CHƯƠNG V:TRUYỀN VÀ BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG
II. Bộ truyền chuyển động
1. Truyền động ma sát- truyền động đai.
a. Cấu tạo -Bánh dẫn 1.
-Bánh bị dẫn 2.
-Dây đai 3
b.Nguyên lý làm việc
-Khi bánh dẫn 1 ( đường kính D1)
i =
2 1
1 2
D D n
n n
n
d
bd = =
+ Bánh dẫn 1 có đường kính D1: tốc độ quay nd( n1).
+ Bánh bị dẫn 2 có đường kính D2: Tốc độ quay nbd
( n2).
GV:Gọi HS lên viết công thức tính n2
HS:
D D n n
2 1 1
2 = .
HS: GV cho HS xem lại mô hình mẫu
GV:Bánh đai nhỏ quay tốc độ nhanh hay chậm hơn bánh đai lớn?
HS: Nhanh hơn bánh đai lớn GV:Nhận xét chiều quay nếu:
+Dây đai mắc song song?
Hs: Quay cùng chiều.
+Dây đai mắc chéo nhau?
Hs: Quay ngược chiều
GV:Dựa vào công thức tính tỉ số truyền và cho biết mối quan hệ giữa đường kính bánh đai và tốc độ quay của chúng?
HS:Tốc độ quay của bánh đai tỉ lệ nghịch với đường kính của bánh đai.
GV:Nêu đặc điểm của bộ truyền động đai?
HS:Êm,ít ồn,truyền chuyển động giữa 2 trục cách xa nhau.
GV:Cho biết cơ cấu này được ứng dụng ở đâu ? HS: Máy may, máy xay bột,xay gạo,ô tô…
Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường:
GV:Vì sao sử dụng xe đạp là góp phần bảo vệ môi trường?
HS:Trả lời
+ Các phương tiện giao thông khác như ô tô, xe máy chạy sẽ thải vào không khí các chất thải gây ô nhiễm môi trường.
+ Tiết kiệm được một lượng xăng, dầu điêzen khá lớn, góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
Tích hợp tiết kiệm năng lượng:
+ Nhờ có các bộ truyền chuyển động con người chỉ cần một nguồn động lực có thể truyền tải đến nhiều loại máy công tác phù hợp với tính chất công việc.
+ Có thể thay đổi hướng chuyển động theo yêu cầu
quay với tốc độ nd( vòng/ phút ), nhờ lực ma sát giữa dây đai và bánh đai, bánh bị dẫn 2 ( đường kính D2) sẽ quay với tốc độ nbd(n2)( vòng/ phút), tỉ số truyền i:
i =
2 1
1 2
D D n
n n
n
d
bd = = hay
D D n n
2 1 1
2= .
Trong đó:
i : Tỉ số truyền
nbd : Tốc độ quay của bánh bị dẫn 2 ( Vòng / phút )
nd : Tốc độ quay của bánh dẫn 1 ( Vòng / phút )
D1 là đường kính bánh 1 D2 là đường kính bánh 2
c. Ứng dụng
-Máy khâu,máy khoan,máy tiện,ô tô,máy kéo…
hoạt động của các máy công tác, giảm kích thước, nguyên liệu chế tạo máy công tác tiết kiệm năng lượng
GV:Tổng hợp, phân tích, nêu phạm vi ứng dụng (chú ý cách tăng ma sát đối với đai truyền của máy xay xát gạo ở địa phương - đây là nhược điểm của bộ truyền động đai)
HS:Lắng nghe
*Truyền động ăn khớp.
GV:Giới thiệu khái niệm (nói rõ bộ truyền động ăn khớp sẽ hạn chế được nhược điểm của bộ truyền động đai) GV:Y/c hs quan sát H29.3
HS:Quan sát
GV:Cho HS thảo luận.
?Nêu cấu tạo của truyền động ăn khớp?
HS:Chia nhóm thảo luận và báo cáo lại kết quả -Truyền động bánh răng:
+Bánh dẫn 1.
+Bánh bị bẫn 2.
-Truyền động xích:
+Đĩa dẫn 1.
+Đĩa bị dẫn 2.
+Xích 3.
GV:Cho nhóm khác nhận xét HS:Nhận xét
GV:Kết luận.
GV:Thế nào là truyền động ăn khớp?
HS:Một cặp bánh răng, đĩa-xích truyền động cho nhau gọi là truyền động ăn khớp
GV: Để các bánh răng ăn khớp được với nhau hoặc đĩa ăn khớp với xích cần đảm bảo yếu tố gì?
HS:Trả lời
+ Hai bánh răng muốn ăn khớp được với nhau thì khoảng cách giữa hai rảnh kề nhau trên bánh này, phải bằng khoảng cách giữa hai răng kề nhau trên bánh kia.
+ Đĩa ăn khớp được với xích khi cỡ răng của đĩa và cỡ mắt xích phải tương ứng.
2. Truyền động ăn khớp.
a. Cấu tạo
-Truyền động bánh răng:
+Bánh dẫn 1.
+Bánh bị bẫn 2.
-Truyền động xích:
+Đĩa dẫn 1.
+Đĩa bị dẫn 2.
+Xích 3.
GV:Nhận xét
GV:Cho HS liên hệ cơ cấu truyền chuyển động của xe đạp và nêu tính chất: Nếu bánh 1 có số răng Z1 quay với tốc độ n1 ( vòng/ phút ), bánh 2 có số răng Z2 quay với tốc độ n2 ( vòng / phút ) thì tỉ số truyền:
i = 2 1
1 2
n Z
n = Z hay 2 1 1 2
.Z
n n
= Z GV:Kết luận
-Bánh răng nào có số răng ít hơn sẽ quay nhanh hơn.
GV:Bộ truyền động ăn khớp được ứng dụng ở đâu?
HS:Trả lời
+ Bộ truyền động bánh răng dùng để truyền chuyển động quay giữa các trục song song hoặc vuông góc ( đồng hồ, hộp số xe máy…)
+ Bộ truyền động xích dùng để truyền chuyển động quay giữa hai trục xa nhau ( trên xe đạp, xe máy, máy nâng chuyển…)
Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường.
+ Các phương tiện giao thông khác như ô tô, xe máy chạy sẽ thải vào không khí các chất thải gây ô nhiễm môi trường.
+ Tiết kiệm được một lượng xăng, dầu điêzen khá lớn, góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên
Tích hợp tiết kiệm năng lượng:
+ Nhờ có các bộ truyền chuyển động con người chỉ cần một nguồn động lực có thể truyền tải đến nhiều loại máy công tác phù hợp với tính chất công việc.
+ Có thể thay đổi hướng chuyển động theo yêu cầu hoạt động của các máy công tác, giảm kích thước, nguyên liệu chế tạo máy công tác tiết kiệm năng lượng.
b.Tính chất :
- Nếu bánh 1 có số răng Z1 quay với tốc độ n1 ( vòng/ phút ), bánh 2 có số răng Z2 quay với tốc độ n2 ( vòng / phút ) thì tỉ số truyền:
i = 1
2 2 1
Z Z n n =
Trong đó: Z1 : Số răng của đĩa 1 Z2 : Số răng của đĩa 2 c)
Ứ ng dông:
-Đồng hồ,hộp số xe máy.
-Xe đạp,xe máy,máy nâng chuyển.
4. Củng cố đánh giá:
-HS đọc phần ghi nhớ -Nêu câu hỏi củng cố:
+Tại sao máy và thiết bị cần phải truyền chuyển động?
+Thông số nào đặc trưng cho các bộ truyền chuyển động quay? Lập công thức tính tỉ số truyền của các bộ truyền động?
-GV nhận xét, đánh giá 5. Dặn dò:
+Học bài 29 và đọc trước bài 30.
-Tại sao cần biến đổi chuyển động?
+ Tìm hiểu cấu tạo, nguyên lí làm việc và ứng dụng của một số cơ cấu biến đổi chuyển động.
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
………
………
………
………
………
KÍ DUYỆT CỦA GVHD Biên Hòa,ngày tháng 11 năm 2016
Tuần 14 Ngày soạn: 06/11/2016 Tiết 27 Ngày dạy:14-19/11/2016