THUYẾT MINH VỀ MỘT DANH LAM THẮNG CẢNH
Tiết 85: Ngắm trăng (Vọng Nguyệt)
Tự học có hướng dẫn: ĐiĐường (Tẩu lộ)
(Hồ Chí Minh)
A. Mức độ cần đạt: Giúp học sinh:
1.Kiến thức:-Hiểu biết bước đầu về thơ chữ Hán của Hồ Chí Minh
-Tâm hồn giàu cảm xúc trước vẽ đẹp thiên nhiên và phong tháI Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh ngục tù;Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ
-Vẻ đẹp của Hồ Chí Minh ung dung,tự tại,chủ động trong mọi hoàn cảnh -Sự khác nhau giữa văn bản chữ Hán và văn bản dịch
2.Kỉ năng:-Đọc diễn cảm bản dịch của bài thơ
-Phân tích được một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong tác phẩm 3.TháI độ:Kính trọng,khâm phục Bác
B. Chuẫn bị:
- SGK, SGV.
- Một số bài thơ nói về cảnh tù trong tập “ Nhật kí trong tù”.
C.Hoạt động lên lớp
1.Ôn định lớp 2.Kiểm tra bài cũ
? Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “Tức cảnh Pác Bó”? Em hiểu gì về nhân cách của Hồ Chí Minh qua bài thơ này?
? Haỹđọc một bài thơ nói về trăng của Bác mà em đã được học? Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ ấy được thể hiện như thế nào?
3.Nội dung bài mới * Giới thiệu bài:
Ta đã được học một số bài thơ của Bác và thấy được nét đẹp trong nhân cách của Người.
Hôm nay ta sẻ tìm hiểu thêm một bài thơ của Người để thấy được tình yêu thiên nhiên sâu sắc được thể hiện trong đó.
* Các hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS KIẾN THỨC
HS đọc phần chú thích trong SGK. Văn bản:Ngắm Trăng(Vọng Nguyệt)
I. Đọc-Hiểu chú thích
? Bài thơ này ra đời trong hoàn cảnh nào?
GV: Nhật kí trong tù là tập thơ viết bằng chữ Hán gồm 133 bài. Ngoài bìa tập thơ, Bác vẽ hai nắm tay bị xích đang giơ cao cùng 4 câu đề từ:
Thân thể ở trong lao Tinh thần ở ngoài lao Muốn nên sự nghiệp lớn Tinh thần phải càng cao.
GV hướng dẫn:
Câu 1: giọng bình thản.
Câu 2: giọng bối rối.
Câu 3, 4: giọng đằm thắm, vui, sảng khoái.
GV đọc mẫu.
? Bài thơ làm theo thể thơ nào?
?Tìm bố cục bài thơ?
HS đọc câu thơ mở đầu.
? Trong tù thiếu thốn nhiều thứ nhưng trong bài bài thơ Bác chỉ kể thiếu hoa và rượu. Tại sao?
? Trước cảnh đẹp của đêm trăng tâm trạng của nhân vật trử tình thể hiện ra sao?
? Sau phút bối rối, xúc động ấy, nhà thơ quyết định như thế nào?
? Đọc hai câu cuối và cho biết nghệ thuật đặc sắc được thể hiện ở hai câu thơ đó?
? Hình ảnh trăng và người ở hai câu thơ gợi cho em suy nghĩ gì?
1. Hoàn cảnh ra đời của bài thơ:
- 9-1942, khi bị bắt giam trong nhà lao Tưởng Giới Thạch tại tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc và được in trong tập “Nhật kí trong tù”.
2. Đọc:
- HS đọc, nhận xét.
3. Từ khó: SGK.
4.Thể loại:- Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật 5.Bố cục: 4 phần: khai, thừa, chuyển, hợp (tương ứng với mổi câu).
II. Đọc-Tìm hiểu bài thơ
- Đây là hai thứ không thể thiếu đối với một thi nhân. Nhưng người tù đã quyên đi tất cả nhưng thứ thiếu thốn cực khổ đó để đón nhận một đêm trăng đẹp.
- “Khó hững hờ” -> Bối rối vì hoàn cảnh oái oăm quá; ngắm trăng mà lại ngắm trong tù, ngắm suông. Nhưng trước cảnh đẹp đêm trăng, con người yêu thiên nhiên như Bác không thể hững hờ được.
- Vẫn ngắm trăng, mặc dù ngắm suông -> phải có một tâm hồn rất lãng mạn mới có những xúc động như thế.
Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt Nguyệt tòng song khích khán thi gia.
=> Nghệ thuật nhân hoá: người tù đã vượt tâm hồn ra khỏi song sắt, say sưa ngắm vầng trăng sáng; trăng cũng chủ động tìm đến ngắm nhà thơ -> sự giao cảm giữa thi nhân với trăng ->
người tù đã thực hiện một cuộc vượt ngục tinh thần đầy ngoạn mục, kì thú.
- HS thảo luận.
? Từ đó em hiểu thêm gì về con người Hồ Chí Minh?
? Hãy khái quát lại những nét chính về nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
HS đọc
- Trăng và người có mối giao hoà đặc biệt, gần gủi nhau, trở thành tri âm của nhau.
- Lạc quan, có sức mạnh tinh thần kì diệu, yêu thiên nhiên.
III.Tổng kết:Tác phẩm thể hiện sự tôn vinh cáI đẹp của tự nhiên,của taam hồn con nhười bất chấp hoàn cảnh nhục tù
=> Ghi nhớ: SGK.
Văn bản: Đi đường (Tẩu lộ)
Tự học có hướng dẫn
(Hồ Chí Minh) I. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu:
1. Xuất xứ bài thơ:
2. Thể loại, bố cục.
3. Nghệ thuật tiêu biểu.
4. Nội dung, ý nghĩa.
5. Chất thơ - chất thép.
6. Nghệ sĩ - chiến sĩ.
* GV hướng dẫn HS tìm hiểu sơ lược.
* Yêu cầu học sinh về soạn theo sự hướng dẫn của GV .
II. Đọc bài đọc thêm:”Nhật kí trong tù “và thơ Hồ Chí Minh ở Pác Bó
D. Hướng dẫn tự học
- Soạn hoàn chỉnh bài thơ”Đi đường”
- Học thuộc lòng và nắm nội dung, nghệ thuật 2 bài thơ.
- Soạn văn bản: Chiếu dời đô.