CHƯƠNG V:TRUYỀN VÀ BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG
II. Một số cơ cấu biến đổi chuyển động
*Biến chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến ( Cơ cấu tay quay-con trượt)
GV:Y/c hs quan sát H30.2 Sgk HS:Quan sát
GV:Nêu cấu tạo của cơ cấu ?
HS:Tay quay 1,thanh truyền 2,con trượt 3,giá đỡ 4.
GV:Chúng được nối với nhau như thế nào?
HS:Được nối với nhau bằng các khớp -Nối giữa con trượt với giá là khớp tịnh tiến -Các khớp động còn lại đều là khớp quay.
GV:Nhận xét
GV: Khi tay quay 1 quay đều(một vòng) thì con trượt 3 sẽ chuyển động như thế nào?
HS: Con trượt 3 sẽ cđ tịnh tiến qua lại trên giá 4.
GV:Khi nào thì con trượt 3 đổi hướng chuyển động?
HS:Khi con trượt 3 chuyển động đến điểm C’ và điểm C”
GV:Đánh giá,kết luận
Con trượt chuyển động trong khu vực giữa 2 vị trí giới hạn, vị trí giới hạn phía trên được gọi điểm chết trên, vị trí giới hạn phía dưới gọi là điểm chết dưới.
GV:Ta có thể biến đổi chuyển động tịnh tiến của con trượt thành chuyển động quay của tay quay có được
Trong máy cần có cơ cấu biến đổi chuyển động để biến chuyển động ban đầu thành các dạng chuyển động khác cho các bộ phận công tác của máy nhằm thực hiện những nhiệm vụ nhất định
II. Một số cơ cấu biến đổi chuyển động.
1.Biến chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến (cơ cấu tay quay con trượt )
a. Cấu tạo Gồm:
-Tay quay 1 -Thanh truyền 2 -Con trượt 3 -Giá đỡ 4
b.Nguyên lý làm việc
- Khi tay quay 1 quay đều thì con trượt 3 sẽ chuyển động tịnh tiến trên giá 4.
không? Khi đó cơ cấu sẽ chuyển động như thế nào?
HS:Có
GV:Cơ cấu này đợc ứng dụng trên những máy nào mà em biết?
HS:Máy khâu đạp chân, máy cưa gỗ, ô tô, máy hơi nước..
GV bổ sung:Ngoài cơ cấu trên, trong kĩ thuật còn dùng các cơ cấu: bánh răng – thanh răng, vít – đai ốc.
GV:Em hãy quan sát hình 30.3 b và cho biết có thể biến đổi chuyển động tịnh tiến của đai ốc thành chuyển động quay của vít được không? Cơ cấu này thường được dùng trong những máy và thiết bị nào?
HS:Trả lời.
GV:Nhận xét, bổ sung: Cơ cấu bánh răng – thanh răng:
nâng hạ mũi khoan; cơ cấu vít – đai ốc: Trên ê tô và bàn ép ( khi kẹp vật vào hoặc lấy ra )
*Biến đổi chuyển động quay thành chuyển động lắc GV:Y/c hs quan sát H30.4 Sgk
HS:Quan sát
GV:Hãy mô tả cấu tạo của cơ cấu.
HS:Trả lời
Gồm:tay quay 1, thanh truyền 2, thanh lắc 3, giá đỡ 4.
GV:Chúng được nối với nhau như thế nào?
HS:Chúng được nối với nhau bằng các khớp quay.
GV:Khi tay quay 1 quay đều( một vòng )thì thanh lắc 3 sẽ chuyển động như thế nào?
HS:Trả lời
-Thanh lắc 3 sẽ lắc qua lắc lại quanh trục D một góc nào đó.
GV:Khi đó tay quay 1 được gọi là gì?
HS:Khâu dẫn
GV:Có thể đổi chuyển động của thanh lắc 3 thành chuyển động của tay quay 1 được không?
HS:Có
GV: kết luận nguyên lí làm việc của cơ cấu tay quay –
c) Ứ ng dông:
-Máy khâu đạp chân, máy cưa gỗ, ô tô, máy hơi nước..
2.Biến đổi chuyển động quay thành chuyển động lắc (cơ cấu tay quay – thanh lắc)
a. Cấu tạo Gồm
-Tay quay 1 -Thanh truyền 2 -Thanh lắc 3 -Giá đỡ 4
b.Nguyên lí làm việc.
- Khi tay quay 1 quay đều quanh trục
thanh lắc.
Khi tay quay 1 quay đều quanh trục A, thông qua thanh truyền 2, làm thanh lắc 3 lắc qua lắc lại quanh trục D một góc nào đó.
GV:Cơ cấu này được dùng ở đâu?
HS:Trả lời
Máy dệt, máy khâu đạp chân, xe tự đẩy…
GV:Hãy kể thêm một số ứng dụng của cơ cấu này mà em biết?
HS:Trả lời
Máy cần gạt,búa máy,quạt điện,xe nâng….
GV:Nhận xét,kết luận HS:Ghi bài
Tích hợp tiết kiệm năng lượng.
GV:Bộ truyền chuyển động có ích lợi gì cho con người?
-Nhờ có các bộ biến đổi chuyển động con người chỉ cần một nguồn động lực có thể truyền tải đến nhiều loại máy công tác phù hợp với tính chất công việc.
-Có thể thay đổi tốc độ của các máy công tác mà không cần nguồn động lực có công suất lớn, tiêu hao năng lượng.
-Có thể thay đổi hướng chuyển động theo yêu cầu hoạt động của các máy công tác, giảm kích thước, nguyên liệu chế tạo máy công tác tiết kiệm năng lượng.
Tích hợp bảo vệ môi trường.
GV:Khi sử dụng máy móc, thiết bị chúng ta cần chú ý điều gì để góp phần bảo vệ môi trường?
HS:Trả lời
GV nhận xét, giải thích thêm: Sử dụng những máy móc tiết kiệm nguyên liệu, giảm thiểu tối đa chất thải vào không khí gây ô nhiễm môi trường.
A, thông qua thanh truyền 2, làm thanh lắc 3 lắc qua lắc lại quanh trục D một góc nào đó.
c. ứng dụng.
-Dùng trong nhiều loại máy
như:Máy dệt,máy khâu đạp chân,xe tự đẩy....
4.Củng cố - đánh giá : -HS đọc phần ghi nhớ -Nêu câu hỏi củng cố
+Nêu cấu tạo, nguyên lí làm việc và ứng dụng của cơ cấu tay quay-con trượt?
+Nêu những điểm giống nhau và khác nhau của cơ cấu tay-quay con trượt, bánh răng-thanh răng?
-GV nhận xét, đánh giá tiết học 5.Dặn dò :
+Học bài 30, đọc trước bài 31
+Chuẩn bị báo cáo thực hành theo mẫu ở mục III trang 108 IV. RÚT KINH NGHIỆM:
………
………
………
………
………
………..