CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG GIẢNG DẠY MÔN EXCEL VÀ LẬP TRÌNH
2.3 Thực trạng dạy học môn Excel và lập trình VBA
2.3.2 Mục tiêu của môn học
Môn học “Excel và lập trình VBA” nhằm cung cấp những kiến thức cơ bản nhất của chương trình ứng dụng Microsoft Excel trong bộ Microsoft Office cho học sinh ngành Kế toán – Tin học cũng như các ngành khác có sử dụng Microsoft Excel. Các kiến thức được giới thiệu theo mức độ từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp giúp học sinh có một hệ thống kiến thức, chuẩn bị tiếp thu các môn học Tin học ứng dụng khác.
Khởi động ứng dụng Excel, các thao tác cơ bản để quản lý tài liệu.
Nhập dữ liệu, tính toán thông thường sử dụng công thức và các hàm của Excel.
Tạo cơ sở dữ liệu, tính toán trên cơ sở dữ liệu, sắp xếp và tìm kiếm dữ liệu.
Trang 56
Bảo vệ bảng tính, vẽ đồ thị, in ấn bảng tính.
Ngôn ngữ lập trình VBA trong Excel - Về kiến thức:
Sau khi học xong 105 tiết học, học sinh phải đạt được trình độ khi sử dụng ứng dụng Microsoft Excel:
- Hiểu biết các khái niệm cơ bản về bảng tính, tệp bảng tính;
- Nhận biết được các loại dữ liệu trong Excel, nhập và trình bày một bảng tính cho phù hợp với dữ liệu và yêu cầu thẩm mỹ;
- Tính toán đơn giản trên bảng tính sử dụng các toán tử số học +, -, *, / và lập được công thức để tính toán;
- Sử dụng linh hoạt và thành thạo các hàm cơ bản của Excel để tính toán trên một số bảng tính thông thường như bảng lương, hoá đơn bán hàng, hạch toán chi phí sản xuất, …
- Biết sắp xếp dữ liệu theo các điều kiện cho trước, lọc và đưa ra danh sách các bản ghi thoả mãn các tiêu chuẩn;
- Vẽ biểu đồ, đồ thị dựa trên số liệu của bảng tính để minh hoạ và so sánh trong danh sách dữ liệu;
- Trình bày và in bảng tính ra giấy;
- Bảo vệ bảng tính và tệp bảng tính, ngăn chặn việc sửa chữa dữ liệu trên bảng tính.
- Sử dụng được các cấu trúc của VBA để lập trình được các sổ sách kế toán như:
bảng cân đối kế toán, nhật ký chung,…
- Về kỹ năng
- Các kỹ năng thao tác trên bảng tính cơ sở dữ liệu như: Nhập dữ liệu, chọn khối dữ liệu, sao chép, di chuyển khối dữ liệu, …
- Trình bày bảng tính, hiển thị dữ liệu dưới các yêu cầu khác nhau.
- Nhận biết được việc sử dụng hàm, thiết lập các công thức tính toán đối với từng bài toán cụ thể được đặt ra.
- Sử dụng tốt ngôn ngữ VBA trong Excel để lập được những chương trình ứng dụng cơ bản phục vụ cho công việc thực tế.
- Về thái độ
Phương châm: “Học đi đôi với hành”, học sinh cần nghiêm túc học lý thuyết và vận dụng thực hành trên máy vi tính.
Trang 57
2. 4 Đặc điểm của môn học Excel và lập trình VBA
Đây là một môn học đòi hỏi học sinh cần có tính cẩn thận, tư duy logic, đòi hỏi nhiều kiến thức về phân tích, tổng hợp. Đây là môn học rất quan trọng đối với chuyên ngành Tin học văn phòng và Kế toán tin học. Học sinh được cung cấp một số các kiến thức cơ bản và nâng cao về cách làm việc với các hàm trong Excel. Môn học yêu cầu học sinh lập được các bảng tính như bảng lương, bảng quản lý điểm, quản lý nhân sự, chấm công, … tổng hợp và phân tích được các số liệu cho trước.
Ngoài ra đối với học phần Excel và lập trình VBA còn cung cấp cho học sinh các kiến thức cơ bản về lập trình VBA trong Excel, qua đó học sinh có khả năng xây dựng được một hệ thống sổ sách kế toán phù hợp với yêu cầu kế toán của đơn vị vừa và nhỏ.
Tính cụ thể
Nội dung môn học bao gồm các kiến thức về định dạng, các hàm tính toán, các công cụ hỗ trợ lọc và tổng hợp dữ liệu. Bên cạnh đó, cũng cung cấp cho học sinh các kiến thức cơ bản về lập trình VBA trong Excel với các bài toán cụ thể là xây dựng hệ thống sổ sách kế toán cho một đơn vị có quy mô nhỏ và vừa. Với những nội dung này, học sinh được tri thực hành trực tiếp thông qua các bài tập hoặc qua các thao tác thực hành làm mẫu của giáo viên trên máy tính.
Tính trừu tượng
Môn học này còn đòi hỏi người học phải có các kiến thức tổng hợp về nhiều lĩnh vực khác nhau như: tin học đại cương, xử lý văn bản (Word), thuật toán lập trình, toán ứng dụng, kế toán đại cương để lĩnh hội được những kiến thức này không những đòi hỏi người học phải có khả năng ghi nhớ mà còn yêu cầu học sinh có tư duy lập trình, logic, phân tích, tổng hợp từ đó thực hành ngay trên máy tính mà còn phải nhạy bén ham mê tìm tòi, học hỏi
Tính thực hành
Đối với HS học trong các trường trung cấp nghề, thực hành thường chiếm 60- 70% thời lượng học tập. Học Tin học nói chung và học Excel nói riêng là luôn phải đi đôi lý thuyết với thực hành và thực hành đóng vai trò quan trọng và chủ yếu trong nội dung học. Mọi tri thức đều được lĩnh hội một cách sâu sắc thông qua các bài thực hành hay nói cách khác tất cả các kiến thức lý thuyết sẽ được chứng minh,
Trang 58
thấm nhuần và thông qua thực hành sẽ hình thành nên kỹ năng, kỹ xảo cho người học.
Môn học có lượng kiến thức rất nhiều, kiến thức lại tương đối khó với 2 chuyên ngành Tin học văn phòng và Kế toán tin học nên cần tăng cường thêm các phương pháp học tập khác nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.
2. 5 Thực trạng dạy học môn Excel và lập trình VBA tại trường Trung cấp Kỹ Thuật Tin Học Hà Nội.
Môn học Excel và lập trình VBA là môn học có tính tích hợp rất cao. Môn học này tích hợp nội dung kiến thức của nhiều môn học và nhiều lĩnh vực khác nhau.
Nó vừa có tính cụ thể lại vừa có tính trừu tượng. Môn học Excel và lập trình VBA được giảng dạy tại trường TC KTTH Hà Nội được thiết kế 2 phần với thời lượng 105 tiết trong đó thực hành chiếm tới 67% thời gian. Môn học này được giảng dạy theo quan điểm tích hợp giữa nội dung lý thuyết và nội dung thực hành. Giáo viên giảng lý thuyết cho HS toàn lớp thông qua Projector hoặc NetOp, sau đó GV làm mẫu các thao tác thực hành (nếu có) và cuối cùng học sinh tự thực hành các bài tập được giao trực tiếp trên máy tính có sự giám sát và hỗ trợ của GV khi cần thiết.
Tại trường Trung cấp Kỹ Thuật Tin Học Hà Nội cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ dạy học khá đầy đủ. Nhà trường có nhiều phòng thực hành được lắp đặt các máy tính tốc độ cao, có kết nối mạng Internet, đây là một điều kiện rất thuận lợi cho việc triển khai phương pháp dạy học nhóm qua Web.
2. 6 Khảo sát thực trạng áp dụng các phương pháp giảng dạy ở khoa CNTT Để có những cơ sở cho việc vận dụng phương pháp dạy học nhóm vào quá trình dạy học môn Excel nói riêng, các môn tin học nói chung, tác giả đã tiến hành khảo sát thực trạng việc áp dụng các phương pháp giảng dạy tại khoa CNTT theo phương pháp điều tra trực tiếp qua phiếu thăm dò với toàn thể 16 giáo viên của khoa. Từ 16 phiếu phản hồi, chúng tôi thu được kết quả như sau:
- 16 (100%) giáo viên đều cho rằng cơ sở vật chất của khoa CNTT hiện nay đáp ứng tương đối phù hợp với nhu cầu thực tế.
- 15 (93,75%) giáo viên ở khoa CNTT đã áp dụng các phương tiện dạy học hiện đại, nhưng mới chỉ ở mức dùng máy tính, máy chiếu kết hợp với Powerpoint để trình chiếu bài giảng .
Trang 59
- 13 (81,25%) giáo viên hay sử dụng các phương pháp dạy học truyền thống như thuyết trình, đàm thoại và trực quan.
- 13 (81,25%) giáo viên cho rằng vận dụng phương pháp dạy học theo nhóm trên nền Web vào giảng dạy các môn tin học rất phù hợp vì nó sẽ phát huy được tối đa hứng thú của từng học sinh, cho phép học sinh được học mọi lúc, mọi nơi, mở rộng được vốn kiến thức của học sinh. Phương pháp này còn giúp học sinh tranh luận bảo vệ ý kiến của mình, giải quyết vấn đề và ra quyết định.
Kết chương:
Qua khảo sát trên, tác giả nhận thấy phần lớn giáo viên trong khoa CNTT, trường Trung cấp Kỹ thuật Tin học Hà Nội hiện nay vẫn đang thường xuyên sử dụng các phương pháp giảng dạy truyền thống. Phần lớn giáo viên đều xác định được sự ưu việt của dạy học tích cực như: dạy học hợp tác, dạy học tương tác, dạy học dựa trên vấn đề, dạy học thông qua làm đồ án môn học … trong việc áp dụng vào giảng dạy các môn tin học. Tuy vậy, các phương pháp này được một số rất ít giáo viên áp dụng vì phần lớn họ chưa được tiếp cận và nghiên cứu về nó một cách đầy đủ.
Trước nhiệm vụ nâng cao chất lượng đào tạo, trường Trung cấp Kỹ thuật Tin học Hà Nội đã đặt ra nhiệm vụ trọng tâm là phải đổi mới phương pháp giảng dạy, rút ngắn thời gian lên lớp của giáo viên, tăng thời gian thực hành của HS. Việc vận dụng dạy học thực hành theo nhóm qua Web trong giảng dạy các môn tin học nói chung và môn Excel và lập trình VBA nói riêng sẽ phát huy tính tích cực, sự say mê, hứng thú học tập và phát triển tư duy logic, tinh thần hợp tác. Chính vì vậy yêu cầu đặt ra là phải có một nghiên cứu khoa học về lý luận và quy trình dạy học theo nhóm trên nền Web cũng như việc áp dụng nó trong các môn học lập trình khác.
Trang 60