CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QLRR TRONG THỰC HIỆN THỦ TỤC HẢI
3.2. Rủi ro trong thực hiện Thủ tục HQĐT tại Cục Hải quan TP. Hà Nội
Trong quá trình thực hiện thủ tục HQĐT tại Cục Hải quan TP. Hà Nội tồn tại rất nhiều loại rủi ro bao gồm cả rủi ro bên trong và rủi ro bên ngoài.
Rủi ro bên trong tác động đến thực hiện thủ tục HQĐT bao gồm:
47
Hệ thống chính sách, quy trình thủ tục chƣa thống nhất, chồng chéo, không minh bạch, chƣa chuẩn mực dẫn đến khó thực hiện cho cả Hải quan và DN.
Hệ thống máy móc hỗ trợ cho việc triển khai thủ tục HQĐT còn thiếu về số lượng, thiếu sự đồng bộ, hệ thống đường truyền chậm, hay gặp các sự cố. Phần mềm triển khai thực hiện thủ tục HQĐT chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu nghiệp vụ. Công chức Hải quan khi thao tác xử lý một tờ khai điện tử còn mất nhiều thời gian đặc biệt khi phải xử lý trên nhiều ứng dụng, qua nhiều thao tác trên các phần mềm khác nhau nhƣ: Quản lý thuế, DN vi phạm hành chính, số liệu XNK, chương trình trị giá tính thuế, chương trình QLRR. Rủi ro có thể xảy ra ở đây là mất thời gian, thậm chí không nhận đƣợc khai báo của DN và giảm tính ƣu việt của thực hiện thủ tục HQĐT so với thủ tục hải quan truyền thống.
Hiện nay một bộ phận không nhỏ cán bộ công chức thuộc Cục Hải quan TP. Hà Nội năng lực hạn chế, có kinh nghiệm nhƣng tiếp cận với kiến thức mới đặc biệt là thủ tục HQĐT, phương pháp quản lý hiện đại là QLRR chậm, khó thích nghi nên trong quá trình tác nghiệp không đúng gây mất thời gian.
Hạn chế trong quan hệ phối hợp giữa các đơn vị, cá nhân trong và ngoài Ngành: Quan hệ kết phối hợp với các cơ quan hữu quan nhƣ Công an, Biên phòng, Cảnh sát, cơ quan Thuế, Kho bạc, Ngân hàng… chƣa đƣợc chặt chẽ. Vì vậy, thời điểm thông quan thiếu thông tin hoặc thông tin chậm không kịp thời để cập nhật và phân luồng tờ khai. Do đó, việc triển khai QLRR trong thực hiện thủ tục HQĐT gặp nhiều khó khăn, nhất là khi các Bộ, Ngành có liên quan chƣa triển khai điện tử.
Vấn đề liêm chính của công chức, nhân viên Hải quan: Vẫn còn tồn tại bộ phận cán bộ công chức không liêm chính, còn gây phiền hà, sách nhiễu cho DN nhằm mục đích vụ lợi cá nhân.
48
Vấn đề an ninh an toàn hệ thống, bảo mật thông tin: Triển khai điện tử toàn bộ dữ liệu về tờ khai, DN... được lưu giữ trên hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan và cần đƣợc bảo mật. Tuy nhiên, thực tế công tác này chƣa đƣợc coi trọng nên rủi ro xảy ra có thể bị đánh cắp dữ liệu, hệ thống bị xâm nhập và phá hoại.
Loại rủi ro thứ hai mà luận văn quan tâm, đi sâu và đề cập tới đó chính là rủi ro bên ngoài. Là loại rủi ro có nguồn gốc từ các đối tƣợng có liên quan ngoài Ngành gồm các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động XNK. Những rủi ro có thể phát sinh từ các bên tham gia thủ tục khai báo Hải quan có chủ ý gian lận trong khai báo, rủi ro từ các cơ quan quản lý chuyên ngành...
Đặc biệt khi triển khai thủ tục HQĐT tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động XNK, rút ngắn thời gian thông quan, hạn chế tiêu cực do giảm bớt tiếp xúc giữa hải quan và DN thì rủi ro gây cản trở đến mục tiêu lại càng lớn. Với việc áp dụng phương pháp quản lý hiện đại là QLRR trong phân luồng tờ khai đối với hàng hóa XNK ngày càng hỗ trợ tích cực cho việc triển khai thủ tục HQĐT nhƣng cũng ẩn chứa nhiều rủi ro bao gồm các nhóm:
3.2.2. Rủi ro đối với phương tiện vận tải và hành khách xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh
- Phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh: Vi phạm quy đi ̣nh về ki ểm tra , giám sát , kiểm soát H ải quan ; xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh phương tiện vận tải không đúng nội dung giấy phép của cơ quan có thẩm quyền; xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh phương tiện vận tải thuộc diện phải có giấy phép mà không có giấy phép của cơ quan có thẩm quyền;
vâ ̣n chuyển hàng hóa cấm xuất khẩu , cấm nhâ ̣p khẩu ...
- Hành khách xuất nhập cảnh; vi phạm tiêu chuẩn về hành lý đƣợc mang theo; vận chuyển trái phép ngoại tệ, tiền Việt Nam, vàng, bạc, kim loại
49
quý, đá quý; buôn bán, vận chuyển ma tuý; vận chuyển văn hoá phẩm phản động, đồi truỵ; buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới; vận chuyển hàng hoá thuộc danh mục cấm XK, cấm NK; vận chuyển hàng hoá thuộc danh mục hàng ta ̣m ngƣ̀ng XK , tạm ngừng NK ; vận chuyển hàng hoá thuộc danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhâ ̣p khẩu có điều kiê ̣n.