Chương III VIỆT NAM TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1954
Bài 19 BƯỚC PHÁT TRIỂN CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN
Ngày soạn Ngày dạy
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC.
1.Kiến thức:
Duyệt:
Tổ Sử-Địa-GDCD Hiểu được:
- Vì sao Mĩ can thiệp sâu vào cuộc chiến tranh xâm lược Đông Dương; nét chính của kế hoạch Đờ lát đơ Tátxinhi.
- Nội dung và ý nghĩa lịch sử của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng.
- Những thành tựu chính trong công tác xây dựng hậu phương từ sau chiến thắng Biên giới thu – đông 1950.
- Mục đích của các chiến dịch và ý nghĩa của những chiến thắng quân sự của ta từ sau chiến thắng Biên giới thu – đông 1950.
2. Về thái độ, tình cảm, tư tưởng:
- Củng cố lòng tin vào sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ.
- Học tập tinh thần chiến đấu dũng cảm, mưu trí của anh bộ đội cụ Hồ.
- Biết ơn, trân trọng sự ủng hộ quý báu của bạn bè quốc tế đối với nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống Pháp.
3. Kỹ năng:
- Rèn luyện kĩ năng sử dụng tranh, ảnh, lược đồ lịch sử, những đoạn trích dẫn,… để nhận thức lịch sử.
- Bồi dưỡng kĩ năng phân tích, đánh giá sự kiện lịch sử.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY HỌC.
- Ảnh: + Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng (2 – 1951).
+ Các đại biểu dự Đại hội toàn quốc thống nhất Mặt trận Việt Minh – Liên Việt.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY- HỌC.
1.Kiểm tra bài cũ.
Câu hỏi: - Nêu đường lối kháng chiến của Đảng trong những năm đầu toàn quốc kháng chiến?
- Tường thuật diễn biến, kết quả và ý nghĩa của chiến dịch Việt Bắc thu đông 1947?
- Tường thuật diễn biến, kết quả và ý nghĩa của chiến dịch Biên Giới 1950?
2.Bài mới: Giới thiệu về giai đoạn 1951 – 1954 của cuộc kháng chiến, đặt câu hỏi: Vì sao nói đây là giai đoạn quan trọng, chuẩn bị cho thắng lợi của cuộc tiến công chiến lược Đông – Xuân 1953 – 1954?
3.Tiến trình tổ chức dạy-học.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ KIẾN THỨC CƠ BẢN
Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân
GV khái quát lại những thắng lợi cơ bản của quân và dân ta từ năm 1946 đến 1950 ,sau đó nêu câu hỏi:
Am mưu của Pháp và Mỹ trong cuộc chiến tranh ở Đông Dương như thế nào?
HS trả lời câu hỏi yêu cầu nói được các ý chính sau;
Lợi dụng Pháp khó khăn Mỹ ngày càng can thiệp vào cuộc chiến tranh ở Đông Dương:
- 23/12/1950 ,ký với Pháp Hiệp ước phòng thủ chung Đông Dương , qua đó viện trợ quân sự , kinh tế ,tài chính cho Pháp.
- 9/1951 , Mỹ ký với Bảo Đại Hiệp ước hợp tác kinh tế Việt – Mỹ.
GV : yêu cầu HS đọc rõ kế hoạch Đơ
I. THỰC DÂN PHÁP ĐẨY MẠNH CHIẾN TRANH XÂM LƯỢC ĐÔNG DƯƠNG
1. Mĩ can thiệp sâu vào cuộc chiến tranh
- Mĩ từng bước can thiệp sâu vào cuộc chiến tranh xâm lược Đông Dương: 12 – 1950, Mĩ ký với Pháp Hiệp định phòng thủ chung Đông Dương, tăng cường viện trợ cho Pháp (1950 Mĩ viện trợ 52 tỉ Franc).
- Tháng 9 – 1951, Mĩ ký với Bảo Đại Hiệp ước kinh tế Việt – Mĩ nhằm ràng buộc chính phủ Bảo Đại vào Mĩ.
2. Kế hoạch Đờ Lát đờ Tátxinhi
- Cuối năm 1950, Pháp đề ra kế nhằm kết thúc nhanh chiến tranh.
- Kế hoạch DeLattre de Tassigni đã đẩy cuộc chiến tranh Đông Dương lên quy mô lớn, làm cho cuộc kháng chiến nhân dân ta ở vùng sau lưng địch trở nên khó khăn.
- Nội dung: (SGK)
Xây dựng lực lượng cơ động chiến lược; Thành lập
“Vành đai trắng” bao quanh trung du & đồng bằng
Tổ Sử-Địa-GDCD lát đơ Tátxinhi.
Phân tích cho HS hiểu rõ những khó khăn khi Pháp thi hành kế hoạch.
Hoạt động : Cả lớp, cá nhân
GV dùng lược đồ xác định vị trí nơi tổ chức đại hội, rồi nêu câu hỏi:
-Đại hội toàn Quốc lần thứ hai của Đảng khai mạc trong hoàn cảnh nào?
Nội dung cơ bản?
HS trả lời câu hỏi, GV nhận xét , đồng thời cho HS xem hình ảnh toàn cảnh đại hội , rồi chốt lại một số ý chính sau:
- Họp ở Chiêm Hoá ( 11-19/2/1951) - Thông qua 2 bản báo cáo do Chủ tịch Hồ Chí Minh và bí thư Trường Chinh trình bày.
- Tách Đảng CSĐD thành các Đảng riêng , tại VN thành lập ĐLĐVN , thông qua tuyên ngôn ,chính cương và điều lệ mới.
- Bầu BCH TW , HCM làm chủ tịch, Trường Chinh làm Tổng Bí Thư.
Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân
Về hậu phương kháng chiến GV cần làm rõ cho HS hiểu các ý chính sau đây:
+ Chính trị:
+ Kinh tế:
-1952 mở cuộc vận động lao động sx và thực hành tiết kiệm.
-1953 bước đầu cải cách ruộng đất (Thái Nguyên và Thanh Hoá)
+ Văn hoá, giáo dục , y tế: Có những bước pt mới, đáp ứng được yêu cầu phục vụ nhân dân và phục vụ kháng chiến.
Hoạt động nhóm.
GV chia lớp thành 4 nhóm , nêu câu hỏi cho các nhóm.
-Nhóm 1: Tóm tắt các chiến dịch ở Trung Du và Đồng bằng bắc Bộ , từ cuối 1950 – đến giữa năm 1951?
-Nhóm 2: Tóm tắt chiến dịch Hòa Bình ?
-Nhóm 3: Tóm tắt chiến dịch Tây Bắc?
-Nhóm 4: Tóm tắt chiến dịch Thương
Bắc Bộ; Đánh phá hậu phương ta…
II. ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ HAI CỦA ĐẢNG (2 – 1951)
Từ ngày 11 đến 19–2–1951, Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng Cộng sản Đông Dương họp tại xã Vinh Quang, Huyện Chiêm Hóa, Tỉnh Tuyên Quang.
+ Nội dung Đại hội: Đại hội đã thông qua:
- Báo cáo chính trị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tổng kết kinh nghiệm đấu tranh.
- Báo cáo “Bàn về cách mạng Việt Nam” do Tổng Bí thư Trường Chinh trình bày, nêu rõ nhiệm vụ cơ bản của cách mạng Việt Nam là: đánh đuổi đế quốc xâm lược, giành độc lập, xoá bỏ những tàn tích phong kiến, thực hiện “người cày có ruộng”, phát triển chế độ dân chủ nhân dân.
- Tách Đảng Cộng sản Đông Dương thành các chính đảng Mác-Lênin riêng ở mỗi nước.
- Đảng ra hoạt động công khai với tên gọi mới là Đảng Lao động Việt Nam. Thông qua Tuyên ngôn, Chính cương, Điều lệ mới...
- Bầu Ban Chấp hành, Hồ Chí Minh làm Chủ tịch Đảng, Trường Chinh làm Tổng bí thư của Đảng.
+ Ý nghĩa: Đánh dấu bước phát triển mới, bước trưởng thành và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng; Đây là “Đại hội kháng chiến thắng lợi”.
III. HẬU PHƯƠNG KHÁNG CHIẾN PHÁT TRIỂN MỌI MẶT
1. Về chính trị
- Tháng 3 – 1951, Việt Minh và Hội Liên Việt hợp nhất thành Mặt trận Liên Việt, cùng với Liên minh nhân dân Việt – Miên – Lào ra đời.
- Tháng 5 – 1952, Đại hội chiến sĩ thi đua toàn quốc, bầu chọn 7 anh hùng (Cù Chính Lan, La Văn Cầu, Nguyễn Quốc Trị…).
2. Về kinh tế
- Năm 1952, Chính phủ mở cuộc vận động lao động sản xuất và thực hành tiết kiệm, 1953 vùng tự do sản xuất được hơn 2757000 tấn thóc.
- Sản xuất công nghiệp, thủ công nghiệp và công nghiệp cơ bản đáp ứng được nhu cầu về công cụ sản xuất và các mặt hàng thiết yếu cho kháng chiến: vũ khí, thuốc men...
- Đầu năm 1953, ta thực hiện giảm tô và cải cách ruộng đất ở Thái Nguyên, Thành Hoá.
2. Về văn hoá, giáo dục, y tế
- Tiếp tục cuộc cải cách giáo dục, đến 1952 có trên 1 triệu học sinh phổ thông và khoảng 14 triệu người thoát nạn mù chữ…
Tổ Sử-Địa-GDCD Lào?
HS thảo luận theo nhóm, rồi cử đại diện nhóm trình bày, nhóm khác bổ sung ý kiến, GV nhận xét phần trả lời của từng nhóm và chốt ý, yêu cầu nói được các ý chính sau:
-Nhóm 1:
- Nắm quyền chủ động ta mở hàng loạt các chiến dịch ở Trung Du và đồng bằng Bắc Bộ (cuối 1950 – giữa 1951);
Trần Hưng Đạo (TD), Hoàng Hoa Thám (đường 18), Quang Trung (H_N_N).
-Nhóm 2:
- Tháng 11/1951 Pháp chiếm Hoà Bình nhăm cắt đứt con đường liên lạc giữa VB và Liên khu4
- Ta mở chiến dịch HoàBình , sau hơn 3 tháng ta giải phóng gp khu vực HoàBình -Sông Đà , các căn cứ du kích được mở rộng.
-Nhóm 3:
-Từ 14/10 – 10/12/1952, ta huy động lực lượng tấn công Tây Bắc.
- Giải phóng hầu hết các tỉnh Tây Bắc , khoảng 25 vạn dân, phá tan âm mưu lập (Xứ Thái tự trị) của Pháp.
-Nhóm 4:
-Từ đầu 1953 phối hợp với quân và dân Lào (8/4 – 18/5/1953) ta mở chiến dịch Thượng Lào nhằm tiêu diệt sinh lực địch , giải phóng đất đai
HS nghe và ghi chép.
- Văn nghệ sĩ hăng hái thâm nhập mọi mặt đời sống chiến đấu và sản xuất: “Kháng chiến hóa văn hóa, văn hóa hóa kháng chiến”.
- Các hoạt động y tế phát triển, chăm lo sức khoẻ nhân dân. Bệnh viện, bệnh xá...
IV. NHỮNG CHIẾN DỊCH TIẾN CÔNG GIỮ VỮNG QUYỀN CHỦ ĐỘNG TRÊN CHIẾN TRƯỜNG
1. Các chiến dịch ở trung du và đồng bằng Bắc Bộ (từ cuối năm 1950 đến giữa năm 1951)
-Từ cuối năm 1950 đến giữa năm 1951, ta mở 3 chiến dịch:Trần Hưng Đạo (Chiến dịch Trung du);
Hoàng Hoa Thám (Chiến dịch đường số 18); Quang Trung (Chiến dịch Hà – Nam – Ninh).
- Đánh vào phòng tuyến kiên cố của địch ở đồng bằng và trung du Bắc Bộ. Nhưng kết quả còn nhiều hạn chế.
2. Chiến dịch Hoà Bình đông – xuân năm 1951 – 1952
- Tháng 11 – 1951, Pháp cho lực lượng cơ động đánh chiếm Chợ Bến, sau đó tiến đánh Hoà Bình. Ta mở kế hoạch phản công và tiến công địch ở Hòa Bình.
- Chiến dịch kết thúc ta giải phóng khu vực Hòa Bình - Sông Đà, căn cứ được mở rộng và nối liền từ Bắc Giang tới sát Đường 5, qua Hưng Yên, Hải Dương.
3. Chiến dịch Tây Bắc thu - đông năm 1952
- Từ giữ tháng 10 – 1952 đến tháng 12 – 1952, ta mở chiến dịch Tây Bắc, tấn công địch ở Mộc Châu, Lai Châu, Sơn La...
- Kết thúc chiến dịch ta giải phóng toàn tỉnh Nghĩa Lộ, gần hết tỉnh Sơn La, phá một phần âm mưu lập “xứ Thái tự trị” của địch.
4. Chiến dịch Thượng Lào xuân – hè năm 1953 - Ta phối hợp với bộ đội Lào mở chiến dịch Thượng Lào (Từ tháng 4 – 1953 đến tháng 5 – 1953) nhằm tiêu diệt sinh lực địch và giải phóng đất đai.
- Kết quả, ta giải phóng tỉnh Sầm Nưa, một phần tỉnh Xiêng Khoảng, tỉnh Phongxalì và với 30 vạn dân.
4. Củng cố : - Hoàn cảnh và nội dung của Đại hội toàn Quốc lần thứ II của Đảng?
- Những chiến dịch giữ vững quyền chủ động trên chiến trường chính (Bắc Bộ)?
5. Dặn dò : Học và chuẩn bị bài mới.
Bài 20