PHẦN III VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
II. Nội dung nghiên cứu
2.1. Nội dung của đối tác Hà Lan tham gia đề tài
- Lựa chọn, cung cấp một số dòng, giống bố mẹ làm nguồn vật liệu để lai tạo và tuyển chọn giống ở Việt Nam.
- Cung cấp tài liệu và chuyển giao công nghệ liên quan đến lai tạo giống, xử lý đột biến nhân tạo hoa lily, loa kèn, quy trình trồng trọt các giống cung cấp cho Việt Nam.
- Tổ chức tập huấn ngắn hạn cho cán bộ Việt Nam về kỹ thuật chọn, tạo, nhân giống và kỹ thuật điều khiển nở hoa theo ý muốn.
- Cử chuyên gia trực tiếp sang Việt Nam chuyển giao các công nghệ và kỹ thuật liên quan đến nội dung của đề tài.
2.2. Nội dung nghiên cứu trong nước
2.2.1. Điều tra, thu thập, nhập nội nguồn gen Lilium trong nước
a, Địa điểm điều tra: tiến hành điều tra, thu thập ở các địa điểm: Sapa (Lào Cai), Mường La (Sơn La), Lâm Đồng (Đà Lạt)
b, Nguồn gốc nhập nội giống: từ Hà Lan
2.2.2. Khảo nghiệm và tuyển chọn giống hoa lily, loa kèn
Tiến hành trồng, chăm sóc và theo dõi đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển, chất lượng hoa của các giống hoa Lilium nhập nội, từ đó tuyển chọn ra được giống lily, loa kèn triển vọng phục vụ cho sản xuất.
2.2.3. Đánh giá tính đa dạng di truyền nguồn gen Lilium và ứng dụng công nghệ sinh học của Hà Lan trong chọn, tạo giống hoa Lilium tại Việt Nam
a, Đánh giá đa dạng di truyền: tiến hành đánh giá đa dạng di truyền của các giống hoa Lilium nhập nội theo 2 hướng (đánh giá hình thái và đánh giá bằng chỉ thị phân tử RAPD) nhằm xác định được khoảng cách di truyền từ đó đề xuất các tổ hợp lai có ưu thế lai cao.
b, Ứng dụng công nghệ sinh học của Hà Lan trong chọn, tạo giống hoa Lilium tại Việt Nam
* Tạo giống hoa Lilium bằng phương pháp lai hữu tính - Lựa chọn cặp bố mẹ để lai.
- Lai hữu tính (theo phương pháp thụ phấn thông thường và phương pháp thụ phấn cắt vòi nhụy).
- Cứu phôi (nuôi cấy lát cắt bầu nhụy, nuôi cấy phôi/túi phôi đối với hoa lily) và thu hạt đem gieo (đối với hoa loa kèn).
- Nhân nhanh củ con trong phòng thí nghiệm.
- Ra ngôi cây con ngoài vườn ươm (đối với hoa lily) và gieo hạt thành cây con (đối với hoa loa kèn).
- Đánh giá các cây lai hoa lily, loa kèn để chọn ra các con lai triển vọng.
- Nhân dòng và đánh giá dòng để chọn ra các dòng lai triển vọng.
* Xử lý gây đột biến nhân tạo đối với mô sẹo và hạt nảy mầm: xác định liều lượng và thời gian xử lý (nội dung này không thực hiện, đưa vào phần cắt giảm kinh phí chi thường xuyên 10% theo Quyết định số 965/QD-KHNN-TC).
2.2.4. Ứng dụng công nghệ sinh học của Hà Lan trong nghiên cứu các phương pháp nhân giống Lilium bằng in vitro và in vivo (bằng vảy, hạt)
a, Nghiên cứu và ứng dụng phương pháp sản xuất giống bằng in vitro
* Hoa lily
- Ảnh hưởng của thời gian khử trùng mẫu bằng H2O2 30% đến mẫu cấy
- Ảnh hưởng của một số chất thuộc nhóm auxin là IAA, IBA, 2,4D, αNAA đến sự phát sinh củ từ vảy củ
- Ảnh hưởng của hàm lượng đường và nồng độ của (IAA, IBA, αNAA) đến khả tạo củ in vitro từ vảy củ
- Ảnh hưởng của tổ hợp cytokinin + auxin đến khả tạo củ từ củ hoa lily in vitro - Ảnh hưởng của kiểu nuôi cấy đến khả năng tạo củ từ củ in vitro hoa lily - Ảnh hưởng của hàm lượng đường đến sự tăng khối lượng củ ở điều kiện 16h sáng/ngày và điều kiện tối hoàn toàn
- Ảnh hưởng của giá thể đến khả năng bật chồi và sinh trưởng phát triển của củ lily in vitro ở giai đoạn vườn ươm
* Hoa loa kèn
- Ảnh hưởng của nồng độ BAP đến khả năng tái sinh chồi in vitro từ vảy củ
- Ảnh hưởng của tổ hợp BAP và IAA đến khả năng tái sinh chồi in vitro từ vảy củ
- Ảnh hưởng của tổ hợp BAP và αNAA đến khả năng tái sinh chồi in vitro từ vảy củ
- Ảnh hưởng của hàm lượng đường và điều kiện chiếu sáng đến khả năng tạo củ từ chồi in vitro
- Ảnh hưởng của auxin đến khả năng tạo củ từ chồi in vitro
- Ảnh hưởng của giá thể đến khả năng bật chồi và sinh trưởng phát triển của củ loa kèn in vitro ở giai đoạn vườn ươm
b, Nghiên cứu và ứng dụng phương pháp sản xuất giống bằng tách vảy Gồm 2 nội dung (được chia làm 7 giai đoạn khác nhau). Cụ thể:
+ Nghiên cứu xác định ảnh hưởng của các yếu tố: nguồn vật liệu nhân giống, thời vụ, giá thể, chế phẩm dinh dưỡng, thời gian thu hoạch, phương pháp, thời gian bảo quản đến chất lượng củ giống ở các giai đoạn khác nhau:
- Giai đoạn 1 (08/2008 – 2/2009): vảy củ giống đầu dòng - củ bi - Giai đoạn 2 (3/2009 – 5/2009): củ bi - củ bi đã xử lý ra mầm - Giai đoạn 3 (6/2009 – 10/2009): củ bi đã xử lý xuân hóa - củ nhỡ - Giai đoạn 4 (11/2009 – 1/2010): củ nhỡ - củ nhỡ đã xử lý xuân hóa
- Giai đoạn 5 (2/2010 – 6/2010): củ nhỡ đã xử lý xuân hóa - củ thương phẩm
- Giai đoạn 6 (7/2010 – 10/2010): củ thương phẩm - củ thương phẩm đã xử lý xuân hóa
+ Đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển, năng suất và chất lượng hoa của giống hoa lily được nhân giống từ phương pháp tách vảy củ (giai đoạn 7 (11/2010 – 1/2011): từ củ thương phẩm đã xử lý xuân hóa – hoa thương phẩm) và tính toán giá thành sản xuất củ giống trong nước so sánh với giá thành củ giống nhập trực tiếp từ Hà Lan.
c, Nghiên cứu và ứng dụng phương pháp sản xuất giống bằng hạt
- Nghiên cứu ảnh hưởng của các phương pháp xử lý hạt trước khi gieo đến khả năng nảy mầm của hạt hoa loa kèn (Ảnh hưởng của thời gian ngủ nghỉ của hạt, phương pháp bảo quản hạt và phương pháp ngâm ủ hạt).
- Nghiên cứu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật canh tác đến sinh trưởng, phát triển và chất lượng cây con trong và sau giai đoạn vườn ươm (Ảnh hưởng của thời vụ gieo hạt, giá thể gieo hạt, chủng loại phân bón, tiêu chuẩn cây con xuất vườn).
2.2.5. Ứng dụng công nghệ của Hà Lan điều chỉnh ra hoa cây Lilium theo ý muốn ở Việt Nam
- Nghiên cứu ảnh hưởng của thời vụ trồng đến sinh trưởng và phát triển của cây hoa lily - Nghiên cứu ảnh hưởng của kích thước củ giống đến sinh trưởng và phát triển của cây hoa lily
- Nghiên cứu ảnh hưởng của các chế độ xử lý lạnh củ giống khác nhau đến sinh trưởng và phát triển của cây hoa lily
- Nghiên cứu biện pháp kích thích lily nở hoa sớm hơn so với điều kiện bình thường
- Nghiên cứu biện pháp kìm hãm lily nở hoa muộn hơn so với điều kiện bình thường 2.2.6. Xây dựng mô hình nhân giống, sản xuất hoa Lilium từ nguồn chọn, tạo giống và mô hình áp dụng biện pháp kỹ thuật điều chỉnh ra hoa cho Lilium tại Việt Nam
- Mô hình nhân giống Lilium từ nguồn giống nhập nội và giống tạo ra trong nước - Mô hình trồng hoa thương phẩm áp dụng các biện pháp kỹ thuật điều chỉnh ra hoa theo ý muốn