Nguqc l~i, vi~c tang gia cua hang hoa nay se lam tang cfru d6i vai hang hoa kia, lam duong cfru hang hoa kia dich chuy€n sang phai. Vi d\l, nSu b(>t gi~t OMO tang gia, nguai tieu dung chuy~n sang mua b(>t gi~t Tide thay thS cho b(>t gi~t OMO, vi thS duong cfru b(>t gi~t Tide se dich chuy~n sang phai.
+ Hang b6 sung la nhimg mg,t hang du<7c su d1;1ng d6ng thai vai nhau va n6 g6p phdn lam tang gia trj SU d1;1ng [ 4].
Khi gia cua m(>t m~t hang tang thi cfru cua hang hoa b6 sung vai
' ?
m~t hang dose giam, duong cau m~t hang nay dich chuyen sang trai.
Vi dl,l: Hai m~t hang b6 sung cho nhau la bSp gas va gas. NSu gia gas tang thi cfru v€ bSp gas se giam, vi nguai tieu dung se chuy~n sang su dl,lng nhfrng lo~i bSp d6t b~ng cac nhien li~u khac nhu bSp di~n, bSp dfru, bSp than, ... do do duong cfru bSp gas se djch chuy~n sang trai.
(D) b6p gas (D') bep gas I..
0 I..
Qbep gas
Hinh 2.5: Duirng ctiu cua bip gas khi gia gas tang
N guqc l~i, khi gia m9t m~t hang giam thi cAu cua m~t hang bf> sung v&i m~t hang do cfing se tang, duang cAu m~t hang nay se djch chuy€n sang phai. Vi dv, khi gia di~n giam thi c!u v€ may l~h se tang, duang cAu cua may l~nh se djch chuy€n sang phai.
+ Hang h6a khong lien quan: Dr;ii ila s6 hang h6a khong lien quan vai nhau aU(JC g<;>i la hang h6a il(Jc /(jp [4]. Vi dv, ca va quAn ao; di~n tho~i va khoai tay; pizza va d6ng h6 deo tay; ... Sà thay d6i v€ gia cua m9t m~t hang nay khong anh huong dSn cAu cua m~t hang kia, khong lam duang cAu m~t hang kia djch chuy€n.
- Thi hi~u cu.a ngtroi tieu dung
Thi hiSu la S\l' yeu thich va S\f uu tien mua cua nguai tieu dung d6i v&i m9t hang hoa ho~c djch V\l nao do. Thi hiSu cua nguai tieu dung se tac d9ng lam djch chuy€n duang cAu d6i v6i nhung m~t hang lien quan dSn y~u t6 nay.
Khi nguai tieu dung thay d6i thi hiSu d6i v6i m~t hang nao do thi cAu v€ m~t hang do cung se thay d6i, duang cAu m~t hang do cung se djch chuy€n. NSu thi hiSu xem phim cua nguai tieu dung giam thi cAu v~ phim cua nguai tieu dung giam, duang cAu v~ phim se djch chuy€n sang trai. Va
, , ' '
nguqc l~i, neu thi hieu xem phim cua nguai tieu dung tang thi cau ve phim se tang, duang cAu v~ phim se djch chuy€n sang phai.
- S6 ltrQllg ngtroi mua tren thi trtrimg tuy thu{,c vao s6 din cu.a thj trtrimg do.
S\I gia tang s6 lugng ngucri mua tren thi trucrng lam tang cftu cua cac m~t hang; s6 lugng ngucri mua giam se lam giam cftu cua cac m~t hang.
Vi d\l, s6 lugng ngucri cao tu6i t~i Vi~t Nam dang co xu hu6ng tang, lam tang cftu v€ cac san phAm, dich V\l cham soc ngucri cao tu6i nhu cham soc y t€; vi~n duang lao; sua, ta cho ngucri cao tu6i, ... lam ducrng cftu cac m~t hang nay dich chuy~n sang phai. Ty 1~ sinh ngay cang giam t~i Vi~t Nam lam giam cftu cac san phAm danh cho tre SCY sinh va tre nho, lam ducrng cftu cac san phAm danh cho be dich chuy~n sang trai.
- D\f doan cua ngtroi tieu dung ve cac S\f kifn trong ttrong lai Nhung thay d6i trong d\I doan cua ngucri tieu dung co th~ lam thay d6i cftu. D\I doan v€ gia ca tuang lai cua m~t hang nao do se cao han se khi€n ngucri tieu dung mua nhi€u han 6 hi~n t~i, do do lam tang cftu hi~n t~i. Vi d\l, ngucri mua choring gia vang se ti€p t\lc tang nhanh trong tuang lai nen ngucri mua d6 XO mua vang, cftu cua vang a hi~n t~i se tang, ducrng
' ?
cau cua vang dich chuyen sang phai.
Hay d\I doan cua ngucri tieu dung v€ S\I thay d6i lien quan d€n thu nh~p trong tuang lai co th~ thuc dAy ngucri tieu dung thay d6i hanh vi cua h9 trong chi tieu 6 hi~n t~i cua hQ. Vi d\l, do anh huang cua khung hoang kinh t€, ngucri lao d()ng lo , SQ' se bi mdt vi~c lam nen (J hi~n t~i hQ giam cftu cho cac chuyen du lich nghi mat, vui chai, giai tri.
D•A ki" A kb' h" th'. t•At - 1eu ~n ve I f U, 01 1e
E>6i v6i nhung m~t hang bi anh huang bai khi h~u, thcri ti€t, cftu cua nhung m~t hang nay cfing thay d6i va ducrng cfiu se dich chuy~n theo nhu cftu tuang ung cua khi h~u, thcri ti€t. Vi d\l, mua dong thi nhung m~t hang ao dm se co nhu cftu cao, cftu tang, ducrng cftu m~t hang nay dich
? , , '' , ,
chuyen sang phai. Con mua he, thcri tiet nang nong, nhu cau ve ao am thap, cftu m~t hang nay giam m~nh, ducrng cftu dich chuy~n sang trai.
• Phan bift S\f di chuy~n tren dtrong cAu va S\f djch chuy~n cua dtrong ciu
Trang phftn nay chung ta cftn phai chu y S\I khac bi~t giua S\I di chuy~n tren ducrng cftu va S\I dich chuy~n cua ducrng cftu.
+ S\I dich chuy~n cua ducrng cftu sang phai ( do cftu tang) ho~c sang trai (do cftu giam) la do cftu cua ngucri tieu dung v6 vi~c mua san phAm da
bi thay d6i tu S\f thay d6i cua nhfrng ySu t6 khac v&i ySu t6 gia (gia cua hang h6a d6 kh6ng d6i) nhu: (1) thu nh~p cua nguai tieu dung; (2) gia ca cac lo~i hang h6a co lien quan; (3) thi hiSu cua nguai tieu dung; ( 4) s6 luqng nguai mua tren thi truang; ( 5) d\1' doan cua nguai tieu dung v~ cac S\f ki~n trong tuang lai; ( 6) di~u ki~n v~ khi h~u, thai ti St.
Vi d1.1, thu nh~p tang, m9i nguai mu6n chi m9t phfrn thu nh~p tang them cua h9 cho banh pizza v&i m{>t muc gia pizza kh6ng d6i, di~u nay se
' ' ' ?
lam tang cau ve banh pizza va lam duang cau banh pizza dich chuyen sang phai. Nguqc l~i, thu nh~p giam v6i m{>t muc gia pizza kh6ng d6i, cfru v€
banh pizza giam va duang cfru banh pizza djch chuy€n sang trai.
p (D') p (D)
Dich chuyen sang Dich chuyen sang
phai trai
0
Hinh 2.6a: (a) djch chuyin cua auirng c<iu sang phai. TCJi muc gia P 1 khong a6i, thu nh(jp tang lam lu(Yng c<iu tang tit Q1 fen Q2, auirng c<iu djch chuydn sanf! vhai tit (D) ain (D ').
Q 0 Q
(b) dtch chuydn cua auirng c<iu sang trai. TCJi muc gia P1 khong a6i, thu nh(jp giam lam lu(Yng c<iu giam tit Q 1 xu6ng Q2, auirng c<iu djch chuydn sanf! trai tit (D) ain (D ').
+ S\1' di chuy€n tu di€m nay dSn diSm kia d9c tren duang cfru la do
sv thay d6i cua gia va luqng cfru tren m{>t duang cfru c6 dinh, trong di~u ki~n cac ySu t6 khac khong d6i.
Vi d1.1, trong hinh 2. 7, gia thit heo giam tu 100 nghin d6ng/kg xu6ng con 80 nghin d6ng/kg se lam tang luqng cfru thit heo tu 5 nghin kg len 15 nghin kg, t~o thanh m9t S\f di chuy€n tu diSm A dSn diSm c tren duang cdu (D) c6 dinh.
p
100 A
...
Di chuyen tll' diem A den diem C d9c tren dll'O'ng cau (D)
80 ... , ... , ... , C
'
(D)
0 5 10 15 20 25
Hinh 2.7: S11 di chuyin d9c tren duirng cdu 2.1.1. 5. Dirimg cfiu ca nhiin va dirimg cfiu thj tririmg
Q
Lu(lng cdu ca nhdn la lu(lng cdu vJ hang h6a hoij;c djch V¥ ma ca nhan nguai tieu dung hay m(Jt h(J gia dinh mua a m6i muc gia trong m(Jt khoang thai gian nhdt dinh.
Lu(lng cdu thi truirng la t6ng h(JJJ toan b(J lu(lng cdu vJ hang h6a hoij,c djch V¥ ma tdt ca nguai tieu dung c6 trong thi truirng hay tdt ca cac h(J gia dinh mua a m6i muc gia trong m(Jt khoang thai gian nhdt dinh [ 14].
Vi d1;1, gia su tren thi tnrang co ba h9 gia dinh tieu th1;1 ca phe A, B, C. San lu()'llg tieu th1;1 cua h9 hang nam 6 cac mire gia khac nhau dugc cho nhu sau:
Bang 2.2: Biiu cdu vJ ca phe cua h(J gia dinh A, B, C va thi truirng
' Lll'Q1lg ciu thi trU'ong Gia Lll'Q1lg can ca nhan (q)
(do la/lkg) (kg) (Q) (kg)
A B C
3.5 4 +0 +4 +8
1.5 8 +3 +9 + 20
Chung ta co th~ bi~u di~n b~ng cac duang cdu sau:
p p p
5.60 S.60 S.60
1.60 1.60 1.60
0 ,C. II g 0 5 g 0 4, 9 g
(a) Dttang c4u ca phe cu.a h8 gia dinh A . p
(b) Du<)ng cdu ca phe
cua h'-) gia dinh B
(c) DtMng ctiu ca phe cu.a hQ gia dinh C
S.60
1.60 ---... --- ---
' I
o a ~o g
(d) Dua.ng cdu ca phe cu.a thi tnto'ng
Hinh 2.8: Duong cdu ca nhan va auang cdu thi truang.
Tu d6 chung ta nh~n thfiy duong cftu thi tnrong duqc thgc hi~n bing each tinh t6ng theo chi~u ngang cac luqng cftu cua ca nhan d~ thu duqc t6ng luqng cftu t~i muc gia d6, sau d6 ve d6 thi n6i cac muc gia va t6ng luqng cftu thi tnrong.
Duong cftu thi tnrong dich chuy~n khi thu nh~p, gia hang h6a lien quan, dg doan nguai tieu dung v~ nhimg sg ki~n trong tuong lai, s6 luqng nguai tieu dung c6 m~t tren thi tnrong hay di~u ki~n thai ti~t, khi h~u thay d6i trong di~u ki~n gia cua hang h6a d6 khong d6i.
2.1.2. Cung hang h6a (Supply - S) 2.1.2.1. Khtii niem .
McConnell, Brue va Flynn [4] cho r&ng: Cung hang h6a la s6 lu()'ng hang h6a hay dich V¥ khac nhau ma nguai ban s&n sang ban va co kha niing ban ICJi cac mire gia khac nhau trong m(Jt khoang thai gian xac ajnh, gia ajnh cac ydu t6 khac khong thay a6i.
2.1.2.2. Lu(lng cung (Quantity Supplied - Qs)
Theo Jeffrey M. Perloff [ 13], lu(Yng cung la s6 lu()'ng m(Jt lo(li hang h6a hay djch V¥ ma nguai ban s&n sang ban va c6 kha nang ban ICJi m(Jt
mire gia xac ajnh trong m(Jt khoang thai gian nhtlt ajnh.
2.1.2.3. Biiu cung, duimg cung va ham sJ cung
Tuang tv nhu biSu cftu, bidu cung la m9t bang trinh bay s6 lu<;rng hang h6a hog,c djch V¥ ma nguai ban s&n sang ban tuang ung vai cac muc gia khac nhau [ 4].
Vi d¥ 2: Gia su c6 s6 li~u v~ luQ11g cung thit heo t~i Thanh ph6 H6 Chi Minh trong m<)t nam tuang ung v6i cac muc gia khac nhau ( cac y~u t6 khac khong d6i), dugc thS hi~n qua biSu cung v~ thit heo nhu bang 2.3 du6i day: