TiÕt 94 Hoạt động 2 : III/Đọc - Tìm hiểu văn bản
III. Bài mới: Giới thiệu bài: Những năm 20 của thế kĩ XX là thời kì hoạt động sôi nỗi của ngời thanh niên yêu nớc, ngời chiến sĩ công sản kiên cờng Nguyễn ái Quốc
Trong những hoạt đông cách mạng ấy có những sáng tác văn chơng nhằm vạch trần bộ mặt kẻ thù, nói lên nỗi khổ nhục của ngời dân bị áp bức, kêu gọi nhân dân thuộc
địa đoàn kết đấu tranh. – thuế máu– là chơng đầu tiên của – Bản án chế độ thực dân pháp– ở chơng này, tác giả tập trung vạch trần bộ mặt giả nhân giả nghĩa các thử
đoạn tàn bạo của chính quyền thực dân pháp trong việc dùng ngời dân nớc thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lợi của mình trong các cuộc chiến tranh thảm khóc. Lợi dụng xơng máu của những con ngời nghèo khổ đó là một trong những tội ác ghê tởm nhất của thực dân, đế quốc.
Hoạt động 1: I/Đọc - Tìm hiểu chung
? Em biết đợc điều gì về tác giả?
? Dựa vào chú thích, hãy nêu giá trị nội dung của tác phẩm?
1/ Đọc
2/ Tác giả, tác phẩm : -Tác giả SGK
? Đoạn trích thuế máu thuộc chơg nào trong tác phẩm?
- Lu ý đọc đúng ngữ điệu để cảm nhận đợc nghệ thuật trào phúng của tác giả.
- GV gọi 3HS đọc 3 phần của văn bản.
- GV kiểm tra sự hiểu biết của HS qua một số từ? Văn bản có từ nào cần giải thích? Em hãy chỉ ra một số từ?
? Là văn bản nghị luận nhng ko chỉ dùng lí lẽ và dẫn chứng , em còn thấy sự đan xen của các yếu tố thuộc các phơng thức nào?
-Nghị luận xen lẫn tự sự và biểu cảm.
* Gv giới thiệu về tác phẩm “ Bản án chế độ thực dân Pháp”
? Em có nhận xét gì về bố cục của chơng này?
- Trình tự và cách đặt tên các phần trong ch-
ơng đầu vừa theo lô gich thời gian, trọn vẹn 1 quy trình công nghệ đa thân xác ngời dân thuộc địa vào guồng máy chiến tranh, vừa theo nguyên tắc nghệ thuật ( hình thhức đầu cuối tơng ứng trong kết cấu tạo nên sự va đập dữ dội trong tâm trí ngời đọc, ngời nghe.
- Tác phẩm : Bản án chế độ Thực dân Pháp : Bao gồm 12 chơng. Phần trích học là chơng đầu của tác phẩm.
( Giới thiệu bằng 1 side trong bài giảng đt- gv giảng : Với t cách là 1 thiên phóng sự điều tra , Bản án chế
độ thực dân Pháp thuộc loại văn ch-
ơng báo chí . Sự thuyết phục của nó là những con số, những nhân chứng , những thống kê, nghĩa là những sự thật không gì chối cãi đợc. Song mặt khác, tác phẩm rất gần với văn chơng nghệ thuật, nghĩa là những sáng tạo NT ở 1 loạt hình ảnh gợi cảm , ở giọng điệu trào phúng , giễu cợt , mỉa mai. Sự kết hợp này đã đa đến 1 hiệu quả bất ngờ : tố cáo chế độ thực dân, phơi bày cuộc sống khốn cùng của ng- ời dân xứ thuộc địa. Lòng căm giận và yêu thơng là mạch ngầm văn bản thể hiện 1 khát vọng mãnh liệt , sâu sắc của tinh thần chiến đấu , của ý chí chiến đấu giành độc lập tự do của cây bút tài hoa của ngời chiến sĩ cách mạng. )
3. Thể loại : - văn nghị luận.
4. Bè côc :
- Phần 1. Chiến tranh và ngời bản xứ.
- Phần 2. Chế độ lính tình nguyện.
- Phần 3. Kết quả của sự hy sinh.
. Hoạt động 2 : III/Đọc - Tìm hiểu văn bản:
? Em có suy nghĩ gì về cách tác giả đặt tên cho văn bản là “ Thuế máu”?
-Gọi HS đọc diễn cảm phần 1.
? Dới tiêu đề chiến tranh...., tác giả đã trình bày luận điểm bởi 3 luận cứ :
1. Ngời bản xứ đi phơi thây trên các chiÕn trêng.
2. Ngời bản xứ bị đầu độc trong các x- ởng thuốc súng ở hậu phơng.
3. Số lợng ngời bản xứ không còn đợc trở
? Hãy tìm các đoạn tơng ứng với 3 luận cứvề.
trên ?
? Theo em, nội dung của đoạn “ từ đầu…công lí tự do” là gì?
? Thái độ của quan trị đối với ngời dân thuộc
địa có điều gì khác ở thời điểm trớc chiến tranh và trong khi cuộc chiến tranh bùng nổ?
? Đó là thái độ ntn ?=> Đối lập : Từ giống hạ
đẳng ( hèn hạ) , giờ tự dng đợc phong những danh hiệu cao quý ( anh hùng bảo vệ công lí). Thực chất của sự thay đổi này là gì đã đợc tác giả nhấn mạnh rõ ràng .
? Em có nhận xét gì về những từ ngữ đợc tác giả dùng ở đây ? Và giọng điệu ?
ấy thế mà ... đùng một cái ... lập tức tạo ra sự buồn cời ... chế giễu dã tâm lợi dụng xơng máu của ngời dân trong cuộc chiến tranh cho quyền lợi của n- ớc Pháp.
Đó là thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi.
? Em cảm nhận đợc gì về số phận của ngời dân nớc thuộc địa trong đoạn còn lại?
? Vậy số phận thảm thơng của họ đợc miêu tả nh thế nào?
? Qua đây, tác giả bộc lộ thái độ gì của mình
đối với số phận của ngời dân thuộc địa cũng
1/ Tìm hiểu cách đặt tên ch ơng, - Thuế máu( là một cách đặt tên đầy ấn tợng, có sức biểu cảm, khơi gợi rất cao.) :Đây là một thứ thuế cực kì vô
lí, phản ánh một thủ đoạn bốc lột tàn bạo, trắng trợn đến tận cùng sinh mạng của những ngời dân thuộc địa.
Chiến tranh phi nghĩa đối với bọn đế quốc là cách làm giàu nhanh nhất và bóc lột xơng máu của những ngời dân thuộc địa mà chúng tự phong cái nghĩa vụ khai hoá , bảo hộ là con đ- ờng rẻ nhất của chế độ thực dân ở các nớc thuộc địa.
Gợi ý số phận thảm thơng của ngời dân thuộc địa ( bị bóc lột xơng máu) bộc lộ sự căm phẫn t/ độ mỉa mai.
Tên các phần: gợi qúa trình lừa bịp bóc lột đến cùng kiệt thuế máu của bọn thực dân cai trị.
2/ Chiến tranh và ng ời bản xứ:
Thái độ của các quan trị thực dân đối với ngời dân thuộc địa:
- Trớc chiến tranh: bị xem giống ngời hạ đẳng, bị đối xử đánh đập nh súc vật.- Khi chiến tranh bùng nổ: đợc tâng bốc, vỗ về, đợc phong những danh hiệu cao quý.
=> Mỉa mai, châm biếm sự giả dối , thâm độc của CQTD.
=> Thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi.
- Số phận thảm thơng của ngời dân thuộc địa trong những cuộc chiến tranh phi nghĩa.
+ Đột ngột xa lìa quê hơng.
+ Bị biến thành vật hi sinh.
+ Bị bệnh tật, chết đau đớn.
Kết quả : 70 vạn ngời bản xứ ra
®i.
nh đối với quan cai trị thực dân?
- Cảm thông, xót xa…, bất bình, tố cáo sâu sắc chiến tranh.
? Nhận xét về cách đa dẫn chứng và bình luận của tác giả?
- Liệt kê liên tục … nhiều ngời … một số khác… một số khác nữa… => thể hiện thông tin nhanh
- Những hình ảnh mang tính biểu tợng: máu tới vòng nguyệt quế, lấy xơng chạm nên những chiếc gậy của các ngài thống chế.
+ Khạc ra từng miếng phổi.
+ 8 vạn ngời không trông thấy mặt trời quê hơng.
các luận cứ diễn đạt = một câu văn với nhiều dấu ngắt ý. Chứng cứ là những con sè cô thÓ.
? Cho ta thấy số phận ntn của ngời dân thuộc địa?
Có 8 vạn không trở về...
Liệt kê các t liệu liên tục có thật, thông tin nhanh.
Hình tợng hoá các chứng cớ và bình luận dới dạng các hình
ảnh biểu tợng để tố cáo.
Giọng trào phúng, xót xa, truyền cảm , khơi gợi cảm xúc thuyết phục ngời đọc.
IV. Đánh giá kết quả :
? Hiểu nhan đề của văn bản ? Thái độ của các quan cai trị thực dân đối với ngời dân bản xứ nh thế nào ?
V. Hớng dẫn dặn dò :
Về đock kĩ 2 đoạn còn lại, chuẩn bị theo hớng dẫn ? Nội dung của phần Chế độ lính tình nguyện là gì ? Thực chất của chế độ lính tình nguyện là gì ? Những ngời dân bản xứ có tự nguyện tham gia đi lính không ? Hành động việc làm của TDPháp đối với những ngời dân thuộc địa ntn ? Ngòi dân làm thế nào để trốn lính ?