Chương 3 BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỶ LUẬT TÍCH CỰC
3.1. Biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực cho sinh viên trường CĐSP Lạng Sơn
3.1.1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, giáo viên chủ nhiệm và sinh viên trường CĐSP Lạng Sơn về tầm quan trọng của biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực
* Mục tiêu biện pháp
Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, giáo viên, giáo viên chủ nhiệm và SV về vị trí, vai trò cũng như những kỹ năng áp dụng biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực và thấy rõ tính hiệu quả của nó trong công tác giáo dục, hình thành những phẩm chất nhân cách cho SV, giúp các em duy trì nề nếp, rèn luyện đạo đức nhà giáo đáp ứng yêu cầu của thực tiễn giáo dục phổ thông.
* Nội dung thực hiện
Để thay đổi nhận thức cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, giáo viên chủ nhiệm và SV nhà trường cần tiến hành những nội dung cơ bản sau:
- Hiểu bản chất thế nào là giáo dục bằng trừng phạt? Sự khác biệt giữa giáo dục trừng phạt và giáo dục kỷ luật tích cực.
- Thấy rõ thực trạng trừng phạt thân thể người học ở Việt Nam và nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đó.
- Nhận thức được những hậu quả của việc giáo dục bằng trừng phạt đối với người học, sự hệ lụy của các biện pháp thiếu tích cực trong giáo dục nhân cách người học.
- Nhận thức rõ giáo dục bằng trừng phạt người học là không phù hợp với mục tiêu giáo dục, với đạo đức nhà giáo, vi phạm luật pháp của Việt Nam và công ước Quốc tế.
- Thấy rõ được lợi ích của việc áp dụng các biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực là phát huy nội lực người học, giúp SV tự ý thức, tự uốn nắn và rèn luyện bản thân cũng như lợi ích của giáo dục kỷ luật tích cực đối với giảng viên và lợi ích đối với xã hội.
- Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, giáo viên chủ nhiệm và SV về các kiến thức, kỹ năng áp dụng phương pháp giáo dục kỷ luật tích cực trong quá trình đào tạo của nhà trường. Đồng thời định hướng cho SV các biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực ở trường phổ thông trong giai đoạn hiện nay.
* Biện pháp thực hiện
Để nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, giáo viên chủ nhiệm và SV nhà trường về biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực đòi hỏi phải được tiến hành thường xuyên và liên tục, có cơ chế, chính sách chế tài cụ thể. Để làm được điều đó cần có các điều kiện và biện pháp cụ thể sau:
- Sở Giáo dục và Đào tạo cần có văn bản hướng dẫn cụ thể quy trình áp dụng biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực đối với nhà trường. Trên cơ sở đó, nhà trường cần tổ chức triển khai cho các đơn vị và từng giảng viên, giáo viên chủ nhiệm và SV để thống nhất về mặt ý thức làm cơ sở cho những hành động cụ thể trong tiến trình hoạt động.
- Nhà trường cử đội ngũ cán bộ có trình độ, chuyên môn đi học tập, bồi dưỡng về giáo dục kỷ luật tích cực. Đây sẽ là lực lượng nòng cốt, là hạt nhân giúp nhà trường xây dựng kế hoạch, biên soạn nội dung và tổ chức thực hiện bồi dưỡng kiến thức giáo dục kỷ luật tích cực sâu rộng trong nhà trường.
- Nhà trường khuyến khích đội ngũ giảng viên, giáo viên chủ nhiệm tăng cường công tác thực tế phổ thông. Học tập kinh nghiệm giáo dục kỷ luật tích cực ở
phổ thông, những cơ sở giáo dục hiện đang triển khai rất mạnh việc áp dụng biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực.
- Xây dựng quy chế, chế tài cụ thể quy định việc áp dụng biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực trong nhà trường. Có biện pháp khuyến khích, động viên hoặc phê bình nhắc nhở thiện chí đối với giảng viên, giáo viên chủ nhiệm và sinh viên khi thực hiện giáo dục kỷ luật tích cực.
3.1.2. Tăng cường vai trò chủ đạo của giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường CĐSP Lạng Sơn
* Mục tiêu biện pháp
Phát huy vị trí, vai trò, chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm lớp trong nhà trường. Xây dựng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm là lực lượng tiên phong trong quá trình áp dụng các biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực nhằm duy trì nề nếp, kỷ cương của tập thể sinh viên cũng như sự rèn luyện của mỗi cá nhân SV trong quá trình học tập và rèn luyện ở nhà trường.
* Nội dung thực hiện
Để tăng cường vai trò chủ đạo của đội ngũ giáo viên chủ nhiệm trong nhà trường cần thực hiện các nội dung sau:
- Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp về vị trí, chức năng của mình trong công tác giáo dục sinh viên như:
+ Về vị trí.
Là người thay mặt hiệu trưởng, hội đồng nhà trường và cha mẹ HSSV quản lý toàn diện tập thể lớp mình phụ trách.
Là người lãnh đạo, tổ chức, điều hành, kiểm tra mọi hoạt động và các mối quan hệ ứng xử thuộc lớp mình phụ trách nhằm hình thành nhân cách cho HSSV.
Là cầu nối nối liền giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
+ Về chức năng
Xây dựng, tổ chức tập thể lớp thành một đơn vị vững mạnh.
Tổ chức, điều khiển mọi hoạt động giáo dục của tập thể học sinh sinh viên lớp mình phụ trách.
Thiết lập và phát triển những mối quan hệ đa chiều với các lực lượng giáo dục.
- Bồi dưỡng kiến thức cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm nhà trường về phương pháp giáo dục kỷ luật tích cực, đặc biệt chú trọng các kỹ năng cần thiết đối với người giáo viên chủ nhiệm lớp khi áp dụng các biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực như:
+ Kỹ năng xây dựng tập thể học sinh, sinh viên và xây dựng nội quy lớp học + Kỹ năng nắm bắt và trợ giúp những khó khăn đối với học sinh, sinh viên + Kỹ năng quản lý nhóm lớp
+ Kỹ năng xây dựng kế hoạch + Kỹ năng ra quyết định
+ Kỹ năng tổ chức, điều khiển, điều chỉnh các hoạt động + Kỹ năng giao tiếp, ứng xử sư phạm
+ Kỹ năng kiểm tra, đánh giá trong giáo dục + Kỹ năng giải quyết xung đột trong tập thể
+ Kỹ năng phối hợp với các lực lượng giáo dục…
- Tăng cường quyền hạn và tự chịu trách nhiệm cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm nhà trường. Nhà trường cần xây dựng cơ chế, chính sách và quy định cụ thể về quyền và trách nhiệm đối với người giáo viên chủ nhiệm.
* Biện pháp thực hiện
Các biện pháp để phát huy vai trò chủ đạo của người giáo viên chủ nhiệm trong công tác quản lý, giáo dục của nhà trường bao gồm:
- Nhà trường lựa chọn và tuyển dụng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm là những người có trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, nghiệp vụ quản lý và tâm huyết với nghề. Được đồng nghiệp tin yêu, học sinh, sinh viên kính trọng, là người
có uy tín trước tập thể. Có như vậy họ thực sự là tấm gương điển hình cho học sinh, sinh viên học tập rèn luyện noi theo.
- Tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm nhà trường về các phương pháp giáo dục kỷ luật tích cực.
- Tổ chức cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm được tiếp cận, học tập kinh nghiệm ở các cơ sở giáo dục trong và ngoài tỉnh để nâng cao kiến thức, năng lực tổ chức thực hiện công tác quản lý HSSV, nâng cao kỹ năng áp dụng các biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực.
- Tăng cường công tác kiểm tra, dự giờ sinh hoạt lớp đối với công tác của người giáo viên chủ nhiệm để kịp thời khen thưởng, động viên, khuyến khích hoặc định hướng, điều chỉnh những hạn chế cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm.
- Tổ chức các buổi hội thảo chuyên biệt cho độ ngũ giáo viên chủ nhiệm, các cuộc thi về kỹ năng làm công tác chủ nhiệm để chọn ra những điển hình tiên tiến, tạo động lực cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm thực hiện có chất lượng, hiệu quả công tác quản lý tập thể HSSV.
3.1.3. Xây dựng và thực hiện chặt chẽ nội quy, quy chế của từng lớp, chi đoàn, chi hội, phát huy vai trò tự quản của sinh viên
* Mục tiêu biện pháp
Xây dựng và duy trì ý thức tổ chức kỷ luật đối với tập thể HSSV bằng các nội quy, quy chế mà tập thể đã xây dựng và thống nhất thực hiện. Tăng cường tự ý thức, tinh thần tự giác chấp hành nội quy của lớp, của trường dưới vai trò tự quản của tập thể học HSSV.
* Nội dung thực hiện
Để xây dựng và thực hiện chặt chẽ nội quy, quy chế của từng lớp, chi đoàn, chi hội, phát huy vai trò tự quản của SV cần tiến hành các nội dung sau:
- Tăng cường nhận thức cho HSSV về ý thức trách nhiệm của người học trong việc duy trì nề nếp, kỷ luật lớp học cũng như ảnh hưởng của nó đến kết quả học tập và rèn luyện của HSSV.
- Bồi dưỡng cho giáo viên chủ nhiệm và tập thể HSSV về ý thức tổ chức kỷ luật, nội quy đào tạo và kỹ năng để xây dựng nội quy lớp học.
- Bồi dưỡng kỹ năng lựa chọn đội ngũ ban tự quản của lớp và bầu các chức vụ quản lý lớp phù hợp với năng lực sở trường của từng vị trí để HSSV phát huy được vai trò của mình trong công tác tự quản.
- Phát triển các kỹ năng tự quản cho tập thể HSSV như: Kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết xung đột, kỹ năng báo cáo, kỹ năng trợ giúp, kỹ năng xác đinh giá trị bản thân, kỹ năng quản lý xúc cảm, kỹ năng hợp tác, kỹ năng tổ chức và thực hiện các hoạt động tập thể…
- Tổ chức cho các lớp thảo luận xây dựng chế tài, hình thức xử lý các hành vi vi phạm nề nếp một cách chặt chẽ và thống nhất.
* Biện pháp thực hiện
- Nhà trường có những văn bản chỉ đạo chi tiết quy định về ý thức tổ chức, quy chế đào tạo đối với HSSV trong từng năm học. Tăng cường vai trò, trách nhiệm của các khoa, tổ chuyên môn trong việc quản lý HSSV của đơn vị. Khen thưởng và xử lý kịp thời đối với HSSV trong việc thực hiện nề nếp, nội quy một cách công khai, công bằng, dân chủ. Tạo cơ hội và điều kiện để các em phấn đấu cũng như sửa chữa những hành vi sai trái, có ý thức vươn lên hoàn thiện bản thân.
- Với giáo viên chủ nhiệm là người đứng ra hướng dẫn, tổ chức cho tập thể lớp xây dựng nội quy, theo dõi tinh thần ý thức tổ chức kỷ luật của lớp một cách chặt chẽ. Phối hợp với giảng viên bộ môn để quản lý toàn diện tập thể lớp chủ nhiệm.
- Đội ngũ tự quản của lớp phát huy vai trò ảnh hưởng tích cực của mình đối với tập thể, là người tiên phong, gương mẫu trong thực hiện nội quy, quy chế lớp.
Phải năng động và sáng tạo trong việc thay mặt giáo viên chủ nhiệm trực tiếp đôn đốc, nhắc nhở các thành viên trong lớp duy trì ý thức kỷ luật.
- Mỗi thành viên trong tập thể lớp phát huy vai trò, vị trí của mình, nâng cao trách nhiệm trước tập thể. Tự ý thức và tự tu dưỡng bản thân để rèn luyện và phấn
đấu. Có tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, xây dựng bầu không khí tâm lý lành mạnh, có ý chí vượt khó và sẵn sàng nhận nhiệm vụ cũng như các hoạt động của tập thể giao cho.
- Các tổ chức trong nhà trường như: Công đoàn, Đoàn thanh niên, Hội SV cần có sự thống nhất về nhận thức và hành động, phát huy vai trò của mình trong việc phối hợp với nhà trường, giáo viên chủ nhiệm để quản lý HSSV. Tổ chức nhiều dạng hoạt động phong phú đa dạng để tạo sân chơi, môi trường cho HSSV trải nghiệm rèn luyện bản thân nâng cao kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp và hình thành các phẩm chất nhân cách của người giáo viên.
3.1.4. Xây dựng môi trường văn hóa, mô phạm trong trường CĐSP Lạng Sơn
* Mục tiêu biện pháp
Xây dựng trường CĐSP Lạng Sơn là một môi trường sư phạm mẫu mực, là trung tâm văn hóa của tỉnh Lạng Sơn, phát huy truyền thống tốt đẹp của nhà trường trong công tác đào tạo nguồn giáo viên có chất lượng cho các cơ sở giáo dục trong tỉnh.
* Nội dung thực hiện
Để xây dựng môi trường văn hóa, mô phạm trong trường CĐSP Lạng Sơn, chúng ta cần tiến hành các nội dung sau:
- Về cơ sở vật chất: Nhà trường cần đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất nhà trường như: Phòng làm việc, giảng đường, thư viện, các phương tiện thiết bị dạy học, khuôn viên vườn hoa cây cảnh, khu nội trú của sinh viên… để tạo ra môi trường cảnh quan thuận lợi phục vụ cho công tác giảng dạy, học tập rèn luyện của giảng viên và HSSV.
- Về thực hiện nề nếp, kỷ luật lao động, quy chế chuyên môn. Nhà trường cần thống nhất và tổ chức thực hiện khoa học, chặt chẽ đối với đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, giáo viên chủ nhiệm và HSSV trong nhà trường. Duy trì và phát huy các truyền thống tốt đẹp của nhà trường trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn.
- Về hoạt động xây dựng đạo đức lối sống, nếp sống văn hóa. Đây là hoạt động rất quan trọng góp phần xây dựng môi trường văn hóa trường học ngày càng lành mạnh hướng tới chân- thiện- mỹ. Toàn thể cán bộ giảng viên và HSSV tích cực hưởng ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, tổ chức nhiều hoạt động theo các chuyên đề nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ giảng viên và HSSV. Xây dựng quan hệ giữa cán bộ, giảng viên và HSSV, mối quan hệ cán bộ giảng viên với nhau dựa theo các chuẩn mực của Nhà trường và Qui chế văn minh công sở nhằm xây dựng đạo đức, lối sống lành mạnh, nếp sống văn minh văn hóa trong trường học.
* Biện pháp thực hiện
- Nâng cao trình độ nhận thức của cán bộ, đảng viên, giảng viên và HSSV về chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước, khắc phục tình trạng phai nhạt lý tưởng, suy thoái về chính trị, đạo đức, lối sống.
- Xây dựng văn hóa công sở văn minh, tiến bộ, hiện đại góp phần tạo nên nền nếp làm việc khoa học, có kỷ cương dân chủ. Tạo được tình đoàn kết và chống lại bệnh quan liêu, xây dựng môi trường văn hóa công sở tốt đẹp sẽ tạo được niềm tin của cán bộ, giảng viên với HSSV góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của nhà trường.
- Xây dựng nội qui, qui chế làm việc, qui chế chi tiêu nội bộ của đơn vị chặt chẽ, khoa học tạo nên những chuẩn mực, phá tính cục bộ, sự đối lập có tính bản thể của các thành viên, hướng mọi người đến giá trị chung, tôn trọng nguyên tắc, quy tắc và chuẩn mực văn hóa công sở, để đưa sinh hoạt đơn vị, cơ quan vào nền nếp.
Tạo môi trường thuận lợi để cán bộ, giảng viên phát huy năng lực sáng tạo, nghiên cứu khoa học, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào thực tiễn...tạo nên hiệu quả cao, phục vụ tốt cho công tác giảng dạy.
- Thực hiện nghiêm túc qui chế dân chủ ở cơ sở mà cụ thể là đoàn kết nội bộ, nghiêm túc phê bình và tự phê bình theo tinh thần Nghị quyết Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 4 khóa XI, đấu tranh và ngăn chặn, đẩy lùi các tệ nạn xã hội.
3.1.5. Kết hợp và phát huy vai trò của các tổ chức, đoàn thể trong và ngoài nhà trường tham gia vào công tác giáo dục kỷ luật tích cực cho sinh viên
* Mục tiêu biện pháp
Phát huy vai trò của các tổ chức, đoàn thể trong và ngoài nhà trường tham gia vào công tác giáo dục kỷ luật tích cực cho HSSV nhằm tạo ra môi trường rèn luyện thuận lợi, phát huy vị trí, vai trò và sức mạnh tổng hợp của các lực lượng tham gia công tác giáo dục, giúp HSSV rèn luyện phấn đấu có hiệu quả.
* Nội dung thực hiện
- Các tổ chức, đoàn thể trong và ngoài nhà trường thống nhất về vị trí, vai trò, chức năng của mình trong công tác giáo dục. Những quyền hạn và trách nhiệm của từng tổ chức trong việc phối hợp để tác động giáo dục HSSV có hiệu quả.
- Kết hợp chặt chẽ các tổ chức trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục cho HSSV như: phong trào thi đua; các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao;
các hoạt động xã hội; phong trào tình nguyện; quản lý HSSV nội ngoại trú…
- Xây dựng quy chế hoạt động chung của các tổ chức đoàn thể trong và ngoài nhà trường, quy định chế tài khen thưởng và kỷ luật đối với HSSV khi tham gia các hoạt động.
- Tăng cường mối quan hệ với các cơ sở giáo mầm non, phổ thông, xây dựng hệ thống các trường thực hành để đưa HSSV thâm nhập thực tế giáo dục phổ thông, phát triển kỹ năng nghề nghiệp và rèn luyện phẩm chất đạo đức người giáo viên.
* Biện pháp thực hiện
- Nhà trường xây dựng mối quan hệ tích cực với các cơ quan, tổ chức, đoàn thể ngoài nhà trường. Thường xuyên gặp gỡ, trao đổi về chương trình, nội dung và cách thức tổ chức thực hiện các hoạt động quản lý, giáo dục HSSV.
- Các tổ chức, đoàn thể trong nhà trường giữ vai trò chủ đạo trong việc liên hệ và kết hợp với các tổ chức đoàn thể bên ngoài nhà trường để tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nội dung chương trình và sự tham gia quản lý, điều hành, đánh giá kết quả rèn luyện của HSSV khách quan, công bằng.