Can thi~p gian tiSp la hinh thuc can thi~p cua Chinh phu thong qua chinh sach thuS va trq cfrp d8 lam thay d6i gia ca hang h6a tren thi trucmg thong qua mo hinh cung cftu.
2.3.1.1. Thui (Taxes)
Khi Chinh phu danh thuS len cac hang h6a, ganh n~ng thuS nay do ai chiu, ngucri mua hay nguoi ban? Thong qua mo hinh cung - cftu se tra loi cac cau hoi nay.
D\fa vao hinh 2.30 chung ta phan tich tac d()ng cua thus d6i v6i duang cung va duang cftu nhu sau:
Khi Chinh phu chua danh thuS, duang cung va ducrng cfiu cua hang h6a luc nay ldn luqt la (S) va (D). Thi truang can b~ng ban dftu t~i di~m E, gia va luQ'llg can b~ng ban ddu khi chua c6 thus lftn luqt la PE va QE.
Khi Chinh phu danh thuS tren m6i don vi hang h6a la t d6ng, nguoi ban chi sin sang ban 6 san luqng ban dfiu nSu gia thi truang sau thuS phai
tang b~ng s6 ti~n thus t d6ng tren m6i don vi san phAm ban ra, hay duong cung sau thuS se dich chuy~n len tren (sang trai) m(:>t khoang t d6ng thuS va tr6 thanh duong cung (S'). Duong cdu khong dich chuy~n do cdu cua nguai mua khong d6i.
Sv dich chuy~n cua duang cung se t~o nen di~m can b~ng m6i la E', la di~m giao nhau gifra duong cung m6i (S') va duong cdu (D). Luc nay gia can b~ng m6i PE' 16n hon gia can b~ng ban ddu PE va luqng can b~ng m6i QE' nh6 hon luqng can bing ban ddu QE.
p
PE' t
PE Ps
I
0 QE• QE Q
Hinh 2.30: Tac d(Jng cua chinh sach thui
Nhu v~y, tru6c khi Chinh phu danh thuS, nguai mua chi tra tren m6i don vi hang h6a la PE va sau khi Chinh phu danh thuS t d6ng, nguai mua phai chi tra tren m6i don vi hang h6a la PE' > PE, nghta la, m9t phfrn ganh n~ng thuS nguai ban da chuy~n sang nguai mua chiu, hay nguai mua chiu thus b~ng PE' - PE, tuong (mg do~n E' A tren hinh 2.30.
Tuy nhien nguai ban cung chiu phfrn thuS con l~i b~ng thuS Chinh phu danh trir di khoan thus nguai mua chiu [t-(PE' - PE)], tuong (mg do~n AB= t - E' A. Muc gia ma nguai ban nh~n khi c6 thuS la Ps (Ps = PE' - t)
Nhu v~y, khi Chinh phu danh thuS, khong phai nguai mua chiu hoan toan khoan thuS ma nguai ban cung ganh chiu m(:>t phfrn thuS. Do nguai ban mu6n ban duqc nhi~u hang h6a hon nen bu9c phai giam bat gia ban sau thuS m(:>t phfrn. V 6i vi~c giam gia tu nguai ban, phan ung dap l~i cua nguai mua la nguai mua se mua nhi~u hang h6a hon, nguai ban duqc
lgi do ban dugc hang h6a nen chfrp nh~n chiu m9t phftn thuS chu khong
? , ,
chuyen het toan b◊ khoan thue cho nguoi mua chiu.
06 thi hinh 2.30 cho thfry nguoi mua chiu phftn 16n ganh n~ng thuS (E' A> AB) bai vi cftu tuong d6i it co gian theo gia hon so v6i cung. Nhung nSu cfru co gian nhi€u theo gia hon so v6i cung, thi phfrn 16n ganh n~ng thuS do nguoi ban chiu.
Cung c6 nhfrng tnrang hgp d~c bi~t ma nguoi ban ho~c nguoi mua ganh chiu hoan toan khoan thue.
- 06i v6i duang cfru co gian hoan toan theo gia IEol = 00
(S')
p
0
Hinh 2.31: Cdu co gitin hoan loan theo gia
Hinh 2.31, khi chua c6 thuS, duang cfru co gian hoan toan (D) nim ngang, song song v6i tf\lc san lugng cit duang cung (S) t~i diSm can bing
' ' , '
ban dau E, gia va lugng can bang tnr6c thue Ian lugt la PE va QE,
Khi Chinh phu danh thuS t d6ng tren m9t don vi hang h6a, duang cung dich chuySn sang trai tuong ung t d6ng thus tra thanh duang cung (S'). Duong cung m6i (S') cit duang cfru (D) khong d6i t~i diSm can bing m6i E'. Luc nay gia tnr6c va sau thus bing nhau (PE=PE') va san lugng mua ban tren thi tnrang sau thus nho hon san lugng tnr6c thus (QE' < QE).
0i€u nay chung to nguoi ban da ganh chiu toan b◊ khoan thuS, con nguoi mua hoan toan khong chiu thuS.
- 06i v6i duang cftu hoan toan khong co gian theo gia IEol= 0
(S')
p
0
Hinh 2.32: Cdu hoan toan khong co gi<in theo gia
Hinh 2.32, khi chua co thu~, ducmg cfiu hoan toan khong co gian (D) se co hinh d~ng la ducmg th~ng dung, song song voi trt=1c gia c~t ducmg
? ' ' ' ,
cung (S) t~i diem can bang ban dau E, gia va luqng can bang tnroc thue lfin luqt la PE va QE.
Khi Chinh phu danh thu~ t d6ng tren m9t don vi hang hoa, ducmg cung djch chuy€n sang trai tuong ung t d6ng thu~ tra thanh ducmg cung (S '). Duong cung moi (S ') c~t ducmg cfiu (D) khong d6i t~i di€m can bftng m6i E'. Luc nay gia tru6c va sau thuS chenh l~ch nhau m9t khoang bing t d6ng thu~ (PE' - PE= t) va san luqng mua ban tren thi tnrcmg sau thus bing san luqng tnr6c thus (QE' = QE).
Di~u nay nghia la nguai mua ganh chju toan b9 khoan thuS, con nguai ban hoan toan khong chju thuS.
2.3.1.2. Tr(I cdp (Subsidies)
Ben c~nh chinh sach thuS, Chinh phu con can thi~p gian tiSp vao thi tnrcmg bing hinh thuc trg cfrp nhim khuySn khich san xufrt hay tieu dung nhu Chinh phu trg cfrp gia ve xe buyt d~ khuySn khich nguai dan su dvng phuong ti~n cong c9ng. Thong qua mo hinh cung cfiu, chung ta xem xet tac d9ng cua chinh sach trg cfrp d~n thj tnrcmg.
p
Ps
PE ---
0 Q