Kùớ tỷõ khi caỏc cửng cuồ xỷó lyỏ dỷọ liùồu xuờởt hiùồn lờỡn àờỡu tiùn, ba bửởn chuồc nựm trỷỳỏc àờy, caỏc doanh nhờn vỷõa àaỏnh giaỏ quaỏ cao laồi vỷõa àaỏnh giaỏ quaỏ thờởp tờỡm quan troồng cuóa thửng tin trong tửớ chỷỏc. Chuỏng ta àaỏnh giaỏ quaỏ cao thửng tin khi noỏi vùỡ caỏc hũnh mờợu kinh doanh do maỏy tủnh taồo ra, nhỷọng hũnh mờợu coỏ thùớ ra quýịt ắnh vađ ăiùỡu hađnh ăa sửị cửng viùơc kinh doanh. Ngỷỳơc laơi chuỏng ta cuọng àaỏnh giaỏ quaỏ thờởp caỏc cửng cuồ mỳỏi naõy khi coi chuỏng laõ nhỷọng phỷỳng tiùồn àùớ thỷồc hiùồn tửởt hỳn caỏc cửng viùồc maâ nhaâ quaãn lyá àang laâm.
Tuy nhiùn, ngỷỳõi ta khửng hùỡ noỏi thùm àiùỡu gũ ngoaõi viùồc caỏc
“hũnh mớợu kinh doanh” noõi trùn ặa ra caõc quýịt ắnh kinh tùị.
Cho àùởn nay, àoỏng goỏp lỳỏn nhờởt cuóa caỏc cửng cuồ xỷó lyỏ dỷọ liùồu vờợn nựỗm trong lụnh vỷồc hoaồt àửồng chỷỏ khửng phaói laõ quaón trừ.
Duõ coỏ luỏc àaỏnh giaỏ quaỏ cao, coỏ luỏc àaỏnh giaỏ quaỏ thờởp caỏc cửng viùồc noỏi trùn, ngỷỳõi ta vờợn chỷa nhờồn ra mửồt àiùỡu quan troồng rựỗng chuỏng seọ thay àửới vùỡ cựn baón caỏc nhiùồm vuồ phaói giaói quyùởt. Caỏc
thùớ haồch toaỏn theo phỷỳng phaỏp kùở toaỏn chi phủ truyùỡn thửởng, thỷồc ra coỏ thùớ bựỗng vaõ àửi khi lỳỏn hỳn chi phủ do laõm àiùỡu gũ àoỏ.
Do àoỏ, kùở toaỏn chi phủ theo hoaồt àửồng khửng chú àem laồi sỷồ kiùớm soaỏt tửởt hỳn maõ coõn cho pheỏp kiùớm soaỏt kùởt quaó nỷọa.
Phỷỳng phaỏp kùở toaỏn chi phủ theo truyùỡn thửởng cho rựỗng mửồt hoaơt ăửơng cuơ thùớ phaời ặỳơc thỷơc hiùơn hỳn nỷụa, ặỳơc thỷơc hiùơn ngay taơi chửợ noõ ăang ặỳơc thỷơc hiùơn luõc nađy. Ngỷỳơc laơi, kùị toaõn chi phủ dỷồa trùn hoaồt àửồng àựồt ra cờu hoói: Liùồu coỏ cờỡn thỷồc hiùồn àiùỡu àoỏ khửng? Nùởu coỏ, cờỡn thỷồc hiùồn ỳó àờu? Phỷỳng phaỏp kùở toaỏn naõy kùởt hỳồp mửồt loaồt hoaồt àửồng khaỏc nhau – Phờn tủch giaỏ trừ, phờn tủch quy trũnh, quaón trừ chờởt lỷỳồng, vaõ tủnh toaỏn chi phủ – vaõo trong mửồt phờn tủch chung.
Sỷó duồng phỷỳng phaỏp naõy, kùở toaỏn chi phủ dỷồa trùn hoaồt àửồng coỏ thùớ laõm giaóm àaỏng kùớ chi phủ saón xuờởt, trong mửồt sửở trỷỳõng hỳồp cố thùớ lùn àùởn mưồt phờỡn ba chi phđ, húồc hỳn. Tuy nhiùn, aónh hỷỳóng lỳỏn nhờởt cuóa noỏ coỏ thùớ thờởy trong caỏc ngaõnh dừch vuồ.
Trong àa sửở caỏc cửng ty saón xuờởt, kùở toaỏn chi phủ laõ khửng àuó.
Tuy nhiùn, caỏc ngaõnh dừch vuồ nhỷ ngờn haõng, cỷóa haõng baỏn leó, bùồnh viùồn, trỷỳõng hoồc v.v... hờỡu nhỷ khửng coỏ thửng tin vùỡ chi phủ.
Phỷỳng phaỏp kùở toaỏn chi phủ dỷồa trùn hoaồt àửồng giaói thủch cho ta hiùớu taồi sao phỷỳng phaỏp kùở toaỏn chi phủ theo lửởi truyùỡn thửởng laồi khửng hiùồu quaó àửởi vỳỏi nhỷọng cửng ty dừch vuồ. Khửng phaói kyọ thuờồt hẩch toấn sai, mõ lõ do phỷỳng phấp truyùỡn thưởng àậ coõ nhỷụng giaờ ắnh sai lớỡm. Caõc cửng ty hoaơt ăửơng trong ngađnh dừch vuồ khửng thùớ tủnh toaỏn chi phủ cuóa tỷõng hoaồt àửồng riùng leó nhỷ caõc cửng ty saờn xuớịt, mađ phaời giaờ ắnh rựỡng chú coõ mửơt chi phủ: chi phủ cuờa toađn bửơ hùơ thửịng – mửơt chi phủ cửị ắnh trong bớịt kyđ khoaờng thỳđi gian nađo. Sỷơ phớn biùơt giỷụa ắnh phủ vađ biùịn phủ
Tỷõ kùở toaỏn chi phủ àùởn kiùớm soaỏt saón lỷỳồng
Cố lệ chuỏng ta àậ ài xa nhờởt khi tấi thiùởt kùở cẫ kinh doanh võ thửng tin trong mửồt lụnh vỷồc coỏ leọ laõ mang tủnh truyùỡn thửởng nhờởt trong hùồ thửởng thửng tin: àoỏ laõ kùở toaỏn. Thỷồc tùở, nhiùỡu doanh nghiùồp àậ chuyùớn tỷõ phỷỳng phấp kùở toấn chi phđ theo truyùỡn thửởng sang viùồc tủnh toaỏn chi phủ theo hoaồt àửồng. Àiùỡu naõy vỷõa thùớ hiùồn mửồt khaỏi niùồm mỳỏi vùỡ quaỏ trũnh kinh doanh, nhờởt laõ àửởi vỳỏi caỏc nhaõ saón xuờởt, vỷõa thùớ hiùồn nhỷọng caỏch thỷỏc ào lỷỳõng mỳỏi.
Theo phỷỳng phaỏp kùở toaỏn chi phủ truyùỡn thửởng (do cửng ty GM lờồp ra caỏch àờy baóy thờồp kyó), toaõn bửồ chi phủ saón xuờởt bựỗng tửớng chi phủ cuóa caỏc hoaồt àửồng àỳn leó. Tuy nhiùn, chi phủ quyùởt ắnh khaờ nựng caơnh tranh vađ lỳơi nhuớơn laơi lađ chi phủ cuờa caờ mửơt quy trũnh, vaõ àoỏ chủnh laõ caỏi maõ phỷỳng phaỏp mỳỏi (tủnh toaỏn chi phủ dỷơa trùn hoaơt ăửơng) theo doụi vađ lađm cho coõ thùớ quaờn lyõ ặỳơc.
Tiùỡn àùỡ cuóa phỷỳng phaỏp naõy laõ viùồc cho rựỗng saón xuờởt laõ mửồt quy trũnh gựổn kùởt, khỳói àờỡu bựỗng viùồc nguyùn vờồt liùồu, phuồ tuõng ặỳơc ặa tỳõi nhađ maõy, vađ tiùịp diùợn caờ sau khi saờn phớớm cuửịi cuđng ăaụ ăùịn tay ngỷỳđi sỷờ duơng. Phủ dừch vuơ vađ lựưp ăựơt ăùỡu ặỳơc coi lađ chi phủ cuờa mửơt saờn phớớm, ngay caờ khi chuõng ặỳơc khaõch hađng thanh toaỏn ài chựng nỷọa.
Kùở toaỏn chi phủ truyùỡn thửởng ào lỷỳõng caỏc chi phủ àùớ laõm àiùỡu gũ àoỏ, vủ duồ nhỷ viùồc cựổt mửồt ren trùn mửồt chiùởc àinh ửởc. Kùở toaỏn chi phđ theo hoẩt àưồng cụn theo dội cẫ nhỷọng chi phđ do khưng laõm mửồt àiùỡu gũ àoỏ, chựống haồn nhỷ chi phủ khi maỏy moỏc bừ hoóng, chi phủ chỳõ àỳồi mửồt phuồ tuõng, nguyùn vờồt liùồu naõo àoỏ, hay chi phủ sỷóa chỷọa, loaồi boó mửồt saón phờớm bừ lửợi. Chi phủ cuóa nhỷọng viùơc trùn (chi phủ do khửng lađm ăiùỡu gũ) vửịn khửng ặỳơc, vađ khửng
nghiùồm), nỳi hờỡu nhỷ khửng thùớ ào lỷỳõng nựng suờởt, chuỏng ta seọ phaói dỷồa vaõo nhỷọng àaỏnh giaỏ hỳn laõ nhỷọng thỷỳỏc ào cuồ thùớ. Tuy nhiùn trong voõng 10-15 nựm nỷọa, trong caỏc ngaõnh dừch vuồ vaõ nhỷụng tửớ chỷõc dỷơa trùn kiùịn thỷõc, ngỷỳđi ta cớỡn phaời thiùịt lớơp ặỳơc nhỷọng cửng cuồ àaỏnh giaỏ tin cờồy àùớ ào lỷỳõng vaõ quaón lyỏ chi phủ, vaõ liùn hùồ nhỷọng chi phủ àoỏ vỳỏi kùởt quaó.
Nhỷọng suy nghụ kyọ lỷỳọng hỳn vùỡ chi phủ trong caỏc ngaõnh dừch vuơ seụ giuõp hiùớu hỳn vùỡ caõc chi phủ thu huõt vađ giỷụ ặỳơc khaõch haõng trong caỏc loaồi hũnh kinh doanh khaỏc nhau. Nùởu caỏc tờồp àoaõn nhỷ GM, Ford, Chrysler thỷồc hiùồn phỷỳng phaỏp kùở toaỏn chi phủ theo hoẩt àưồng nối trùn, hổ àậ cố thùớ sỳỏm nhờồn ra sỷồ vư đch cuóa cấc chiùởn lỷỳồc khuyùởn mậi trong nhỷọng nựm vỷõa qua, theo àố nhỷụng ngỷỳđi mỳõi mua xe ặỳơc giaờm giaõ ăaõng kùớ. Caõc chiùịn dừnh khuyùởn mậi nõy thỷồc sỷồ àậ lõm ba àẩi gia xe hỳi kùớ trùn tưởn rờởt nhiùỡu tiùỡn bẩc, võ tùồ hỳn lõ àậ lõm giẫm mưồt sưở lỷỳồng lỳỏn khấch haõng tiùỡm nựng cuóa hoồ.
Tỷõ lyỏ thuyùởt phaỏp luờồt àùởn thỷồc tùở kinh doanh
Chú xaõc ắnh ặỳơc chi phủ cho caõc hoaơt ăửơng vớợn lađ chỷa ăuờ.
Àùớ caồnh tranh thaõnh cửng, mửồt cửng ty cờỡn biùởt chi phủ cuóa toaõn bửồ chuửợi kinh tùở, cờỡn phửởi hỳồp vỳỏi nhỷọng thaõnh viùn khaỏc trong chuửợi naõy àùớ quaón lyỏ chi phủ vaõ tửởi àa hoỏa thu nhờồp. Theo caỏch naõy, cửng ty chuyùớn tỷõ viùồc chú tủnh toaỏn chi phủ àửởi vỳỏi nhỷọng gũ xaóy ra bùn trong tửớ chỷỏc sang viùồc tủnh toaỏn chi phủ cuóa toaõn bửồ mửồt quy trũnh kinh tùở, trong quy trũnh àoỏ ngay caó mửồt cửng ty lỳỏn nhờởt cuọng chú laõ mửồt mựổt xủch.
Mửồt phaỏp nhờn, mửồt cửng ty laõ mửồt thỷồc tùở àửởi vỳỏi cửớ àửng, khửng coõ mớịy yõ nghụa trong ngađnh dừch vuơ. Mửơt giaờ ắnh cỳ baờn
nỷọa cuóa phỷỳng phaỏp kùở toaỏn truyùỡn thửởng cuọng khửng coỏ giaỏ trừ: Lao àửồng coỏ thùớ thay thùở bựỗng tỷ baón. Cuồ thùớ, trong nhỷọng tửớ chỷỏc cửng viùồc dỷồa trùn kiùởn thỷỏc, nhỷọng sỷồ àờỡu tỷ thùm vùỡ vửởn àửi khi laồi keỏo theo sỷồ gia tựng vùỡ lao àửồng. Vủ duồ, mửồt bùồnh viùồn mua mửồt thiùởt bừ chờớn àoaỏn mỳỏi seọ cờỡn tuyùớn thùm ba, bửởn nhờn viùn àùớ vờồn haõnh thiùởt bừ àoỏ.
Do moơi chi phủ lađ cửị ắnh trong mửơt khoaờng thỳđi gian, caõc nguửỡn lỷơc laơi khửng thùớ thay ăửới cho nhau, nùn chi phủ phaời ặỳơc tủnh toaõn trùn toađn bửơ quy trũnh hoaơt ăửơng – ăoõ chủnh lađ giaờ ắnh cuờa phỷỳng phaỏp kùở toaỏn dỷồa trùn hoaồt àửồng. Khi aỏp duồng vaõo ngaõnh dừch vuơ, chuõng ta seụ coõ ặỳơc thửng tin vùỡ chi phủ vađ kiùớm soaõt thu nhờồp.
Vđ duồ, trong nhiùỡu thờồp kyó vỷõa qua, cấc ngờn hõng àậ cưở gựỉng aỏp duồng phỷỳng phaỏp kùở toaỏn chi phủ truyùỡn thửởng song khửng thu ặỳơc mớịy kùịt quaờ. Giỳđ ăớy hoơ bựưt ăớỡu ăựơt ra cớu hoời “Hoaơt àửồng naõo laõ trung tờm cuóa chi phủ vaõ kùởt quaó?” Cờu traó lỳõi laõ:
phuồc vuồ khaỏch haõng. Chi phủ cho mửợi khaỏch haõng trong bờởt cỷỏ lụnh vỷơc nađo cuờa ngớn hađng ăùỡu lađ mửơt ắnh phủ. Do ăoõ “thu nhờồp” tỷõ mửợi khaỏch haõng (caó tửớng sửở dừch vuồ maõ khaỏch haõng àoỏ sỷờ duơng vađ sỷơ kùịt hỳơp cuờa caõc dừch vuơ ớịy) seụ quýịt ắnh chi phủ vađ lỳơi nhuớơn. Caõc cỷờa hađng baõn leờ, nhớịt lađ ỳờ Tớy Íu, ăaụ hiùớu ặỳơc ăiùỡu nađy. Hoơ giaờ ắnh rựỡng mửơt khi mửơt gian hađng ặỳơc bửị trủ thũ chi phủ cho noõ lađ cửị ắnh vađ cửng viùơc cuờa quaờn trừ lađ tửịi ăa hoõa thu nhớơp tỷđ noõ trong mửơt khoaờng thỳđi gian nhớịt ắnh. Chủnh viùơc tờồp trung vaõo kiùớm soaỏt thu nhờồp seọ giuỏp hoồ tựng lỳồi nhuờồn bờởt chờởp giaỏ haồ vaõ lỳồi nhuờồn biùn tùở thờởp.
Caỏc ngaõnh dừch vuồ chú mỳỏi bựổt àờỡu aỏp duồng caỏc khaỏi niùồm mỳỏi vùỡ chi phủ. Trong mửồt sửở lụnh vỷồc nhỷ nghiùn cỷỏu (phoõng thủ
Chevrolet, saỏp nhờồp chuỏng thaõnh cửng ty mỳỏi – GM Corporation.
Àùởn 1916, ửng thaõnh lờồp mửồt cửng ty con tùn laõ United Motors àùớ mua laồi caỏc cửng ty saón xuờởt phuồ tuõng, cuọng vỳỏi quy mử nhoó vaõ àang kinh doanh thaõnh cửng. Sỷồ mua laồi àờỡu tiùn laõ àửởi vỳỏi cửng ty Delco, nỳi àang giỷọ baón quyùỡn phaỏt minh vùỡ hùồ thửởng tỷồ khỳói àửồng cuóa Charles Kettering.
Tửớng cửồng Durant mua hai mỷỳi cửng ty coỏ vai troõ “nhaõ cung cờởp”. Cửng ty cuửởi cuõng maõ ửng mua laõ Fisher Body, vaõo nựm 1919, mửồt nựm trỷỳỏc khi ửng ta bừ lờồt àửớ khoói cỷỳng vừ CEO. Khi chuó trỷỳng mua laồi caỏc cửng ty cung cờởp nguyùn vờồt liùồu vaõ caỏc cửng ty saón xuờởt phuồ tuõng, Durant muửởn taồo ra mửồt quy trũnh saón xuờởt xe hỳi mỳỏi tỷõ àờỡu àùởn cuửởi, àửỡng thỳõi caỏch naõy cho pheỏp cửng ty quaón lyỏ tửớng chi phủ cho mửồt saón phờớm nhỷ laõ mửồt “doõng chi phđ” duy nhờởt. Nhỷ vờồy cố thùớ nối chđnh Durant àậ tẩo ra Keiretsu.
Tuy nhiùn, àùởn thờồp niùn 50, Keiretsu cuóa Durant trỳó thaõnh...
mửồt chiùởc thoõng loồng thựổt lờởy cửớ GM. Viùồc thaõnh lờồp cửng àoaõn laõm tựng chi phủ lao àửồng cuóa GM so vỳỏi nhỷọng àửởi thuó caồnh tranh àửồc lờồp khaỏc. Trong khi àoỏ, caỏc cửng ty khaỏch haõng nhỷ Packard vaõ Studebaker, vửởn tỷõng mua 50% saón phờớm àờỡu ra cuóa caỏc bửồ phờồn saón xuờởt phuồ tuõng cuóa GM, laồi lờỡn lỷỳồt biùởn mờởt; khiùởn sỷồ kiùớm soaỏt cuóa GM àửởi vỳỏi chi phủ vaõ chờởt lỷỳồng cuóa caỏc nhaõ cung cờởp chủnh cuọng biùởn mờởt theo. Tuy nhiùn, trong suửởt hỳn 40 nựm, hùồ thưởng kùở toấn chi phđ cuóa GM àậ tẩo ra cho hổ mưồt lỳồi thùở àấng kùớ so vỳỏi hờỡu hùởt caỏc àửởi thuó caồnh tranh khaỏc (nhỷ Studebaker).
Cửng ty Sears, Roebuck and Company laõ cửng ty àờỡu tiùn bựổt chỷỳỏc hùồ thửởng cuóa Durant. Trong nhỷọng nựm 1920 hoồ kyỏ nhỷọng hỳồp àửỡng daõi haồn vỳỏi caỏc nhaõ cung cờởp vaõ mua mửồt phờỡn nhoó cửớ phiùởu tỷõ nhỷọng cửng ty naõy. Bựỗng caỏch naõy hoồ coỏ thùớ tham chuó nỳồ, nhờn viùn v.v..., nhỷng vùỡ mựồt kinh tùở maõ noỏi thũ noỏ seọ
laõm mửồt sỷồ hỷ cờởu. Ba mỷỳi nựm trỷỳỏc àờy Coca-Cola chú laõ mửồt cửng ty nhỷỳồng quyùỡn kinh doanh, caỏc cửng ty àoỏng chai àửồc lờồp sẫn xuờởt ra loẩi sẫn phờớm nõy. Cụn ngõy nay Coca-Cola àậ sỳó hỷọu hờỡu hùởt cấc hoẩt àưồng àống chai trùn lậnh thướ nỷỳỏc Myọ.
Nhỷng nhỷọng khaỏch haõng uửởng Coca-Cola – thờồm chủ caó mửồt sửở ủt ngỷỳõi biùởt vùỡ nhỷọng àiùỡu trùn – laồi khửng cờỡn phaói quan tờm àùởn nhỷọng àiùỡu àoỏ. Caỏi àaỏng quan tờm trùn thừ trỷỳõng laõ thỷồc tùở kinh tùở, chi phủ cuóa toaõn bửồ quaỏ trũnh saón xuờởt, bờởt kùớ ai sỳó hỷọu quaá trònh àoá.
Trong lừch sỷó kinh doanh, thỷỳõng xaóy ra cờu chuyùồn: mửồt cửng ty vử danh tỷõ àờu àoỏ xuờởt hiùồn vaõ vỷỳồt qua nhỷọng àửởi thuó àang dớợn ăớỡu thừ trỷỳđng mửơt caõch dùợ dađng. Lyõ do ặa ra thỷỳđng lađ chiùởn lỷỳồc tửởt hỳn, cửng nghùồ cao hỳn, marketing hay quy trũnh saờn xuớịt tinh goơn hỳn v.v... Luửn luửn nhỷụng keờ mỳõi ăùịn coõ ặỳơc lỳồi thùở so saỏnh vùỡ chi phủ, khoaóng 30%. Lyỏ do cho àiùỡu naõy luửn giửởng nhau: cửng ty mỳỏi àùởn biùởt vùỡ chi phủ vaõ quaón lyỏ chi phủ cuóa toaõn bửồ chuửợi kinh tùở hỳn laõ chú quaón lyỏ chi phủ cuóa chủnh hoồ.
Toyota lõ mưồt vđ duồ àiùớn hịnh vùỡ viùồc mưồt cưng ty nựỉm rộ võ quaờn lyõ ặỳơc chi phủ cuờa caõc nhađ cung cớịp vađ caõc nhađ phớn phửịi.
Tờởt nhiùn tờởt caó hoồ àùỡu nựỗm trong mửồt Keiretsu. Qua maồng lỷỳỏi àoỏ, Toyota quaón lyỏ tửớng chi phủ saón xuờởt, phờn phửởi vaõ dừch vuồ àửởi vỳỏi saón phờớm xe hỳi cuóa hoồ nhỷ laõ mửồt “doõng” chi phủ duy nhờởt, tũm ra nỳi naõo coỏ chi phủ nhoó nhờởt vaõ thu nhờồp lỳỏn nhờởt.
Quaón lyỏ doõng chi phủ kinh tùở khửng phaói laõ mửồt “phaỏt minh”
cuóa ngỷỳõi Nhờồt, maõ laõ cuóa ngỷỳõi Myọ – ngỷỳõi saỏng lờồp GM – Will Durant. Vaõo khoaóng 1908, Durant bựổt àờỡu mua laồi nhỷọng cửng ty xe hỳi nhoó vaõ thaõnh cửng Buick, Oldsmobile, Cadillac,
àoẩn thiùởt kùở trỳó ài. Mậi àùởn gờỡn àờy, nhỷọng cưng ty nhỷ trùn vờợn laõ ngoaồi lùồ. Ngỷỳõi Nhờồt aỏp duồng phỷỳng phaỏp naõy trỷỳỏc tiùn cho caỏc haõng hoỏa xuờởt khờớu. Ngaõy naõy, Wal-Mart vaõ caỏc cỷóa haõng giaóm giaỏ khựổp caỏc nỷỳỏc Myọ, Nhờồt vaõ chờu ấu àùỡu àang thỷồc haõnh
“tủnh chi phủ theo giaỏ”. Àờy chủnh laõ àiùỡu lyỏ giaói cho thaõnh cửng gờỡn àờy cuóa Chrysler vaõ GM. Tuy nhiùn caỏc cửng ty chú coỏ thùớ aỏp duơng phỷỳng phaõp nađy nùịu hoơ biùịt vađ quaờn lyõ ặỳơc toađn bửơ chi phủ cuóa chuửợi kinh tùở.
YÁ tỷỳóng tỷỳng tỷồ cuọng aỏp duồng cho viùồc thuù ngoaõi, caỏc liùn minh, liùn doanh – tỷỏc laõ àửởi vỳỏi cờởu truỏc kinh doanh xờy dỷồng trùn mử hũnh liùn kùởt hỳn laõ kiùớm soaỏt. Caỏc tửớ chỷỏc nhỷ vờồy caõng luỏc caõng trỳó thaõnh hũnh mờợu cho sỷồ tựng trỷỳóng trong nùỡn kinh tùở toaõn cờỡu hửm nay, chỷỏ khửng phaói laõ mử hũnh cửng ty meồ – cửng ty con nhỷ trỷỳỏc àờy.
Viùồc chuyùớn àửới sang hũnh thỷỏc tủnh toaỏn chi phủ theo chuửợi kinh tùở laõ mửồt cửng viùồc khoỏ khựn cho àa sửở cửng ty. Viùồc naõy àụi hỗi cấc hùồ thưởng kùở toấn àưỡng bưồ húồc đt nhờởt lõ tỷỳng hỳồp trong cuọng mửồt chuửợi kinh tùở, trong khi trùn thỷồc tùở mửợi cửng ty coỏ mửồt hùồ thửởng kùở toaỏn riùng vaõ ai cuọng cho mũnh laõ àuỏng. Tỷỳng tỷồ, viùồc tủnh toaỏn chi phủ theo caỏch naõy àoõi hoói sỷồ chia seó thửng tin giỷọa caỏc cửng ty, àiùỡu khửng thùớ thỷồc hiùồn tửởt ngay trong phaồm vi mửồt cửng ty riùng leó. Bờởt chờởp nhỷọng thaỏch thỷỏc naõy, caỏc cửng ty (nhỷ P&G) vờợn àang cửở gựổng tũm ra nhỷọng caỏch thỷỏc àùớ thỷồc haõnh tủnh toaỏn chi phủ theo chuửợi kinh tùở. AÁp duồng hũnh mờợu Wal- Mart trong viùồc xờy dỷồng quan hùồ gờỡn guọi vỳỏi caỏc nhaõ cung cờởp, P&G àang bựổt àờỡu xờy dỷồng hùồ thửởng chia seó thửng tin vaõ quaón lyỏ chuửợi kinh tùở vỳỏi ba trựm nhaõ baỏn leó hiùồn àang thỷồc hiùồn vai troõ phờn phửởi saón phờớm cuóa cửng ty trùn thừ trỷỳõng thùở giỳỏi.
khaóo yỏ kiùởn cuóa caỏc nhaõ cung cờởp khi thiùởt kùở saón phờớm, cuọng nhỷ àùớ coỏ thùớ hiùớu vaõ quaón lyỏ toaõn bửồ doõng chi phủ – àiùỡu àem laồi lỳồi thùở so saỏnh cho cửng ty qua nhiùỡu thờồp kyó.
Àờỡu nhỷọng nựm 1930, cửng ty Marks & Spencer ỳó London cuọng bựỉt chỷỳỏc Sears võ àẩt kùởt quẫ tỷỳng tỷồ. Mậi 20 nựm sau, nhỷọng ngỷỳõi Nhờồt Baón, àờỡu tiùn laõ Toyota, mỳỏi hoồc theo caó Sears vaõ Marks
& Spencer. Rửỡi àùởn thờồp niùn 80, hùồ thửởng Wal-Mart àiùỡu chúnh phỷỳng phaỏp naõy bựỗng caỏch cho pheỏp caỏc nhaõ cung cờởp xùởp haõng trỷồc tiùởp lùn caỏc gian haõng, bựỗng caỏch àoỏ, loaồi boó viùồc lỷu kho haõng hoỏa, giaóm gờỡn mửồt phờỡn ba chi phủ baỏn leó truyùỡn thửởng.
Tuy nhiùn, nhỷọng cửng ty trùn vờợn chú laõ nhỷọng ngoaồi lùồ. Duõ caỏc kinh tùở gia biùởt vùỡ tờỡm quan troồng cuóa viùồc tủnh toaỏn chi phủ cho toaõn chuửởi kinh tùở tỷõ khi Alfred Marshall viùởt vùỡ àiùỡu naõy cuửởi nhỷọng nựm 1890, àa sửở nhỷọng ngỷỳõi laõm kinh doanh vờợn coi àờy chú laõ mửồt vờởn àùỡ lyỏ thuyùởt mỳ hửỡ. Tuy nhiùn, caõng ngaõy ngỷỳõi ta caõng cờỡn quaón lyỏ chuửợi chi phủ kinh tùở. Thỷồc sỷồ maõ noỏi, nhaõ quaón lyỏ cờỡn tửớ chỷỏc vaõ quaón lyỏ khửng chú chuửợi chi phủ maõ coõn nhiùỡu thỷỏ khaỏc nỷọa – nhờởt laõ chiùởn lỷỳồc cuóa cửng ty vaõ kùở hoaồch saón phờớm – nhỷ laõ mửồt tửớng thùớ kinh tùở, bờởt chờởp caỏc ranh giỳỏi theo luờồt phaỏp giỷọa caỏc cửng ty khaỏc nhau.
Mửồt lyỏ do thuỏc àờớy caỏc cửng ty chuyùớn sang viùồc tủnh toaỏn chi phủ cuờa chuửợi kinh tùị lađ viùơc chuýớn tỷđ “ắnh giaõ theo chi phủ”
sang “tủnh chi phủ theo giaỏ”. Trỷỳỏc kia, caỏc cửng ty khỳói sỷồ bựỗng viùồc tủnh toaỏn chi phủ, sau àoỏ cửồng thùm mửồt phờỡn lỳồi nhuờồn biùn tùị mong muửịn ăùớ coõ ặỳơc giaõ baõn hađng – ăoõ lađ caõch “ắnh giaõ theo chi phđ”. Sears võ Marks & Spencer tỷõ lờu àậ chuyùớn sang caỏch “tủnh chi phủ theo giaỏ”, theo àoỏ giaỏ caó (maõ khaỏch haõng àửỡng yõ thanh toaõn) seụ quýịt ắnh chi phủ ặỳơc pheõp, bựưt ăớỡu tỷđ giai