III. KỸ NĂNG THAM GIA TRONG CÁC VỤ ÁN HÌNH SỰ, HÀNH CHÍNH, DÂN SỰ, LAO ĐỘNG, HÔN NHÂN, KINH
c) Kỹ năng áp dụng phương tiện điện tử trong tố tụng dân sự:
Căn cứ pháp luật: Điều 173, Điều 176, Điều 190, Điều 191 và Điều 193 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015, Nghị quyết số 04/2016/NQ- HĐTP ngày 30-12-2016 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành một số quy định của Bộ luật tố tụng dân sự số 92/2015/QH13, Luật tố tụng hành chính số 93/2015/QH13 về gửi, nhận đơn khởi kiện, tài liệu, chứng cứ và cấp, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng bằng phương tiện điện tử.
Thủ tục gửi, nhận đơn khởi kiện, tài liệu, chứng cứ và cấp, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng bằng phương tiện điện tử giữa người khởi kiện, đương sự, người tham gia tố tụng khác (sau đây gọi là người khởi kiện, người tham gia tố tụng) với Tòa án trong thủ tục giải quyết vụ án dân sự là những thủ tục mới được quy định tại Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015. Có thể nói, việc áp dụng phương thức điện tử trong các thủ tục này tạo điều kiện thuận tiện cho Luật sư và các đương sự trong việc liên lạc với Tòa án, đặc biệt là Tòa án thuộc các khu vực xa với trụ sở hành nghề của Luật sư, đương sự, đồng thời, giảm bớt những khó khăn cho Luật sư khi trực tiếp thực hiện các thủ tục này.
Để thực hiện được mục tiêu trên, Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết số 04/2016/NQ-HĐTP ngày 30-12-2016 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành một số quy
Phần 2: KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ CHUNG CỦA LUẬT SƯ ... ♦ 141
định của Bộ luật tố tụng dân sự số 92/2015/QH13, Luật tố tụng hành chính số 93/2015/QH13 về gửi, nhận đơn khởi kiện, tài liệu, chứng cứ và cấp, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng bằng phương tiện điện tử. Tại Điều 4 nghị quyết đã đề ra các hình thức giao dịch điện tử với Tòa án mà người khởi kiện, người tham gia tố tụng được lựa chọn, bao gồm:
“a) Gửi và nhận thơng điệp dữ liệu điện tử với Tịa án;
b) Chỉ nhận thông điệp dữ liệu điện tử do Tòa án cấp, tống đạt, thông báo”.
Nghị quyết này cũng khẳng định, bên cạnh phương thức điện tử thì người khởi kiện và người tham gia tố tụng vẫn có quyền gửi, nhận đơn khởi kiện, tài liệu, chứng cứ bằng phương thức khác theo quy định của pháp luật tố tụng (Điều 4). Do đó, Luật sư (người tham gia tố tụng) cần phải nắm rõ các điều kiện thực hiện giao dịch điện tử (Điều 5), biết sử dụng chữ ký điện tử và các yêu cầu về xử lý sự cố khác khi thực hiện giao dịch điện tử, đồng thời, cũng cần nắm rõ các quy định của Luật giao dịch điện tử hiện hành để hiểu được các khái niệm, điều kiện và phương thức thực hiện giao dịch này.
Trên thực tế, việc giao dịch bằng phương tiện điện tử hiện nay như việc gửi email, gửi các thông tin, tệp dữ liệu (fi le) trên các trang thông tin điện tử (website), sao chụp tài liệu (scan) khơng cịn q xa lạ đối với các Luật sư. Cùng với đó, nhờ sự phát triển về internet, điện thoại thông minh, v.v., việc sao chụp và truyền tải các chứng cứ điện tử khơng cịn q khó khăn như trước đây.