tề nó vẫn chỉ là cây đàn th- êng...)
H. Ngoài tiếng đàn thần còn có hình ảnh nào thÇn k×?
H. Em hình dung niêu cơm nh thế nào?
H. ý nghĩa của hình ảnh niêu cơm?
- Gv : Chúng ta thấy h/ảnh tiếng đàn thức tỉnh nỗi nhớ quê hơng,tiếng đàn kiêu gọi hoà bình.
Cùng với h/ảnh tiếng đàn là miếng cơm ấm lòng mát dạ. Phải chăng đó là niêu cơm của dân thờng, lòng nhân ái của ớc vọng đoàn kết.
Niêu cơm của tình ngời bao la.
b. Thử thách và những chiến công của Thạch Sanh:
Thử thách
+ Bị Lí Thông lừa nép m×nh cho Chằn Tinh.
+ Lí Thông cớp công (lừa lần 2).
+ Bị Lí Thông lấp kín cửa hang.
+ Bị vu vạ và bị bắt hạ ngục.
Chiến công + Diệt Chằn Tinh.
+ Bắn Đại Bàng, tìm đợc hang giấu công chúa.
+ Cứu con vua Thuỷ Tề, đợc đàn thÇn.
+ Cứu công chúa khỏi câm, trừng trị Lí Thông.
+ Đánh lui quân của 18 nớc ch hầu.
-> Cái bình dị gắn với cái phi thờng, sức ngời gắn với sức thần.
- Thử thách to lớn, chiến công rực rỡ, vẻ vang và sáng ngời chính nghĩa.
- Thạch Sanh là con ngời thật thà, chất phác, có sức khoẻ, tài năng vô địch, dũng cảm nhân đạo. Là biểu tợng tuyệt đẹp của con ngêi VN .
c. ý nghiã của một số chi tiết thần kỳ:
* Cây đàn thần:
+ Vạch tội Lí Thông, giải câm cho công chúa, làm mềm lòng, nhụt chí quân xâm l- ợc
- Tiếng đàn hoà bình, nhân đạo. Là tiếng nói của tình yêu, công lí, là phẩm chất và tâm hồn của Thạch Sanh.
* Niêu cơm thần kỳ.
+ Niêu cơm nhỏ xíu nhng ăn mãi không hết.- Tợng chng cho tấm lòng nhân đạo , tình yêu hoà bình của nhân dân ta.
H. Truyện còn có những nhân vật nào?
H. Trong truyện, Lí Thông có những hành
động nào? Với những hành động đó Lí Thông
đã bị trừng trị ra sao?
( Lý Thông bị trừng phạt hoá thành bọ hung.) H. Nhận xét gì về nhân vật Lí Thông?
H. Trong truyện nếu thiếu đi nhân vật Lí Thông có đợc không? Vì sao?
(T tởng tác phẩm sẽ thiếu trọn vẹn vì:
+ Lí Thông và Thạch sanh là 2 nv đối lập đại diện cho cái thiện, ác-> Xung đột thiện ác là nội dung cơ bản của truyện cổ tích.
+ Sự độc ác của Lí Thông càng làm cho vẻ đẹp của Thach Sanh hiện lên.
+ Lí Thông là một hình tợng nghệ thuật có tính khái quát cao: Độc ác, thâm hiểm mà không nhân vật cổ tích nào có đợc.)
- GV đa ra bảng phụ sự đối lập giữa Lí Thông và Thạch sanh:
Thạch Sanh - Thiện
- Tốt, thật thà,chất phác- Rộng lợng, vị tha
Lý Thông
- ác- Lừa lọc, gian trá
- ích kỷ, hẹp hòi
H. Ngoài 2 nhân vật, truyện còn có nhân vật nào khác?
H. Kể những chuyện có liên quan giữa công chóa víi T. Sanh?
( Đại bàng cắp công chúa T.Sanh bắn bị th-
ơng rồi bị T.Sanh giết chết cứu đợc công chúa và kết hôn cùng T.Sanh
Công chúa chính là nhân vật vừa đóng vai trò trong việc pt truyện, vừa pt t/cách nhân vật T.Sanh.)
H. Nêu ý nghĩa của truyện?
Hoạt động 2:Tổng kết rút ra ghi nhớ - Gọi h.sinh đọc phần ghi nhớ:
(sgk – 67)
Hoạt động 4:Hớng dẫn luyện tập
2. Các nhân vật khác.
a. Lý Thông:
+ Lừa Thạch Sanh để cớp công (3 lần).
Là kẻ lừa lọc, tàn nhẫn, xảo quyệt mất hết nh©n tÝnh.
b) Công chúa ( nhân vật phụ)
Công chúa vừa là ngời yêu, là vợ, là bạn c/đấu cũng là ân nhân của T.Sanh.
3) ý nghĩa của truyện:
- Ngợi ca chiến công rực rỡ và p/chất cao
đẹp của ngời anh hùng, d/sĩ dân gian.
- Thể hiện ớc mơ đạo lý của ND chính nghĩa thắng gian tà, hoà bình thắng c/tranh và sống trong hoà bình yên ổn.
IV- Ghi nhí: (Sgk – 67) V- Luyện tập
* Bài số 2:
- Kể d/cảm truyện
4) Củng cố :2’
H. Truyện kể về ai? Về việc gì? Qua đó nói lên ớc mơ gì của ND ta?
H. Kể ra những chi tiết kỳ ảo trong truyện? ý nghĩa của từng chi tiết đó?
5) HDH :2’
- Về học thuộc ghi nhớ.
- Phân tích nhân vật Thạch Sanh, Lí thông.
- Chuẩn bị “ chữa lỗi d/ từ NS: 18. 9. 2010