NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CÔNG TY QUẢN LÝ VÀ KHAI THÁC TÀI SẢN (AMC)
XU HƯỚNG NỢ XẤU THỜI GIAN TỚI
Nợ xấu trong thời gian tới chưa có dấu hiệu cải thiện xuất phát từ những lý do sau:
3.1.1 Môi trường kinh doanh khó khăn.
Môi trường kinh doanh bao gồm nhiều yếu tố vĩ mô và vi mô ảnh hưởng đến nợ xấu Các yếu tố vĩ mô như tốc độ tăng trưởng GDP, mở rộng tín dụng, lãi suất thực, lạm phát, tỷ lệ thất nghiệp và mức cung tiền có tác động lớn đến tình hình nợ xấu Trong khi đó, các yếu tố vi mô như chất lượng quản lý, đạo đức nghề nghiệp, quy mô ngân hàng, tăng trưởng tín dụng và trình độ chuyên môn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mức độ nợ xấu.
The impact of macroeconomic factors on non-performing loans is clearly highlighted in empirical studies, including those by Laura Rinaldi and Alicia Sanchis-Arellano, as well as research by Tor Oddvar Berge and Katrine Godding Boye These studies demonstrate that macroeconomic elements such as economic growth and inflation significantly influence the level of bad debt.
+ Khi nền kinh tế tăng trưởng chậm, mức độ các khoản nợ xấu trong tương lai tăng lên.
+ Tỉ lệ lạm phát cao ở hiện tại dẫn đến nợ xấu tăng.
Tình hình thực tế ở Việt Nam: Tăng trưởng và lạm phát thời gian tới được dự báo với xu hướng tăng.
Theo báo cáo "Dự báo triển vọng tại các thị trường tăng trưởng nhanh" của Ernst & Young (tháng 2/2014), triển vọng kinh tế Việt Nam được đánh giá lạc quan với dự báo tăng trưởng đạt 5,4% và lạm phát 6,5% trong năm 2014, và trong năm 2015, tăng trưởng sẽ là 6,4% trong khi lạm phát giảm xuống còn 6%.
Bảng 3.1 Dự báo các biến số vĩ mô Việt Nam trong thời gian tới của Ernst & Young.
GDP per capita (USS current prices) 1,554.9 1,709.0 1,855.6 2,025.2 2,216.4 2,411.0
(Nguồn: Ernst & Young (2014) Rapid-growth markets: EY Rapid-Growth Markets
Forecast, Asia-Pacific focus, Oxford Economics).
Vào tháng 1 năm 2014, Ngân hàng HSBC dự báo kinh tế Việt Nam sẽ cải thiện đáng kể với tốc độ tăng trưởng khoảng 5,6% Tuy nhiên, tổ chức này cũng cảnh báo về sự biến động của giá điện và xăng dầu trong năm 2014, dẫn đến dự báo lạm phát ở mức trung bình 7,9% Đáng chú ý, vào ngày 4 tháng 3 năm 2013, HSBC đã điều chỉnh dự báo lạm phát của Việt Nam xuống còn 6,5%.
Theo Báo cáo Triển vọng phát triển châu Á tháng 10/2013 của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Việt Nam dự kiến sẽ đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế 5,5% vào năm 2014, cao hơn so với năm 2013 Dự báo này dựa trên việc tăng cường cung ứng tiền tệ và cải thiện tính thanh khoản của Ngân hàng Nhà nước.
_RealGDP Consumer Pnces 1 Cunent Account Balance 2 Unemployment 3
1 thực hiện trong năm 2014, ADB cũng đưa ra kỳ vọng về lạm phát của Việt Nam trong năm 2014 là khoảng 7,2%.
Hình 3.1 Tăng trưởng và lạm phát của Việt Nam theo dự báo của ADB.
(Nguồn: ADB (2013 ) Asian Development Outlook 2013 Update: Governance and public service delivery, Philippines).
Báo cáo Triển vọng kinh tế toàn cầu của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cập nhật vào tháng 10/2013 đã đưa ra những dự báo quan trọng về tăng trưởng và lạm phát của Việt Nam trong năm tới.
Bảng 3.2 Tăng trưởng và lạm phát của Việt Nam theo dự báo của IMF.
Table 2.3 Selected Asian Economies: Real GDP, Consumer Prices, Current Account Balance, and Unemployment
(Annual percent change unless noted otherwise)
(Nguồn: IMF (2013) World economic outlook October 2013: Transitions and Tensions ,
Mặc dù tốc độ tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2014 ước đạt từ 5,4% đến 5,6%, cao hơn năm 2013 (5,42%), nhưng vẫn thấp hơn mục tiêu 5,8% do Quốc hội đề ra Xu hướng lạm phát dự báo sẽ gia tăng từ nay đến 2015, cho thấy áp lực lạm phát vẫn hiện hữu trong nền kinh tế, đặc biệt khi chính sách tài khóa và trần thâm hụt ngân sách được nới lỏng Nhu cầu phát hành tiền để xử lý nợ xấu của các ngân hàng thương mại cũng tiếp tục tồn tại Do đó, tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong thời gian tới được dự báo sẽ chậm lại, đi kèm với xu hướng lạm phát gia tăng và nợ xấu cũng có khả năng tăng theo.
3.1.2 Ảnh hưởng của Thông tư 02/2014/TT-NHNN và Thông tư 09/2014/TT- NHNN đến nợ xấu thời gian tới.
Việc áp dụng Thông tư 02/2013/TT-NHNN và Thông tư 09/2014/TT-NHNN đã ảnh hưởng đáng kể đến tỉ lệ nợ xấu trong hệ thống ngân hàng từ năm 2014 và các năm tiếp theo Những thông tư này quy định về phân loại tài sản, mức trích và phương pháp trích lập dự phòng rủi ro, cũng như cách sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, do Thống đốc NHNN Việt Nam ban hành.
Thông tư 02/2013/TT-NHNN, được ban hành ngày 21/01/2013 và có hiệu lực từ 01/06/2013, nhằm cải thiện hoạt động của các TCTD và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, giúp họ tiếp cận gần hơn với thông lệ quốc tế và phản ánh chính xác hơn chất lượng tín dụng cũng như nợ xấu Thông tư này bổ sung các quy định mới về phân loại tài sản, trích lập dự phòng, và yêu cầu các TCTD phải sử dụng kết quả phân loại nợ của Trung tâm thông tin tín dụng (CIC) Mặc dù Thông tư 02 làm tăng tỷ lệ nợ xấu và số tiền trích lập dự phòng, nhưng nhằm hỗ trợ doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế khó khăn, Thống đốc NHNN đã ban hành Thông tư số 12/2013/TT-NHNN vào ngày 27/05/2013, sửa đổi thời hạn hiệu lực của Thông tư 02 từ 01/06/2013 sang 01/06/2014, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận vay vốn và thúc đẩy tín dụng.
Vào ngày 18/3/2014, NHNN đã ban hành Thông tư số 09/2014/TT-NHNN, điều chỉnh một số quy định trong Thông tư số 02/2013/TT-NHNN liên quan đến phân loại tài sản, mức trích và phương pháp trích lập dự phòng rủi ro Những thay đổi này dự kiến sẽ ảnh hưởng đến số liệu nợ xấu trong thời gian tới, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quản lý rủi ro của các tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
- Lùi thời hạn áp dụng kết quả xếp hạng tín dụng của Trung tâm Thông tin tín dụng CIC.
Thông tư 09/2014/TT-NHNN quy định rằng từ ngày 01/01/2015, các tổ chức tín dụng (TCTD) sẽ xếp hạng tín dụng nội bộ dựa trên kết quả xếp hạng của Trung tâm Thông tin tín dụng CIC, thay cho quy định áp dụng từ 01/06/2014 theo Thông tư 02 Quy định này có thể dẫn đến việc doanh nghiệp bị xếp vào nhóm nợ xấu không thể vay vốn từ ngân hàng khác, gây khó khăn cho hoạt động kinh doanh và dẫn đến tình trạng đóng cửa Ngân hàng thương mại cũng sẽ gặp khó khăn khi không thu hồi được nợ, ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình phục hồi kinh tế vĩ mô Việt Nam Thông tư 09/2014/TT-NHNN đã lùi thời hạn áp dụng quy định này, tạo thêm thời gian cho ngân hàng và doanh nghiệp chuẩn bị cho phân loại tín dụng chặt chẽ hơn Tuy nhiên, việc lùi thời hạn sẽ làm tăng nợ xấu trong hệ thống ngân hàng sau thời điểm 01/01/2015.
- Lùi thời điểm phải hoản thành việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ.
Thông tư 09 quy định rằng Quyết định số 780/QĐ-NHNN ngày 23 tháng 4 năm 2012 của Thống đốc NHNN về phân loại nợ sẽ hết hiệu lực từ ngày 1/6/2014 Quy định này bổ sung việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, có hiệu lực từ 20/3/2014 và sẽ chấm dứt vào ngày 1/6/2014 Thông tư 09 thay thế cho quy định trong Thông tư 02, đánh dấu sự thay đổi quan trọng trong quản lý nợ.
Thông tư 09 cũng có nhiều quy định chặt chẽ hơn về cơ cấu nợ và thời hạn trả nợ.
Thông tư 09 quy định rằng để giữ nguyên nhóm nợ, các khoản nợ phải tuân thủ quy định pháp luật, phù hợp với mục đích dự án vay vốn và khách hàng phải sử dụng vốn vay đúng cách Khách hàng cần có phương án trả nợ khả thi, tương thích với điều kiện sản xuất, kinh doanh Việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ chỉ được thực hiện một lần để ngăn chặn hiện tượng lợi dụng cơ cấu nợ nhiều lần, nhằm làm sạch khoản vay và cải thiện báo cáo tài chính Thông tư cũng yêu cầu các tổ chức tín dụng (TCTD) phải có quy định nội bộ để kiểm soát và giám sát việc cơ cấu nợ, đảm bảo an toàn và phòng ngừa việc lợi dụng quy định này để phản ánh sai lệch chất lượng tín dụng Những quy định này được đánh giá là chặt chẽ, giúp phản ánh đầy đủ và đúng thực trạng nợ xấu trong thời gian tới.
- Đối với các khoản nợ vi phạm pháp luật và các khoản nợ phải thu hồi theo kết luận của thanh tra:
Thông tư 09 quy định rằng các khoản nợ vi phạm pháp luật và nợ phải thu hồi theo kết luận thanh tra sẽ được phân loại tối thiểu vào nhóm 3, và tùy thuộc vào thời gian quá hạn, có thể được phân loại vào nhóm 4 hoặc 5 Quy định này thay thế Thông tư 02 trước đó, yêu cầu các khoản nợ vi phạm pháp luật phải được phân loại lại theo mức độ rủi ro, với ít nhất nhóm 4 hoặc 5 khi được thanh tra khuyến cáo Điều này có thể dẫn đến việc giảm nợ xấu cho các ngân hàng thương mại, mặc dù không phải do vi phạm quy định cho vay mà chỉ do thiếu hồ sơ hoặc quy trình thủ tục không chính xác.
Cổ phần Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) nhận định rằng tác động của quy định này không đáng kể, bởi việc phát hiện và chứng minh các vi phạm liên quan là tương đối phức tạp.