Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT HUY GIÁ TRỊ CỦA CÁC DI SẢN VÀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỦA TỈNH QUẢNG NINH
3.3. Một số giải pháp phát triển du lịch gắn với phát huy các giá trị di sản của tỉnh Quảng Ninh
3.3.2. Di tích quốc gia đặc biệt Yên Tử
Quản lý tốt việc thực hiện quy chế cấm vứt rác ra nơi công cộng đồng thời đẩy nhanh việc thực hiện dự án xử lý rác thải, nước thải. Cần xây dựng thêm các điểm vệ sinh công cộng, đặt thùng rác tại các điểm du lịch. Thực hiện nghiêm quy chế nghiêm cấm việc phá hoại cây xanh, cảnh quan khu vực du lịch. Xử lý nghiêm các trường hợp săn bắt và mua bán trái phép động thực vật quý hiếm. Tiếp tục tổ chức tốt các Hội xuân Yên Tử và các hoạt động sau kỳ Hội xuân trên theo tiêu chí.
Đảm bảo an toàn cho người, phương tiện giao thông, hành trang của du khách;
giữ gìn an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, phòng chống cháy nổ các khu vực được giao quản lý các khu vực tổ chức lễ hội. Duy trì nếp sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng, tôn giáo lành mạnh, tôn nghiêm, đúng pháp luật, bài trừ các biểu hiện và hành vi mê tín dị đoan, biến khu du lịch thắng cảnh trở thành một thị trường nhiễu loạn. Bảo vệ an toàn di sản văn hoá, cảnh quan, tích cực tuyên truyền nhân rộng ảnh hưởng của Yên Tử trong phạm vi cả nước và quốc tế.
Bảo tồn và phát huy những giá trị văn hoá bản địa trên nguyên tắc: Phát triển du lịch hiện đại không làm mất đi những giá trị và bản sắc văn hoá truyền thống tại Yên Tử, trước hết cần quan tâm tới một số vấn đề sau:
+ Bảo tồn những cây đại, nâng cấp đường Tùng, trùng tu, tôn tạo các di tích lịch sử văn hoá, tôn tạo cảnh quan, xây dựng chỗ bán hàng cho người bán hàng rong, cần có cơ chế chính sách ưu đãi và khuyến khích họ vào những điểm mà Ban quản lý đã quy hoạch cho mảng dịch vụ để bán hàng.
+ Quy hoạch để bảo tồn phát triển một số bản sắc văn hoá dân tộc đặc trưng.
Nghiên cứu, đầu tư hình thành Yên Tử thiết chế du lịch phù hợp với thế mạnh tiềm năng du lịch của địa phương, hệ thống Tour dịch vụ nội vùng, các cơ sở vận chuyển khách nội vùng; có nhà hàng dịch vụ ngoại vi khu di tích...
+ Tăng cường công tác quản lý nhà nước về du lịch với sự kết hợp chặt chẽ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 93 http://www.lrc.tnu.edu.vn thống nhất giữa các cấp, các ngành nhằm đưa du lịch có bước phát triển mạnh mẽ hơn. Đồng thời sắp xếp tạo điều kiện hơn cho các doanh nghiệp có chức năng kinh doanh du lịch mở rộng lữ hành quốc tế, đặc biệt đối với doanh nghiệp Nhà nước đủ mạnh, giữ vai trò chủ đạo, làm nền tảng cho các thành phần kinh tế khác phát triển.
+ Xây dựng trung tâm xúc tiến du lịch và xây dựng Quỹ phát triển du lịch.
Việc tuyên truyền, quảng bá, xúc tiến du lịch và quảng cáo du lịch cần được quan tâm đúng mức vì đây là một yếu tố có ý nghĩa rất quan trọng trong việc thu hút khách du lịch và nhằm đạt được hiệu quả cao trong hoạt động kinh doanh du lịch. Đây là khâu yếu còn tồn tại của du lịch Yên Tử nói riêng và du lịch Uông Bí nói chung. Vì thế việc xây dựng trung tâm xúc tiến du lịch và xây dựng Quỹ phát triển du lịch đặt dưới sự quản lý trực tiếp của Ban quản lý Yên Tử và sự chỉ đạo của UBND thị xã Uông bí là rất cấp thiết. Trung tâm xúc tiến du lịch có chức năng tuyên truyền, quảng bá du lịch, quảng cáo du lịch, nghiên cứu phát triển du lịch, tư vấn đầu tư và huy động các nguồn vốn phát triển du lịch trên địa bàn Yên Tử.
3.3.2.2. Giải pháp về kinh tế
* Có chính sách huy động vốn hợp lý
Khả năng huy động vốn đầu tư là yếu tố có tính quyết định quy mô và tốc độ phát triển du lịch. Vì vậy để huy động được nguồn vốn đầu tư phát triển du lịch thì Nhà Nước, Tỉnh Quảng Ninh, thị xã Uông Bí và Ban quản lý Yên Tử cần phải có chính sách thông thoáng (như giá thuê đất, thuế, vay vốn, lợi nhuận và chuyển lợi nhuận ra nước ngoài, chính sách thu hút khách du lịch, đặc biệt là khách du lịch quốc tế) để các thành phần kinh tế trong nước, trong tỉnh, trong thị xã và vốn đầu tư nước ngoài yên tâm đầu tư vào phát triển du lịch. Nhà nước tập trung đầu tư vào kết cấu hạ tầng. Các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài đầu tư vào kinh doanh và dịch vụ du lịch.
* Tiếp tục đẩy nhanh tiến độ và thực hiện thắng lợi các hạng mục công trình thuộc dự án Yên Tử như: Thực hiện giai đoạn 2 xây dựng chùa Hoa Yên, xây dựng giai đoạn 2 chùa Lân - Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử, xây dựng lễ đài khai hội, bảo tồn 3 cây đại cổ thụ ở chùa Hoa Yên; xây dựng chùa Bí Thượng; trùng tu tôn tạo hệ thống tháp gạch khu trung tâm Yên Tử, xây dựng nhà thờ Mẫu Giải Oan, lắp đặt hệ thống đèn đá từ chùa Giải Oan lên chùa Hoa Yên; nghiên cứu bảo tồn khôi phục đường Tùng;
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 94 http://www.lrc.tnu.edu.vn triển khai thực hiện dự án tôn vinh các giá trị lịch sử văn hoá phi vật thể.
* Tiếp tục trình duyệt và thực hiện các dự án mới (sau dự án Yên Tử 1997- 2002) gồm: Dự án xử lý rác thải khu trung tâm Yên Tử (đang trình duyệt); dự án đầu tư mở rộng hai làn xe đường giao thông Yên Tử (đang bắt đầu thực hiện); dự án phòng chống cháy chữa cháy khu di tích Yên Tử (đã được UBND Tỉnh phê duyệt), xây dựng trụ sở Ban quản lý Yên Tử, nhanh chóng đưa nhà máy lọc nước đi vào hoạt động (đã xây dựng xong) và các hạng mục công trình khác.
3.3.2.3. Giải pháp về bảo vệ tài nguyên, môi trường du lịch
Bảo vệ tài nguyên, môi trường du lịch là vấn đề rất cần thiết và góp phần quan trọng trong phát triển du lịch Yên Tử chính vì lý do đó mà cần phải chú trọng một số vấn đề sau.
Phát triển du lịch tại các cộng đồng dân tộc ít người ở khu vực Khe Sú xã Thượng Yên Công, với những loại hình du lịch thích hợp đảm bảo khả năng tham gia và hưởng lợi của người dân địa phương như các hoạt động du lịch cộng đồng địa phương và du lịch sinh thái. Đây là một biện pháp hữu hiệu để khuyến khích cộng đồng địa phương tự giác tham gia vào công tác bảo vệ tài nguyên, môi trường đồng thời giảm sức chứa tại khu trung tâm, đặc biệt vào các ngày thứ 7, chủ nhật của Hội xuân và các ngày lễ.
Phối hợp các ban ngành liên quan trong việc ngăn chặn, đồng thời có các chương trình tạo việc làm và thu nhập bổ xung cho cộng đồng dân tộc ít người nhằm xoá bỏ hiện tượng vào rừng chặt cây lấy gỗ, săn bắt động thực vật trái phép gây lên những sự cố môi trường như cháy rừng, sạt lở đất....làm ảnh hưởng đến tính bền vững về tài nguyên và môi trường của khu vực.
Một số giải pháp ban đầu nhằm giải quyết tình thế trước mắt như:
Phát triển nông nghiệp địa phương nhằm cung cấp lương thực cho nhu cầu tại chỗ. Về nông nghiệp đưa kỹ thuật và giống cây mới, chủ yếu là sản xuất các mặt hàng như rau xanh, cây ăn quả (đào, mận, vải nhãn, hồng,... có sản lượng và chất lượng cao).
Rừng đặc dụng trước mắt cần có cơ chế chính sách phù hợp để khuyến khích người dân tham gia bảo vệ rừng như cho họ tham gia vào đội bảo vệ rừng theo các dự án hoặc có thể giao đất, giao rừng cho dân, có kiểm tra thường xuyên đối với các hộ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 95 http://www.lrc.tnu.edu.vn gia đình đăng ký tham gia nhận đất và rừng để bảo vệ và phát triển rừng.
Xây dựng hệ thống nhà vệ sinh sinh thái và đầu tư tăng cường các phương tiện và trang thiết bị thu gom, xử lý rác thải, đặt thêm các thùng rác ở các điểm du lịch chính, thực hiện nghiêm nội quy bảo vệ môi trường.
Đối với rác thải hiện tại cần xử lý bằng phương pháp chôn lấp. Trước mắt cần huỷ bỏ các máng rác ở phía tây chùa Hoa Yên và tập trung rác chuyển sâu vào rừng sâu chôn lấp. Đối với nước thải cần phải xây dựng hệ thống dẫn nước và hệ thống xử lý sơ bộ trước khi thải ra môi trường.
Thúc đẩy các chương trình giáo dục và nâng cao nhận thức cộng đồng về ý thức bảo vệ tài nguyên môi trường. Kết hợp với UBND thị xã và phòng Giáo dục đưa giáo dục môi trường vào chương trình chính khoá cuả hệ thống giáo dục phổ thông đồng thời kết hợp với các tổ dân phố và các phường xã thường xuyên tổ chức các buổi họp cộng đồng, phối hợp với đài phát thanh, truyền hình địa phương và trung ương, các phương tiện thông tin đại chúng, ấn phẩm tuyên truyền, hệ thống biển báo và biển hiệu bảo vệ môi trường theo luật bảo vệ môi trường và các quy định của địa phương.
3.3.2.4. Giải pháp về hoạt động kinh doanh du lịch
Hiên nay, hầu hết các hoạt động du lịch trên địa bàn Yên Tử đ dưới sự quản lý của Ban quản lý Yên Tử. Tuy vậy, việc tổ chức quản lý các hoạt động kinh doanh du lịch còn gặp không ít khó khăn do tình trạng lộn xộn của một thời “Bung ra” người làm du lịch, nhà nhà làm du lịch. Vì vậy để hoạt động kinh doanh du lịch ở Yên Tử có hiệu quả hơn và ổn định hơn, cần tiến hành một số công việc cụ thể sau đây:
Tiếp tục cải cách về cơ chế chính sách, bao gồm các cơ chế về đăng ký kinh doanh, cấp phép đầu tư và các chính sách thu hút khách du lịch, nhằm tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi hơn cho các đơn vị kinh doanh du lịch ở Yên Tử.
Đề nghị Nhà nước dành thêm nhiều nguồn ngân sách hơn nữa cho việc đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng và đầu tư cho phát triển du lịch ở Yên Tử, đặc biệt ưu tiên đối với các dự án bảo vệ môi trường nhằm đem lại hiệu quả cao cho cộng đồng địa phương và môi trường trong lành hơn, thuận lợi cho du lịch.
Tiếp tục việc sắp xếp tổ chức lại các hộ kinh doanh du lịch trên địa bàn, bao gồm cả việc thu hồi giấy phép kinh doanh đối với các hộ làm ăn thua lỗ không còn đủ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 96 http://www.lrc.tnu.edu.vn điều kiện kinh doanh, cũng như bổ xung thêm chức năng hoạt động cho các hộ kinh doanh hoạt động thực sự có hiệu quả...
Quy định cả đối với mọi hàng hoá và dịch vụ du lịch dựa trên chất lượng và nhu cầu thị trường. Thống nhất mọi khung giá cho các hàng hoá và dịch vụ du lịch giữa các đơn vị kinh doanh du lịch trên địa bàn. Có chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển sản xuất các sản phẩm truyền thống như đồ lưu niệm, hàng thổ cẩm,....
nhằm đem lại lợi ích rộng rãi cho cộng đồng địa phương.
3.3.2.5. Đào tạo và nâng cao nhận thức
Để nâng cao chất lượng người lao động, yếu tố quyết định sự tăng trưởng của du lịch Yên Tử, cần phải có kế hoạch bồi dưỡng nâng cao trình độ nghiệp vụ đối với lao động hiện có và tiếp nhận nguồn lao động mới thông qua đào tạo ở các trường đại học và trung học dạy nghề của Nhà nước và của Tỉnh.
Dành nguồn tài chính thích đáng để đào tạo nghiệp vụ chuyên nghành đối với cán bộ nhân viên trong cơ quan, kể cả việc đào tạo trong nước, đào tạo thông qua học hỏi kinh nghiệm ở nước ngoài cụ thể:
- Đào tạo lại về quản lý chuyên nghành nghiệp vụ đối với cán bộ và nhân viên hiện đang công tác trong Ban, đảm bảo theo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế.
- Đào tạo bổ xung nghiệp vụ cho cán bộ, nhân viên mới được tiếp nhận từ các trường đại học và dạy nghề của Nhà nước.
- Đào đạo nghiệp vụ cho lao động thị xã được tuyển vào Ban.
Có chế độ khen thưởng kịp thời (nâng lương, đề bạt) đối với cán bộ nhân viên năng động, ham học hỏi, cầu tiến bộ, có những sáng kiến hay được áp dụng vào công tác thực hiện. Đồng thời khiển trách, đưa ra khỏi Ban những cán bộ quản lý quan liêu, tham nhũng, thiếu năng lực và nhân viên không hoàn thành nhiệm vụ.
Đối với các thành phần khác và cộng đồng địa phương. Chủ yếu tập trung vào các hoạt đông nâng cao nhận thức về các vấn đề có liên quan tới các hoạt động du lịch như hiểu biết về giá trị tài nguyên môi trường, hiểu biết xã hội, những kiến thức pháp luật liên quan.... Đối với các cộng đồng có khả năng tham gia vào các hoạt động du lịch cần được hỗ trợ nâng cao nghiệp vụ và tổ chức quản lý kinh doanh du lịch. Công tác này được tiến hành bởi chính các tổ chức đoàn thể địa phương, bằng nguồn ngân sách
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 97 http://www.lrc.tnu.edu.vn địa phương và có sự giúp đỡ của Ban quản lý Yên Tử và các tổ chức bên ngoài.
trọng khai thác thị trường xa.