VÀ QUY TẮC BÀN TAY TRÁI
TIếT 41 BàI 37 MáY BIếN THế
1.Kiến thức:
-Nêu được các bộ phận chính của máy biến thế gồm 2 cuộn dây dẫn có số vòng khác nhau được quấn quanh một lõi sắt chung.
-Nêu được công dung chung của máy biến thế là làm tăng hay giảm hiệu điện thế theo công thức
2 1 2 1
n n U
U = .
-Giải thích được máy biến thế hoạt động được dưới dòng điện xoay chiều mà không hoạt động được với dòng điện một chiều không đổi.
-Vẽ được sơ đồ lắp đặt máy biến thế ở hai đầu dây tải điện.
2. Kĩ năng:
- Biết vận dụng về hiện tượng cảm ứng điện từ để giải thích các ứng dụng trong kĩ thuật.
3. Thái độ:
- Rèn luyện phương pháp tư duy, suy diễn một cách lôgic trong phong cách học vật lí và áp dụng kiến thức vật lí trong kĩ thuật và cuộc sống.
4. Bảo vệ môi trường.
- Cần đảm bảo an toàn khi tiếp xúc các trạm biến thế, cũng như việc bảo quản máy biến thế.
B. CHUẩN Bị:
1. Gv: Giáo án, Sgk, Sgv, 1 máy biến thế, 1 bộ ổn áp, 2 vôn kế xoay chiều.
- Cho nhóm Hs: 1 máy biến thế
2. Hs: Học và làm bài về nhà, bảng 1 T101.
C. CáC HOạT ĐộNG DạY HọC.
137
I. ổ n định tổ chức. (1 phút) Sĩ số: 9A:..9B:..
II. Kiểm tra bài cũ. ( 4 - 5 phút)
* Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ, tổ chức tình huống học tập.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Khi truyền tải điện năng đi xa
thì có biện pháp nào làm giảm hao phí điện năng trên đường dây tải điện? Biện pháp nào tối ưu nhất?
- Để giảm hao phí điện năng trên đường dây tải điện thì tăng U trước khi tải điện và khi sử dụng điện giảm hiệu điện thế xuống U = 220V. Phải dùng máy biến thế. Máy biến thế cấu tạo và hoạt động như thế nào?
- Lên bảng trả lời.
- Lắng nghe và suy nghĩ.
III. Bài mới.
* Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo của máy biến thế. ( 5 phút) - Yêu cầu HS đọc tài liệu và quan
sát máy biến thế nhỏ, nêu lên cấu tạo của máy biến thế.
- Số vòng dây của 2 cuộn giống hay khác nhau? Gọi 2 HS trả lời?
- Lõi sắt có cấu tạo như thế nào?
Dòng điện từ cuộn dây này có sang cuộn dây kia được không? Vì sao?
- Lõi sắt gồm nhiều lớp sắt silic ép cách điện với nhau mà không phải là một thỏi đặc.
I. Cấu tạo của máy biến thế.
1.Cấu tạo.
- Tìm hiểu thông tin Sgk, Kết hợp máy biến thế, Hs trả lời.
- Có 2 cuộn dây: Cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp có số vòng n1, n2
khác nhau.
- 1 lõi sắt pha Silic chung.
- Dây và lõi sắt đều bọc chất cách điện, nên dòng điện của cuộn sơ cấp không truyền trực tiếp sang cuộn thứ cấp.
- Ghi vở cấu tạo của máy biến thế.
*Hoạt động 3: Tìm hiểu nguyên tắc hoạt động của máy biến thế.
(8 - 9 phút) - Yêu cầu HS dự đoán.
- Ghi kết quả HS dự đoán lên bảng.
+ Nếu đặt vào 2 đầu cuộn sơ cấp U1
xoay chiều thì từ trường của cuộn sơ cấp có đặc điểm gì?
+ Lõi sắt có nhiễm từ không? Nếu có thì đặc điểm từ trường của lõi sắt
2. Nguyên tắc hoạt động của máy biến thế .
C1: Khi có hiệu điện thế xoay chiều đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp bóng đèn sáng có xuất hiện dòng điện ở cuọn thứ cấp.
C2: Đặt vào 2 đầu cuộn sơ cấp một hiệu điện thế xoay chiều thì trong
138
đó như thế nào?
+ Từ trường có xuyên qua cuộn thứ cấp không? Hiện tượng gì xảy ra với cuộn thứ cấp.
Rút ra kết luận về nguyên tắc hoạt động của máy biến thế.
cuộn dây đó có dòng điện xoay chiều chạy qua. Từ trường trong lõi sắt luân phiên tăng giảm. Kết quả là trong cuộn thứ cấp xuất hiện một dòng điện xoay chiều. Nếu cuộn thứ cấp được nối thành mạch kín. Một dòng điện xoay chiều phải do một hiệu điện thế xoay chiều gây ra. Bởi vậy ở hai đầu cuộn thứ cấp có một hiệu điện thế xoay chiều
*Hoạt động 4: Tìm hiểu tác dụng làm biến đổi mhiệu điện thấ của máy biến thế.( 9 - 10 phút)
- Giữa U1 ở cuộn sơ cấp, U2 ở cuộn thứ cấp và số vòng dây n1
và n2 có mối quan hệ nào?
-Yêu cầu HS quan sát TN và ghi kết quả.
- Qua kết quả TN rút ra kết luận gì?
- Nếu n1 > n2 U1 như thế nào đối với U2 máy đó là máy tăng thế hay hạ thế?
- Vậy muốn tăng hay giảm hiệu điện thế ở cuộn thứ cấp người ta phải làm như thế nào?
II. Tác dụng làm biến đổi hiệu điện thế của máy biến thế.
- HS: Ghi kết quả vào bảng 1.
C3: Hoàn thiện C3.
Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dây tỉ lệ với số vòng của mỗi cuộn dây.
2 1 2 1
n n U
U = > 1 U1 >U2 máy hạ thế.
2 1 2 1
n n U
U = <1→U1 <U2 máy tăng thế.
-Vậy muốn tăng hay giảm hiệu điện thế, ta chỉ việc thay đổi số vòng dây của cuộn thứ cấp.
*Hoạt động 5: Tìm hiểu cách lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đường dây tải điện.( 5 - 6 phút)
- Thông báo tác dụng của máy ổn áp là do máy có thể tự di chuyển con chạy ở cuộn thứ cấp sao cho U thứ cấp luôn được ổn định.
- Để có U cao hàng ngàn vôn trên đường dây tải điện để giảm hao phí điện năng thì phải làm như thế nào?
- Khi sử dụng dùng hiệu điện thế thấp thì phải làm như thế nào?
III. Lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đường dây tải điện.
- Dùng máy biến thế lắp ở đầu đường dây tải điện tăng hiệu điện thế.
- Trước khi đến nơi tiêu thụ thì dùng máy biến thế hạ hiệu điện thế.
*Hoạt động 6: Vận dụng, củng cố.( 8 - 9 phút) -Yêu cầu HS làm bài tập vận dụng
C4.
IV. Vận dụng.
- Cá nhân thực hiện.
C4:
139
- Qua kết quả em có nhận xét gì?
GV gọi 3 HS thuộc 3 đối tượng trả lời.
- Khi tiếp xúc với máy biến thế ta cần lưu ý điều gì?...⇒ Biện pháp bảo vệ môi trường.
U1 = 220V; U2 = 6V;
U2/=3V ; n1=4000vòng
________________________________
n2 = ? ; n2/ = ?
2 1 2 1
n n U
U = . 6.2204000 109
1 1 2
2 = = ≈
U n n U
. 54
1 1 / / 2 / 2
2 1 / 2
1 = → = ≈
U n n U
n n U
U
Vì n1 và n2không đổi, nếu n2thay đổi U2 thay đổi.
- Hs suy nghĩ trả lời: Lưu ý không lại gần các trạm biến thế, có ý thức giữ gìn bảo vệ các trạm biến thế.
IV. Hướng dẫn về nhà . ( 2 - 3 phút) - Trả lời lại C1 đến C4.
- Chuẩn bị tiết sau thực hành.
_________________________________________
Ngày soạn:28/12/2009.
Ngày giảng:9A:
9B:
TIếT 42 BàI 38