Tiết 20 Lời văn, đoạn văn tự sự
I. Lời văn, đoạn văn tự sự
Đoạn (1) gồm có hai câu, mỗi câu giới thiệu hai ý rất cân đối, đầy đủ, không thừa, không thiếu.
VD : Hùng Vơng thứ 18 có một ngời con gái tên là Mị Nơng, ngời đẹp nh hoa, tính nết dịu hiền.( một ý giới thiệu về Hùng Vơng, một ý giới thiệu về Mị Nơng.)
Câu văn giới thiệu nhân vật thờng dùng những từ gì, cụm từ g×?
Học sinh đọc đoạn văn SGK/59
Đoạn văn đã dùng những từ gì để kể về hành động của nhân vật? Các hành động đợckể ra theo thứ tự nào?
Học sinh đọc lại các đoạn văn và trả lời câu hỏi.
Hãy cho biết mỗi đoạn văn biểu đạt ý chính nào? Tại sao ng- ời ta gọi đó là câu văn chủ đề?
Để dẫn đến đợc ý chính ấy, ngời kể đã dẫn dắt từng bớc bằng cách kể các ý phụ nh thế nào? chỉ ra các ý phụ và mối quan hệ của chóng víi ý chÝnh?
Cách giới thiệu hàm ý đề cao, khẳng
định Mị Nơng ngời đẹp nh hoa, vua cha… muốn kén một ngời chồng thật xứng đáng.
Đoạn 2 gồm 6 câu. Câu văn trên thờng dùng chữ “ là”, “ có” , Đoạn (2) mỗi câu có nhiều động từ gây ấn tợng mau lẹ.
KL 1 :
Khi kể ngời thì có thể giới thiệu tên, họ, lai lịch, quan hệ, tính tình, tài năng, ý nghĩa của nhân vật.
Khi kể về việc thì kể các hành động, việc làm, kết quả và sự thay đổi do các hành động ấy đem lại.
2. Lời văn kể việc :
Đoạn văn gồm rất nhiều động từ chỉ hành động của nhân vật, các hành động đợc kể theo thứ tự trớc sau, có sự thay đổi trong hành động của nhân vật.
KL 2 : Khi kể việc thì kể về các hành
động, việc làm, kết quả và sự đổi thay do các hành động ấy đem lại.
3. Đoạn văn :
Đoạn (1) biểu đạt ý : Vua Hùng kén rể. Muốn kén rể thì phải kể vua có con gái đẹp, sau mới có lòng yêu thơng, có ý kén rể tài giỏi. Nếu đảo lại : “ Vua Hùng muốn kén một chàng rể thật xứng đáng vì
ông có một ngời con gái ngời đẹp nh hoa, tính tình hiền dịu.”, thì đó là văn giải thích chứ không còn là văn kể nữa. Văn kể phải kể sự việc theo thứ tự có trớc, có sau, có dẫn dắt thì ngời đọc mới cảm đợc.
Đoạn (2) biểu đạt ý : có hai ngời
đến cầu hôn, đều có tài lạ nh nhau, đều xứng đáng làm rể Vua Hùng. Muốn nói đợc ý này thì phải giới thiệu từng ngời, phải dẫn dắt. Họ đều có tài nhng không giống nhau.
GV nói rõ hơn về câu chủ
đề.
GV giúp học sinh rút ra những điều đáng ghi nhớ.
Mỗi đoạn văn kể về điều gì?
Hãy gạch dới câu chủ đề có ý quan trọng nhất của mỗi đoạn.
Các câu triển khai theo thứ tự nào?
Hãy viết câu giới thiệu các nhân vật Thánh Gióng, Lạc Long Quân, Âu Cơ, Tuệ Tĩnh.
GV gợi ý vận dụng một số kiểu câu giới thiệu nhân vật đã
biết. Mỗi học sinh viết ít nhất một
Đoạn (3) biểu đạt ý : Thuỷ Tinh dâng nớc đánh Sơn Tinh. Muốn diễn đạt ý này, ngời kể phải kể trận đánh theo thứ tự trớc sau, từ nguyên nhân đến kết quả trận
đánh.
Mỗi đoạn văn thờng có một ý chính, diễn đạt thành một câu gọi là câu chủ đề.
Muốn diễn đạt ý ấy, ngời viết phải biết cái gì nói trớc, cái gì nói sau, phải biết dẫn dắt thì mới thành đợc đoạn văn.
ghi nhí : (SGK . 59) III. Luyện tập : Bài 1 (SGK . 60 )
Đoạn (a): ý của đoạn thể hiện ở câu :
“ cậu chăn bò rất giỏi”, đợc thể hiện ở một sè ý phô nh sau:
Chăn suốt ngày từ sáng đến tối
Dù nắng, ma nh thế nào bò đều
đợc cho ăn căng bụng.
Đoạn (b) ý nói về hai cô chị hay hắt hủi Sọ Dừa, cô út hiền lành, đối xử với Sọ Dừa tử tế. Muốn nói đợc ý này phải dẫn dắt từ chỗ : “ Ngày mùa, tôi tớ ra đồng làm cả”, nghĩa là do thiếu ngời, con gái phú ông cũng phải làm việc đa cơm cho Sọ Dừa. Nếu không ngời ta sẽ thắc mắc : Phú ông giàu thế, tôi tớ đâu mà bắt ba cô con gái đa cơm cho đứa chăn bò? Câu (1) đóng vai trò dẫn dắt, giải thích.
Đoạn (c) ý chính của đoạn này là nói
“ tính cô còn trẻ con lắm”. Các câu sau nói rõ cái tính trẻ con ấy biểu hiện nh thế nào.
Bài 3 ( SGK . 60 )
VD : Tuệ Tĩnh là một thầy thuốc rất th-
ơng ngời. Một lần, ông sắp đi xem bệnh cho một nhà quý tộc trong vùng, thì bất ngờ có
câu vào giấy, GV kiểm tra xem học sinh có làm hay không, gọi học sinh đọc, đánh giá, sửa lại nÕu sai.
GV gợi ý học sinh : bắt đầu viết từ khi xứ giả dắt ngựa, roi sắt tới, Thánh Gióng vơn vai thành tráng sĩ.
hai vợ chồng nông dân khiên đứa con bị ngã
gãy đùi đến, mếu máo xin ông chạy chữa,
Bài 4 ( SGK . 60 )
Khi sứ giả đem ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt đến, chú bé vùng dậy, vơn vai một cái bỗng biến thành một tráng sĩ mình cao hơn trợng, oai phong, lẫm liệt. Tráng sĩ mặc áo giáp sắt, cầm roi sắt, nhảy lên mình ngựa.
Ngựa phun lửa, tráng sĩ thúc ngựa phi thẳng
đến nơi có giặc, đánh hết lớp này đến lớp khác, giặc chết nh rạ.
Tiết 21, 22 : văn bản : thạch sanh.
Ngày soạn : Ngày dạy :
a. Mục tiêu
Giúp học sinh :
Hiểu đợc nội dung, ý nghĩa của truyện Thạch Sanh và một số đặc điểm tiểu biểu của nhân vật dũng sĩ
Kể lại đợc truyện ( kể đợc những chi tiết bằng ngôn ngữ của học sinh) B. Chuẩn bị của GV- HS:
j. Giáo viên: Soạn giáo án, chuẩn bị bảng phụ, k. Học sinh: Soạn bài.
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học 1. ổn định tổ chức :
2. Kiểm tra bài cũ : 3. Bài mới :
Giới thiệu bài :