Khái niệm chi ngân sách nhà nước Theo Luật Ngân sách nhà nước 2015, số 83/2015/QH13: “Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước đó được cơ quan nhà nước có thẩm quyề
LÝ DO LỰA CHỌN CHỦ ĐỀ CỦA ĐỀ ÁN
Ngân sách nhà nước (NSNN) đóng vai trò quan trọng trong hoạt động kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của đất nước, gắn liền với vai trò của nhà nước qua từng giai đoạn NSNN là công cụ điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế, định hướng phát triển sản xuất, điều tiết thị trường và bình ổn giá cả Để đáp ứng nhu cầu chi tiêu, nhà nước cần huy động nguồn tài chính hợp lý từ NSNN Mức động viên tài chính từ các chủ thể trong nền kinh tế cần được xác định phù hợp, tránh ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển kinh tế.
Trong bối cảnh ngân sách hạn hẹp và bội chi xảy ra tại nhiều địa phương, ngân sách cấp trên đã phải hỗ trợ để đảm bảo nguồn kinh phí cho các nhiệm vụ chính trị và hoạt động của bộ máy quản lý Tuy nhiên, tình trạng lãng phí và thất thoát tài chính vẫn diễn ra ở một số chương trình và lĩnh vực, gây thiệt hại hàng trăm nghìn tỷ đồng cho Nhà nước Công tác thanh tra hiện tại còn mang tính hình thức, chưa tạo được niềm tin trong xã hội, dẫn đến bức xúc trong nhân dân Do đó, Đảng và Nhà nước luôn chú trọng đến việc quản lý và sử dụng kinh phí một cách tiết kiệm, hiệu quả, nhằm xây dựng một bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.
Việc tăng cường quản lý chi ngân sách Nhà nước là cần thiết do thực trạng quản lý chi NSNN hiện nay Mặc dù việc lập, chấp hành và quyết toán dự toán chi ngân sách hàng năm đã tuân thủ Luật NSNN, nhưng vẫn mang tính hình thức và áp đặt, khiến số liệu không phản ánh đúng thực trạng từng địa phương Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến quản lý chi NSNN trong nền kinh tế thị trường Thêm vào đó, đội ngũ cán bộ, công chức trong lĩnh vực tài chính và quản lý chi ngân sách còn hạn chế về chuyên môn và năng lực, chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý trong giai đoạn hiện nay.
Lục Ngạn, huyện miền núi thuộc tỉnh Bắc Giang, đang đối mặt với nhiều thách thức trong phát triển kinh tế do điều kiện tự nhiên khó khăn và dân cư không tập trung Mặc dù giá trị kinh tế chủ yếu dựa vào cây vải thiều, nhưng mức tăng trưởng kinh tế vẫn chưa cao và khả năng tích lũy thấp Huyện cũng phải chịu ảnh hưởng từ thiên tai, dịch bệnh và lũ lụt, dẫn đến tác động lớn đến sản xuất và đời sống người dân Nguồn thu ngân sách nhà nước hàng năm không cao nhưng cần đáp ứng các yêu cầu chi tiêu lớn, tạo ra áp lực cho chính quyền địa phương.
Nghiên cứu đề tài “Quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang” là cần thiết nhằm phân tích thực trạng quản lý tài chính tại huyện Bài viết sẽ đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác quản lý chi ngân sách nhà nước tại địa phương.
MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ ÁN
Mục tiêu của đề án:
Bài viết nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN), đánh giá thực trạng quản lý chi NSNN cấp huyện tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang Từ đó, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi NSNN tại huyện Lục Ngạn trong thời gian tới.
Nhiệm vụ của đề án:
Một là, góp phần hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi ngân sách nhà nước
Hai là, đánh giá thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý chi
Trong giai đoạn 2021-2023, NSNN cấp huyện tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, đồng thời cũng bộc lộ một số hạn chế Bài viết sẽ phân tích rõ ràng các thành tựu đã đạt được, những khó khăn còn tồn tại và nguyên nhân dẫn đến những hạn chế này.
Để nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, cần đề xuất một số giải pháp chủ yếu Trước hết, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các khoản chi tiêu nhằm đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả Thứ hai, việc đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý ngân sách là rất quan trọng Cuối cùng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan để tối ưu hóa quy trình phân bổ và sử dụng ngân sách.
ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI CỦA ĐỀ ÁN
Đối tượng nghiên cứu của đề án tập trung vào các nội dung quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN), bao gồm quy định về quản lý chi NSNN cấp huyện và tình hình thực hiện quản lý chi NSNN tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
Phạm vi của đề án:
Đề án nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý chi ngân sách nhà nước, bao gồm nội dung quản lý chi NSNN, Luật NSNN và thực trạng quản lý chi NSNN tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
Phạm vi về không gian: Đề án được thực hiện tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc
Phạm vi về thời gian: Đề án tập trung nghiên cứu số liệu thứ cấp giai đoạn
2021-2023, số liệu sơ cấp điều tra năm 2024, giải pháp đến năm 2030.
PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ ÁN
4.1 Phương pháp thu thập số liệu
Thu thập dữ liệu thứ cấp là quá trình sử dụng nguồn thông tin từ sách báo, internet, các nghiên cứu khoa học, văn bản chỉ thị và hướng dẫn liên quan đến quản lý chi ngân sách Ngoài ra, các báo cáo tổng kết của UBND huyện và báo cáo thu, chi ngân sách huyện cũng là những tài liệu quan trọng được xem xét trong đề án này.
Trong quá trình thu thập dữ liệu sơ cấp, tác giả đã lựa chọn mẫu nghiên cứu dựa trên nội dung đề án, tình hình phát triển kinh tế - xã hội thực tế và tình hình chi ngân sách nhà nước của huyện Lục Ngạn trong giai đoạn 2021-2023.
Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua các cuộc điều tra và phỏng vấn trực tiếp các đơn vị đại diện trong khu vực, sử dụng phiếu điều tra đã được chuẩn bị sẵn, cùng với ý kiến đánh giá từ cán bộ quản lý chi ngân sách huyện.
Dữ liệu thu thập được sẽ được sử dụng để đánh giá thực trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách tại huyện.
4.2 Phương pháp xử lý và tổng hợp số liệu
Dữ liệu thu thập được nhập vào máy tính bằng phần mềm Excel, sau đó được sắp xếp và phân tổ theo các tiêu chí nghiên cứu như đơn vị hành chính và đối tượng Từ kết quả phân tổ này, chúng tôi xây dựng các bảng số liệu, đồ thị và sơ đồ để trực quan hóa thông tin.
4.3 Phương pháp phân tích số liệu
Phương pháp thống kê mô tả được áp dụng thông qua việc sử dụng các chỉ tiêu số tuyệt đối, số tương đối và số bình quân Bài viết sẽ phân tích dự toán cùng với kết quả thu-chi ngân sách huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang qua các năm, nhằm cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính tại địa phương này.
Phương pháp so sánh được áp dụng để phân tích kết quả chi ngân sách tại huyện Lục Ngạn qua các thời điểm và không gian khác nhau Cụ thể, nó cho phép so sánh số liệu thực hiện của kỳ này với kỳ trước, cũng như so sánh quá trình thực hiện giữa các cơ sở khác nhau Điều này giúp làm nổi bật sự biến động và khác biệt trong công tác quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện.
Phương pháp tổng hợp kiến chuyên gia được áp dụng để thu thập ý kiến từ những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nghiên cứu Các chuyên gia này bao gồm cán bộ lãnh đạo ngành, những nhân viên có kinh nghiệm lâu năm trong quản lý chi ngân sách nhà nước, và các cá nhân điển hình trong quản lý chi tiêu Ý kiến của các chuyên gia sẽ được tổng hợp từ kết quả khảo sát, giúp tác giả nhận diện vấn đề nghiên cứu và đề xuất các giải pháp cải thiện hiệu quả quản lý chi ngân sách.
KẾT CẤU ĐỀ ÁN
Đề án được cấu trúc gồm ba phần chính, bên cạnh các mục như mục lục, danh mục hình ảnh, bảng biểu, phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.
Phần 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi ngân sách nhà nước
Phần 2: Thực trạng và giải pháp quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang
Phần 3: Đề xuất và kiến nghị trong quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI
CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1.1 Một số vấn đề về chi ngân sách nhà nước
1.1.1.1 Khái niệm chi ngân sách nhà nước
Theo Luật Ngân sách nhà nước 2015 (số 83/2015/QH13), ngân sách nhà nước bao gồm tất cả các khoản thu và chi mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và thực hiện trong một năm Mục đích của ngân sách này là để đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước.
Chi ngân sách nhà nước là quá trình phân phối và sử dụng quỹ ngân sách theo nguyên tắc không hoàn trả trực tiếp, nhằm đảm bảo duy trì hoạt động bình thường của bộ máy quản lý nhà nước Quá trình này phục vụ cho việc thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của nhà nước trong từng thời kỳ.
Chi ngân sách nhà nước bao gồm các khoản chi cho phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng và an ninh, duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước, chi trả nợ công, viện trợ và các khoản chi khác theo quy định pháp luật.
1.1.1.2 Đặc điểm của chi ngân sách nhà nước
Chi ngân sách nhà nước (NSNN) phản ánh các quan hệ tiền tệ trong quá trình phân phối và sử dụng quỹ nhằm trang trải chi phí bộ máy nhà nước và thực hiện các chức năng kinh tế - xã hội của Nhà nước Sự vận động của chi NSNN gắn liền với việc thực hiện các kế hoạch kinh tế - xã hội và quy mô chi ngân sách phụ thuộc vào mức tăng thu nhập quốc dân cùng với kết quả phân chia quỹ tiêu dùng và quỹ tích lũy xã hội.
Quá trình phân phối quỹ ngân sách nhà nước (NSNN) bao gồm việc cấp phát kinh phí để hình thành các quỹ trước khi sử dụng Trong khi đó, quá trình sử dụng là việc sử dụng trực tiếp khoản tiền cấp phát từ NSNN cho các công việc nhà nước đã được xác định mà không cần hình thành quỹ trước.
Từ bản chất của chi NSNN, có thể rút ra một số đặc điểm của chi NSNN như sau:
Chi ngân sách nhà nước (NSNN) luôn liên quan chặt chẽ đến các nhiệm vụ chính trị và kinh tế - xã hội mà Nhà nước thực hiện Khi Nhà nước đảm nhận nhiều nhiệm vụ hơn, phạm vi và mức độ chi NSNN sẽ được mở rộng, và ngược lại, nếu nhiệm vụ giảm, chi NSNN cũng sẽ thu hẹp lại.
Chi ngân sách nhà nước (NSNN) được xác định bởi Quốc hội, cơ quan quyền lực cao nhất, với mức độ, nội dung và cơ cấu rõ ràng Điều này mang lại tính pháp lý cao cho chi NSNN, khiến nó trở thành công cụ hiệu quả trong việc điều hành và quản lý kinh tế - xã hội của Nhà nước.
Tính hiệu quả của các khoản chi ngân sách nhà nước (NSNN) luôn được xem xét trong bối cảnh chính trị, kinh tế và xã hội của từng quốc gia Việc phân tích và đánh giá hiệu quả chi NSNN là một quá trình phức tạp, đòi hỏi cái nhìn toàn diện và nghiên cứu tác động của nó đối với các mối quan hệ tổng thể.
B n là khoản chi không hoàn trả của ngân sách nhà nước, được cấp phát trực tiếp vào các lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân Khoản chi này xuất phát từ yêu cầu thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước.
Trong năm, các khoản chi ngân sách nhà nước (NSNN) có mối liên hệ chặt chẽ với các yếu tố kinh tế khác như tiền lương, giá cả, lãi suất và tỷ giá hối đoái Mối quan hệ này giữa chi NSNN và các chính sách tiền tệ, tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được các mục tiêu kinh tế vĩ mô như tăng trưởng, tạo việc làm và ổn định giá cả.
1.1.1.3 Vai trò của chi ngân sách nhà nước
Một, là điều kiện quyết định việc thực hiện các nhiệm vụ của Nhà nước:
- Sự hoạt động của Nhà nước trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội luôn luôn đòi hỏi các nhu cầu chi tiêu của Nhà nước
Trong cơ chế thị trường tại Việt Nam, Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và điều tiết vĩ mô nền kinh tế và xã hội Nhà nước sử dụng các công cụ kinh tế tài chính, bao gồm chi ngân sách nhà nước (NSNN), nhằm kích thích tăng trưởng kinh tế, điều chỉnh thị trường và giá cả, kiểm soát lạm phát, cũng như điều tiết thu nhập của người dân, từ đó góp phần thực hiện công bằng xã hội.
Hai, là công cụ quan trọng để thực hiện vai trò của nhà nước trong quản lý sản xuất kinh doanh:
Để đảm bảo sự ổn định của môi trường kinh tế vĩ mô và thúc đẩy sự phát triển kinh tế, Nhà nước áp dụng các công cụ từ ngân sách nhà nước, đặc biệt là chi đầu tư, nhằm hướng dẫn, kích thích và tạo áp lực cho các chủ thể trong hoạt động kinh tế, đồng thời ngăn chặn tình trạng độc quyền.
Chi ngân sách nhà nước (NSNN) vào cơ sở hạ tầng và các ngành kinh tế trọng điểm là yếu tố then chốt trong việc định hình cơ cấu kinh tế Các khoản đầu tư này không chỉ thúc đẩy sự ra đời của các cơ sở kinh tế mới mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các doanh nghiệp trong các ngành then chốt Nhờ đó, môi trường kinh doanh được cải thiện, góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
1.1.1.4 Mục tiêu của chi ngân sách nhà nước
Để đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội bền vững, cần chú trọng đến phúc lợi công cộng cả ngắn hạn và dài hạn Mục tiêu văn hóa, xã hội dài hạn bao gồm việc xây dựng các công trình hạ tầng thiết yếu như giao thông, điện nước, giáo dục, y tế, thể thao và nghệ thuật.
Để đảm bảo sự phát triển bền vững của cơ sở vật chất kỹ thuật trong trung hạn, cần đầu tư vào các công trình nghiên cứu khoa học và công nghệ chiến lược, cũng như các dự án hạ tầng kỹ thuật và kinh tế quan trọng Những công trình công nghiệp trọng điểm sẽ đóng vai trò đòn bẩy, thúc đẩy tăng trưởng cho nền kinh tế quốc dân.
- Đảm bảo các yêu cầu về bảo vệ môi trường, bảo vệ tài nguyên đất nước
- Đảm bảo vị trí kinh tế của đất nước trên trường quốc tế
- Đảm bảo an ninh được giữ vững và giữ vững được chủ quyền
KINH NGHIỆM VÀ BÀI HỌC THỰC TIỄN
1.2.1 Kinh nghiệm của một số địa phương
Kinh nghiệm của thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh
Trong giai đoạn 2021-2023, thị xã Từ Sơn đã quản lý và điều hành ngân sách một cách hiệu quả, với tất cả các chỉ tiêu thu, chi ngân sách nhà nước đều vượt dự toán được giao Những thành tựu nổi bật trong công tác quản lý ngân sách nhà nước tại đây không thể không nhắc đến.
Về công tác qu n l và điều hành NSNN của thị xã
Trong quản lý ngân sách nhà nước, UBND thị xã đã giao nhiệm vụ cho các cơ quan liên quan như Phòng Tài chính – Kế hoạch và Chi cục Thuế thị xã nghiên cứu và đề xuất phương thức quản lý hiệu quả, nhằm khai thác triệt để các nguồn thu và hạn chế thất thoát, lãng phí UBND thị xã thường xuyên chỉ đạo Chi cục Thuế theo dõi sát sao các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân để thu thuế ngay từ đầu năm, đặc biệt là thuế môn bài Đồng thời, cần quản lý chặt chẽ các nguồn thu, rà soát các khoản phí, lệ phí, và khai thác các nguồn thu có khả năng tăng Đối với doanh nghiệp và hộ kê khai thuế, việc phân loại và theo dõi hoạt động sản xuất kinh doanh là rất quan trọng để đảm bảo nộp tờ khai và thuế đúng hạn Ngoài ra, Chi cục Thuế cũng cần tăng cường kiểm tra các hoạt động kinh doanh thời vụ và lưu động, đồng thời xử lý hiệu quả nợ đọng thuế.
Công tác tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế được thực hiện qua nhiều kênh như đối thoại trực tiếp, hỗ trợ điện thoại và văn bản, nhằm truyền đạt các chính sách thuế đến doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể Cải cách hành chính trong thu thuế đã mang lại hiệu quả tích cực Đối với quản lý chi ngân sách nhà nước, các khoản chi đầu tư xây dựng cơ bản được chú trọng, trong khi dự toán chi ngân sách được phân bổ trực tiếp tới các đơn vị sử dụng cấp huyện Việc sử dụng kinh phí ngân sách được thực hiện chủ động, bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ và tăng thu nhập cho cán bộ, công chức Những kết quả này có được nhờ vào các biện pháp quản lý ngân sách hiệu quả của thị xã.
Một là, sự quan tâm, chỉ đạo sâu sắc của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Bắc
Ninh và sự quyết tâm nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của UBND thị xã Từ Sơn và các phòng ban chuyên môn
Tỉnh ủy, HĐND, UBND thị xã nhận thức rõ vai trò quan trọng của NSNN trong quản lý kinh tế - xã hội, do đó đã lãnh đạo và chỉ đạo quyết liệt công tác thu ngân sách ngay từ đầu năm Các ngành, đặc biệt là Chi cục Thuế, đã tích cực tham mưu và triển khai hiệu quả các chỉ tiêu thu ngân sách Trong lĩnh vực chi ngân sách, thị xã đã đạt nhiều tiến bộ trong quản lý, điều hành và kiểm soát chi tiêu, đồng thời tận dụng mọi nguồn kinh phí để cân đối ngân sách.
Công tác thu thuế tại Ba đã nhận được sự quan tâm từ cấp ủy, chính quyền các xã, thị trấn và các ngành, với sự phối hợp chặt chẽ trong việc tuyên truyền chính sách thuế Các phong trào thu ngân sách được phát động và duy trì thường xuyên, cải tiến quy trình thu thuế và ứng dụng công nghệ trong quản lý thu đã hỗ trợ nhiều doanh nghiệp Sự tham gia của các ngân hàng thương mại trong công tác thu thuế cũng đã tạo điều kiện thuận lợi cho các đối tượng nộp thuế.
Trách nhiệm của thủ trưởng các sở, ban, ngành và lãnh đạo địa phương trong quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) đã được nâng cao Các đơn vị dự toán đang dần chủ động hơn trong việc sử dụng kinh phí một cách hiệu quả, từ đó nâng cao vai trò và trách nhiệm trong việc lập kế hoạch và sử dụng NSNN.
Năm là, NSNN từng bước đã gắn với các mục tiêu phát triển ki tế - xã hội
Trong phân bổ dự toán ngân sách, ưu tiên đã được dành cho các lĩnh vực chiến lược như hạ tầng giao thông, công trình phục vụ sản xuất nông nghiệp và các chương trình mục tiêu nhằm thúc đẩy kinh tế và nâng cao đời sống nhân dân.
Kinh nghiệm của huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc
Trong giai đoạn 2021-2023, huyện đã đạt được những thành tựu quan trọng trong quản lý ngân sách nhà nước (NSNN), theo nghiên cứu các báo cáo kinh tế - xã hội và báo cáo quyết toán NSNN hàng năm.
Huyện Lập Thạch đã ghi nhận nhiều thành tựu nổi bật trong lĩnh vực kinh tế - xã hội, với sự tăng trưởng nhanh chóng của thu ngân sách, đặc biệt là trong những năm gần đây, khi thu ngân sách hàng năm có sự cải thiện đáng kể.
Trong năm 2021, tổng chi ngân sách của huyện đạt 236.651 triệu đồng, trong đó chi đầu tư phát triển chiếm 27,22% với 64.426 triệu đồng, chi thường xuyên chiếm 52,05% với 123.183 triệu đồng, và chi bổ sung cho ngân sách cấp xã chiếm 22,70% với 49.042 triệu đồng Tổng chi ước tính trong năm 2021 là trên 207.484 triệu đồng.
Chi ngân sách huyện giai đoạn 2021-2023 đảm bảo đáp ứng các nhu cầu chi thường xuyên và đột xuất phục vụ nhiệm vụ chính trị và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội Quản lý chi tiêu một cách tiết kiệm và hiệu quả, đồng thời thực hiện công khai, dân chủ trong việc phân bổ dự toán và quyết toán ngân sách hàng năm.
Huyện Lập Thạch, một trong những huyện nghèo của tỉnh Vĩnh Phúc, chiếm 14,05% diện tích tự nhiên và 10,73% dân số toàn tỉnh Từ năm 2021 đến 2023, huyện ghi nhận tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 15,36%, cao hơn 0,1% so với tỉnh Vĩnh Phúc Thành công này chủ yếu nhờ vào các biện pháp hiệu quả trong quản lý ngân sách của huyện.
1.2.2 Bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang
Dựa trên kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) của các huyện, thị xã lân cận, có thể rút ra một số bài học quý giá cho việc quản lý chi NSNN tại huyện Lục Ngạn Những bài học này sẽ giúp cải thiện hiệu quả chi tiêu công, tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm trong quản lý tài chính, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ công và phát triển kinh tế địa phương.
Huyện cần nâng cao việc tiếp thu ý kiến chỉ đạo từ tỉnh để phân cấp tối đa nguồn thu và nhiệm vụ chi, nhằm tạo điều kiện cho cấp dưới phát huy tính chủ động và sáng tạo trong quản lý ngân sách Đồng thời, huyện cũng cần tích cực khai thác nguồn thu và chủ động cân đối ngân sách để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ chính trị tại địa phương, đồng thời chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc thực thi nhiệm vụ được giao.
Lập dự toán chi cần phải phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đồng thời phải cân đối và điều chỉnh định mức chi theo các quy định cũng như tình hình thực tế tại địa phương.
CƠ SỞ PHÁP LÝ
Các quy định pháp lý của Nhà nước về quản lý ngân sách nhà nước nói chung và quản lý ngân sách nhà nước bao gồm:
Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2020) là khung pháp lý quan trọng cho quản lý ngân sách nhà nước từ trung ương đến địa phương Luật này xác định rõ trách nhiệm và quyền hạn của các cấp quản lý trong việc lập, phân bổ, sử dụng và quyết toán ngân sách.
Nghị định 60/2021/NĐ-CP quy định quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm của các cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp trong việc tổ chức biên chế, sử dụng ngân sách và kinh phí Nghị định này nhằm nâng cao tính chủ động và hiệu quả trong quản lý tài chính, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị trong việc thực hiện nhiệm vụ công.
Nghị định 117/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 130/2005/NĐ-CP, liên quan đến chế độ tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong việc sử dụng biên chế cùng kinh phí quản lý hành chính tại các cơ quan nhà nước.
Thông tư 09/2023/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định chi tiết về việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước nhằm đảm bảo cho công tác kiểm tra, xử lý, rà soát và hệ thống hóa các văn bản quy phạm pháp luật.
Các văn bản pháp lý đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện, đảm bảo hiệu quả và minh bạch Chúng cung cấp cơ sở cho các cơ quan, đơn vị thực hiện quy trình quản lý chặt chẽ, tuân thủ quy định và từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách.
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG
KHÁI QUÁT VỀ HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG
2.1.1 Khái quát chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang
2.1.1.1 Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên
Lục Ngạn là một huyện miền núi của tỉnh, nằm trên trục đường Quốc lộ 31, có địa giới hành chính như sau:
Phía Bắc giáp huyện Chi Lăng và huyện Hữu Lũng - tỉnh Lạng Sơn;
Phía Tây và Nam giáp huyện Lục Nam - tỉnh Bắc Giang;
Phía Đông giáp huyện Sơn Động - tỉnh Bắc Giang
Trung tâm huyện lỵ nằm cách trung tâm thành phố Bắc Giang 40km, có tổng diện tích tự nhiên là 101.223,72 ha Huyện được chia thành 30 đơn vị hành chính, bao gồm 17 xã và 1 thị trấn thuộc vùng thấp, cùng với 12 xã thuộc vùng cao.
Huyện Lục Ngạn là một huyện miền núi địa hình chia cắt thành hai v ng rõ rệt là v ng núi và v ng đồi thấp:
Địa hình vùng núi cao chiếm gần 60% diện tích tự nhiên toàn huyện, bao gồm 12 xã như Sơn Hải, Cấm Sơn, và Tân Sơn Khu vực này có độ dốc lớn, với độ cao trung bình từ 300-400m, nơi thấp nhất là 170m so với mực nước biển, trong đó núi cao có độ dốc >250 chiếm hơn 60% diện tích và chủ yếu là rừng tự nhiên Dân cư chủ yếu là các dân tộc ít người với mật độ khoảng 110 người/km2, kinh tế chưa phát triển nhưng có tiềm năng lớn trong phát triển kinh tế rừng, chăn nuôi đại gia súc và trồng cây ăn quả Trong tương lai, khu vực này có khả năng phát triển du lịch tại các hồ Cấm Sơn và Khuôn Thần.
Địa hình vùng đồi thấp của huyện bao gồm 17 xã và 1 thị trấn, chiếm hơn 40% diện tích toàn huyện Với độ cao trung bình từ 80 - 120m so với mực nước biển, địa hình có độ chia cắt trung bình, nhưng phần lớn đất đai là đồi thoải, một số nơi bị xói mòn và thường thiếu nước tưới Tuy nhiên, vùng đất này lại rất thích hợp cho việc trồng các loại cây ăn quả như hồng, nhãn và đặc biệt là vải thiều, nơi huyện đang phát triển thành vùng chuyên canh vải thiều lớn nhất miền Bắc Đồng thời, huyện cũng chú trọng trồng cây lương thực và phát triển ngành công nghiệp chế biến hoa quả, tạo tiềm năng cho du lịch sinh thái kiểu miệt vườn trong tương lai.
Lục Ngạn, nằm ở vùng Đông Bắc Việt Nam, chịu ảnh hưởng của vùng nhiệt đới gió mùa với khí hậu đặc trưng của miền núi tương tự như các tỉnh Lạng Sơn và Thái Nguyên Điều kiện khí hậu tại đây có lượng mưa thấp, ít sương muối, mưa xuân đến muộn, độ ẩm không cao và bức xạ nhiệt trung bình Những yếu tố này tạo điều kiện thuận lợi cho cây ăn quả, đặc biệt là vải thiều, phát triển và đậu quả tốt hơn so với các huyện khác trong tỉnh Bắc Giang.
2.1.1.2 Đặc điểm kinh tế xã hội
Trong giai đoạn 2021-2023, mặc dù gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và biến động thời tiết, huyện Lục Ngạn đã đạt được sự phát triển ổn định trong kinh tế - xã hội Nhờ vào sự chỉ đạo tập trung và bám sát mục tiêu của Nghị quyết đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXV, huyện đã kịp thời tháo gỡ những khó khăn, góp phần duy trì tốc độ tăng trưởng bình quân trong giai đoạn này.
Năm 2023, nền kinh tế ghi nhận mức tăng trưởng 14,39%, với sự chuyển dịch cơ cấu rõ rệt Tỷ trọng ngành Công nghiệp – xây dựng và Thương mại – dịch vụ ngày càng tăng, trong khi tỷ trọng ngành Nông nghiệp – lâm nghiệp – thủy sản có xu hướng giảm trong tổng giá trị sản xuất Tuy nhiên, ngành nông nghiệp vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định qua các năm.
Bảng 2.1 Kết quả phát triển kinh tế huyện Lục Ngạn giai đoạn 2021-2023
(theo giá hiện hành) ĐVT Tỷ đồng
Tổng giá trị sản xuất 15.280 100 17.435 100 19.995 100 114.1 114.68
Tiểu thủ công 5.750 37.63 6.865 39.37 8.184 40.93 119.39 119.21 nghiệp - Xây dựng
Nguồn: Phòng Tài chính – K hoạch huyện Lục Ngạn
Kết quả cụ thể một số ngành sản xuất như sau:
Sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản năm 2023 tiếp tục phát triển mạnh mẽ, với tổng giá trị sản xuất đạt 4.764 tỷ đồng Ngành nông nghiệp đang được thúc đẩy theo hướng quy mô lớn, với sự hợp tác và liên kết chặt chẽ trong chuỗi giá trị Việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật và quy trình sản xuất tiên tiến như VietGAP, GlobalGAP, và UDCNC đang được chú trọng và nhân rộng.
Giá trị sản xuất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp đạt 8.184 tỷ đồng, tăng 19,21% so với năm 2022 Một số ngành như may mặc, sản xuất mỳ Chũ, và sản xuất thùng xốp có sự tăng trưởng ổn định, trong khi lĩnh vực chế biến gỗ và khai thác đất san lấp gặp khó khăn về đơn hàng và giá bán.
Giá trị thương mại – dịch vụ đạt 7.047 tỷ đồng, tăng 2,14% so với năm 2022, trong đó dịch vụ tài chính, ngân hàng có sự tăng trưởng mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu tín dụng của doanh nghiệp và người dân Huyện đã chủ động triển khai thành công chuỗi sự kiện xúc tiến thương mại, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong việc tiêu thụ và xuất khẩu vải thiều cũng như nông sản, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động này cả trong và ngoài nước.
Trong những năm qua, huyện Lục Ngạn đã đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức Tuy nhiên, nhờ sự thống nhất cao trong lãnh đạo của HĐND và UBND huyện, cùng với sự đồng thuận của nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, huyện đã nhanh chóng đẩy mạnh phát triển kinh tế, ổn định chính trị và đảm bảo an ninh quốc phòng.
Lục Ngạn là huyện miền núi với tài nguyên thiên nhiên phong phú, ít thiên tai, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển bền vững Với lượng mưa thấp, ít sương muối và độ ẩm không cao, khí hậu nơi đây rất thích hợp cho cây ăn quả, đặc biệt là cây vải thiều Huyện đã khai thác tiềm năng đất đai và khí hậu để phát triển nông, lâm nghiệp, tập trung vào các loại cây ăn quả có giá trị cao như vải thiều, cam Đường Canh, cam Vinh và bưởi Diễn Điều này đã tạo ra bước đột phá chiến lược trong phát triển cây ăn quả, cải thiện cơ cấu, chất lượng và thị trường tiêu thụ.
Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được củng cố với nhiều công trình và dự án được đầu tư xây dựng, góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế xã hội Trong năm 2023, UBND huyện đã xác định thực hiện 15 dự án trọng điểm nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Lục Ngạn đã hoàn thành việc giải phóng mặt bằng cho nhiều dự án quan trọng như nâng cấp Quốc lộ 31, xây dựng cầu Thác Lười và khu đô thị mới tại trung tâm thị trấn Chũ.
Lục Ngạn, huyện miền núi nghèo thuộc tỉnh Bắc Giang, đang trong quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế nhưng chưa đạt được sự bứt phá trong phát triển Quy mô sản xuất ở các lĩnh vực còn nhỏ, không đủ để đảm bảo phát triển bền vững cho người dân Nền kinh tế của tỉnh vẫn còn hạn chế, sức cạnh tranh thấp, và kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đáp ứng kịp thời nhu cầu phát triển, đặc biệt là trong lĩnh vực giao thông và thủy lợi.
Trên địa bàn, phần lớn doanh nghiệp có quy mô nhỏ, dẫn đến việc ứng dụng công nghệ mới trong sản xuất còn hạn chế Hàng hóa thiếu sức cạnh tranh, và đội ngũ lao động, đặc biệt là ở các vị trí quản lý, còn thiếu trình độ Ngoài ra, khả năng quản trị doanh nghiệp cũng còn yếu kém, cùng với số thu nộp ngân sách thấp.
Lục Ngạn hiện chưa sở hữu đội ngũ cán bộ và lao động có trình độ cao, điều này tạo ra khó khăn trong việc tiếp cận và áp dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật mới, như tin học, hóa học, sinh học và chuyển giao công nghệ vào sản xuất.
2.1.2 Khái quát về nguồn thu và các khoản chi ngân sách nhà nước của huyện Lục Ngạn
2.1.2.1 Nguồn thu và nhiệm vụ chi của ngân sách huyện thuộc tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2021-2023 a Nguồn thu ngân sách huyện
- Các khoản thu ngân sách cấp huyện hưởng 100% bao gồm:
Thuế môn bài từ các doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH, công ty cổ phần, hợp tác xã sản xuất kinh doanh dịch vụ trên địa bàn huyện;
Các khoản thu phí và lệ phí nộp ngân sách cấp huyện theo quy định của pháp luật;
Thu từ hoạt động sự nghiệp nộp ngân sách cấp huyện theo quy định của pháp luật;
Viện trợ không hoàn lại của các tổ chức, cá nhân ở nước ngoài trực tiếp cho cấp huyện theo quy định của pháp luật;
Đóng góp của các tổ chứ, cá nhân để xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng theo quy định của Chính Phủ;
Đóng góp tự nguyện của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước cho ngân sách cấp huyện;
Thuế sử dụng đất nông nghiệp của các doanh nghiệp nhà nước, kể cả các doanh nghiệp nhà nước đã chuyển đổi hình thức sở hữu;
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA HUYỆN LỤC NGẠN
2.2.1 Bộ máy quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Lục Ngạn
Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) tại huyện được tổ chức theo cả chiều ngang và chiều dọc Cụ thể, bộ máy quản lý theo chiều dọc bao gồm sự chỉ đạo từ Sở Tài chính tỉnh đến Phòng Tài chính huyện và Ban Tài chính xã Ban Tài chính xã thực hiện chỉ đạo từ Phòng Tài chính huyện, trong khi Phòng Tài chính huyện nhận hướng dẫn từ Sở Tài chính tỉnh Cấu trúc này được quy định rõ ràng trong luật NSNN, với Sở Tài chính trực thuộc UBND tỉnh, Phòng Tài chính trực thuộc UBND huyện, và Ban Tài chính thuộc UBND xã.
Bộ máy trong lĩnh vực quản lý ngân sách nhà nước của huyện gồm: UBND huyện, phòng Tài chính - Kế hoạch, Chi cục Thuế, Kho bạc Nhà nước
Trong đó UBND huyện là chủ tài khoản; Phòng Tài chính - Kế hoạch là cơ quan trực thuộc UBND huyện quản lý chính về ngân sách cấp huyện;
Chi cục Thuế và Kho bạc Nhà nước huyện hoạt động dưới sự chỉ đạo của Cục thuế tỉnh, KBNN tỉnh và UBND huyện, có trách nhiệm thu và chi ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ của tỉnh và huyện.
Hình 2.1: Tổ chức bộ máy quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện
Nhiệm vụ cụ thể của các cơ quan, đơn vị trong quản lý NSNN trên địa bàn huyện Lục Ngạn như sau:
Hội đồng Nhân dân các cấp có trách nhiệm quyết định dự toán thu, chi ngân sách nhà nước và ngân sách địa phương, phân bổ ngân sách cấp mình, phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương, cũng như quyết định các chủ trương và biện pháp triển khai ngân sách Ngoài ra, Hội đồng còn có quyền điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương khi cần thiết và giám sát việc thực hiện ngân sách đã được quyết định.
Quyết định việc phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi cho từng cấp ngân sách ở địa phương theo quy định của Luật ngân sách nhà nước
Quyết định thu phí, lệ phí và các khoản đóng góp của nhân dân và mức huy động vốn theo quy định của pháp luật
UBND các cấp có trách nhiệm lập dự toán thu, chi ngân sách nhà nước và ngân sách địa phương, đồng thời xây dựng phương án phân bổ dự toán ngân sách của mình Ngoài ra, UBND cần thực hiện quyết toán ngân sách địa phương và lập dự toán điều chỉnh ngân sách trong trường hợp cần thiết, sau đó trình HĐND cấp mình quyết định và báo cáo cho UBND cùng cơ quan tài chính cấp trên trực tiếp, đặc biệt đối với UBND cấp huyện và cấp xã.
Tổ chức thực hiện ngân sách địa phương là nhiệm vụ quan trọng, bao gồm việc hướng dẫn và kiểm tra các UBND cấp dưới trong việc xây dựng và thực hiện ngân sách Đồng thời, cần kiểm tra các nghị quyết của HĐND cấp dưới liên quan đến việc thực hiện ngân sách địa phương theo quy định của pháp luật.
Sở Tài chính tỉnh có nhiệm vụ lập dự toán thu, chi ngân sách nhà nước (NSNN) tại địa phương, xây dựng dự toán thu, chi ngân sách địa phương, và đề xuất phương án phân bổ ngân sách cấp tỉnh Sau đó, Sở sẽ báo cáo UBND tỉnh để trình HĐND tỉnh xem xét và quyết định.
Báo cáo của UBND tỉnh sẽ được trình lên HĐND tỉnh để xem xét điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương khi cần thiết Đồng thời, UBND tỉnh cũng sẽ đề xuất các phương án cân đối ngân sách và các biện pháp cần thiết nhằm đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ thu, chi ngân sách, thực hành tiết kiệm và phòng chống tham ô, lãng phí.
Thẩm định quyết toán thu ngân sách nhà nước (NSNN) tại huyện bao gồm việc kiểm tra quyết toán thu, chi ngân sách huyện Đồng thời, thực hiện thẩm định và thông báo quyết toán cho các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp và tổ chức khác sử dụng ngân sách tỉnh, đảm bảo trách nhiệm về kết quả thẩm định.
Cơ quan Thuế có nhiệm vụ quản lý thu thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác của ngân sách nhà nước theo quy định pháp luật Cơ quan này thực hiện quyền hạn và trách nhiệm dựa trên Luật Quản lý thuế và các luật thuế liên quan.
Kho bạc Nhà nước (KBNN) đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý quỹ ngân sách nhà nước (NSNN) và các quỹ tài chính khác theo quy định pháp luật KBNN không chỉ huy động vốn cho NSNN mà còn hỗ trợ đầu tư phát triển, phục vụ nhu cầu giao dịch của các cơ quan và nhân dân Trong hoạt động quản lý thu NSNN, KBNN phối hợp với các cơ quan chức năng để tập trung thu ngân sách, hạch toán và kế toán các khoản thu cho các cấp ngân sách.
Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện là cơ quan trực thuộc UBND huyện, chịu sự chỉ đạo chuyên môn từ Sở Tài chính và Sở Kế hoạch Đầu tư Nhiệm vụ của phòng bao gồm quản lý nhà nước về tài chính ngân sách, tài sản công, kế hoạch kinh tế - xã hội, đầu tư xây dựng cơ bản, cấp phép đăng ký kinh doanh, và quản lý quỹ công Phòng cũng có trách nhiệm thống nhất và phát triển kinh tế hợp tác tại huyện theo quy định của pháp luật và phân cấp quản lý của Nhà nước.
Hình 2.2: Hệ thống tổ chức phòng TC-KH huyện Lục Ngạn
Chủ động hợp tác với các ngành chức năng để phát triển quy hoạch và kế hoạch kinh tế - xã hội, đồng thời xây dựng kế hoạch thu ngân sách cho huyện Ngoài ra, cần tổng hợp dự toán chi ngân sách liên quan đến tiền lương, hoạt động, mua sắm và kế hoạch đầu tư xây dựng.
Tổ chức và quản lý thông báo hạn mức chi tiêu cho bộ máy theo quy định của luật ngân sách, thực hiện báo cáo quyết toán định kỳ hàng tháng, quý, năm, cùng với các báo cáo đột xuất theo yêu cầu cấp trên Đồng thời, cần sắp xếp, bảo quản và lưu trữ hồ sơ, chứng từ, sổ sách theo quy định về chế độ lưu trữ hồ sơ.
Quản lý trực tiếp thu ngân sách từ sự nghiệp, phí lệ phí và các khoản thu khác là rất quan trọng Cần tổ chức hiệu quả việc quản lý, cấp phát và thanh toán biên lai, ấn chỉ, đồng thời đảm bảo thu nộp kịp thời vào ngân sách nhà nước (NSNN).
UBND huyện cần tăng cường quản lý và điều hành ngân sách xã một cách chặt chẽ, đảm bảo thực hiện đúng quy trình từ lập dự toán, chấp hành đến quyết toán ngân sách theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước.
CÁC KẾT LUẬN QUA PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI ĐỊA BÀN HUYỆN LỤC NGẠN
2.3.1.1 Về công tác quản lý và điều hành ngân sách nhà nước
Công tác quản lý và điều hành ngân sách nhà nước (NSNN) đã thực hiện đúng các chủ trương và chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời khuyến khích tính sáng tạo và chủ động Các chỉ tiêu thu chi ngân sách đều vượt dự toán đã được phê duyệt, cho thấy NSNN là công cụ quan trọng giúp chính quyền huyện thực hiện hiệu quả chức năng và nhiệm vụ của bộ máy Nhà nước Điều này đảm bảo các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, ổn định đời sống và giữ vững an ninh quốc phòng trên toàn địa bàn huyện.
2.3.1.2 Công tác chấp hành chi ngân sách nhà nước
Huyện đang đối mặt với nhiều khó khăn, nhưng vẫn tập trung vào nhiệm vụ chi đầu tư phát triển để nâng cấp hạ tầng kỹ thuật Đồng thời, huyện phải đảm bảo các khoản chi thường xuyên cho an ninh quốc phòng, giáo dục, đảm bảo xã hội, quản lý hành chính và bổ sung ngân sách cho xã, thị trấn Điều này phù hợp với yêu cầu phát triển của huyện trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chỉnh trang đô thị và đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là trong các lĩnh vực liên quan đến ổn định cuộc sống, giảm nghèo và cải thiện đời sống người dân.
Ngân sách huyện được phân bổ hợp lý, ưu tiên cho chi tiêu trong lĩnh vực giáo dục và y tế, đồng thời đảm bảo nguồn lực cho các hoạt động kinh tế và thực hiện chính sách xã hội Huyện cũng chủ động bố trí nguồn ngân sách cho cải cách tiền lương và chi phí hành chính một cách hợp lý, tiết kiệm, phù hợp với khả năng tài chính hiện tại.
2.3.1.3 Công tác quyết toán, kiểm tra, thanh tra, giám sát Đối với công tác quyết toán chi ngân sách cấp huyện: tổ chức thực hiện xét duyệt, thẩm định quyết toán ngân sách hàng năm nhằm hướng dẫn, nhắc nhở, chấn chỉnh các sai sót của các cơ quan, đơn vị trong năm; tăng cường công tác phối hợp với Thanh tra nhà nước huyện, Thanh tra ngành tài chính thanh tra thường xuyên hoặc thanh tra đột xuất một số đơn vị, đảm bảo trước khi quyết toán thông qua
UBND huyện phải được xét duyệt, thẩm định hoặc thanh tra để đảm bảo tính chính xác và trung thực của quyết toán ngân sách địa phương
Có được kết quả này là do:
Chính quyền tỉnh Bắc Giang đã quan tâm và chỉ đạo tổ chức thực hiện chi ngân sách nhà nước (NSNN) nhằm quản lý NSNN tại các địa phương, đặc biệt là huyện Lục Ngạn, một cách hợp lý, hiệu quả và tiết kiệm Huyện Lục Ngạn cũng đã chủ động đề xuất UBND tỉnh ban hành các cơ chế chính sách phù hợp với điều kiện thực tế, giúp phát huy tốt hơn các lợi thế địa phương để đạt được các chỉ tiêu thu chi ngân sách đã đề ra.
Hai là, sự phối kết hợp đồng bộ giữa cơ quan Phòng Tài chính – Kế hoạch,
Chi cục Thuế và KBNN huyện ngày càng nâng cao hiệu quả trong việc xây dựng dự toán, tổ chức thu và kiểm soát chi ngân sách Các khoản kinh phí từ phòng Tài chính – Kế hoạch được KBNN huyện kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo chi tiêu đúng mục đích và chế độ Các khoản thu thuế do Chi cục Thuế quản lý cùng với các khoản thu khác được tổng hợp tại KBNN huyện, sau đó báo cáo về phòng Tài chính – Kế hoạch huyện để kịp thời ra quyết định điều hành ngân sách.
Đội ngũ cán bộ quản lý tài chính và thuế từ cấp huyện đến cấp xã ngày càng được nâng cao về trình độ và trẻ hóa Tại cấp huyện, các cơ quan như phòng Tài chính – Kế hoạch, Chi cục thuế và KBNN đều có đủ biên chế để thực hiện nhiệm vụ Đồng thời, Ban Tài chính các xã, thị trấn cũng được cải thiện cả về số lượng lẫn chất lượng, đáp ứng tốt hơn nhu cầu quản lý tài chính địa phương.
Huyện B n đã áp dụng khoa học công nghệ vào quản lý ngân sách, nâng cao độ chính xác và kịp thời trong công tác này Tất cả kế toán ở các xã, thị trấn được trang bị máy vi tính và sử dụng phần mềm kế toán, trong khi việc kê khai và báo cáo thuế trực tuyến ngày càng phổ biến, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế.
2.3.1.4 Những hạn chế cần khắc phục trong công tác quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Lục Ngạn
Trong phân cấp qu n l chi ngân sách nhà n ớc
Việc phân cấp quản lý chi NSNN cho cấp dưới còn nhiều bất cập, thể hiện qua một số nội dung sau đây:
Phân cấp chi ngân sách nhà nước (NSNN) có cấu trúc thứ bậc cao và tính lồng ghép giữa ngân sách cấp xã và cấp huyện, dẫn đến việc hạn chế tính độc lập của các cấp ngân sách dưới Các cấp ngân sách này vừa phụ thuộc vào ngân sách cấp trên, vừa không chịu trách nhiệm rõ ràng về các hoạt động của mình trong hệ thống ngân sách lồng ghép Điều này khiến ngân sách cấp trên không thể quản lý chặt chẽ ngân sách cấp dưới và cũng không hoàn toàn chịu trách nhiệm về các sai phạm của họ Hệ quả là, quản lý chi NSNN trở nên không rõ ràng và minh bạch, gây khó khăn trong việc xác định trách nhiệm khi xảy ra sai sót.
Phân cấp chi ngân sách nhà nước (NSNN) trong một số lĩnh vực như giáo dục mầm non và y tế chưa đồng bộ với phân cấp quản lý về tổ chức cán bộ Cụ thể, ngân sách xã chịu trách nhiệm chi cho sự nghiệp giáo dục mầm non và trạm y tế, trong khi ngân sách huyện lại đảm nhận một số khoản lương và phụ cấp Hơn nữa, các trung tâm y tế dự phòng và trung tâm dân số - kế hoạch hóa gia đình thuộc huyện, nhưng lại do Sở Y tế quản lý nhân sự.
Trong cơ cấu chi ngân sách nhà n ớc
Cơ cấu chi đầu tư phát triển hiện đang gặp nhiều vấn đề, đặc biệt là chi cho đầu tư xây dựng cơ bản chưa có trọng điểm và còn dàn trải, dẫn đến hiệu quả thấp trong phát triển hạ tầng giao thông Ngược lại, chi cho phát triển sản xuất lại chiếm tỷ lệ rất nhỏ, thiếu các mô hình hiệu quả và chưa khai thác được tiềm năng của các làng nghề Đây là một trong những bất cập lớn trong quá trình xây dựng nông thôn mới.
Trong lập dự toán chi ngân sách nhà nước, ngân sách cấp dưới thường dự tính thu nhập thấp hơn khả năng thực tế nhằm mong muốn nhận được nguồn vượt thu Ngược lại, dự toán chi thường được xây dựng ở mức cao hơn so với nguồn thu thực tế, với kỳ vọng sẽ được bổ sung từ ngân sách cấp trên.
Phân bổ ngân sách huyện phụ thuộc vào phân cấp ngân sách và tỉ lệ điều tiết giữa các cấp, dẫn đến sự cứng nhắc và thiếu linh hoạt trong phân bổ nguồn lực tài chính, gây ra tình trạng nơi thừa, nơi thiếu Thời gian giao dự toán chi ngân sách nhà nước cho các đơn vị thường chậm hơn quy định, ảnh hưởng đến hoạt động của các đơn vị này Việc xây dựng kế hoạch ngân sách trung và dài hạn ở cấp huyện gặp khó khăn do phụ thuộc vào phân cấp ngân sách và định hướng phát triển kinh tế - xã hội, tạo tâm lý bị động và hạn chế trong việc xác định ưu tiên, cơ cấu và nội dung các khoản chi thường xuyên.
Trong chấp hành dự toán chi ngân sách nhà n ớc
Việc phân bổ dự toán chưa sát với nhu cầu thực tế dẫn đến tình trạng thừa thiếu mục chi, gây khó khăn cho công tác quản lý tài chính và kiểm soát chi của KBNN Định mức chi thường xuyên cho một số sự nghiệp vẫn ở mức thấp, không phù hợp với giá thị trường, như xăng xe, phụ cấp công tác phí, chế độ hội nghị, tiếp khách, và thuê phòng nghỉ Điều này buộc các đơn vị sử dụng ngân sách phải linh động điều chuyển mục chi Hơn nữa, một số khoản chi còn phải chi thêm tiền để mua hóa đơn tài chính, gây méo mó trong quản lý ngân sách nhà nước.
Trong công tác quản lý chi thường xuyên, nhiều cơ quan quản lý hành chính chưa tuân thủ Quy chế chi tiêu nội bộ, dẫn đến tình trạng lãng phí Việc mua sắm trang thiết bị và phương tiện làm việc không đạt tiêu chuẩn, cùng với các chi phí cho hội họp, lễ hội và ngày kỷ niệm mang tính phô trương, đã gây tốn kém cho ngân sách nhà nước.
GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC HUYỆN LỤC NGẠN
2.4.1 Công tác lập và phân bổ dự toán ngân sách nhà nước cấp huyện
Nội dung dự toán ngân sách cần phải phù hợp với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của huyện trong từng giai đoạn, với việc thường xuyên cập nhật thông tin từ các phòng ban liên quan như thống kê, lao động và quản lý đầu tư xây dựng Việc tổng hợp và phân tích tình hình hoạt động của các xã, thị trấn là cần thiết để xác định các nhiệm vụ ngân sách đã thực hiện và chưa thực hiện Dựa trên chỉ đạo của tỉnh, cơ quan tài chính sẽ đưa ra định hướng phát triển kinh tế - xã hội cần tập trung Dự toán thu ngân sách phải đảm bảo chi tiêu hợp lý và có khoản tích lũy, trong khi dự toán chi ngân sách cần xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị sử dụng ngân sách Ngoài các khoản chi theo định mức, cần có dự phòng cho biến động giá và chỉ bổ sung kinh phí cho các nhiệm vụ phát sinh cần thiết Đối với chi đầu tư phát triển, cần xác định rõ các nội dung chi trọng điểm và thứ tự ưu tiên, đồng thời giảm bớt các khoản chi cân đối cho xã, thị trấn nhằm nâng cao quyền tự chủ tài chính của địa phương, dựa trên hệ thống thông tin báo cáo chính xác và kịp thời cùng với việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra.
Để khắc phục những hạn chế trong công tác lập dự toán ngân sách theo khoản mục đầu vào, cần chuyển hướng lập dự toán theo kết quả đầu ra trong tương lai Phương thức này sẽ giúp cân đối thu chi ngân sách dựa trên nguồn lực hạn chế, không thể tăng lên trong kỳ trung hạn, phản ánh thực trạng của ngân sách nhà nước và các địa phương, bao gồm huyện Lục Ngạn Do đó, việc lập dự toán ngân sách trung hạn và quản lý ngân sách theo đầu ra là rất cần thiết.
2.4.2 Công tác thực hiện dự toán chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Đ i với chi th ờng xuy n
Mọi khoản chi ngân sách chỉ được thực hiện khi đáp ứng đủ ba điều kiện: có trong dự toán ngân sách đã được phê duyệt, đúng chế độ và tiêu chuẩn do cơ quan Nhà nước quy định, và đã được thủ trưởng đơn vị hoặc người được ủy quyền phê duyệt Quy trình kiểm soát chi tiêu ngân sách cần được thực hiện trước, trong và sau khi chi, với việc phân định rõ trách nhiệm và quyền hạn giữa các cơ quan tài chính, Kho bạc Nhà nước và đơn vị sử dụng ngân sách Nguyên tắc chi trả trực tiếp từ Kho bạc Nhà nước cho nhà cung cấp hàng hóa, dịch vụ mà không thông qua người hưởng ngân sách, đảm bảo mọi khoản chi đều có chứng từ hợp lệ và được kiểm soát bởi cơ quan tài chính và Kho bạc Nhà nước theo các Thông tư hiện hành.
Thực hiện tiết kiệm triệt để chi thường xuyên, giảm biên chế gắn với khoán chi và phân bổ kinh phí theo hiệu quả công việc Cắt giảm tối đa kinh phí cho hội nghị, hội thảo, lễ hội và các khoản chi không cần thiết; không mua xe ô tô công (trừ xe chuyên dụng theo quy định) và hạn chế mua sắm trang thiết bị đắt tiền Tiết kiệm tối đa chi phí cho xăng, dầu, điện nước và vật tư văn phòng Sắp xếp các khoản chi thường xuyên một cách chủ động, ưu tiên cho các nhiệm vụ quan trọng, bảo đảm nguồn lực thực hiện chính sách an sinh xã hội và xóa đói giảm nghèo Nghiêm túc thực hiện pháp lệnh tiết kiệm và chống lãng phí, sử dụng hiệu quả kinh phí từ ngân sách nhà nước.
Đ i với chi đầu t phát triển
Theo chỉ tiêu và nguồn vốn được giao, việc phân bổ vốn phải tuân thủ đúng các công trình và hạng mục đã được phê duyệt, không được tự ý điều chỉnh UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm tra và rà soát danh mục công trình, đồng thời yêu cầu có phương án điều chỉnh vốn kịp thời cho những công trình không có khả năng hoàn thành, nhằm tránh ứ đọng vốn Bên cạnh đó, cần thực hiện kiểm soát chặt chẽ chi đầu tư xây dựng cơ bản và giám sát đầu tư công, quyết liệt xử lý nợ đọng theo Chỉ thị số 27/CT-TTg ngày 10/10/2012 của Thủ tướng Chính phủ, hạn chế tối đa việc khởi công các dự án mới.
Việc thẩm định và thẩm tra quyết toán các dự án đầu tư xây dựng cơ bản cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Nhà nước Cần kiên quyết loại bỏ các khoản chi không hợp lệ và các khoản chi phát sinh ngoài dự toán đã được phê duyệt nhằm ngăn chặn thất thoát trong quản lý chi phí xây dựng cơ bản.
2.4.3 Quyết toán chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Phân cấp trách nhiệm trong phê duyệt quyết toán là rất quan trọng, nhằm đề cao trách nhiệm cá nhân của thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách Quyết toán ngân sách nhà nước (NSNN) cần phải phản ánh và phân tích đầy đủ số liệu thu chi trên hệ thống báo cáo, đồng thời giải trình các khoản thu chi dựa trên cơ sở luật định và đạt được các mục đích, yêu cầu mà huyện đã đề ra để HĐND phê chuẩn Qua đó, có thể rút ra bài học kinh nghiệm cho công tác quản lý NSNN trong những năm tiếp theo.
Cơ quan tài chính cần kiên quyết loại bỏ các quyết toán không đúng quy định và thực hiện thẩm định, phê duyệt quyết toán NSNN đúng thời gian để đảm bảo công khai Đồng thời, cần phối hợp với kho bạc để kiểm soát chặt chẽ chi tiêu, mua sắm tài sản và xây dựng cơ bản, xử lý nghiêm các vi phạm và thiết lập cơ chế ràng buộc trách nhiệm đối với thủ trưởng đơn vị vi phạm.
2.4.4 Công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra tài chính ngân sách cấp huyện Để đảm bảo hoạt động quản lý và sử dụng NSNN huyện Lục Ngạn hoạt động đúng theo Luật Ngân sách, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước thì trong quá trình thực hiện chức năng thanh tra, kiểm tra cần tập trung vào một số nội dung cơ bản như:
Cần xây dựng chương trình và kế hoạch kiểm tra, thanh tra dài hạn và ngắn hạn để tránh tình trạng kiểm tra, thanh tra một cách tùy tiện, chỉ khi có vấn đề nội bộ xảy ra Các cấp lãnh đạo cần nhận thức rõ rằng việc tăng cường giám sát, kiểm tra, thanh tra không chỉ nâng cao chất lượng mà còn cải thiện hiệu lực và hiệu quả trong quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước toàn huyện.
Các cơ quan giám sát, kiểm tra và thanh tra cần phối hợp chặt chẽ trong việc xây dựng chương trình và kế hoạch để tránh chồng chéo, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động của toàn hệ thống Đồng thời, việc xác minh và trao đổi thông tin về các sai phạm phổ biến trong quản lý ngân sách nhà nước là rất quan trọng, giúp ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật.
Để nâng cao trình độ và phẩm chất đạo đức cho cán bộ, công chức, viên chức trong quản lý nhà nước và kinh tế, đặc biệt là đội ngũ cán bộ thanh tra, cần có kế hoạch đào tạo và tập huấn thường xuyên Mỗi cơ quan thanh tra phải đảm bảo đào tạo lại để cán bộ thanh tra trở nên chuyên nghiệp và tinh nhuệ, đáp ứng yêu cầu thực tiễn Hơn nữa, việc tăng cường giao lưu và học hỏi kinh nghiệm từ các đơn vị thanh tra trong nước và quốc tế, đặc biệt là những đơn vị đã thành công trong việc chống tham nhũng và lãng phí ngân sách nhà nước, sẽ góp phần nâng cao hiệu quả trong quá trình thực thi nhiệm vụ.
Khi phát hiện tham nhũng trong quá trình thanh tra, cần chuyển ngay hồ sơ sang cơ quan điều tra và xử lý nghiêm minh mọi hành vi tham nhũng ở tất cả các cấp Cần kiên quyết xử lý kỷ luật người đứng đầu cơ quan quản lý để tạo sự răn đe cho các đơn vị khác Tùy theo mức độ vi phạm, cán bộ vi phạm nghiêm trọng về quản lý ngân sách nhà nước cần được chuyển sang vị trí công việc khác và không được giữ vị trí chủ tài khoản Hạn chế sự can thiệp của các cán bộ có chức vụ cao vào việc xử lý kỷ luật tại các đơn vị có sai phạm và cần ban hành chế tài xử lý sau thanh tra để nâng cao uy tín của các cơ quan nhà nước.
Để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước (NSNN), cần tuân thủ nghiêm ngặt các trình tự, thủ tục xử lý vi phạm Điều này giúp ngăn chặn việc lợi dụng các hình thức giám sát, kiểm tra, thanh tra nhằm trục lợi cá nhân và thực hiện các hành vi tiêu cực trong lĩnh vực này.
2.4.5 Hoàn thiện bộ máy và nâng cao trình độ cán bộ quản lý ngân sách nhà nước
Để nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách, cần tăng cường tập huấn và bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý, chú trọng vào chuyên môn hóa kỹ năng quản lý và thực hiện nghiêm túc các quy trình nghiệp vụ Đồng thời, cán bộ cần khai thác và sử dụng thành thạo các ứng dụng tin học phục vụ nhiệm vụ chuyên môn Việc nâng cao nhận thức về cải cách hành chính cũng là nhiệm vụ trọng tâm hiện nay, góp phần cải thiện hiệu quả trong quản lý.
ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ TRONG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG
ĐỀ XUẤT TỔ CHỨC THỰC HIỆN
3.1.1 Bối cảnh thực hiện đề án
Trong những năm qua, huyện Lục Ngạn đã có những bước tiến đáng kể trong việc phát triển kinh tế ổn định và cải thiện đời sống nhân dân Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được củng cố với nhiều công trình và dự án được đầu tư, góp phần vào sự phát triển chung Đặc biệt, huyện đang áp dụng khoa học công nghệ trong nông nghiệp, chú trọng vào phát triển cây ăn quả, qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao thu nhập cho người dân.
Sự phối hợp giữa các cấp chính quyền, cơ quan và đơn vị ngày càng trở nên chặt chẽ và hiệu quả, đặc biệt trong việc xây dựng dự toán, tổ chức thu và kiểm soát các khoản thu chi ngân sách.
Huyện đã xác định định hướng phát triển kinh tế - xã hội cho giai đoạn 5 năm tới, tập trung vào đầu tư cho nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và phát triển nông thôn Đặc biệt, huyện chú trọng thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia như xây dựng nông thôn mới, kiên cố hóa kênh mương và cải thiện hạ tầng giao thông nông thôn.
Công tác đào tạo cán bộ cũng đang dần được quan tâm, chú trọng Giúp nâng cao năng lực và trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ
Việc hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Lục Ngạn vẫn còn vướng phải một số khó khăn như sau:
Mặc dù kinh tế của huyện đã dần ổn định, nguồn thu ngân sách vẫn còn hạn chế, dẫn đến tình trạng thu không đủ chi Việc phân bổ ngân sách giữa chi thường xuyên và chi đầu tư xây dựng cơ bản vẫn chưa được hợp lý, cần có sự điều chỉnh để đảm bảo hiệu quả tài chính.
Bộ máy quản lý nhà nước của huyện hiện đang cồng kềnh với biên chế liên tục tăng, trong khi chức năng và nhiệm vụ của một số đơn vị còn trùng chéo và thiếu rõ ràng Mặc dù đã có sự quan tâm đến đào tạo, nhưng năng lực của đội ngũ cán bộ vẫn còn hạn chế, đặc biệt trong việc cập nhật văn bản pháp luật và áp dụng công nghệ thông tin trong công việc.
Việc lập và phân bổ dự toán ngân sách nhà nước tại một số đơn vị vẫn chưa phản ánh đúng thực tế phát triển, dẫn đến dự toán thu không bao quát hết nguồn thu, ảnh hưởng đến công tác cân đối ngân sách cho nhiệm vụ chi Hơn nữa, các kế hoạch phát triển của các phòng ban, xã, thị trấn chưa được gắn kết chặt chẽ với nguồn lực có thể huy động, làm giảm hiệu quả trong xây dựng và phân bổ dự toán.
Cuối cùng, công tác kiểm tra và giám sát vẫn còn nhiều thiếu sót, thiếu tính minh bạch trong quá trình thực hiện Quyết định xử phạt chưa triệt để, chủ yếu mang tính hình thức và chỉ dừng lại ở mức nhắc nhở.
3.1.2 Phân công trách nhiệm thực hiện Để thực hiện hiệu quả định hướng phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn tới huyện Lục Ngạn cần xây dựng hệ thống các chỉ tiêu định mức về phân bổ dự toán; hướng dẫn cho những đơn vị sử dụng ngân sách có thể tự quyết định trong chi tiêu giúp cho việc sử dụng ngân sách đạt hiệu quả Công tác lập dự toán phải bám sát, ph hợp với định hướng phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ Việc phân bổ, lập dự toán tại huyện Lục Ngạn còn chủ yếu dựa theo các khoản mục đầu vào vì thế để khắc phục các hạn chế trong công tác lập dự toán cần hướng tới việc lập dự toán theo kết quả đầu ra Trong công tác thực hiện dự toán chi ngân sách cấp huyện, các khoản chi thường xuyên và chi đầu tư xây dựng cơ bản cần đảm bảo thực hiện đúng theo các Nghị định, Thông tư hướng dẫn như: Thông tư 17/2024/TT-BTC ngày 14/03/2024, Thông tư số 328/2016/TT-BTC, Thông tư 72/2021/TT-BTC và Chỉ thị số 27/CT-TTg ngày 10/10/2012 của Bộ Tài chính Các cơ quan thực hiện cần phối hợp chặt chẽ với nhau tránh chồng chéo nhiệm vụ Cần kiên quyết xử lý các vi phạm phát sinh để răn đe cho các đơn vị khác Đồng thời, cần quan tâm đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng cao trình độ cũng như phẩm chất đạo đức cho cán bộ, công chức, viên chức về quản lý nhà nước, quản lý kinh tế và thanh tra, kiểm tra, giám sát
Cụ thể phân công trách nhiệm đến từng cơ quan, phòng ban như sau: a, UBND huyện Lục Ngạn:
Dựa trên các quy định pháp luật, UBND huyện Lục Ngạn có trách nhiệm lập dự toán ngân sách, bao gồm thu, chi và phương án phân bổ ngân sách, nhằm đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội của huyện Huyện cần chỉ đạo các phòng ban, đơn vị liên quan phối hợp chặt chẽ trong việc lập và phân bổ ngân sách, đảm bảo sử dụng ngân sách đúng mục đích Đồng thời, UBND huyện cũng cần kiểm tra, giám sát và hướng dẫn các cấp dưới thực hiện ngân sách theo đúng quy định Để nâng cao hiệu quả quản lý, UBND huyện Lục Ngạn cần triển khai các giải pháp cụ thể.
Cần tăng cường công tác thanh tra và kiểm tra tại các đơn vị sử dụng ngân sách để kịp thời phát hiện và xử lý các sai phạm, lãng phí Việc thực hiện nghiêm túc các quy định về quản lý ngân sách là rất quan trọng Đồng thời, cần nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch cho từng cuộc thanh tra, kiểm tra, xác định rõ trách nhiệm và công việc của từng bộ phận, bao gồm thời gian, cách thức, phương pháp tiến hành và biện pháp tổ chức thực hiện.
Cần phân công nhiệm vụ cho các đơn vị một cách rõ ràng và minh bạch, đồng thời thường xuyên đôn đốc và kiểm tra để đảm bảo các tổ chức thực hiện một cách đồng bộ, nhất quán và hiệu quả.
Để nâng cao chất lượng cán bộ quản lý tài chính tại các phòng ban huyện, xã, thị trấn và các đơn vị sử dụng ngân sách huyện, cần tăng cường hướng dẫn và thực hiện định kỳ kiểm tra nghiệp vụ chuyên môn về chính sách, chế độ.
- Hoàn thiện hệ thống thông tin quản lý ngân sách, xây dựng cơ sở dữ liệu thống nhất b, Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện Lục Ngạn
Dựa trên chỉ đạo của UBND huyện và các quy định hướng dẫn từ trung ương cũng như tỉnh Bắc Giang, phòng Tài chính – Kế hoạch tham mưu cho UBND huyện trong việc xây dựng dự toán ngân sách nhà nước và ban hành các quyết định, chỉ thị, kế hoạch trung và dài hạn Định kỳ, phòng tổng hợp và cung cấp báo cáo ngân sách cho UBND và các cơ quan liên quan, đồng thời hướng dẫn và kiểm tra quản lý tài chính, thực hiện chế độ kế toán tại cấp xã, tài chính hợp tác xã và các đơn vị hành chính sự nghiệp cấp huyện Để nâng cao hiệu quả quản lý, phòng Tài chính – Kế hoạch cần thực hiện các biện pháp cụ thể.
Chủ động hợp tác với các ngành chức năng để xây dựng quy hoạch và kế hoạch kinh tế - xã hội, cũng như kế hoạch thu ngân sách cho huyện Đồng thời, tổng hợp dự toán chi ngân sách liên quan đến tiền lương, hoạt động, mua sắm và kế hoạch đầu tư xây dựng.
Để đảm bảo ngân sách được sử dụng tiết kiệm và hiệu quả, cần tăng cường hướng dẫn và kiểm tra việc sử dụng ngân sách đối với các đơn vị sử dụng dự toán Cần cương quyết và nghiêm túc loại bỏ các quyết toán không hợp lệ, không chấp nhận những nội dung chưa đúng quy định từ các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước.
KIẾN NGHỊ
3.2.1 Kiến nghị với Chính phủ
Cần sớm hoàn thiện và ban hành Luật ngân sách nhà nước (sửa đổi) đã được Quốc hội thông qua, nhằm cập nhật và hoàn thiện hệ thống Luật NSNN cho phù hợp với thực tiễn quản lý ngân sách, đặc biệt là ngân sách cấp huyện Việc này không chỉ giúp xây dựng một hệ thống luật tài chính đồng bộ mà còn tăng cường pháp chế tài chính trong đời sống kinh tế - xã hội, đồng thời nâng cao năng lực pháp lý của bộ máy hành pháp.
Việc phân cấp mạnh trong quản lý và tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về kinh tế, tài chính của các cấp cơ sở yêu cầu cần phải tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra và giám sát từ các cơ quan quản lý nhà nước.
Cần khẩn trương hoàn thiện Dự án Luật ngân sách nhà nước (sửa đổi) để cải thiện cơ chế quản lý và điều hành ngân sách Việc xây dựng hệ thống chính sách, chế độ, định mức và tiêu chuẩn chi tiêu ngân sách đồng nhất và phù hợp với thực tế sẽ giúp các cấp cơ sở dễ dàng thực hiện, từ đó giảm thiểu tình trạng tiêu cực và lãng phí trong quản lý ngân sách.
Triển khai phương thức quản lý ngân sách theo các mục tiêu trung hạn và dài hạn
3.2.2 Kiến nghị với tỉnh Bắc Giang
Xây dựng cơ chế phân cấp quản lý ngân sách ổn định trong 5 năm là cần thiết, bao gồm việc xem xét lại quy định về phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi Đánh giá tỷ lệ phân chia nguồn thu giữa các cấp ngân sách và mức phân bổ dự toán chi ngân sách tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2021-2023 sẽ tạo cơ sở cho việc xây dựng định mức thực tế hơn, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và đặc thù địa phương Cần nâng cao tỷ lệ phân chia nguồn thu cho ngân sách cấp dưới để khuyến khích sự sáng tạo và năng động trong việc khai thác nguồn thu, đồng thời phân cấp dựa trên điều kiện cụ thể của từng địa phương.
Để nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước (NSNN), cần thực hiện sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan kiểm tra, kiểm toán và thanh tra, đồng thời đảm bảo công khai minh bạch trong phân bổ và sử dụng ngân sách Việc nâng cao nhận thức cho các đơn vị sử dụng ngân sách về quyền và trách nhiệm của họ là rất quan trọng Ngoài ra, định kỳ tổ chức các lớp bồi dưỡng chuyên đề về quản lý ngân sách cho các cơ quan, đơn vị và địa phương sẽ giúp nâng cao năng lực cho những người làm công tác quản lý tài chính, đặc biệt là trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản.
3.2.3 Kiến nghị với huyện Lục Ngạn
Thực hiện luân chuyển cán bộ theo quy định và bố trí phù hợp với khả năng chuyên môn để đáp ứng nhiệm vụ mới Tăng cường đào tạo theo chức danh tiêu chuẩn và quy hoạch, kết hợp với bồi dưỡng chuyên môn sâu và cập nhật kiến thức quản lý kinh tế tài chính theo cơ chế thị trường, nhằm đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.
Tăng cường giám sát và thanh tra doanh nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực xây dựng cơ bản, là cần thiết để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý tài chính Các ngành và địa phương cần thực hiện nghiêm túc việc đánh giá, rút kinh nghiệm từ công tác kiểm tra, đồng thời thực hiện chế độ báo cáo kết quả Cần nhân rộng các gương điển hình và xử lý nghiêm các sai phạm Đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ quản lý thu chi tại các xã, thị trấn sẽ giúp nâng cao khả năng khai thác và quản lý ngân sách địa phương.
