2. Kiểm tra đầu giờ
Thế nào là phép lập luận giải thích ? Có những cách giải thích nào ? Muốn làm được bài văn giải thích thì cần phải làm gì ?
3. Bài mới Giới thiệu bài
Qui trình làm một bài văn nghị luận giải thích, về cơ bản cũng tương tự như qui trình làm 1 bài văn nghị luận chứng minh mà chúng ta đã học. Tuy nhiên ở kiểu bài này vẫn có những đặc thù riêng, thể hiện ngay trong từng bước, từng khâu.
Hoạt động của GV - HS Nội dung kiến thức cần đạt
GV: Yêu cầu HS nêu đề bài.
? Muốn làm một bài văn nghị luận, ta cần thực hiện những bước nào?
- 4 bước
Gv : giúp HS tìm hiểu yêu cầu đề.
? Đề bài đã cho thuộc kiểu bài gì ?
?Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì?
?Để mọi người hiểu nội dung câu tục ngữ ta dùng phương tiện gì để giải thích?
- Lí lẽ
?Muốn thuyết phục người đọc, người
I. Các bước làm bài văn lập luận giải thích
* Đề bài: Nhân dân ta có câu tục ngữ: "Đi một ngày đàng học một sàng khôn". Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó.
1.Tìm hiểu đề, tìm ý - Kiểu bài: Giải thích.
- ND: Giải thích
+ Đi một ngày đàng -> Ra bên ngoài xã hội.
+ Học một sàng khôn -> Mở rộng hiểu biết, tích luỹ được nhiều tri thức mới mẻ.
2. Lập dàn bài
nghe ta làm như thế nào?
- Dùng dẫn chứng
Gv: gọi hs đọc dàn bài ( SGK - Tr 84-85).
?Cho biết nhiệm vụ của mở bài
?Phần TB: cần làm sáng tỏ những ý nào?
?Trong câu tục ngữ, có cần thiết phải giải thích từ ngữ nào không?
?Bên cạnh nghĩa đen ấy còn có nghĩa bóng vậy nghĩa bóng của câu tục ngữ là gì
?Kết bài nêu nội dung nào?
+ HS đọc 3 cách viết mở bài.
? Có mấy cách mở bài cho bài văn lập luận giải thích? Đó là những cách nào ?
? Phần MB cần nêu những gì ?
+Hs đọc 3 đoạn văn giải thích.
? Phần TB của bài văn giải thích cần phải làm gì ?
+HS đọc phần KB.
? Phần KB của bài văn giải thích cần nêu những gì ?
a. Mở bài
- Con người cần mở rộng quan hệ với xã hội để mở mang nhận thức...
- Dẫn câu TN.
b. Thân bài
* Nghĩa đen
- Đi một ngày đàng: Đi ra ngoài xã hội - Một sàng khôn: Nhiều tri thức mới
- Vì sao nói: “ Đi một ngày đàng học một sàng khôn” -> Ra ngoài thầy nhiều điều mới lạ => Nhận thức, tiếp thu được làm giàu trí tuệ, nâng cao sự hiểu biết của mình.
* Nghĩa bóng
Câu TN đúc kết một kinh nghiệm về nhận thức, có mở rộng quan hệ giao tiếp với XH thì sẽ học hỏi được nhiều, nâng cao trình độ nhận thức
-> Biểu hiện một khát vọng muốn hiểu biết, muốn được đi ra khỏi nhà để mở rộng tầm mắt.
c. Kết bài
- Câu TN vừa đúc rút kinh nghiệm vừa là lời khuyên con người phải mở rộng tầm mắt để học hỏi, tích luỹ kiến thức.
3. Viết bài
a. Cách viết phần mở bài:
- Dẫn dắt vào đề: Đưa người đọc vào bài văn.
- Chép câu Tục ngữ: Giới thiệu vấn đề cần giải thích.
b. Cách viết phần thân bài:
- Giải thích nghĩa đen.
- Giải thích nghĩa bóng.
- Giải thích nghĩa sâu.
- Nêu dẫn chứng minh họa.
c. Cách viết phần kết bài:
- Tổng kết ý nghĩa điều đã giải thích.
- Rút ra bài học cho bản thân.
- Nêu suy nghĩ, ý nghĩa của vấn đề đã đ- ược giải thích.
? Bước cuối cùng của bài văn giải thích là bước nào ?
? Muốn làm một bài văn lập luận giải thích thì phải thực hiện những bước nào ? - Hs
? Em hãy nêu dàn ý chung của bài văn lập luận giải thích?
- HS
? Khi viết văn giải thích cần chú ý gì ? - HS
Gv khái quát
- Hs đọc phần ghi nhớ.
? Hãy tự viết thêm những cách mở bài và kết bài khác cho đề bài trên ?
- Mỗi nhóm viết 1 cách mở bài và kết bài - Gv gọi đại diện mỗi nhóm đọc
- Nhóm khác nhận xét bổ sung
- Gv nhận xét, bổ sung, cho điểm bài viết tốt
Gv đọc một số cách viết cho học sinh tham khảo
a. Viết đoạn MB
Người nông dân xưa quanh năm bó mình trong luỹ tre làng nên tầm mắt nhận thức rất hạn hẹp. Chính vì vậy với mục đích khích lệ họ đi đó đi đây để mở rộng hiểu biết dân gian đã có câu tục ngữ “ Đi 1 ngày đàng học 1 sàng khôn”
b. Viết đoạn kết bài:
Ngày nay, giao thông thuận tiện, đời sống được nâng cao, nhiều người đã có điều kiện đi xa học hỏi. Nhưng câu TN xưa vẫn còn ý nghĩa nhắc nhở những ai quen sống tự thoả mãn với mình: Hãy đi xa để học hỏi, mở rộng tầm hiểu biết của mình.
4. Đọc và sửa lại bài
*Ghi nhớ: sgk (86 ).
II. Luyện tập
Ca dao, tục ngữ là kho tang kinh nghiệm quý giá mà cha ông ta đã đúc rút được từ trong cuộc sống muôn vàn gian khó, và đó cũng là những lời răn dạy có ý nghĩa sâu sắc đối với thế hệ mai sau. Cuộc sống này bao la, những kiến thức mà chúng ta biết so với thế giới bên ngoài chỉ là một hạt cát trên sa mạc mênh mông cát trắng, vì vậy ta cần không ngừng học hỏi, không ngừng vươn xa. Đó cũng chính là ý nghĩa của câu tục ngữ “Đi một ngày đàng học một ang khôn”
Hồ Chí Minh là một con người hoàn toàn đúng với câu tục ngữ này, Bác học tập ở mọi lúc, mọi nơi. Bác không ngại khó không ngại khổ mà tìm tòi và khám phá những vùng đất mới để rút ra bài học kinh nghiệm cho đất nước mình.
Bạn sẽ trân quý những gì mà tự mình học được và bạn sẽ hình thành nó như một thói quen. Bạn sẽ thấy mình học tập không ngừng nghỉ thì sẽ mang lại một cuộc sống tốt đẹp về sau. Những người không chịu học hỏi sẽ là những người thất bại.
4. Củng cố, dặn dò - Nêu các bước làm bài văn lập luận giải thích?
- Em hãy nêu dàn ý chung của bài văn lập luận giải thích?
- Học bài, lập dàn ý cho các đề bài khác
- Chuẩn bị: Luyện tập lập luận giải thích Ngày soạn: 15/3/2016
Ngày giảng: 21/3/2016 Tuần 29 - Bài 26 Tiết 113: Tập làm văn
LUYỆN TẬP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH Viết bài Tập làm văn số 6 tại nhà A. Mục tiêu cần đạt
1. Kiến thức
- Cách làm bài văn lập luận giải thích một vấn đề . - Làm được bài văn giải thích một vấn đề .
2. Kỹ năng
- Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý, và viết các phần, đoạn trong bài văn giải thích - Vận dụng những hiểu biết đó vào việc làm một bài văn giải thích cho một nhận định, một ý kiến về một vấn đề quen thuộc với đời sống của các em.
3. Tư tưởng
- Học sinh thể hiện năng lực làm văn lập luận giải thích qua việc tập làm 1 bài văn cụ thể. Bài viết số 6 ở nhà
- Có thể tự đánh giá chính xác hơn trình độ tập làm văn của bản thân để có hướng phấn đấu, phát huy ưu điểm và sửa chữa khuyết điểm.
B. Chuẩn bị 1. Giáo viên
- Soạn bài, ra đề 2. Học sinh