CHƯƠNG 3 CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA TỔ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
3.2. Phân tích, đánh giá kết quả điều tra khảo sát
3.2.1. Kết quả đối với giáo viên
3.2.1.1. Về nhận thức của Giáo viên tiểu học đối với việc tổ chức Hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Tự nhiên – Xã hội nói chung và Tự nhiên – Xã hội lớp 3 nói riêng
a. Nhận thức về vai trò và sự cần thiết của tổ chức các Hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Tự nhiên – Xã hội
Điều tra, khảo sát 30 GV tiểu học có dạy môn TNXH ở 5 trường tiểu học trên địa bàn huyện Nghĩa Hành, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi về nhận thức của GV đối với việc tổ chức các HĐTN trong dạy học để phát triển NL THTNXHXQ, chúng tôi thu được kết quả:
- 93,3% GV cho rằng môn TNXH có vai trò quan trọng đối với sự phát triển các NL đặc thù của môn học, nhất là NL THTNXHXQ, chỉ 2 GV (6,7%) còn lưỡng lự về vai trò của môn học đối với sự phát triển NL THTNXHXQ.
- 76,7% GV cho ý kiến các HĐTN có vai trò rất to lớn trong việc phát triển NL THTNXHXQ, 20% cho rằng ở mức độ bình thường so với các PPDH khác và 3,3%
GV còn lưỡng lự.
- 40% GV cho rằng việc tổ chức các HĐTN trong dạy học TNXH để phát triển NL THTNXHXQ là rất cần thiết; 46,7% cho rằng cần thiết; còn 13,3% GV cho rằng không cần thiết lắm.
Kết quả điều tra và phỏng vấn cho thấy, hầu hết GV nhận thức được nội dung chương trình môn TNXH lớp 3 dựa trên nền tảng cấu trúc 6 chủ đề của môn TNXH ở tiểu học, nhưng được nâng cao hơn lớp 1 và lớp 2 giúp HS vừa củng cố, khắc sâu được các kiến thức, kỹ năng đã học, đồng thời nâng cao, mở rộng kiến thức, hình thành thêm một số kỹ năng, hướng đến hình thành và phát triển các phẩm chất yêu con người, thiên nhiên; đức tính chăm chỉ; tinh thần trách nhiệm: có ý thức bảo vệ sức khoẻ của bản thân, gia đình, cộng đồng; có ý thức tiết kiệm, giữ gìn, bảo vệ tài sản; có trách nhiệm bảo vệ môi trường sống; phát triển các năng lực chung và năng lực đặc thù, đặc biệt NL THTNXHXQ.
Các GV cũng nhận thức rõ, các PPDH và các HĐTN có vai trò rất quan trọng đối với việc hình thành và phát triển NL THTNXHXQ, nhất là lựa chọn được các HĐTN phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi của các em và phù hợp với nội dung học tập, vì vậy trong dạy học môn TNXH lớp 3 rất cần thiết phải tổ chức các HĐTN một cách thường xuyên, đều đặn và có chất lượng để phát triển NL THTNXHXQ cho HS.
3.2.1.2. Về thực trạng tổ chức các Hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Tự nhiên – Xã hội lớp 3 để phát triển năng lực cho học sinh
Để nắm bắt được thực trạng tổ chức các HĐTN trong dạy học môn TNXH nói chung và TNXH lớp 3 nói riêng, chúng tôi tiến hành khảo sát GV về 2 chỉ số:
- Thứ nhất là GV có thường xuyên tổ chức các HĐTN trong dạy học TNXH hay không? Kết quả khảo sát 30 GV tiểu học, chúng tôi thu được ở bảng sau đây:
Bảng 3.1. Mức độ thường xuyên tổ chức các HĐTN trong dạy học môn TNXH lớp 3 Số lƣợng và
tỉ lệ %
Mức độ
Thường xuyên Thỉnh thoảng Rất ít khi Chưa bao giờ
Số lượng 12 15 03 0
Tỉ lệ % 40.0 50.0 10.0 0.0
Hình 3.1. Biểu đồ thể hiện mức độ thường xuyên tổ chức các HĐTN trong dạy học môn TNXH lớp 3
Kết quả cho thấy, có 40% GV thường xuyên tổ chức các HĐTN và 50% GV thỉnh thoảng tổ chức các HĐTN trong dạy học môn TNXH lớp 3 để phát triển NL THTNXHXQ cho HS. Điều này cho thấy GV đã quan tâm đến việc tổ chức các HĐTN, nhưng còn ít và chưa thường xuyên.
- Thứ hai, khi tổ chức HĐTN thì GV thường xuyên sử dụng các hình thức HĐTN nào? Kết quả chúng tôi thu được như sau:
Bảng 3.2. Các HĐTN được GV quan tâm sử dụng trong dạy học môn TNXH lớp 3
Các HĐTN Mức độ sử dụng
Thường xuyên
Thỉnh thoảng Ít khi Chưa bao giờ
SL % SL % SL % SL %
1. Trò chơi học tập 23 76.7 5 16.7 02 6.7 0 0.0 2. Hoạt động câu lạc bộ 18 60.0 9 30.0 03 10.0 0 0.0 3. Tham quan, dã ngoại 10 33.3 13 43.3 06 20.0 01 3.3 4. Cuộc thi/Hội thi 19 63.3 9 30.0 02 6.7 0 0.0 5. Tìm hiểu, khám phá 10 33.3 13 43.3 06 20.0 01 3.3 6. Thực hành/thí nghiệm 17 63.3 10 33.3 03 10.0 0 0.0 7. Triển lãm tranh ảnh 9 30.0 13 43.3 06 20.0 02 6.7 8. Hoạt động lao động 11 36.7 11 36.7 07 23.3 01 3.3
[PERCENTAG E]
[PERCENTAG E]
[PERCENTAG E]
[PERCENTAG E]
Thường xuyên Thỉnh thoảng Rất ít khi Chưa bao giờ
Kết quả trên cho thấy, các hình thức HĐTN mà GV quan tâm thường xuyên lựa chọn để tổ chức cho HS là trò chơi học tập, tổ chức các cuộc thi, tổ chức sinh hoạt câu lạc bộ, thực hành/thí nghiệm. Các HĐTN này dễ tổ chức, không tốn nhiều thời gian, công sức và kinh phí, phù hợp với điều kiện của các trường và HS lớp 3. Còn các HĐTN như tham quan/dã ngoại, tìm hiểu khám phá thiên nhiên, triển lãm tranh ảnh, lao động GV ít lựa chọn, GV cho rằng HS lớp 3 còn nhỏ, những HĐTN này tổ chức sẽ gặp khó khăn hơn.
- Thứ 3, về địa điểm mà GV thường tổ chức các HĐTN cho HS trong dạy học TNXH lớp 3, kết quả cúng tôi thu được thể hiện ở biểu đồ sau:
Hình 3.1. Biểu đồ thể hiện mức độ tổ chức các HĐTN cho HS ở các địa điểm Về địa điểm tổ chức các HĐTN chủ yếu được thực hiện ở trong lớp và trong khu vực vườn trường. Đây là hai nơi thích hợp và phù hợp cho việc tổ chức các HĐTN như trò chơi học tập, thực hành, lao động, tìm hiểu nhà trường và sinh hoạt tập thể; các địa điểm này cũng phù hợp với việc đảm bảo an toàn cho HS trong học tập và hoạt động giáo dục. Việc đưa HS ra ngoài phạm vi nhà trường đối với HS tiểu học còn gặp khó khăn, nên tỉ lệ GV chọn địa điểm bên ngoài cũng ít hơn.