CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI VIỆT NAM –NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI VIỆT NAM –
3.3. Đánh giá hiệu quả huy động vốn của MSB Nam Hà Nội giai đoạn
3.3.1. Kết quả đạt được
Nền kinh tế trong nước có nhiều biến động phức tạp trong những năm 2010 – 2012, tuy nhiên MSB Nam Hà Nội không ngừng nỗ lực để củng cố các mối quan hệ với khách hàng, mở rộng thêm khách hàng mới. MSB Nam Hà Nội đã có sự tăng trưởng vượt bậc từ huy động 1,100 tỷ đồng năm 2010 lên gần 1,800 tỷ đồng năm 2012, đạt mức tăng trưởng năm 2012 so với năm 2011 là 36,95%.
Bên cạnh đó hình thức huy động vốn ở MSB Nam Hà Nội khá phong phú, đa dạng, thủ tục đơn giản, mang lại nhiều lợi ích và thuận lợi cho khách hàng khi gửi tiền. Điều đó thể hiện ở lượng vốn huy động tại MSB Nam Hà Nội không ngừng tăng trưởng, từ đó làm tăng nội lực cho Ngân hàng, tạo điều kiện tiền để để chi nhánh Nam Hà Nội có thể thực hiện tốt các nghiệp vụ khác.
Việc quản lý nguồn vốn của MSB Nam Hà Nội theo đúng phương pháp và mục tiêu huy động
Quản lý quy mô, cơ cấu nguồn vốn của ngân hàng: duy trì được tính
ổn định của nguồn tiền, đa dạng hóa các nguồn nhằm tìm kiếm cơ cấu nguồn có chi phí thấp nhất và phù hợp với nhu cầu sử dụng.
Quản lý chi phí huy động vốn: bao gồm quản lý lãi suất huy động và chi phí huy động vốn phi lãi suất, đảm bảo vừa có lợi cho ngân hàng, vừa có lợi cho khách hàng.
Quản lý tính thanh khoản của các khoản nợ (vốn huy động): xác định kỳ hạn của nguồn phù hợp với yêu cầu về kỳ hạn sử dụng và tạo sự ổn định của nguồn.
Chính sách tăng tổng tài sản của chi nhánh MSB Nam Hà Nội đã đạt được những thành quả rõ rệt từ 1,100 tỷ nãm 2010 lên đến 1,800 tỷ năm 2012.
Cùng nằm trong hệ thống Ngân hàng TMCP Hàng Hải, MSB Nam Hà Nội có
công nghệ ngân hàng được đầu tư và hiện đại hóa tốt, thể hiện ở việc Ngân hàng TMCP Hàng Hải VN đã trở thành một trong sáu ngân hàng thương mại VN được ngân hàng Thế giới (World Bank) lựa chọn tài trợ để tham gia Dự án hiện đại hóa Ngân hàng và hệ thống thanh toán, trở thành Ngân hàng TMCP duy nhất được tiếp tục tham gia giai đoạn 2 của Dự án này. Từ năm 2005 đến nay, nhờ có những cải tiến về công nghệ Ngân hàng đã giúp cho hoạt động thanh toán của MSB nói chung và MSB Nam Hà Nội nói riêng được diễn ra nhanh chóng, an toàn, tiết kiệm thời gian và chi phí cho khách hàng cũng như ngân hàng.
Bên cạnh đó Ngân hàng TMCP Hàng Hải VN – CN Nam Hà Nội có đủ điều kiện hoạt động cung ứng các dịch vụ ngoại hối, trong đó có huy động vốn, cho vay và bảo lãnh bằng ngoại tệ, phát hành đại lý phát hành thẻ quốc tế, cung cấp các dịch vụ chuyển tiền, thanh toán trong nước và quốc tế, nhận và chi trả ngoại tệ, chiết khấu, tái chiết khấu giấy tờ có giá bằng ngoại tệ, ủy nhiệm cho tổ chức tín dụng khác và tổ chức kinh tế, là đại lý cung ứng một số dịch vụ ngoại hối bao gồm dịch vụ đổi ngoại tệ, dịch vụ nhận và chi trả ngoại
tệ và một số dịch vụ khác, cung cấp các dịch vụ ủy thác và quản lý tài sản bằng ngoại hối. Việc đăng ký hoạt động cung ứng dịch vụ ngoại hối chính là một phần trong kế hoạch tổng thể của MSB nói chung và MSB Nam Hà Nội nói riêng nhằm phát triển cả về diện rộng và chiều sâu, nhằm nâng cao năng lực hoạt động để đáp ứng nhu cầu của khách hàng ngày một tốt hơn với các sản phẩm, dịch vụ đa dạng. Từ đó nâng cao khả năng cạnh của Ngân hàng trong hệ thống tài chính ngân hàng ở Việt Nam.
Về quy mô huy động vốn, với mục tiêu và chiến lược kinh doanh nhằm không ngừng mở rộng quy mô, nâng cao kết quả hoạt động kinh doanh. Cuối năm 2011, MSB Nam Hà Nội đã mở thêm 2 quỹ tiết kiệm ( QTK Hoàng Mai và QTK Hoàng Liệt) từ đó tạo tiền đề cho việc tăng hiệu quả huy động vốn thể hiện rõ ở kết quả huy động vốn năm 2012.
MSB Nam Hà Nội đúc rút kinh nghiệm từ sự biến động thị trường năm 2010, 2011, chi nhánh đã thực hiện điều chỉnh hợp đồng tiền gửi theo hình thức lãi suất có điều chỉnh thay cho việc áp dụng hình thức lãi suất cố định như trước đây, bên cạnh đó ban hành sản phẩm huy động tiền gửi mới là sản phẩm tiết kiệm rút gốc linh hoạt cho dân cư. Điều đó một mặt làm giảm chi phí huy động, mặt khác làm tăng tính tiện ích cho người gửi tiết kiệm qua đó
tạo hiệu quả trong hoạt động huy động vốn.
Trong giai đoạn 2010 – 2012, nền kinh tế đất nước nói chung và lĩnh vực tài chính ngân hàng nói riêng có nhiều biến động. Giai đoạn này được nhận định là một trong những giai đoạn kinh tế sôi động do có ảnh hưởng của cuộc suy thoái kinh tế, nhưng cũng có nhiều cơ hội sau suy thoái – là giai đoạn phục hồi kinh tế, thêm vào đó là tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế sau khi Việt Nam gia nhập WTO. Trong hoàn cảnh đó, hoạt động kinh doanh nói chung và hoạt động huy động vốn của ngân hàng thương mại cổ phần Hàng Hải VN – Chi nhánh Nam Hà Nội nói riêng cũng có nhiều thành tựu đáng kể
do tận dụng được cơ hội do nền kinh tế mang lại. MSB Nam Hà Nội đã đạt được những thành quả trên là do:
Chính sách lãi suất của hệ thống MSB nói chung và MSB Nam Hà Nội nói riêng đảm bảo mang đến cho khách hàng lãi suất cạnh tranh được với nhiều ngân hàng thương mại khác trên cùng địa bàn, nhưng cũng đảm bảo chi phí huy động hợp lý nhằm mang lại cho chi nhánh mức tăng trưởng lợi nhuận cao. Bên cạnh đó, chi nhánh cũng chú trọng vào các chương trình khuyến mại, quà tặng nhằm thu hút một lượng lớn khách hàng trong dân cư gửi tiết kiệm tại chi nhánh. Ngoài ra chi nhánh còn tăng cường tổ chức các chương trình RoadShow quanh địa bàn dân cư khu vực nhằm quảng bá hình ảnh của ngân hàng trong khu vực địa bàn để dân cư biết và sử dụng các sản phẩm dịch vụ tại ngân hàng.
Đa dạng hóa sản phẩm là một trong những chính sách ưu tiên hàng đầu của MSB nói chung và MSB Nam Hà Nội nói riêng.Nhờ đưa vào thực hiện các hình thức huy động linh hoạt và đáp ứng được mọi nhu cầu của khách hàng nên tốc độ tăng trưởng nguồn vốn huy động ở chi nhánh MSB Nam Hà Nội có
sự tăng trưởng đột phá ở năm 2012 ( tốc độ tăng trưởng gấp hai lần năm 2011) và cơ cấu huy động vốn của cũng tăng đều qua các năm cả về đối tượng huy động, kỳ hạn huy động, loại tiền huy động và mục đích huy động. Trong giai đoạn 2010 – 2012, MSB nói chung và MSB Nam Hà Nội nói riêng đã ban hành và triển khai những sản phẩm, dịch vụ đa dạng, linh hoạt đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng cả về các sản phẩm thanh toán đến tiền gửi tiết kiệm, đảm bảo cạnh tranh với các ngân hàng thương mại.
- Với hình thức tiền gửi tiết kiệm, ngoài những sản phẩm truyền thống là tiền gửi tiết kiệm lĩnh lãi cuối kỳ, hàng tháng, hàng quý,..., MSB Nam Hà Nội còn áp dụng hình thức huy động tiền gửi tiết kiệm linh hoạt, thời gian thực gửi, rút gốc từng phần,... đáp ứng được kỳ vọng và nhu cầu ngày
càng đa dạng của khách hàng. Bên cạnh đó, ngoài loại tiền huy động chủ yếu là VNĐ, thì MSB Nam Hà Nội phát triển tăng nguồn tiền gửi ngoại tệ mạnh như USD, EUR và kinh doanh vàng.
- Với các khoản tiền gửi thanh toán của khách hàng, nhằm tăng tiện ích cũng như lợi nhuận cho khách hàng, MSB đã cho ra đời nhiều sản phẩm thanh toán phù hợp với từng đối tượng khách hàng cá nhân cũng như doanh nghiệp, và đi kèm là những dịch vụ gia tăng mà mỗi sản phẩm mang lại cho khách hàng. Ví dụ, khách hàng cá nhân có hai sản phẩm chủ đạo là tài khoản M1-Account và M-Money – Account, với sản phẩm M1 phù hợp cho đối tượng khách hàng thường xuyên giao dịch với số lượng tiền lớn, chuyển khoản thanh toán cho đối tác cùng hệ thống ngân hàng hoặc ngoài hệ thống.
Các sản phẩm, dịch vụ đi kèm tài khoản M1 này đều miễn phí như MobileBanking, InternetBanking, MobileApps,...rút tiền sau 02 ngày làm việc được miễn phí toàn bộ số tiền, chuyển khoản ngoài hệ thống sau 02 ngày làm việc hoàn toàn được miễn phí, lãi suất tài khoản này cao hơn những sản phẩm khác, thậm chí có thời điểm chỉ thấp hơn lãi suất tiết kiệm có kỳ hạn 2%/năm.
Nhưng để mở tài khoản này, đòi hỏi khách hàng phải đạt số dư bình quân 30 triệu đồng/1 ngày/1 tháng. Còn đối với sản phẩm M-Money, đối tượng khách hàng là những người giao dịch với số lượng tiền ít, hoặc ít phát sinh giao dịch như các đối tượng trả lương qua tài khoản. Với sản phẩm này, khi khách hàng sử dụng các dịch vụ đi kèm phái mất phí như biểu phí từng thời kỳ theo quy định của MSB. Còn đối với khách hàng là doanh nghiệp, có gói sản phẩm chính là M-Business Gold và M-Business Classic. Với M-Business Gold, MSB nhằm vào đối tượng khách hàng là những doanh nghiệp lớn, có doanh thu hằng tháng trên 20 tỷ, thường xuyên phát sịnh giao dịch thanh toán cũng như tín dụng lớn ở MSB. Sản phẩm này cũng tương tự những điều kiện như sản phẩm M1 của cá nhân, đòi hỏi số dư bình quân 1 tỷ/1 ngày/ 1 tháng và doanh nghiệp được sử dụng miễn phí các dịch vụ gia tăng đi kèm của ngân
hàng như chuyển tiền ngoài hệ thống sau 2 ngày làm việc, InternetBanking,...
Còn với gói sản phẩm M-Business Classic thì dùng cho những doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ.
- Nói chung, với việc hoạch định chiến lược sản phẩm phù hợp với từng phân khúc thị trường khách hàng, MSB đã một bước tạo ra sự đột phá trong chiến lược sản phẩm, dịch vụ cung cấp của mình và là ngân hàng tiên phong trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng ở Việt Nam.
Bảng 3.11: Biểu lãi suất huy động vốn áp dụng từ ngày 13/3/2012 tại
MSB Nam Hà Nội Kỳ hạn
Tiết kiệm định kỳ
sinh lời
Tiết kiệm trả lãi
ngay
Tiết kiệm lãi suất cao nhất
Tiết kiệm nghinh đón rồng
vàng
Tiết kiệm rút gốc
từng phần
Tiết kiệm
ong vàng
Tiết kiệm kỳ hạn
trên 1 tháng
Không kỳ hạn 3.00
01 tháng 12.80 13.00 12.90 13.00 13.00
2 tháng 12.90 12.70 13.00 12.90 13.00 13.00
3 tháng 12.80 12.50 13.00 12.90 13.00 13.00 13.00
4 tháng 13.00
5 tháng 13.00
6 tháng 12.60 12.20 13.00 13.00 13.00
7 tháng 13.00
8 tháng 13.00
9 tháng 12.40 11.80 13.00 13.00 13.00
10 tháng 13.00
11 tháng 13.00
12 tháng 12.20 11.50 13.00 13.00 13.00
15 tháng 11.10 12.00
18 tháng 11.00 12.00
24 tháng 10.60 12.00
36 tháng 10.00 12.00
Nguồn: Trang thông tin nội bộ MSB – http://10.1.29/Intranet/MSB
Chi nhánh quan tâm chú trọng đến việc mở rộng mạng lưới các phòng giao dịch. Trong năm 2010, chi nhánh mới có 5 phòng giao dịch trực thuộc thì năm 2011 chi nhánh đã mở thêm mới 2 quỹ tiết kiệm. Trong điều kiện mạng lưới các phòng giao dịch của chi nhánh phân bổ ở các khu dân cư, gần chợ dân sinh – nơi có sự cạnh tranh gay gắt với các ngân hàng thương mại khác, do đó trước khi mở các phòng giao dịch, quỹ tiết kiệm, chi nhánh đã sát sao trong công tác khảo sát địa bàn và mở rộng mạng lưới.
Bên cạnh việc mở rộng chi nhánh trên địa bàn với việc mở thêm phòng giao dịch, quỹ tiết kiệm và chính sách lãi suất thì chính sách đa dạng hóa sản phẩm cùng những chiến dịch khuyến mại, quà tặng, MSB Nam Hà Nội luôn chú trọng tới chất lượng dịch vụ, thái độ phục vụ của giao dịch viên, Kiểm soát viên và bộ phận kinh doanh tại các điểm giao dịch với khách hàng. Với sự cạnh tranh khốc liệt về lãi suất trong công tác huy động vốn như hiện nay, thì chất lượng dịch vụ là một trong những điều để lại ấn tượng đầu tiên với khách hàng, là điểm tạo ra sự khác biệt hiện nay mà các ngân hàng đều hướng tới. Một ngân hàng luôn chú trọng tới chất lượng dịch vụ khách hàng sẽ luôn được khách hàng ưu tiên hơn trong việc giao dịch, qua đó làm tăng nguồn huy động vốn cho chi nhánh. Bên cạnh đó, chi nhánh luôn nâng cao kỹ năng bán hàng của đội ngũ kinh doanh bằng việc nâng cao kiến thức các sản phẩm dịch vụ của ngân hàng, kiến thức nghiệp vụ cho CBNV, thường xuyên tổ chức các lớp học nghiệp vụ nhằm nâng cao hơn nữa năng lực chuyên môn và thái độ phục vụ của CBNV với khách hàng. Bởi như thế ngân hàng sẽ thu hút được lượng khách hàng đến giao dịch, vì khi đó khách hàng không chỉ đến ngân hàng thực hiện các giao dịch mà khi đến ngân hàng họ còn cảm thấy thoải mái như ở nhà, được tôn trọng hơn và được tư vấn mang đến những sản phẩm dịch vụ phù hợp với họ từng thời điểm, các giao dịch được thực hiện một cách nhanh chóng, an toàn và hiệu quả tạo cảm giác yên tâm cho khách hàng khi giao dịch.
3.3.2. Những hạn chế trong hiệu quả huy động vốn ở MSB Nam Hà Nội Thứ nhất, về cơ cấu vốn theo kỳ hạn chưa hợp lý. Quy mô nguồn vốn huy động của MSB Nam Hà Nội trong những năm qua là lớn và tăng qua các năm nhưng chủ yếu là nguồn tiền gửi ngắn hạn dưới 12 tháng, nguồn trung và dài hạn còn rất thấp, gây khó khăn cho chi nhánh trong vấn đề kế hoạch hóa nguồn vốn.Bên cạnh đó, nguồn vốn huy động đang chủ yếu là từ khách hàng cá nhân, tỷ trọng nguồn vốn huy động từ khách hàng doanh nghiệp còn thấp.
Thứ hai, việc sử dụng vốn không thực sự hiệu quả. Dư nợ của chi nhánh còn thấp, tỷ lệ sử dụng vốn thấp, lượng vốn ngoài đầu tư còn lại hầu hết là được điều chuyển về Hội sở chính để hưởng phí thừa nguồn nội bộ.
Thứ ba, chỉ tiêu về chi phí huy động tính trên quy mô nguồn huy động chỉ có thể đánh giá hoạt động huy động vốn đạt hiệu quả trong ngắn hạn, còn về dài hạn thì đây không được coi là chỉ tiêu ổn định khi lãi suất huy động ngày càng biến động.
Thứ tư, chênh lệch lãi suất bình quân qua các năm có xu hướng giảm, điều này sẽ làm ảnh hưởng đến tài chính của MSB Nam Hà Nội. Do thu từ hoạt động tín dụng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu nhập, còn thu từ dịch vụ khác thấp, điều này không phù hợp với một ngân hàng phát triền hiện đại, bởi trong xu hướng cạnh tranh diễn ra ngày càng gay gắt việc ngân hàng chú trọng làm tăng tỷ trọng thu nhập từ các sản phẩm, dịch vụ khác sẽ đạt hiệu quả hơn và giành nhiều ưu thế cạnh tranh hơn.
Những hạn chế về hiệu quả huy động vốn trên của chi nhánh là do chịu tác động của những nhân tố chủ quan và khách quan
Nguyên nhân khách quan - Sự ổn định của nền kinh tế:
Trong giai đoạn này, kinh tế có nhiều biến động. Do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế làm cho hoạt động của ngành tài chính ngân hàng nói
chung gặp nhiều khó khăn. Thêm vào đó, nhằm ổn định và phục hồi kinh tế sau khủng hoảng, Ngân hàng nhà nước cũng đưa ra nhiều biện pháp thắt chặt tiền tệ, hạn chế tăng trưởng tín dụng nóng, bình ổn và hạn chế lạm phát.
Nhằm thực hiện những mục tiêu đó Ngân hàng nhà nước đã ban hành mức lãi suất trần huy động, hạn chế việc mở rộng mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch của các ngân hàng thương mại,...Những hạn chế đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh của chi nhánh nói chung và đến hiệu quả huy động vốn nói riêng.
- Thói quen, tâm lý khách hàng
Nền kinh tế nhiều biến động cũng làm ảnh hưởng không nhỏ đến thói quen, tâm lý của khách hàng. Trong giai đoạn này, lạm phát của nước ta luôn ở mức cao và ngân hàng Nhà nước cùng với chính phủ liên tục đưa ra những biến pháp, các chính sách nhằm ngăn chặn lạm phát. Thêm vào đó, ngân hàng nhà nước ban hành mức lãi suất huy động trần nhằm hạn chế cuộc đua lãi suất hiện nay giữa các ngân hàng thương mại, nên hầu hết lãi suất các kỳ hạn từ ngắn hạn (kỳ hạn tuần, 1 tháng,...) đến các kỳ hạn 12 tháng, 24 tháng,... cũng không có nhiều sự khác biệt. Do đó, khách hàng cũng thích gửi các kỳ hạn ngắn hơn với kỳ vọng lãi suất sẽ tăng trong tương lai, khi đó họ sẽ có thể điều chỉnh kịp thời với những biến động của thị trường và những chỉ đạo mới của Ngân hàng nhà nước. Hơn nữa, trong bối cảnh kinh tế diễn biến phức tạp, tâm lý người dân ưa thích gửi tiền tiết kiệm ở 4 ngân hàng có cổ phần Nhà nước nhiều hơn như Vietcombank, BIDV, NN & PTNT, và VietinBank. Ngoài ra, dân cư cũng quan tâm đến các kênh đầu tư khác như bất động sản, mua bán vàng, chứng khoán,...
- Sự cạnh tranh gay gắt của các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng khác
Trong giai đoạn này, sự mở rộng mạng lưới của các ngân hàng thương