Chương 3 QUAN ĐIỂM, MỤC TIấU VÀ GIẢI PHÁP HèNH THÀNH THỊ TRƯỜNG HÀNG HOÁ NÔNG SẢN GIAO SAU Ở VIỆT
3.3. Các giải pháp nhằm hình thành và phát triển thị trường hàng hóa nông sản
3.3.6. Hình thành cơ sở vật chất của sở giao dịch và nâng cao nhận thức, chuyên môn
- Về hình thành cơ sở vật chất, trang bị kỹ thuật cho sở giao dịch hàng hóa nông sản giao sau
Cơ sở hạ tầng cho hoạt động giao dịch diễn ra là điều kiện cần thiết để có Sở giao dịch hàng hóa. Ngoài việc xây dựng trụ sở, tức tạo ra một sàn giao dịch thì ngày nay hoạt động giao dịch chủ yếu bằng hệ thống thông tin điện tử. Chính vì vậy, chúng
ta cần phát triển một hệ thống công nghệ thông tin thích hợp cho việc tiếp nhận các lệnh giao dịch, đáp ứng cho việc thanh toán bù trừ và phục vụ cho yêu cầu quản lý rủi ro. Để thực hiện được điều này, chúng ta phải chọn các nhà tư vấn có kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn, về việc cung cấp các hệ thống đối với Sở giao dịch hàng hóa.
Chúng ta có thể ứng dụng và nhận chuyển giao công nghệ của các Sở giao dịch hàng hóa, đặc biệt là Sở giao dịch hàng hóa nông sản của các nước phát triển trên thế giới.
Xu hướng phát triển thương mại hiện nay của Việt Nam là xây dựng một nền thương mại nội địa phát triển vững mạnh, hiện đại và phát triển thương mại trên con đường hội nhập với khu vực và thế giới. Vì vậy, xây dựng và phát triển Sở giao dịch hàng hóa phải kết nối được các Sở giao dịch hàng hóa trên thế giới. Chúng ta chỉ có thể liên kết được với các Sở giao dịch hàng hóa của các nước thuận lợi khi các điều kiện cơ sở hạ tầng cần thiết dễ dàng kết nối quốc tế.
Khác với Sở giao dịch chứng khoán, Sở giao dịch hàng hóa còn thực hiện việc giao hàng hóa thật thông qua Trung tâm giao nhận hàng hóa. Chính vì vậy, cần phải xây dựng hệ thống kho bảo quản, đảm bảo hàng hóa không bị hư hỏng, mất mát.
Trong điều kiện đất đai ở TP.HCM quá đắt đỏ, Sở giao dịch hàng hóa có thể xây dựng hệ thống kho ở Bình Dương hoặc Đồng Nai để phục vụ cho việc giao nhận hàng hóa giữa người bán và người mua.
Ngoài ra, đối với nông sản hàng hóa tham gia giao dịch trên thị trường nông sản hàng hóa giao sau phải tiến hành kiểm định chất lượng hàng hóa. Vì vậy sở giao dịch cần phải trang bị các thiết bị kiểm định như máy đo độ ẩm, tạp chất, độ đồng đều, độ bóng…
- Về nâng cao nhận thức và năng lực chuyên mông nghiệp vụ cho các đối tượng tham gia kinh doanh trên thị trường
Về nâng cao nhận thức, do đây là một loại hình kinh doanh mới hầu hết nông dân và doanh nghiệp còn chưa hiểu nên cần phải tiến hành các hình thức tuyên truyền để nông dân và đặc biệt là các doanh nghiệp hiểu biết về hình thức kinh doanh này.
Việc tuyên truyền nâng cao nhận thức có thể thông qua nhiều hình thức khác nhau phù hợp với trình độ nhận thức cũng như đặc điểm của từng đối tượng cụ thể như qua
phương tiện thông tin đại chúng.
Hình thức tuyên truyền phải phù hợp với từng đối tượng. Đối với nông dân ngoài việc truyên truyền qua phương tiện thông tin đại chúng, cần tiến hành mở các lớp tập huấn. Trước hết là các cán bộ chủ chốt như cán bộ xã, chủ nhiệm các hợp tác xã, thông qua những người này truyền đạt đến tận các hộ gia đình. Phải chuẩn bị tốt nội dung tuyên truyền, tấp huấn, đưa ra các ví dụ thật cụ thể, dể hiểu để phù hợp với khả năng nhận thức của người dân.
- Về đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ
Cần hình thành các chương trình nội dung và hình thức đào tạo phù hợp cho các đối tượng cụ thể. Có thể phân chia các đối tượng liên quan đến sự hình thành và phát triển thị trường thành 3 nhóm chính đó là:
Đối tượng thứ nhất là các nhà kinh doanh, bao gồm những người kinh doanh rủi ro, tự bảo hiểm và các nhà môi giới, tư vấn. Trong khi Việt Nam chưa hình thành thị trường, Nhà nước cần có biện pháp tổ chức và khuyến khích cán bộ doanh nghiệp tham gia các khoá đào tạo về buôn bán trên thị trường HHGS, để sau khi được đào tạo các doanh nghiệp có thể tham gia ở sàn giao dịch quốc tế về cà phê, cao su, gạo, hạt điều, ... nhằm học tập, làm quen, nâng cao hiểu biét về thị trường giao sau.
Cùng với các nhà kinh doanh rủi ro, cần chú trọng đến các nhà sản xuất là các chủ trang trại hoặc các chủ doanh nghiệp kinh doanh chế biến. Trong thời gian đầu khi thị trường mới hình thành, có thể đối tượng này không tham gia trực tiếp mà thường qua các nhà môi giới. Tuy nhiên, trong tuơng lai khi nhận thức và trình độ tăng lên thì họ có thể trực tiếp mua bán các HĐGS trên sở giao dịch. Thông qua việc giao dịch, họ sẽ nắm được yêu cầu của thị trường đối với nông sản hàng hoá, từ đó mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng nông sản. Điều này có ý nghĩa quan trọng thể hiện vai trò tích cực của thị trường đối với sản xuất.
Đối tượng thứ hai là những người tổ chức thị trường, trực tiếp vận hành các trung tâm (sàn) giao dịch. Đây là những người cần được trang bị các kiến thức cơ bản về nghiệp vụ vận hành và nghiệp vụ tổ chức quản lý trung tâm giao dịch. Những nội dung cụ thể là nghiệp vụ hình thành quy chế giao dịch, số lượng các thành viên, mặt
hàng tham gia giao dịch... Ngoài ra những người điều hành các trung tâm giao dịch phải biết hình thành và khai thác các dịch vụ bổ trợ như thông tin, tư vấn... Mục tiêu của các nhà tổ chức thị trường là phải làm thế nào để thị trường phát triển có hiệu quả, có người mua, người bán. Đồng thời, khai thác các dịch vụ và thu phí giao dịch để từng bước tiến tới việc tự hạch toán kinh doanh.
Đối tượng thứ ba là những người liên quan đến quản lý Nhà nước, cần trang bị cho đối tượng này những kiến thức cơ bản như vai trò của thị trường hàng hoá giao sau, những đặc trưng cơ bản của loại hình kinh doanh này, các thành phần tham gia thị trường, mối liên hệ của loại hình kinh doanh này với các loại hình kinh doanh khác...Việc đào tạo cho đối tượng này nhằm trang bị những kiến thức cần thiết, để những nhà quản lý hoạch định các chính sách phù hợp cho sự ra đời và giám sát sự hoạt động của thị trường trong tương lai. Hiện nay chúng ta đã có thị trường chứng khoán và cho phép các ngân hàng thương mại tham gia giao dịch option về ngoại tệ, đây là cơ hội để chúng ta giới thiệu về thị trường kỳ hạn và thị trường quyền chọn của hàng hoá nông sản.
Tiến hành xây dựng và thực hiện chương trình đào tạo cấp chứng chỉ hành nghề cho các đối tượng nói trên. Nhà nước cần quy định các tổ chức, cá nhân tham gia thị trường với tư cách là tổ chức thành viên phải có chứng chỉ hành nghề giao dịch hàng hóa, giống như hiện nay chúng ta đang áp dụng cho kinh doanh chứng khoán.
Điều này hoàn toàn phù hợp với thông lệ kinh doanh trên thế giới.
Cơ quan cấp chứng chỉ: Theo thông lệ các nước, việc tổ chức cấp chứng chỉ do các Hiệp hội ngành nghề đảm nhận. Tuy nhiên, ở Việt Nam các hiệp hội chưa đủ uy tín và năng lực để thực hiện việc này. Do đó, thời gian đầu ở Việt Nam việc cấp chứng chỉ hành nghề sẽ do ủy ban giao dịch hàng hóa đảm nhận, về lâu dài sẽ chuyển cho doanh nghiệp, tổ chức được phép cấp chứng chỉ.
Chương trình đào tạo: ủy ban giao dịch hàng hóa tổ chức đấu thầu biên soạn chương trình đào tạo hành nghề giao dịch hàng hóa nông sản giao sau. Nội dung chương trình có thể bao gồm 3 phần cơ bản là: thứ nhất, nghiệp vụ kinh doanh trên
Sở giao dịch hàng hóa; thứ hai, pháp luật kinh doanh hàng hóa và thứ ba, phân tích hoạt động kinh doanh hàng hóa nông sản.
Về tổ chức đào tạo, bất cứ tổ chức nào cũng có thể tham gia công tác đào tạo và không cần xin phép bất cứ cơ quan nào. Các tổ chức này sẽ cạnh tranh nhau thu hút học viên tham gia học dựa vào uy tín về tỷ lệ học viên thi đạt chứng chỉ hành nghề (đòi hỏi cơ quan cấp chứng chỉ phải tổ chức thi nghiêm túc). Đối tượng tham gia học:
bất cứ ai có nhu cầu.
Ngoài ra, cần tranh thủ sự hợp tác của các tổ chức quốc tế kinh nghiệm của nước ngoài nhằm thu hút kinh nghiệm tạo lập và phát triển thị trường cũng như kinh phí trong việc hình thành thị trường một số kinh nghiệm của các nước có điều kiện tương đồng như Thái Lan, Trung Quốc.