Chương III TUẦN HOÀN Bài 13: MÁU VÀ MÔI TRƯỜNG TRONG CƠ THỂ
Bài 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I/. Mục tiêu 1. Kiến thức
- Nêu hiện tượng đông máu và ý nghĩa của sự đông máu, ứng dụng.
- Nêu ý nghĩa của sự truyền máu
- Cơ chế truyền máu và nguyên tắc truyền máu 2. Kỹ năng
Rèn một số kỹ năng:
- Quan sát sơ đồ thí nghiệm tìm kiến thức.
- Hoạt động nhóm.
- Vận dụng lí thuyết giải thích các hiện tượng liên quan đến đông máu trong đời sống.
3. Thái độ
Giáo dục ý thức giữ gìn, bảo vệ cơ thể, biết sử lí khi bị chảy máu và giúp đỡ người xung quanh.
II/. Chuẩn bị:
GV: + Chuẩn bị tranh hình phóng to SGK (48, 49), máy chiếu hay bảng phụ.
+ Phiếu học tập: "Tìm hiểu về hiện tượng đông máu"
Tiêu chí Nội dung
1 - Hiện tượng 2 - Cơ chế 2 - Khái niệm
3 - Vai trò HS: Soạn bi trước ở nhà.
III/. Tiến trình tiết dạy:
1. Ổn định lớp :1’ GV chào HS cho các em ngồi, kiểm tra vệ sinh, dụng cụ học tập 2. Kiểm tra:5’
- GV: Trình bài cơ chế bảo vệ cơ thể của bạch cầu ?
Sinh học 8 43 Lưu Nhật Phương Trâm
- HS:
- GV:?Em đã từng tiêm phòng chưa? Nếu có thì là bệnh nào? Em hiểu gì về vai trò của vắc xin ? 3. Bài mới:
3.1 Mở bài1’: GV có thể nêu vấn đề: Trong lịch sử phát triển Y học, con người đã biết truyền máu, song rất nhiều trường hợp gây tử vong, đó là do khi truyền máu thì máu bị động lại. Vậy nên yếu tố nào gây nên và theo cơ chế nào? → nghiên cứu ở bài.
- GV hướng dẫn HS mở SGK trang 48.
3.2 Các hoạt động
TG HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG
11P Hoạt động 1 :TÌM HIỂU CƠ CHẾ ĐÔNG MÁU VÀ VAI TRÒ CỦA NÓ
*Mục tiêu : HS trình bày được cơ chế động máu và nêu ý nghĩa của đông máu đối với đời sống.
+ GV cho HS nghiên cứu thông tin trong SGK tr.
48.
+ Trao đổi nhóm.
+ Hoàn thành bài tập mục tr. 48.
- Cá nhân tự nghiên cứu thông tin và sơ đồ trong SGK tr.48 → ghi nhớ kiến thức.
- Trao đổi nhóm hoàn thành các nội dung.
- Đại diện nhóm trình bày, thuyết minh sơ đồ cơ chế đông máu.
- Nhóm khác theo dõi nhận xét bổ sung.
- Cần đi sâu vào cơ chế đông máu.
- GV chữa bài bằng cách : + Các nhóm trình bày bổ sung.
+ Chiếu phiếu học tập của HS rồi bổ sung hoàn thiện.
+GV lưu ý: Cần để 3 nhóm trình bày và nhiều nhóm bổ sung hoặc là nhóm trùng ý kiến.
-Sau cùng GV chiếu phiếu học tập kiến thức chuẩn (hay bảng phụ) để HS theo dõi và tự so sánh với kết quả của nhóm mình, nội dung đúng là bao nhiêu %.
- Các nhóm theo dõi phiếu kiến thức chuẩn bổ sung.
- GV hỏi: Nhìn cơ chế đông máu, cho biết.
+ Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu?
+ Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?
- Cá nhân tự trả lời câu hỏi → HS khác nhận xét và bổ sung (nếu cần)
I. Đông máu
Kết luận: Nội dung kiến thức trong phiếu học tập.
Tiêu chí
Nội dung 1- Hiện
tượng - Khi bị thương đứt mạch máu → máu chảy ra một lúc rồi ngừng nhờ một khối máu bịt vết thương.
2- Cơ
chế Tế bào máu → Tiểu cầu vỡ → Giải phóng
Máu Enzim → Tơ máu giữ các
tế
chảy bào máu Huyết tương → Chất sinh tơ máu Khối máu đông ion Ca++
3- Khái
niệm Đông máu là hiện tượng hình thành khối máu động hàn tính vết thương 4- Vai
trò Giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất máu khi bị thương
TG Hoạt động của GV v HS Nội dung
20’
*Hoạt động 2: CÁC NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
*Mục tiêu: - HS nắm được các nhóm máu chính của người.
- Nếu được các nguyên tắc truyền máu.
- GV nêu câu hỏi:
? Ở người có mấy nhóm máu ?
? Hồng cầu máu người có loại kháng nguyên nào?
? Huyết tương máu của người nhận có loại kháng thể nào ? chúng có gây kết dính hồng cầu máu người cho háy không ?
- HS tự nghiên cứu thí nghiệm của Canlan Staynơ, hình 15.2 SGK tr. 48,49.
- Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời.
- Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác bổ sung.
+ Hoàn thành bài tập "Mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu".
- 2 HS viết sơ đồ "Mối quan hệ giữa cho và nhận giữa các nhóm máu".
- HS khác bổ sung.
- HS rút ra kết luận.
+ GV nhận xét đánh giá phần kết quảthảo luận của nhóm.
+ GV hoàn thiện kiến thức để HS sữa chữa.
? Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?
? Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?
? Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (vi rút viêm gan B, HIV...) có thể đem truyền cho người khác được không ? Vì sao ?
- HS tự vận dụng kiến thức ở vần đề 1 trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét đánh giá phần trả lời của HS.
? Vậy là chúng ta đã giải quyết được vấn đề ban đầu
II.Các nguyên tắc truyền máu.
1.
Các nhóm máu ở người.
Kết luận: - Ở người có 4 nhóm máu A, B, AB, O.
- Sơ đồ " Mối quan hệ giữa cho và nhận giữa các nhóm máu".
A_A
O_O AB_AB B_B
2. Vấn đề 2: Tìm hiểu các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu.
Kết luận: Khi truyền máu cần tuân theo nguyên tắc.
+ Lựa chọn nhóm máu cho phù hợp.
+ Kiểm tra mầm bệnh trước khi truyền máu.
Sinh học 8 45 Lưu Nhật Phương Trâm
đặt ra chưa ?
-Khi bị chảy máu, vấn đề đầu tiên cầu giải quyết là gì?
- HS phải vận dụng kiến thức đ học trong bài để trả lời.
Yêu cầu: Phải cầm máu ngay đối với vết thương to chảy nhiều máu…
IV. Củng cố: 5’ Hãy đánh dấu vào câu trả lời đúng.
1 - Tế bào máu nào tham gia vào quá trình đông máu:
a. Hồng cầu c. Tiểu cầu b. Bạch cầu d. cả 3.
2 - Máu không đông được là do:
a. Tơ máu b. Huyết tương c. Bạch cầu.
3 - Người có nhóm máu AB không truyền được cho người có nhóm máu O, A, B vì a. Nhóm máu AB, hồng cầu có khả năng A và B
b. Nhóm máu AB huyết tương không có c. Nhóm máu AB ít người có.
Dặn dò :2’
- Học bài trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục "Em có biết"?
- Ôn lại kiến thức hệ tuần hoàn ở lớp thú.
- GV hướng dẫn HS chuẩn bị bài ở nhà.
- GV nhận xét lớp.
Tuần :8 Tiết: 16
Ngày soạn: 8 / 9 / 2011