PHẦN 2: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG
2.4. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC HUYỆN LỤC NGẠN
2.4.1. Công tác lập và phân bổ dự toán ngân sách nhà nước cấp huyện Nội dung dự toán phải bám sát, đảm bảo ph hợp với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của huyện trong từng thời kỳ. Thường xuyên có sự cập nhật thông tin từ phòng thống kê, phòng lao động, bộ phận quản lý đầu tư xây dựng cơ bản, báo cáo tình hình hoạt động của các xã, thị trấn và các cơ quan có liên quan khác để tổng hợp, phân tích và những nhiệm vụ ngân sách đã thực hiện được và những nội dung chưa thực hiện được. Trên cơ sở đó, c ng với việc bám sát sự chỉ đạo của tỉnh, cơ quan tài chính đưa ra những định hướng phát triển kinh tế - xã hội mà ngân sách
cần quan tâm thực hiện. Dự toán thu ngân sách phải đảm bảo chi ngân sách và có khoản tích lũy. Dự toán chi ngân sách cần nắm chắc các chức năng, nhiệm vụ của đơn vị sử dụng ngân sách để phân bổ cho ph hợp, ngoài khoản chi theo định mức cần có khoản dự phòng chênh lệch trượt giá, chỉ bổ sung kinh phí cho những nhiệm vụ phát sinh đột xuất, cần thiết phục vụ chuyên môn mà chưa nằm trong các nhiệm vụ mà đơn vị sử dụng ngân sách xây dựng. Đối với chi đầu tư phát triển phải xác định rõ những nội dung chi trọng điểm, thứ tự ưu tiên các khoản chi, bám sát quy hoạch phát triển kinh tế của huyện. Các khoản chi cân đối cho xã, thị trấn tiến tới giảm bớt, để địa phương cấp dưới mở rộng quyền tự chủ tài chính trên cơ sở hoàn thiện hệ thống thông tin báo cáo trung thực, kịp thời và tăng cường thanh tra, kiểm tra.
Tuy nhiên, để khắc phục những hạn chế trong công tác lập dự toán ngân sách theo khoản mục đầu vào thì trong tương lai cần thiết phải hướng tới việc lập dự toán theo kết quả đầu ra. Việc áp dụng phương thức này sẽ giúp cân đối được thu chi ngân sách trên cơ sở nguồn lực hạn chế và không thể tăng lên trong kỳ trung hạn.
Đây cũng chính là thực trạng của NSNN của nước ta nói chung và của các địa phương nói riêng trong đó có cả huyện Lục Ngạn hiện nay. Vì vậy, khâu lập dự toán hướng tới lập dự toán ngân sách trung hạn, quản lý ngân sách theo đầu ra.
2.4.2. Công tác thực hiện dự toán chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Đ i với chi th ờng xuy n
Mọi khoản chi ngân sách chỉ được thực hiện khi có đủ 3 điều kiện: đã có trong dự toán ngân sách được duyệt; đúng chế độ, tiêu chuẩn định mức do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quy định; đã được thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách hoặc người được uỷ quyền chuẩn chi. Thực hiện chế độ kiểm soát trước, trong và sau khi chi ngân sách, thông qua cơ chế phân định rõ ràng trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan tài chính, cơ quan Kho bạc Nhà nước và cơ quan sử dụng ngân sách.
Thực hiện nguyên tắc chi trả trực tiếp từ Kho bạc Nhà nước cho người cung cấp hàng hoá, dịch vụ, không chi qua người được hưởng ngân sách, đảm bảo mọi khoản chi được cấp phát thanh toán phải có chứng từ hợp lệ và phải được sự kiểm soát của cơ quan tài chính và Kho bạc Nhà nước theo quy định tại Thông tư số 17/2024/TT- BTC ngày 14/03/2024, Thông tư số 328/2016/TT-BTC và Thông tư 72/2021/TT- BTC của Bộ Tài chính về hướng dẫn chế độ quản lý cấp phát, thanh toán các khoản chi ngân sách nhà nước và hướng dẫn tập trung, quản lý các khoản thu NSNN qua Kho bạc Nhà nước.
Thực hiện triệt để tiết kiệm chi thường xuyên, thực hiện chính sách tinh giảm biên chế gắn với khoán chi và bố trí kinh phí theo hiệu quả công việc, thực hiện cắt giảm tối đa kinh phí tổ chức hội nghị, hội thảo, lễ hội, khởi công khánh thành, đi công tác trong và ngoài nước và các khoản chi chưa cần thiết khác; không mua xe ô tô công (trừ xe chuyên d ng theo qui định của pháp luật), hạn chế việc mua sắm trang thiết bị đắt tiền; tiết kiệm tối đa kinh phí xăng, dầu, điện nước, vật tư văn phòng. Chủ động sắp xếp các khoản chi thường xuyên, ưu tiên các nhiệm vụ chi quan trọng, bảo đảm nguồn thực hiện các chính sách an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo. Nghiêm túc thực hiện pháp lệnh thực hành tiết kiệm và chống lãng phí, sử dụng tiết kiệm có hiệu quả kinh phí từ NSNN.
Đ i với chi đầu t phát triển
Căn cứ vào chỉ tiêu, nguồn vốn được giao để bố trí chi theo nguyên tắc phải đảm bảo đúng các công trình, hạng mục được duyệt, không tự ý điều chỉnh cho các hạng mục công trình khác. UBND huyện tích cực chỉ đạo sát sao các cơ quan chức năng kiểm tra rà soát các danh mục công trình, một số công trình không có khả năng hoàn thành phải có phương án điều chỉnh vốn kịp thời tránh tình trạng để ứ đọng vốn; thực hiện kiểm soát chặt chẽ chi đầu tư xây dựng cơ bản, giám sát chặt chẽ đầu tư công, quyết liệt xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản theo Chỉ thị số 27/CT- TTg ngày 10/10/2012 của Thủ tướng Chính phủ, hạn chế tối đa các dự án khởi công mới.
Việc thẩm định dự án và thẩm tra quyết toán các dự án đầu tư xây dựng cơ bản hoàn thành thực hiện đúng theo quy định của Nhà nước. Kiên quyết xuất toán các khoản chi không đúng quy định, các khoản chi phát sinh ngoài dự toán thiết kế được duyệt, tránh thất thoát trong quản lý chi xây dựng cơ bản.
2.4.3. Quyết toán chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Phân cấp trách nhiệm trong phê duyệt quyết toán; đề cao trách nhiệm cá nhân của thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách. Quyết toán NSNN phải phản ánh và phân tích đầy đủ số liệu thu chi NSNN trên hệ thống báo cáo quyết toán; phải giải trình được các khoản thu, chi đó thực hiện trên cơ sở luật định và đạt được các mục đích, yêu cầu mà huyện đã đề ra để HĐND phê chuẩn. Từ đó, rút kinh nghiệm cho công tác quản lý NSNN trong những năm tiếp theo.
Cơ quan tài chính cần cương quyết, nghiêm túc loại bỏ không chấp nhận quyết toán các nội dung chưa đúng quy định. Thực hiện thẩm định phê duyệt quyết toán NSNN đúng theo thời gian quy định đảm bảo thời gian công khai quyết toán
tránh tình trạng chậm muộn. Cơ quan tài chính phối hợp với kho bạc kiểm soát chặt chẽ việc chi tiêu, mua sắm tài sản, xây dựng cơ bản; xử lý các trường hợp vi phạm, có cơ chế ràng buộc trách nhiệm đối với thủ trưởng đơn vị có hành vi vi phạm.
2.4.4. Công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra tài chính ngân sách cấp huyện
Để đảm bảo hoạt động quản lý và sử dụng NSNN huyện Lục Ngạn hoạt động đúng theo Luật Ngân sách, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước thì trong quá trình thực hiện chức năng thanh tra, kiểm tra cần tập trung vào một số nội dung cơ bản như:
- Có chương trình, kế hoạch kiểm tra, thanh tra dài hạn và ngắn hạn; tránh kiểm tra hoặc thanh tra một cách t y tiện hoặc khi các cá nhân, tổ chức khi xảy ra vấn đề trong nội bộ đơn vị thì mới tiến hành thanh tra, kiểm tra. Đồng thời, các cấp lãnh đạo đều phải nhận thức được việc tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra cũng là nâng cao chất hiệu lực và hiệu quả hoạt động quản lý và sử dụng NSNN toàn huyện nói chung.
- Các cơ quan thực hiện nhiệm vụ giám sát, kiểm tra, thanh tra khi thực hiện phải thường xuyên phối hợp với nhau trong thực hiện nhiệm vụ, trước hết là trong việc xây dựng chương trình, kế hoạch để tránh chồng chéo, từ đó phát huy sức mạnh toàn hệ thống là khâu đặc biệt quan trọng. Bên cạnh đó, các cơ quan thanh tra phải luôn luôn phối hợp để xác minh, trao đổi thông tin về những sai phạm phổ biến xảy ra trong mọi lĩnh vực quản lý NSNN, nhằm ngăn chặn kịp thời những hành vi vi phạm pháp luật.
- Cần đào tạo để nâng cao trình độ cũng như phẩm chất đạo đức cho toàn bộ cán bộ, công chức, viên chức về quản lý nhà nước và quản lý kinh tế nói chung, đội ngũ cán bộ thanh tra nói riêng. Đòi hỏi, từng cơ quan thanh tra đều phải thường xuyên có kế hoạch đào tạo và đào tạo lại, tập huấn nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ thanh tra một cách chuyên nghiệp, tinh nhuệ, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Hơn nữa, cần tăng cường giao lưu học tập kinh nghiệm với các đơn vị thanh tra trong nước, thậm chí là nước ngoài (nếu có), những đơn vị đã gặt hái được nhiều thành công, chống được tham nhũng, lãng phí NSNN sẽ tạo hiệu quả trong quá trình thực thi nhiệm vụ.
- Khi thanh tra nếu phát hiện tham nhũng cần chuyển ngay hồ sơ sang cơ quan điều tra và thẳng thắn xử lý nghiêm minh tham nhũng ở mọi nơi, mọi cấp, mọi cương vị. Kiên quyết xử lý kỷ luật thích đáng người đứng đầu cơ quan quản lý khi
xảy ra tham nhũng để dăn đe cho các đơn vị khác. T y theo mức độ vi phạm để xử lý kỷ luật; đối với cán bộ đã vi phạm nghiêm trọng về quản lý NSNN cần chuyển ngay sang vị trí công việc khác, không bố trí vào vị trí chủ tài khoản và những công việc tương đương. Hạn chế tối đa sự can thiệp của một số cán bộ có chức vụ, quyền hạn cao của Nhà nước vào việc xử lý kỷ luật tại các đơn vị có sai phạm về quản lý NSNN và cần ban hành chế tài xử lý sau thanh tra nhằm nâng cao uy tín của các cơ quan nhà nước thực thi nhiệm vụ.
- Triệt để tuân thủ trình tự, thủ tục xử lý vi phạm trong lĩnh vực quản lý và sử dụng NSNN, tránh việc lợi dụng các hình thức giám sát, kiểm tra, thanh tra trong việc quản lý và sử dụng NSNN để trục lợi cá nhân và thực hiện hành vi tiêu cực.
2.4.5. Hoàn thiện bộ máy và nâng cao trình độ cán bộ quản lý ngân sách nhà nước
Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý ngân sách theo hướng chuyên môn hóa kỹ năng quản lý thực hiện nghiêm túc các quy trình nghiệp vụ, khai thác và sử dụng thành thạo các ứng dụng tin học phục vụ nhiệm vụ chuyên môn; đồng thời nâng cao nhận thức cán bộ về công tác cải cách hành chính là một trong những nhiệm vụ trọng tâm hiện nay trong việc nâng cao hiệu quả trong quản lý.
Căn cứ vào thực trạng đội ngũ cán bộ hiện nay, trong thời gian tới cần có kế hoạch cụ thể và tổ chức thực hiện đào tạo, đào tạo lại toàn bộ nguồn nhân lực ngành Tài chính, Thuế, Kho bạc Nhà nước đảm bảo đáp ứng các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và quản lý thu, chi ngân sách địa phương.
Ngoài ra, lãnh đạo các cấp ủy Đảng, chính quyền của địa phương cần tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức cho cán bộ, đảng viên và quần chúng, giúp cho các cơ quan, đơn vị, nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao; đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả tổ chức thực hiện việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tăng cường kỷ luật, kỷ cương, trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ song song với việc tôn vinh và nhân rộng các điển hình tiên tiến hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quản lý NSNN.