BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH - NGUYỄN VĂN THU THỰC TRẠNG CHĂM SÓC DẪN LƯU SỌ NÃO SAU PHẪU THUẬT CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH PHÚ THỌ THÁNG ĐẦU NĂM 2021 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP NAM ĐỊNH – 2021 BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH - NGUYỄN VĂN THU THỰC TRẠNG CHĂM SÓC DẪN LƯU SỌ NÃO SAU PHẪU THUẬT CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH PHÚ THỌ THÁNG ĐẦU NĂM 2021 Chuyên ngành: Điều dưỡng ngoại người lớn BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN TS: VŨ VĂN ĐẨU NAM ĐỊNH - 2021 i LỜI CẢM ƠN Để hồn thành chun đề này, tơi nhận nhiều giúp đỡ hỗ trợ chân thành, hiệu thầy giáo, cô giáo, đồng nghiệp, bạn bè người thân gia đình tơi Trước tiên, xin trân trọng cảm ơn Ban Giám Hiệu, Phịng Đào tạo Sau đại học Bộ mơn Điều dưỡng Ngoại Người lớn Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định tạo điều kiện giúp đỡ hỗ trợ tơi hồn thành chun đề Để tỏ lịng biết ơn sâu sắc, xin chân thành gửi đến: TS: Vũ Văn Đẩu, người Thầy, cô tận tình hướng dẫn khóa học, truyền dạy cho tơi kiến thức kinh nghiệm quý báu Thầy giúp tơi hồn thành chun đề Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Đảng ủy, Ban giám đốc Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ tạo điều kiện cho thực tế sở Tôi xin cảm ơn đồng nghiệp tơi tham gia giúp đỡ đóng góp nhiều ý kiến q báu cho tơi q trình thực tập sở viết báo cáo chuyên đề Sau cùng, ghi nhớ chia sẻ, động viên, hết lòng Bố mẹ, Vợ, bạn bè giúp đỡ, cho thêm nghị lực để học tập hoàn thành chuyên đề Nam Định, ngày tháng năm 2021 Học viên Nguyễn Văn Thu ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan chuyên đề riêng cá nhân hướng dẫn khoa học TS: Vũ Văn Đẩu Tất nội dung báo cáo trung thực chưa báo cáo hình thức trước Nếu phát có gian lận tơi xin chịu hồn toàn trách nhiệm trước hội đồng nội dung chuyên đề Nam Định, ngày tháng năm 2021 Học viên Nguyễn Văn Thu MỤC LỤC Trang Lời cảm ơn i Lời cam đoan ii Danh mục chữ viết tắt iii Danh mục hình ảnh iv Đặt vấn đề Chương 1: Cơ sở lý luận va thực tiễn 1.1 Cơ sở lý luận 1.1.1 Đặc điểm giải phẫu sọ não: 1.1.2 Các phương pháp theo dõi ALNS 1.2 Cơ sở thực tiễn 1.2.1 Đặc điểm lâm sàng thương tổn CTSN gây 1.2.2 Đánh giá tri giác người bệnh thang điểm Glasgow 12 1.2.3 Một số biến chứng sau mổ 12 Chương 2: Liên hệ thực tiễn 22 2.1 Tình hình nghiên cứu chấn thương sọ não: 13 2.2 Quy trình chăm sóc dẫn lưu sọ não 14 2.3 Thực trạng chăm sóc DLSN người bệnh sau phẫu thuật sọ não 20 Khoa Phẫu Thuật Thần Kinh Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ 2.4 Nhận xét quy trình chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật CTSN có 28 DLSN khoa Phẫu Thuật Thần Kinh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ tháng đầu năm 2021 2.5 Những ưu điểm nhược điểm: 32 2.6 Nguyên nhân việc làm chưa làm 33 Chương 3: Đề xuất giải pháp 35 Kết luận 37 Tài liệu tham khảo 39 iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Tên viết tắt Tên đầy đủ ALNS Áp lực nội sọ ALTS Áp lực sọ BYT Bộ Y Tế CTSN Chấn thương sọ não CSNB Chăm sóc người bệnh DHTK Dấu hiệu thần kinh DNT Dịch não tủy DMC Dưới màng cứng DLSN Dẫn lưu sọ não ĐDV Điều dưỡng viên ĐM Động mạch LLMN Lưu lượng máu não MTTN Máu tụ não NB Người bệnh NMC Ngoài màng cứng NVYT Nhân viên y tế PT Phẫu thuật TM Tĩnh mạch iv DANH MỤC HÌNH ẢNH Trang Hình 1.1: Sự lưu thơng dịch não tủy Hình 1.2: Vị trí đặt catheter não thất đo ALNS Hình 1.3: Vị trí đặt catheter Hình 1.4: Hình ảnh máu tụ ngồi màng cứng 10 Hình 1.5: Hình ảnh máu tụ màng cứng 12 Hình 2.6: Thay băng vết mổ có dẫn lưu sọ não 16 Hình 2.7: Vị trí đặt DLSN quy trình 17 Hình 2.8: Quy trình chăm sóc DLSN thay băng vết mổ 19 Hình 2.9: Bộ dẫn lưu sọ não kín 20 Hình 2.10: Túi dẫn lưu làm từ chai dịch truyền 21 ĐẶT VẤN ĐỀ Ở Việt Nam nay, tỷ lệ người dân sử dụng phương tiện giao thông cá nhân cao giới, nhiên luật giao thông chưa người dân chấp hành cách tự giác nên tỷ lệ tai nạn giao thông vấn đề cấp quyền tồn xã hội quan tâm, chấn thương sọ não cấp cứu ngoại khoa thường gặp chấn thương sọ não nặng chiếm khoảng 35% nguyên nhân hàng đầu gây tử vong để lại di chứng nặng nề, gánh nặng cho gia đình tồn xã hội [1] Theo báo cáo Ủy ban an toàn giao thông quốc gia năm 2018 ba tháng đầu từ 16/12/2017 đến 15/3/2018, nước xảy 4.674 vụ tai nạn giao thông, làm chết 2.149 người, làm bị thương 3.627 người Số trường hợp chấn thương sọ não ngày tăng, hay gặp người trẻ độ tuổi lao động, tỷ lệ tử vong cao, di chứng nặng nề chi phí điều trị tốn Theo thống kê, tỷ lệ tử vong CTSN Bệnh viện Việt Đức 15,4% Ở nước phát triển CTSN nguyên nhân thứ ba gây tử vong sau bệnh lý ung thư bệnh lý tim mạch Tỷ lệ tử vong Mỹ (40%), Anh (51%), Pháp (50-65%) [8], [9] Thương tổn hay gặp chấn thương sọ não gồm biến chứng thường gặp loại máu tụ sọ, giập não, phù não hậu làm tăng áp lực sọ gây tử vong cho người bệnh Tuy nhiên nhiều trường hợp chấn thương sọ não nặng, điều trị nội khoa đơn khơng thể khống chế tình trạng tăng áp lực sọ Vì dẫn lưu não thất phương pháp phẫu thuật đặt ống dẫn lưu vào hệ thống não thất để dẫn lưu nước não tủy ngồi với hệ thống kín chun dụng, hệ thống kín tự tạo Phẫu thuật định bệnh giãn não thất cấp nhiều nguyên nhân khác u não chèn ép cống não gây ứ nước, chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não, viêm màng não, bẩm sinh bệnh chảy máu não thất chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não Dẫn lưu sọ não làm giảm áp lực nội sọ cứu sống người bệnh, dẫn lưu thường cố định thời gian gặp số biến chứng như: Nhiễm trùng, chảy máu não thất, chảy máu nhu mô não, máu tụ màng cứng, động kinh Vì vậy, khơng chăm sóc, theo dõi phát kịp thời để lại hậu nghiêm trọng cho người bệnh sau làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống sau Hiện Việt Nam có số cơng trình nghiên cứu chẩn đốn, chăm sóc xử trí biến chứng dẫn lưu sọ não sau phẫu thuật CTSN, nhiên Bệnh viện chưa có quy trình chuẩn cho điều dưỡng việc chăm sóc theo dõi người bệnh có dẫn lưu não thất ngoài, mặt khác tài liệu tham khảo cho điều dưỡng vấn đề hạn chế Nhận thấy vai trò người điều dưỡng ngoại khoa với bệnh nhân sau phẫu thuật sọ não tầm quan trọng việc chăm sóc theo dõi tồn diện, đặc biệt cơng tác điều dưỡng chăm sóc người bệnh chấn thương sọ não có dẫn lưu Trước thực trạng tơi tiến hành viết chuyên đề “Thực trạng chăm sóc dẫn lưu sọ não sau phẫu thuật chấn thương sọ não Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ tháng đầu năm 2021” Với mục tiêu sau: Mô tả Thực trạng chăm sóc dẫn lưu sọ não sau phẫu thuật chấn thương sọ não khoa Phẫu Thuật Thần Kinh Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ tháng đầu năm 2021 Đề xuất số giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc dẫn lưu sọ não sau phẫu thuật chấn thương sọ não khoa Phẫu Thuật Thần Kinh Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1 Cơ sở lý luận 1.1.1 Đặc điểm giải phẫu sọ não: [6], [7], [8] Não nằm hộp sọ hộp sọ bảo vệ, có cân da bao phủ bên 1.1.1.1 Da đầu tổ chức da Da đầu phần có tóc mọc tạo dáng vẻ bên ngồi khác người, tổ chức da mô liên kết, cân Galéa có vai trị quan trọng phẫu thuật chia viên thần kinh 1.1.1.2 Hộp sọ Hợp lại thành hộp sọ thành phần vòm sọ sọ giới hạn tạm chia mặt phẳng nằm ngang qua phía trước ụ trán phía sau ụ chẩm ngồi: - Vịm sọ: Gồm xương trán, xương thái dương, xương đỉnh xương chẩm Các xương liên kết với đường khớp cưa có độ cứng cao Mặt xương thái dương xương đỉnh có rãnh động mạch màng não chạy qua, vỡ xương dễ gây đứt rách mạch máu qua gây máu tụ màng cứng - Nền sọ: chia thành tầng: + Tầng trước sọ + Tầng sọ + Tầng sau sọ 1.1.1.3 Các màng não a Màng cứng - Màng cứng dày 1-2 mm, dai phủ mặt hộp sọ, dính liền vào cốt mạc trừ vùng dễ bóc tách khu thái dương đỉnh (vùng Gérard- Marchant), chấn thương thường gây máu tụ màng cứng tổn thương động mạch màng não vùng dễ bóc tách b Màng nhện - Có hai dính chặt vào bao bọc não tủy sống, màng cứng màng nhện khoang cứng khoang ảo Các vách màng cứng ngăn cách khoang màng cứng bán cầu đại não bên phải với bên trái với khoang ... ? ?Thực trạng chăm sóc dẫn lưu sọ não sau phẫu thuật chấn thương sọ não Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ tháng đầu năm 2021? ?? Với mục tiêu sau: Mơ tả Thực trạng chăm sóc dẫn lưu sọ não sau phẫu thuật. .. chấn thương sọ não khoa Phẫu Thuật Thần Kinh Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ tháng đầu năm 2021 Đề xuất số giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc dẫn lưu sọ não sau phẫu thuật chấn thương sọ não. .. DƯỠNG NAM ĐỊNH - NGUYỄN VĂN THU THỰC TRẠNG CHĂM SÓC DẪN LƯU SỌ NÃO SAU PHẪU THUẬT CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH PHÚ THỌ THÁNG ĐẦU NĂM 2021 Chuyên ngành: Điều dưỡng ngoại người