Năm Lưu Ly Vương thứ 21 (năm thứ 2 Cônễ nguyên) trong l l tê trời đất vào tháng 3, v ậ t cúng là một con heo đã bỏ chạy mất. Việc này cũng đã xảỵ
ra một lần trước đó 2 năm. Cúng tế là việc cúng bá'
trời do thiên tử J 1 1'.., là con trời, tiên hành sui dụng là heo. Con heo nà)
UUĩC nuụi và bảo quản đặc biệt nhưng đó bị xổng mõ' vì lôi của người được giao trách nhiệm này. Khi đó w nghĩ rằng bắt con heo khác thay th ế chắc cũng đưỢC' nhưng vào thời đó vật cúng thường được chọn lựa mộ{
cách đặc biệt và sử dụng cẩn thận th ế nên vật cúnf mà xông mất thì coi như không thể dâng cúng được
Có ghi chép rằng 2 năm trưốc, khi con heo bị xổng' người đi tìm heo vì muôn bắt giữ nó mà đã dùng daí làm bị thương ở đuôi heo và người ấy đã bị xử phạt.
Nhưng con heo bị xông lần này chạy xa hơn con heC lần trước. Họ bắt được nó ở nơi gọi là Quốc Nội T h àn l
86
:ủa Ú y N a N h a m b â y giờ l à T ậ p A n , n ó c h ạ y x a h ơ n LOO k m t ừ bờ P h í L ư u T h ủ y đ ế n đ ó. N h ư n g lầ n n à y Ìgưòi đ i t ìm b ắ t c o n h e o l à T i ế t C h i l ạ i g ử i c o n h e o l ạ i ĩhô n h ữ n g n g ư ờ i n ô n g d â n ở đ ó v à q u a y v ê t r in h b a o
ạ i v ố i v u a . N g ư ờ i đ ó n ó i v ớ i v u a r ằ n g t h e o a n h t a ih ậ n t h ấ y ú y N a N h a m l à n ơ i có đ ịa h ìn h đ ặ c b iệ t , ở d ìn g đó t h ứ g ì c ũ n g s ả n x u ấ t đư ợ c n h iề u .
N g ư ờ i đ ó c ò n t â u : “T h ầ n li n h đ ã đ u ổ i c o n h e o d iạ y đ ế n t ậ n Q u ố c N ộ i T h à n h c ủ a ú y N a N h a m . N ơ i ìó n ú i n o n h i ể m tr ở n h ư n g l à m n ô n g n g h iệ p r ấ t t ô t , tiươu n a i m u ô n g t h ú v à c á c ũ n g có n h iề u . N ế u b ệ h ạ :ho dời đ ô v ề n ơ i đ ó t h ì t r ă m h ọ v ừ a có c á i ă n c ả i m ặ c Lại v ừ a t r á n h đư ợc b in h lo ạ n ”.
K h u v ự c T ậ p A n c ủ a T r u n g Q u ố c , n ơ i có Q u ố c N ộ i T h à n h ở b ắ c p h ía có d a y n ú i L ô L in h S ơ n co t h e c h ạ n gió b ắ c , k h í h ậ u t r u n g b ìn h c ả n ă m c a o h ơ n , lư ợ n g nước s ô n g d ồ i d à o , l à n ơ i có k h í h ậ u t ố t đ ể l à m n ô n g n g h iệ p . V à o lú c đ ó n h ù n g g ì T i ê t C h i n ó i l à n h ư n g n h ậ n đ ịn h d ự a t r ê n k ế t q u ả c ủ a s ự q u a n s á t đ i ề u k iệ n t h u ậ n lợ i c ủ a k h u v ự c Q u ô c N ộ i T h à n h t r o n g việc n ô n g c a n h v à t r o n g đ ò i s ô n g .
T h ậ t r a L ư u L y V ư ơ n g c ũ n g k h ô n g m ấ y h à i lò n g với v ù n g t h à n h đ ô b ê n bờ P h í L ư u T h ủ y lú c b â y g iơ , v ù n g đ ấ t m à c h a ô n g l à C h u M ô n g đư ợc t h ừ a k e t ư p h ía n h à vợ . N ơ i đ â y v ố n k h ô n g p h ả i l à c ố h ư ơ n g c ủ a ô n g m à là l à n g b ê n h ọ n g o ạ i c ủ a h a i n g ư ơ i e m c u n g
LỊCH S Ử LẬP Q U Ố C C A O C ÂU LY
cha khác mẹ Phí Lưu và ô n Tộ đã bỏ ông ra đi. T he nữa nhũng người đã từng sống ỏ nơi này đa 0
Phí Lưu và Ôn Tộ, nơi này lại còn là nơi ông đa mai con trai Đô Thiết yêu thương. Cùng lúc đó tạ i vùng Phí Lưu Thủy, quốc gia có th ế lực hù ng m ạn h n h ạt va đang nắm quyền bá chủ là Tùng Nhượng QuÔc, quoC gia bên vợ của ông cho nên muốn đánh b ạ t quoc gl đó và trở thành một quốc gia tầm cỡ là ch u yẹn ra khó khăn. Lưu Ly Vương nghĩ kỹ về việc hax em cưa
ông là Phí Lưu và Ôn Tộ rời Tốt B ản P h ù ỊDư đê dì đến phía nam thành lập quốc gia mới. Ong đã n g h i ra rằng hai người em của ông lốn lên ở đ ẫ y n ên đương nhiên là họ đã biết việc dẹp tan Tùng Nhượng Quôc tạ1 Tốt Bản và cai trị một quốc gia tầm cỡ rất khó khafl cho OPT1 Vio '' a.iiii như vậy. T hêm nữa tea ... ^ viên tại mỗi khu vực đều gia tăn g, y của cha ông đã truyền lại rằng nếu m uôn xây dựng một quốc gia tầm cỡ thì từ bây giờ buộc ph ải dọn dẹp một vùng đất to lớn hơn. Đặc biệt vào lúc ấy nhữ ng b<?
tộc xung quanh chịu áp lực của nhà H án rấ t m ạn h ông nhận định rằng vì tương lai của đất nưốc th ì tôt
nhất nên tìm nơi cách xa quận huyện của Trung Quốc. Ong dự đoán rằng quôc gia Tôt Bản p h ù Dư cua mình nằm phía tây của Phí Lưu Thủy, nếu Trung Quốe xâm lược thì đây chính là vị trí quân địch chắc chắn se ập vào và dù có phòng thủ cũng khó khăn. T iết Ch1 cũng biết rõ quốc gia đang gặp phải tình h ìn h địa lý "
^ ú ih tr ị n h ư t h ế v à h iể u s u y n g h ĩ c ủ a v u a n ê n ô n g đ ã :^ U y ên v u a n ê n n h â n cơ h ộ i n à y m à dờ i đô.
D ù m ộ t n g à y m ộ t b ữ a , L ư u L y V ư ơ n g c ũ n g r ấ t lóh g lò n g m u ố n đ ổ i m ớ i q u ố c g ia . C h o n ê n m ấ y t h á n g
;^ u ô n g đ ã tr ự c t iế p t ì m đ ế n Quốic N ộ i T h à n h ỏ U y 'Ịu N h a m v à q u a n s á t t h i ê n n h i ê n n ơ i đó. Ô n g t h ề
^ hg: “C h ín h l à n ơ i n à y . Đ ã đ ế n lú c t a tạ o n ê n m ộ t lUôc g ia p h á t t r iể n h ơ n m ộ t b ậ c , t r á n h k h ỏ i c á i b ó n g c h a t a đ ã t ạ o ra . S ẽ có k h ô n g í t k h ó k h ă n n h ư n g x â y d ự n g n ơ i đ â y t h à n h n ơ i n h i ề u n g ư ờ i có t h ể
*hh s ố n g h ơ n , t à i n g u y ê n p h o n g p h ú , n ơ i có g ia o '^ ò n g t h u ậ n t i ệ n s ử d ụ n g n ư ớ c s ô n g Á p L ụ c v à là ÌUÔC g ia v ĩn h h ằ n g c ủ a t a ”.
T h ự c t ế v ù n g t r u n g h ạ lư u Á p L ụ c G ia n g , lư u v ự c 5o n g H ồ n G ia n g c h ả y q u a v ù n g H o à n N h â n b â y giờ, U ng v ớ i lư u v ự c s ô n g N g ố c L ỗ G ia n g c h ả y q u a h ệ th ố n g 5ô n g n ư ớ c v ù n g B ìn h A n B ắ c Đ ạ o đ ã t ừ n g là n ơ i s in h ỉỏ Ug c h ủ y ế u c ủ a d â n c h ú n g N g u y ê n C a o C â u L y, n h â n 'b c h ín h tạ o n ê n tộ c P h ù D ư . N g ư ờ i t a c h o r ằ n g k h i m ộ t
"tong b ô n q u ậ n c ủ a H á n T ứ Q u ậ n l à H u y ề n T h ô Q u ậ n ỉư ợ c h ì n h t h à n h , d â n đ ã t ừ n g s ô n g ở v ù n g t r u n g h ạ [U u s ô n g Á p L ụ c b ắ t đ ầ u t ừ k h u v ư c Q u ố c N ộ i T h à n h ù n h ó m n g ư ờ i có q u y ề n lự c c ó đ ô n g d â n n h ấ t v à được ẵọi là “c a o c â u ly ” có n g h ĩ a l à “ấ p d ẫ n đ ầ u ”, c h o n ê n
^ U y ện C a o C â u L y đư ợ c h ì n h t h à n h t r ê n cơ sở đó.
N h ư n g t r o n g sô" n h ữ n g n g ư ờ i C a o C â u L y c ấ u LỊCH S Ử LẬP Q U Ố C CAO CÂU LY
thành nên huyện Cao Câu L y lú c đ ầ u , có m ộ t bộ phạn đa thân th iêt với p h ía T ru n g Q uốc. V à o n ă m l í trước Công nguyên k h i H u y ền T h ố Q u ậ n b ị d â n của
Nguyen Cao Câu Ly đuổi th ì n h ữ n g ngư ời đó đ ã thèo
Huyen Thô Quận di cư sa n g T ru n g Q uốc. C òn m ộ t bệ phạn con lại phản k h án g lạ i sự th ô n g tr ị c ủ a H u y ềí ho Quận đã bị thương von g n h iề u tr o n g cuộc chiến tranh nen th ê lực của họ bị s u y y ế u n h iều . C u ôi cùnể Ọ đa nhương quyền bá chủ của L iê n m in h C ao Cân y cho Tùng Nhượng Quốc. L ưu L y V ư ơng v à t h ầ n hạ a, on® ^let dược quá khứ đó n ê n đã quyết đ ịn h dời quoc gia của họ v ề vùn g Quốc N ội T h à n h nơi có Cao au y ngày xưa, sáp nhập với d â n ch ú n g v ù n g bn s°ng Ap Luc Oi~" cììaníi m ột quốc g ia hùnể^ . I V ơ
-vvụug Quôc.
<5uyêt tâm dời đô n h ư n g có nh-iền nhản ^leu ^ n^hĩa sâ u xa của v iệc dời đô đố chúnp ° - JV^ P^an dổì vì cho rằng có k h ả n ă n g dân t h L kh° ” g " h ifa ! T hục t ế là v i bz
cửa C l i n ' ° không m uôn ròi khỏi đâ't đ a i n h í
khụng l a n đ ớn “ i ụ m ô v ấ t v ả , n ờ n h hoang í * 5 * viéc ¿ i dô. T h â m d¡¡
viêc dời ; VL r0ng kdu cung cững có người n g ă n cải1
^huc r i t Ä ' i “ LỴ chân th à n h th u y ế i Mn tu Tốt M n nh6 bé tuyêt tu y ẹt n h iên kh ôn g t h ể a n CI't h r " 1^ “ nh^ s làn
LỊCH S ử LẬP Q U Ố C CAO CÂU LY v à trỏ t h à n h m ộ t quốc g ia tầ m cõ được. T h ê m n ữ a tr ° íig tư ơ n g la i, n ế u b ị T ru n g Q uốc x â m lược th ì ch ú n g ta k h ô n g th o á t k h ỏ i th â n p h ậ n là m đ ầ y tớ cho kọ. V ả lạ i co n h e o là m v ậ t c ú n g trời đã c h ạ y x a h à n g tr ọm lý đ ế n đú, n ờ n v iệ c đú p h ả i c h ă n g là ý c ủ a trời m nôn c h ỉ ch o t a nơi dời đô. V ậ y ta h ã y là m th e o ý củ a trời đất, c h ọ n c á i ít th u ậ n lợi n h ư n g lạ i k h ô n g p h ả i lo s á n h ta i ư ơ n g lớ n cho tư ơ n g la i”.
Ở C ao C â u L y, ngư ời t a x em h eo, lo à i v ậ t dễ n u ô i v à có sứ c s in h s ả n tố t là độn g v ậ t lin h t h iê n g v à m a n g lặ i phúc là n h . C h ú n g ta có th ể b iế t rõ đ iề u n à y v ì trước kia. heo đ ã được v u a d ù n g là m v ậ t cú n g tro n g v iệc cú n g t ê để d â n g lê n trời. Sự ra đời củ a Đ ô n g T h iê n V ương, con Vua S ơ n T h ư ợ n g V ương, được lê n n g a i v u a th ứ 11 củ a Cao C â u L y c ũ n g liê n q u a n đ ến v ậ t c ú n g là con h eo . Sơn T h ư ợ n g V ư ơng n ă m tr ị v ì th ứ 12 (n ă m 2 0 8 ), v à ° m ù a th u con h e o là m v ậ t c ú n g t ế c ũ n g b ị x ổ n g n iấ t. C on h e o c h ạ y đ ến n g ô i là n g tê n là T ử u D ũ n g T h ôn , k h i đó m ộ t cô g á i d u y ên d á n g đ ã cười rồi đ u ôi b ắ t con h e o v à tra o lạ i cho n h ữ n g ngư ời q u ả n lý. Sơn T hư ợ ng V ư ơ ng n g h e c h u y ệ n n à y r ấ t lấ y là m lạ n ê n th a y q u ầ n áo th ư ờ n g d ân tìm đ ến n h à cô g á i ấ y cù n g n h a u tr ả i q u a m ộ t đêm . Cô g á i ấ y m a n g th a i v à h ạ s in h con tr a i, ngư ời đó sa u n à y trở th à n h Đ ô n g T h iê n V ư ơng, t ê n gọi là “G iao T rệ” lấ y chữ “g ia o ” tro n g chư
“giao t ể ’ (cú n g tế). C âu c h u y ệ n n à y được tr u y ề n lạ i tr o n g “T a m Q uốc Sử K ý” là v à o 5 0 0 0 n ă m trước, v u a
Sơn Thượng Vương, người luôn m ong m ỏi m ột đứa con trai, đã nằm mơ thấy thần tiên x u ấ t h iện v à hứa sẽ ban cho một đứa con trai thông qua h ậ u cung. Con heo, vật cúng được sử dụng để t ế th ần, đã m an g đến đau môi giúp đạt thành ý chỉ của th ầ n th á n h . Người ta cho rằng heo là động vật lin h th iên g v à m an g lại phúc lành. Theo quan niệm của người Cao C âu Ly dây là loài vật truyền đạt cả ý đồ của th ầ n thánh, điều này đã truyền lại cho chúng ta n g à y n ay, vì chúng ta vẫn nghĩ mơ thấy heo là giấc mơ m an g đến tài sản và may mắn.
Dươi sự thuyêt phục bền bỉ của vua v à các cận thẩn, hầu hết các vị thần hạ đã có kiến tá n thành srni ” 'a hận rộn ch u ẩn bị, M.; r r r u" * * vưđn6 ôwằ 22, họ dó i r ĩ dụ đến Q u ¿ fl/ . Th,à"h 4 Tập ^ vào dàu m ua dong sa u k h i két thỳc vụ thu hoạch mựa thu. Sau khi dài đụ, truỏc tiờằ
vua c o xây Ụy Na Nham thành. T hành nay là tường hành dược xây dựng để đối phờ phía sau khi bị g i ĩ tân còng, nó được xây riêng biệt vòi Quốc N ọi Thanh
ớ dT bằng S ũ g mà mọi n g u ô sinh , g, a? g nsay- Ngươi ta cho rằng đến bây giò tường thành này v ln còn vết tích, đó là Hoàn Đò Sơn Thànb
* * ô ù 4nh d“^ 6 y dựng đồ sỢ, d ạ t z chu 1 hoàng 7 km. Tuy nhiên Đong T hiên Vương
¿ I thi 20 <24f? * bĂ ô ‘ hủ d u ô ta y MUU Kháu Kiệm của nhà Ngụy, Trưng Quõc, và năm Cf
92
LỊCH S Ử LẬP Q U Ố C CAO CÂU LY
^ ô c N g u y ê n V ư ơ n g t h ú 1 2 (3 4 2 ) s a u k h i s ử a , t h à n h
ai Lị phá h ủ y n ặ n g n ề b ở i q u â n x â m lược c ủ a Mộ
H o à n g n h à T iề n Y ê n n ê n d i t íc h c ò n lạ i b â y giờ a ^ b ữ n g g ì c ò n s ó t l ạ i s a u k h i s ử a c h ữ a . V ì t h ế n g ư ò i a c h o r ằ n g c ấ u t r ú c tư ờ n g t h à n h được x â y d ự n g t h ò i
L y V ư ơ n g đ ơ n g i ả n h ơ n so v ớ i h ìn h d ạ n g b â y giờ 'à. rêít n g u y ê n sơ.
S a u k h i dời đ ô , t â m t r ạ n g L ư u L y V ư ơ n g í t n h iề u :artL th ấ y lâ n g lâ n g . Q u ố c g ia c ạ n h t r a n h k h ô n g có o ỉ a n b ên, nơi đ â y la i có n h iề u ch ỗ s ă n b ắ n , n ế u v à i n g à y s ă n m ộ t lầ n c ũ n g v u i. K h i đó X iể m P h ụ ,'m ộ t tr o n g
>a ttgười b ạ n đ ã c ù n g đ i v ớ i C h u M ô n g n g à y x ư a , đ ạ i h ệ n cho cá c v ị b ô lã o đ ế n n h ắ c n h ở L ư u L y r ằ n g lò n g
ch ư a y ê n m à v u a l ạ i đ i s ă n b ắ n , v iệ c n à y có t h ể arn h ỏ n g cơ đồ c ủ a p h ụ v ư ơ n g C h u M ô n g V ư ơ n g . V u a J>hân n ộ n ê n c á c h c h ứ c q u a n c ủ a X iể m P h ụ v à g ia o ch o ln s công v iệ c t h ấ p k é m t ạ i đ ìn h v iê n c ủ a quốc g ia . V iệc
^ à y đ ã là m c h o X iể m P h ụ r ấ t tứ c g iậ n , ô n g đ ã bỏ đ i ỉ ê n v ù n g đ ấ t c ủ a H à n T ộ c ỏ N a m H à n n g à y n a y . V iệ c ớ n là v iệ c dời đ ô đ ã x o n g v à L ư u L y V ư ơ n g có c ả m ẩ iá c n h ư được g iả i p h ó n g , n h ư n g v iệ c đ ụ n g c h ạ m vớ i -á c b ô lã o , n h ữ n g n g ư ờ i k h ô n g y ê n lò n g k h i t h ấ y v u a ' u i chơi, đ ã m a n g đ ế n h ậ u q u ả đ á n h m ấ t m ộ t k h a i l u ô c cô n g t h ầ n c ủ a đ ấ t n ư ớ c. D ĩ n h iê n , X iể m p h ụ là I g ư ò i c ù n g đ i v ớ i C h u M ô n g đ ế n Đ ô n g P h ù D ư , c ù n g -r ả i q u a cự c k h ổ b â y g iờ lạ i p h ả i rời k h ỏ i T ố t B ả n đ ê ỉ ờ i đ ô n ê n có t h ể t r o n g lò n g ô n g c ũ n g b ấ t m ã n .
Sau khi dời đô đến Quốc N ội T h àn h b ên bò Áp Lục Giang, vào mùa xuân th án g năm , n ă m L ư u Ly Vương tnứ 23 (năm 4 Công nguyên), ôn g lậ p Giải Minh làm thái tử, ông cũng tha tội và th ả n h ữ n g tội phạm trong nưốc. Giải M inh th á i tử có k h ả n ă n g là con trai của một trong hai vị hoàng phi m à ô n g có được lan thứ hai. Sau khi dời đô, vì m uôn đổi m ới vận may cua quôc gia nên ông lập th ái tử m ói n ốỉ tiế p sau thái tử Đô Thiết đã mất.
, dơi đô giông như là việc dòi p h ầ n tâ m m ạch cua quoc gia, với sự thay đổi quá lớn n à y quốc g ia rất
e khong ôn định. Dù thủ đô có dòi đi n h ư n g t ấ t cả nhưng người ở trên lãnh thổ Tốt Bản P h ù D ư, vốn là
n c h e i r - ' L , ' ' x *7 V .
'■ nh ất th iế t p h ả i dơi đi.
, , ,. • ửỹ tiuan quản lý và dõn ch ỳ n g đ ều rời
0 1 que hương và làng mạc của m ình. D ĩ n h iên , dân ng va cac VỊ quan bất đắc dĩ phải tá n th à n h như ng ong họ thì khó ròi khỏi quê hương P h í Lưu T hủy được.
Đoi VƠI những người không m uốn đi, v u a dùng ac cương chê và cũng thuyết phục họ dọn đến sống t u đo mới. Mặt khác, vua đi tìm nh ữ n g n gôi là n g 0 tiem lực gân thủ đô mới rồi nhận tộc trưởng của tfng lang đó làm quan để củng cô" sức m ạ n h quốc Épa. Vao năm trị vì thứ 21, Lưu Ly Vương đã ban họ Ị c 0 ngươi tộc trưởng mà ông gặp ở bờ hồ S a V ật
ậc , va cung đặt tên là Sa V ật cho người này. Và
94
ào n ă m tr ị v ì th ứ 2 4 (n ă m 5 C ông n g u y ên ) k h i đi s ă n lăn qua Cd Sơn, ô n g c ũ n g đ ã b a n h ọ V ũ (tú c la c a i ánh) cho m ộ t n g ư ờ i k ỳ la có đ eo h a i đ ôi c á n h dươi v a i à ga cô n g c h ú a ch o n g ư ò i n à y c ũ n g n h ư p h o n g c h a n g a là m q u a n .
M ặ t k h á c , s a u k h i dòi đô t ù T ô t B a n v ê Q uôc Nọị
■ hanh, L ư u L y V ư ơng x o m x é t v â n đê đ ạ t to n nươc. K h i ' T ốt B ả n t h ì g ọ i là T ố t B ả n P h ù D ư h a y là T ây Q uôc thưng s a u k h i dời đ ến Q uốc N ộ i T h à n h t h ì k h ô n g t h ê :ọi n h ư t ê n cũ được. N h ư n g m ộ t tr o n g n h ữ n g lý do -ưu L y V ư ơ n g dời đô v ề Q u ốc N ộ i T h à n h là v ì ô n g buôh tậ p hợp lạ i n h ữ n g d â n c h ú n g c ủ a đ ấ t C ao C â u -*y n g à y x ư a , được m ệ n h d a n h là v ù n g đ ấ t đ ứ n g đ ầ u ạo n ê n h u y ệ n C ao C â u L y lú c b a n đ ầ u , đ ể trồ t h à n h
>á ch ủ c ủ a L iê n m in h C ao C â u L y.
T h eo đó, có k h ả n ă n g r ấ t lớ n là L ư u L y V ư ơ n g h ôn g q u a v iệ c dời đô đ ể n ắ m lấ y đ ấ t v à cả d â n c h ú n g ía o C âu L y n g à y x ư a rồi đ ạ t lạ i t ê n cũ cho nư óc c u a b ìn h là C ao C â u L y. Đ iề u n à y c ũ n g g iô n g n h ư V ă n
£iến đ ặ t t ê n nư ốc là C ao L y từ t ê n C ao C â u L y, h a y -h â n H u y ê n đ ặ t t ê n nư ớc là H ậ u B á ch T ế từ t ê n ầách T ế. D ĩ n h iê n tr o n g L iê n m in h C ao C â u L y c ũ n g :ó m ột bộ p h ậ n được g ọ i là Q u ê L â u Bộ.
LỊCH S Ử LẬP Q U Ố C CAO CÃƯ LY